Od końca kwietnia do grudnia ubiegłego roku Krajowa Administracja Skarbowa dokonała blokad 33 rachunków bankowych, które należały do 23 podmiotów kwalifikowanych. Łączna kwota dokonanych blokad wyniosła 10,47 mln zł.
Blokada w nowej ordynacji podatkowej
Regulacje dotyczące blokowania rachunków zostały dopisane do projektu nowej ordynacji podatkowej. Ministerstwo Finansów chce, aby przepisy w tym zakresie obowiązywały w niezmienionym zakresie. Przypomnijmy. Blokada rachunku bankowego ma uniemożliwić korzystanie ze środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku bankowym. Blokada powoduje niemożność obciążania rachunku, nie ma natomiast wpływu na jego zasilanie. Blokada rachunku na żądanie Szefa KAS pozwala na zatrzymanie transferu środków pochodzących z wyłudzeń skarbowych.
Blokada maksymalnie na trzy miesiące
Standardowa blokada rachunków nie powinna przekraczać 72 godzin. O jej założeniu decyduje Szef KAS na podstawie przeprowadzonej analizy ryzyka, która może wskazywać, że dany podmiot wykorzystuje działalność banków lub spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych do celów mających związek z wyłudzeniami skarbowymi lub do czynności zmierzających do wyłudzenia skarbowego. W niektórych przypadkach blokada może być wydłużona do trzech miesięcy. Postanowienie o przedłużeniu blokady można zaskarżyć. Zaskarżenie ma być rozpatrywane niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie siedmiu dni.
Zobacz również:
Prof. Mariański: Exit tax to bubel prawny >>
Nowelizacja kodeksu karnego to krok wstecz >>
Czy dane podatników w Ministerstwie Finansów są bezpieczne >>
MF: System działa dobrze
Zdaniem Ministerstwa Finansów, system blokowania rachunków działa dobrze. W praktyce jest bardzo mało prawdopodobne zablokowanie rachunku normalnie funkcjonującego przedsiębiorcy, który zatrudnia pracowników i posiada aktywa wykorzystywane w działalności, w przeciwieństwie do nieuczciwych przedsiębiorców organizujących lub uczestniczących w karuzelach VAT. Resort finansów podkreśla, że w razie ewentualnej pomyłki w stosowaniu przepisów o blokadzie rachunku podmiot kwalifikowany jest uprawniony do wystąpienia do sądu powszechnego o odszkodowanie od Skarbu Państwa. Zwraca jednak uwagę, że pomimo stosowania od wielu lat przepisów o blokadzie rachunków na podstawie innych ustaw nie miały miejsca przypadki wystąpienia o odszkodowanie posiadaczy zablokowanych rachunków.
Wyłudzenia szkodzą uczciwym podatnikom
Tomasz Kassel z PwC pozytywnie ocenia działania MF nakierowane na ograniczenie skali wyłudzeń i zmniejszenie luki VAT na rynku. Podkreśla, że nie jest tajemnicą, że oprócz Skarbu Państwa, głównymi poszkodowanymi w tym procederze są przedsiębiorcy prowadzący uczciwą działalność gospodarczą. Dodaje, że zmniejszanie luki VAT to nie tylko STIR, ale także jednolity plik kontrolny, czy split payment, które według wszelkich wyliczeń, pozytywnie przekładają się na wpływy z VAT. - Należy jednak pamiętać, że niektóre działania MF nie przyniosły oczekiwanych przez biznes rezultatów – chociażby kodeks należytej staranności, który przybrał formę wytycznych dla KAS, pozostawiając na rynku dużą dozę niepewności – podkreśla Kassel.
Z kolei Kamil Olczykowski z PwC zwraca uwagę, że wprowadzając regulacje uszczelniające, należy przede wszystkim pamiętać, że w dużej mierze to biznes ponosi koszty związane z dostosowaniem się do wymogów i wdrożeniem ich w życie. Stąd też, uwagi przedsiębiorców powinny być uwzględniane podczas opracowywania i wdrażania nowych rozwiązań. Zdaniem Olczykowskiego, przedstawiciele biznesu często też mają obawy dotyczące nadmiernych uprawnień organów skarbowych w kontekście blokady rachunków bankowych. - Najnowsze statystyki pokazują, że obawy te (przynajmniej na tę chwilę) były wśród biznesu nieuzasadnione. Być może przyczyni się to do zwiększenia zaufania biznesu do administracji skarbowej podczas wprowadzania kolejnych rozwiązań uszczelniających – ocenia Olczykowski.
System nie jest bez wad
- Przedstawiciele fiskusa twierdzą, że system STIR blokujący rachunki bankowe działa w interesie uczciwych podatników, eliminując nieuczciwą konkurencję ze strony oszustów podatkowych. Próbują jednocześnie przekonywać, że zwykli przedsiębiorcy nie mają się czego obawiać. Blokowane są bowiem tylko podejrzane przelewy, a wszystko analizuje system informatyczny i nadzorują urzędnicy. A nawet gdyby wystąpił błąd, i zablokowano nie ten rachunek co trzeba, to zawsze można złożyć w szybkim trybie skargę do sądu i uzyskać zwolnienie blokady – tłumaczy Arkadiusz Łagowski, doradca podatkowy, partner w kancelarii Martini i Wspólnicy. Ekspert zwraca jednak uwagę, że rzeczywistość nie jest aż tak różowa. Przykładem jest wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 20 września 2018 r., sygn. akt III SA/Wa 2057/18, w którym sąd oddalił skargę podatnika na postanowienie o przedłużeniu blokady rachunku bankowego na trzy miesiące, po jego zablokowaniu na 72 godziny. Przyczyną samego zablokowania było ryzyko wykorzystania systemu bankowego do wyłudzeń podatkowych, natomiast przyczyną przedłużenia blokady brak wystarczającego majątku do zapłaty podatku. WSA wskazał, że dla oceny postanowienia o przedłużeniu blokady istotne może być tylko i wyłącznie istnienie obawy niewykonania zobowiązania podatkowego przekraczającego równowartość 10 tys. euro, czyli przede wszystkim nieposiadanie przez podatnika wystarczającego majątku. Nie ma natomiast znaczenia, że blokadę przedłużono bez postępowania dowodowego i zapewnienia podatnikowi czynnego udziału.
Zdaniem Łagowskiego, niestety pokazuje to, że w sytuacji gdy zablokowane zostanie konto bankowe, to organ z łatwością może przedłużyć blokadę na trzy miesiące. W tej sytuacji ani organ, ani sąd, nie będzie weryfikował, czy rzeczywiście rachunek może być użyty w celu popełnienia przestępstwa skarbowego. Podatnik nie będzie miał możliwości przedstawienia dowodów na to, że działa uczciwie, ważne jest jedynie, czy posiada na moment przedłużenia blokady wystarczające środki do zapłaty podatku. - Podatnik nie ma zatem możliwości obrony przed arbitralnym działaniem urzędników skarbowych blokującym konta podmiotom wytypowanym przez algorytm komputerowym jako potencjalni przestępcy – podkreśla Łagowski. Wskazuje jednak, że dobrą informacją jest to, że jak wynika z danych MF, przykładów blokowania rachunków było stosunkowo niewiele. Jeżeli jednak takich blokad będzie więcej, to wielu podatników może się przekonać, że przepisy są dość bezwzględne.
Zobacz również:
Odmowa rejestracji VAT >>
Blokada rachunku bankowego - zmiany w Ordynacji podatkowej >>
Walka o odszkodowanie nie jest dobrym rozwiązaniem
- Skutecznym środkiem na pewno nie jest również wystąpienie do Skarbu Państwa o odszkodowanie, zważywszy na długość postępowań sądowych i na to, że dla wielu trzymiesięczna blokada może być przyczyną utraty płynności, a nawet bankructwa. Zasadnym byłoby wprowadzenie takich przepisów, które, uwzględniając potrzebę przeciwdziałania oszustwom podatkowy, zapewniałyby możliwość obrony uczciwym podatnikom przed błędami algorytmów informatycznych i urzędników skarbowych – podsumowuje ekspert.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
