Związkowcy od dawna proponują dodanie do Karty Nauczyciela zasady, że wysokości kwot średniego i zasadniczego wynagrodzenia nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego, stanowią określony procent kwoty przeciętnego wynagrodzenia obowiązującej w III kwartale poprzedzającego roku budżetowego. Co jakiś czas wraca też pomysł, by wynagrodzenia nauczycieli finansowane były z dotacji, a nie z subwencji. MEN nie wyklucza, że rozważy te zmiany, natomiast - biorąc pod uwagę to, od jak dawna formułowane były te postulaty, próżno raczej liczyć na to, by zespół doprowadził do ich wejścia w życie.
Wynagrodzenia nauczycieli to trzy czwarte wydatków na oświatę>>
Pensja uzależniona od przeciętnego wynagrodzenia
W odpowiedzi na interpelację poselską dotyczącą powiązania ze średnim wynagrodzeniem w gospodarce resort edukacji przypomina o podwyżkach, które nauczyciele otrzymali w tym roku. Ustalono kwotę bazową dla nauczycieli w wysokości 5 176,02 zł, co oznacza wzrost średnich wynagrodzeń o 30 proc. w stosunku do średnich wynagrodzeń obowiązujących od dnia 1 stycznia 2023 r. Ponadto, zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 16 stycznia 2024 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2024 (Dz. U. poz. 123), w roku 2024 średnie wynagrodzenie nauczyciela początkującego zwiększa się dodatkowo o 2,308 proc.
W wyniku powyższych regulacji, od dnia 1 stycznia 2024 r. średnie wynagrodzenie nauczyciela początkującego wzrosło o 33 proc., zaś nauczyciela mianowanego i dyplomowanego o 30 proc. W ujęciu kwotowym, w stosunku do 2023 r., wzrost wynagrodzenia średniego wyniósł dla nauczyciela początkującego 1 576,72 zł, dla nauczyciela mianowanego 1 720,04 zł, a dla nauczyciela dyplomowanego 2 197,83 zł. Zgodnie z art. 30 ust. 11 ustawy – Karta Nauczyciela podwyższenie wynagrodzeń dla nauczycieli następuje nie później niż w ciągu 3 miesięcy po ogłoszeniu ustawy budżetowej, z wyrównaniem od dnia 1 stycznia danego roku (zobacz też nagranie szkolenia online w LEX: Podwyżki dla nauczycieli w 2024 r. – wdrożenie i wyrównanie wynagrodzeń po zmianach >).
MEN nie wyklucza powiązania ze średnimi
Dodatkowo w rezerwie celowej pozycja 52 zostały zaplanowane środki na dotację celową z budżetu państwa z tytułu wsparcia JST w realizacji zadań z zakresu wychowania przedszkolnego. Zaplanowano kwotę w wysokości 4 190 mln zł. Kwota ta jest wyższa od kwoty z roku 2023 r. (1 749 mln zł) o 2 441 mln zł, tj. o ok. 140 proc.. Wzrost tej kwoty w 2024 r. wynika głównie ze wzrostu o 30 proc. średnich wynagrodzeń nauczycieli od 1 stycznia 2024 r. (w odniesieniu do nauczycieli początkujących – o 33 proc.).
Sprawdź też w LEX: Czy nauczyciel zatrudniony na okres dwóch miesięcy ma prawo do świadczenie na start? >
W ramach procesu monitorowania wypłaty podwyżek wynagrodzeń dla nauczycieli Ministerstwo Edukacji Narodowej przekazało 5 marca br. jednostkom samorządu terytorialnego ankietę dotyczącą zrealizowanych oraz planowanych wypłat podwyżek, a także wyrównania wynagrodzeń. Niezależnie od wprowadzonych rekordowych podwyżek płac nauczycieli, Minister Edukacji - jak zapewnia resort - jest otwarta na szeroki dialog ze środowiskami zainteresowanymi sprawami oświaty. W ramach zespołu powołane zostaną tematyczne grupy robocze. Podczas prac grupy roboczej, która zajmie się wynagrodzeniami nauczycieli, analizie będzie mogła być poddana również kwestia powiązania wynagrodzeń nauczycieli z wynagrodzeniami w gospodarce narodowej - wskazał MEN. Zmiany legislacyjne w powyższym zakresie będzie możliwa po zakończeniu prac grupy roboczej.
Obiektywne kryterium
Związek Nauczycielstwa Polskiego od lat postuluje zmiany w przepisach i ustalenie arbitralnego i nietransparentnego mechanizmu określania kwoty bazowej (a tym samym kwot średniego wynagrodzenia) przez parlament i stawek wynagrodzenia zasadniczego przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania, konstrukcją wynagrodzeń nauczycielskich ustalonych w oparciu o kwotę przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.
Według ZNP należy zapisać w Karcie Nauczyciela (art. 30 ust. 3), że średnie wynagrodzenie nauczycieli stanowi dla:
- nauczyciela stażysty – 90 proc.,
- nauczyciela kontraktowego – 100 proc.,
- nauczyciela mianowanego – 125 proc.,
- nauczyciela dyplomowanego – 155 proc.
– przeciętnego wynagrodzenia w III kwartale poprzedzającego roku budżetowego, ustalanego na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1270 i 2245 oraz z 2019 r. poz. 39).
- Pozostajemy przy swoim zdaniu, że za awansem na nauczyciela mianowanego powinna iść większa podwyżka niż sięgająca 150 zł. - wskazuje prezes ZNP Sławomir Broniarz. - Obecnie jest to mało zachęcające do rozwoju. Liczymy jednak na szerszą dyskusję na temat systemu wynagrodzeń nauczycieli, bo relacje płacowe należy w końcu uporządkować. Jest to jeden z głównych warunków przywrócenia prestiżu zawodu nauczyciela. Mam nadzieję, że punktem wyjścia będą prace nad obywatelskim projektem powiązania nauczycielskich wynagrodzeń ze średnimi płacami w gospodarce. Ta inicjatywa ZNP naprawdę porządkuje system wynagradzania nauczycieli. Oczywiście wiele zależy od finansów państwa, ale mam nadzieję, że rząd będzie w końcu otwarty na dyskusję w tej materii i na implementację zmian dotyczących wynagrodzeń nauczycieli - tłumaczy.
Czytaj też w LEX: Wynagrodzenie nauczycieli za godziny ponadwymiarowe w dniach wolnych od pracy >
A może finansowanie z dotacji?
Podczas prac grupy roboczej, która zajmie się wynagrodzeniami nauczycieli, analizie będzie mogła być poddana również kwestia sposobu finansowania wynagrodzeń nauczycieli. Część środowisk domaga się, by rząd przejął odpowiedzialność za wynagrodzenia pedagogów i finansował je z dotacji, ponieważ jej samorząd nie może przeznaczyć na inny cel. To też nic nowego - projekt w tej sprawie złożono jeszcze za czasów pierwszej kadencji Prawa i Sprawiedliwości. Przez lata nic się w tej sprawie nie wydarzyło.
Czytaj też w LEX: Wcześniejsza emerytura dla nauczycieli od 1.09.2024 r. >
Teraz MEN zapewnia, że bierze zmiany pod uwagę. - Podczas prac grupy roboczej, która zajmie się wynagrodzeniami nauczycieli, analizie będzie mogła być poddana również kwestia sposobu finansowania wynagrodzeń nauczycieli. Zmiany legislacyjne w powyższym zakresie oraz ewentualna ocena zamierzonego efektu będzie możliwa po zakończeniu prac grupy roboczej - informuje, co nie napawa zbyt wielką nadzieją na wejście w życie nowych rozwiązań. Resort chwali się przy tym, że tegoroczna subwencja miała rekordową wysokość. Podobnie, jak dotacja przedszkolna - W celu systematycznego zwiększania dostępności wychowania przedszkolnego, od wszystkie jednostki samorządu terytorialnego otrzymują wsparcie z budżetu państwa na realizację ich obowiązkowego zadania własnego w formie dotacji celowej. Na ten cel w 2024 roku naliczono 4 mld 190 mln zł. Kwota ta jest wyższa od kwoty z roku 2023 r. o 140 proc. - zapewnia resort.
Sprawdź też w LEX:
Czy nauczyciel może dostać wychowawstwo na dwa miesiące? >
Sprawdź również książkę: Kalendarz Dyrektora Szkoły 2024/2025 [PRZEDSPRZEDAŻ] >>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.