Stowarzyszenie zawodowe sędziów i prokuratorów rumuńskich zakwestionowało powołanie niektórych prokuratorów odpowiedzialnych za prowadzenie dochodzeń w sprawach dotyczących korupcji w Rumunii. Uważa ono, że uregulowanie krajowe leżące u podstaw tych powołań jest niezgodne z prawem Unii i nie powinno być stosowane.

Pytanie sądu rumuńskiego

Sąd apelacyjny w Pitești (Rumunia), do którego wniesiono tę sprawę, zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości z pytaniem, czy rumuńskie przepisy proceduralne są zgodne z prawem Unii ? Zasadniczo nie pozwalają stowarzyszeniom sędziów i prokuratorów na wniesienie skargi na powołania tych prokuratorów, ponieważ uzależniają dopuszczalność takiej skargi od istnienia uzasadnionego interesu prywatnego.

Sąd rumuński zadał również pytania dotyczące zgodności tych uregulowań z prawem Unii oraz z zobowiązaniami Rumunii w przedmiocie walki z korupcją.

Trybunał stwierdził, że prawo Unii nie stoi na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu, które wyklucza w praktyce, by stowarzyszenia sędziów lub prokuratorów mogły kwestionować powołanie prokuratorów odpowiedzialnych za ściganie sędziów w sprawach karnych, poprzez uzależnienie dopuszczalności takiej skargi od wykazania interesu prywatnego.

Wnoszenie spraw do sądu

Zasadniczo to państwa członkowskie decydują, kto może wnosić sprawy do sądu, nie naruszając jednakże prawa do skutecznej ochrony sądowej. Niewątpliwie w niektórych przypadkach prawo Unii nakazuje państwom członkowskim, aby zezwoliły stowarzyszeniom przedstawicielskim na wnoszenie spraw do sądu w celu ochrony środowiska lub walki z dyskryminacją. Jednak żaden przepis prawa Unii nie nakłada na państwa członkowskie ogólnego obowiązku zagwarantowania stowarzyszeniom zawodowym sędziów lub prokuratorów prawa kwestionowania każdej niezgodności środka krajowego związanego ze statusem sędziów z prawem Unii.

Ponadto sam fakt, iż uregulowanie krajowe nie zezwala tym stowarzyszeniom na wniesienie takiej skargi, nie wystarcza do wywołania w przekonaniu jednostek uzasadnionych wątpliwości co do niezawisłości sędziów rumuńskich.

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z 8 maja 2024 r., sygn. akt C-53/23