"Raport podatki 2023/24 - przegląd kluczowych orzeczeń”, opracowany przez Wolters Kluwer, stanowi podsumowanie najważniejszych orzeczeń wydanych w II połowie 2023 r. oraz I połowie 2024 r. Autorzy zwracają uwagę na ważne z punktu widzenia podatników wyroki wydane przez Trybunał Konstytucyjny, Trybunał Sprawiedliwości UE, Naczelny Sąd Administracyjny oraz wojewódzkie sądy administracyjne. Raport można pobrać tutaj: Raport Podatki 2023/24 - przegląd kluczowych orzeczeń | Wolters Kluwer.

Definicja budowli do zmiany

Do najważniejszych wskazanych w raporcie orzeczeń należy należy te wydane przez Trybunał Konstytucyjny 4 lipca 2023 r. (sygn. SK 14/21). TK orzekł, że definicja budowli zawarta w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych, jest niezgodna z Konstytucją. Przepis utraci moc obowiązującą po upływie 18 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku. Ustawodawca ma wprowadzić nową definicję budowli oraz budynku, które nie będą odwoływać się do ustaw niepodatkowych.

Zgodnie z wyrokiem, ustawodawca ma wprowadzić nową definicję legalną budowli w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych, która nie będzie odwoływała się do ustaw niepodatkowych. Trybunał zaznaczył również, że ustawodawca powinien również zmienić obowiązującą definicję legalną budynku, zawartą w art. 1a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, która również odwołuje się do przepisów prawa budowlanego. 

Uzasadnienie wyroku skrytykował w raporcie dr hab. Wojciech Morawski, prof. UMK, Kierownik Katedry Prawa Finansów Publicznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, radca prawny.

- Niestety zakres wyroku TK z 4 lipca 2023 r. wykracza poza podatek od nieruchomości. Pomysł, że cała regulacja podatku musi być w ustawie podatkowej, czyli ustawie regulującej dany podatek, nie ma ani podstawy prawnej, ani żadnego sensu, ani nie jest możliwy do zrealizowania. Konsekwentne jego stosowanie zmuszałoby do stwierdzenia niekonstytucyjności ogromnej liczby przepisów podatkowych – komentuje dr hab. Wojciech Morawski.

Kto odzyska podatek za garaż podziemny

Dr Adam Kałążny, radca prawny i partner associate w Deloitte opisuje w raporcie inny istotny wyrok TK, dotyczący podatku od nieruchomości. Chodzi o orzeczenie z 18 października 2023 r. (sygn. SK 23/19). Trybunał Konstytucyjny zakwestionował przepisy, na podstawie których można pobierać wyższą stawkę za miejsce garażowe w budynkach wielorodzinnych posiadające księgę wieczystą, niż garażu bez odrębnej własności. Według Trybunału prowadzi to do nierównego traktowania podatników. Przepisy te tracą moc z końcem 2024 roku.

- Konsekwencją wprost wynikającą z odroczenia utraty mocy obowiązującej przez niekonstytucyjne przepisy, jest zamknięcie właścicielom garaży opodatkowanych zawyżonymi stawkami podatku od nieruchomości drogi do składania wniosków o wznowienie postępowania w trybie art. 190 ust. 4 Konstytucji. Jednocześnie TK wskazał jednoznacznie, że prawo do złożenia wniosku o wznowienie postępowania przysługuje podatnikom w konkretnej sprawie, w której została złożona skarga konstytucyjna, która doprowadziła do wydania wyroku TK z 18 października 2023 r. Można przypuszczać, że zastosowanie przez TK w sprawie podatkowej tzw. przywileju korzyści zachęci podatników do składania w przyszłości skarg konstytucyjnych w ich indywidualnych sprawach. Wobec stosowania przez TK mechanizmu odroczenia utraty mocy obowiązującej w sprawach podatkowych jest to bowiem jedyny sposób na to, by dochodzić prawa do zwrotu podatku pobranego na podstawie wadliwych przepisów. W przeciwnym razie nawet uznanie przez TK, że przepis i jego wykładnia dokonywana przez sądy administracyjne są niegodne z Konstytucją, nie pozwala ogółowi podatników na odzyskanie podatku zapłaconego w zawyżonej kwocie - twierdzi dr Adam Kałążny.

 


Jak opodatkować prezent do prenumeraty

- Do najważniejszych orzeczeń należy też wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z 5 października 2023 r. (sygn. C-505/22) - wskazuje dr hab. Krzysztof Lasiński-Sulecki, prof. UMK, dyrektor Ośrodka Studiów Fiskalnych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, członek powołanej przez Komisję Europejską VAT Expert Group, doradca podatkowy. 

Według TSUE przekazanie prezentu do prenumeraty, w zamian za wykupienie prenumeraty czasopism, stanowi świadczenie pomocnicze w stosunku do świadczenia głównego polegającego na dostawie czasopism, wchodzące w zakres pojęcia „odpłatnej dostawy towarów” w rozumieniu tych przepisów i nie należy uważać go za nieodpłatne przekazanie towarów.

Wyrok dotyczy portugalskiej spółki, która wydaje i sprzedaje czasopisma oraz inne teksty informacyjne dotyczące ochrony konsumentów. Produkty te sprzedawane są wyłącznie w drodze prenumeraty. W ramach kampanii promocyjnych spółka oferuje nowym prenumeratorom prezent do prenumeraty, którym może być tablet lub smartfon, o wartości jednostkowej wynoszącej zawsze poniżej 50 euro.

- Okoliczności sprawy wydają się wskazywać na świadczenie główne, któremu towarzyszy świadczenie pomocnicze. Przekazanie prezentu nowym prenumeratorom stanowi bowiem zachętę do wykupienia prenumeraty. Jego jedynym celem jest zwiększenie liczby prenumeratorów czasopism, a tym samym zwiększenie jej zysków. Przekazanie takiego prezentu nie ma zatem samodzielnego celu z punktu widzenia przeciętnego konsumenta, który zgadza się na opłacenie co najmniej jednego miesiąca prenumeraty, aby otrzymać wspomniany prezent. Ponadto prezent do prenumeraty oferowany w latach 2015–2018 stworzył nowym prenumeratorom jak najlepsze warunki korzystania z głównego świadczenia usługodawcy, a mianowicie lektury czasopism, na które została wykupiona prenumerata, ponieważ tablet oraz smartfon umożliwiają np. zapoznanie się z cyfrową wersją tych czasopism - pisze dr hab. Krzysztof Lasiński-Sulecki.

Pytanie o akcyzę na samochody

Tomasz Kolanowski, sędzia Naczelnego Sądu Administracyjnego zwraca z kolei uwagę na orzeczenie NSA, dotyczące akcyzy z 6 września 2023 r. (sygn. I GSK 1660/19). Chodzi o zwrot podatku akcyzowego z tytułu wywozu samochodu osobowego z Polski. NSA orzekł, że przewidziane w art. 107 ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym ograniczenie zwrotu akcyzy do przypadku wywozu samochodu wcześniej niezarejestrowanego w Polsce jest w świetle unormowań prawa unijnego dopuszczalne.

Przedmiotem sporu była zasadność żądania zwrotu akcyzy skierowanego do organu podatkowego przez przedsiębiorcę, który zbył zarejestrowany w Polsce samochód osobowy i pojazd ten został wywieziony za granicę. Skarżący uważał, że w takiej sytuacji powinien uzyskać zwrot akcyzy w wysokości odpowiadającej proporcjonalnemu okresowi przydatności tego samochodu do użytku, który pozostał do wykorzystania po dokonaniu jego wywozu.

- Sąd zwrócił uwagę, że „okoliczność faktyczna dokonania wcześniejszej rejestracji pojazdu w Polsce nie należała do spornych”. Z tego powodu uznał, że „zasadnie organy i sąd I instancji przyjęły, że nie została spełniona jedna z przesłanek zwrotu akcyzy na podstawie art. 107
ust. 1 u.p.a.” - wskazuje sędzia Kolanowski.

Czytaj również: Konkurs "Urząd Skarbowy Przyjazny Przedsiębiorcy" 2024 - znamy laureatów >>