W obecnym stanie prawnym wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, zezwolenia na pobyt stały oraz zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE cudzoziemiec jest obowiązany złożyć wyłącznie na urzędowym formularzu (według wzorów określonych w aktach wykonawczych do ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach) w formie papierowej, osobiście w siedzibie urzędu wojewódzkiego.
Zamiast papieru – e-wniosek
Obowiązujące przepisy prawa nie odpowiadają jednak oczekiwaniom związanym z cyfryzacją procedur administracyjnych. Kryzys wywołany pandemią COVID-19 w szczególności uwidocznił te obszary spraw administracyjnych wymagające zintensyfikowanej i przyspieszonej cyfryzacji, a także wykreował nowe potrzeby dotyczące dostępu do e-usług - zarówno ich jakości, jak i dostępności. Proponowane zastąpienie obowiązku składania wniosków w formie papierowej, osobiście w siedzibie urzędu wojewódzkiego obowiązkiem składania wniosków w postaci elektronicznej jest odpowiedzią na naturalnie zachodzące zmiany zachowań osób ubiegających się o legalizację pobytu w Polsce. Usprawnienie procedur legalizacji pobytu cudzoziemców wynika również z konieczności obsłużenia wzrastającej z roku na rok liczby wniosków o legalizację pobytu w Polsce.
Projektowane przepisy stanowią, iż system MOS będzie prowadzony przez szefa urzędu w systemie teleinformatycznym. Dostęp do MOS będzie zapewniany cudzoziemcom, którzy za jego pośrednictwem będą składać ww. wnioski o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, zezwolenia na pobyt stały oraz zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE. Prawo dostępu do MOS będzie przysługiwało także osobom, które mogą złożyć wniosek w imieniu małoletniego cudzoziemca, osoby ubezwłasnowolnionej lub osoby małoletniej bez opieki.
Dostęp do MOS uzyskają także wojewodowie w celu prowadzenia postępowań.
Zakłada się, że w MOS będą przechowywane dane i informacje związane z postępowaniami, o których mowa wyżej, a następnie będą one przekazywane odpowiednio do prowadzonych w systemie informatycznym rejestrów spraw dotyczących zezwoleń na pobyt czasowy, zezwoleń na pobyt stały oraz zezwoleń na pobyt rezydenta długoterminowego UE.
W celu zapewnienia możliwości bezpiecznego składania wniosków w trybie online, a także przechowywania danych i informacji oraz w efekcie ich przekazywania do rejestrów, zakłada się, że MOS, jako usługa teleinformatyczna, będzie ściśle powiązany i kompatybilny z krajowym zbiorem rejestrów, ewidencji i wykazu w sprawach cudzoziemców, który prowadzi w systemie teleinformatycznym Szef Urzędu na mocy art. 449 ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach.
Wyeliminowane zbędnych procedur
Wprowadzenie narzędzia, którym jest MOS, ma na celu przede wszystkim usprawnienie procedur związanych z legalizacją pobytu cudzoziemców w Polsce oraz wyeliminowanie zbędnych elementów tych procedur, które stanowiły obciążenie zarówno dla cudzoziemców, jak również dla urzędów wojewódzkich.
Założeniem projektowanej ustawy jest wreszcie stworzenie cyfrowej formy wniosku zawierającej zaawansowany podpis elektroniczny. Wnioski te zostaną zaprojektowane w sposób gwarantujący intuicyjność i łatwość w ich wypełnieniu, co ma szczególnie istotne znaczenie w przypadku postępowań administracyjnych prowadzonych wobec cudzoziemców.
Załączniki elektroniczne
W przypadku wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy składanego za pośrednictwem MOS proponowane rozwiązania przewidują składanie za pośrednictwem MOS również obowiązkowych, załączników do wniosku.
Co do zasady załączniki te będą składane przy użyciu formularza elektronicznego udostępnionego w MOS. Załączniki po wypełnieniu z wykorzystaniem formularza elektronicznego udostępnionego w MOS będą wymagały opatrzenia kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem osobistym lub podpisem zaufanym osoby go składającej, tj. odpowiednio cudzoziemcowi, osobie składającej wniosek w imieniu cudzoziemca, podmiotowi powierzającemu cudzoziemcowi wykonywanie pracy, organizatorowi stażu, jednostce organizacyjnej, na rzecz której cudzoziemiec ma wykonywać świadczenia jako wolontariusz lub jednostce prowadzącej studia.
Załącznik do wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy w celu kształcenia się na studiach, który będzie wypełniany przez jednostkę prowadzącą studia, zastąpi papierowe zaświadczenie jednostki prowadzącej studia o przyjęciu na studia lub o kontynuacji studiów, które do tej pory wydawała cudzoziemcowi jednostka.
Planowane rozwiązania umożliwią także cudzoziemcom podpisywanie wniosków online z wykorzystaniem gotowych, już funkcjonujących mechanizmów w ramach rozwiązania „login.gov.pl”, który dostarcza możliwość podpisania dokumentów przez profil zaufany podpisem zaufanym. Dodatkowo cudzoziemiec będzie miał możliwość podpisania wniosku kwalifikowanym podpisem elektronicznym.
Odciski palców
W przypadku wniosku o udzielenie zezwolenia pobytowego składanego za pośrednictwem MOS dokumenty niezbędne do potwierdzenia danych zawartych we wniosku i okoliczności uzasadniających ubieganie się o udzielenie zezwolenia pobytowego cudzoziemiec będzie dołączał do wniosku podczas osobistego stawiennictwa w urzędzie wojewódzkim na wezwanie wojewody.
Wówczas będą również pobierane od cudzoziemca odciski linii papilarnych oraz wzór podpisu. Zachowanie elementu osobistego stawiennictwa podyktowane jest przede wszystkim względami bezpieczeństwa migracyjnego. Wojewoda jako organ prowadzący postępowanie w sprawie udzielenia jednego z zezwoleń pobytowych jest obowiązany czuwać nad tym, aby tożsamość osoby ubiegającej się o udzielenie tego zezwolenia została możliwie najlepiej zidentyfikowana.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
