Zasady realizacji inwestycji scentralizowanych w 1960 r.

UCHWAŁA Nr 44
RADY MINISTRÓW
z dnia 30 stycznia 1960 r.
w sprawie zasad realizacji inwestycji scentralizowanych w 1960 r.

W celu stworzenia warunków do zachowania równowagi pomiędzy zakresem inwestycji a wykonawstwem i zaopatrzeniem materiałowo-technicznym Rada Ministrów uchwala, co następuje:
§  1.
1.
Zatwierdzone w uchwale nr 449 Rady Ministrów z dnia 17 listopada 1959 r. o Narodowym Planie Gospodarczym na 1960 r. zadania rzeczowe i limity inwestycyjne w zakresie inwestycji scentralizowanych poszczególnych resortów i województw są obowiązujące i powinny być dotrzymane, w szczególności co do:
1)
terminów oddawania inwestycji do użytku, ustalonych w spisach tytułów na 1960 r., uzgodnionych z przedsiębiorstwami wykonawstwa inwestycyjnego w zawartych umowach,
2)
przyrostu efektów produkcyjnych i usługowych w 1960 r.
2.
Zwiększenie ogólnego limitu resortu lub województwa może nastąpić jedynie na podstawie decyzji Rady Ministrów.
§  2.
1.
Inwestycje objęte spisem tytułów inwestycji scentralizowanych na 1960 r. powinny w dniu 31 grudnia 1959 r. posiadać:
1)
przy dokumentacji jednostadiowej - całość wymaganej dokumentacji,
2)
przy dokumentacji wielostadiowej - zatwierdzone projekty wstępne (a dla inwestycji produkcyjnych - projekty wstępne wraz z harmonogramami budowy) oraz projekty techniczno-robocze dla poszczególnych obiektów przewidzianych do realizacji w 1960 r.
2.
Nakłady na inwestycje nie posiadające w dniu 31 grudnia 1959 r. zatwierdzonych projektów wstępnych, wprowadzone do planu inwestycyjnego na podstawie uchwały nr 449 Rady Ministrów z dnia 17 listopada 1959 r. o Narodowym Planie Gospodarczym na 1960 r. należy zawinkulować w rezerwach resortowych lub wojewódzkich. Zwolnienie z winkulaty może nastąpić po uzupełnieniu i zatwierdzeniu projektów wstępnych dla tych inwestycji, a w wyjątkowych przypadkach również - mimo braku projektów wstępnych - na podstawie decyzji Prezesa Rady Ministrów powziętej na wniosek właściwego ministra, zaopiniowany przez Przewodniczącego Komisji Planowania przy Radzie Ministrów oraz ministra nadzorującego przedsiębiorstwo wykonawstwa inwestycyjnego, przewidziane jako generalny wykonawca.
3.
W razie braku dokumentacji projektowo-kosztorysowej w zakresie przewidzianym w ust. 1 po dniu 31 grudniu 1959 r. bank blokuje środki finansowe w wysokości odpowiadającej limitowi inwestycyjnemu przewidzianemu w tytule inwestycyjnym na roboty budowlano-montażowe obiektów, nie posiadających wymaganej dokumentacji. Odblokowania tych środków dokonuje bank w miarę uzupełnienia poszczególnych części dokumentacji techniczno-roboczej.
4.
Banki finansujące inwestycje sprawują kontrolę zgodności uruchamianych nakładów inwestycyjnych, zawinkulowanych w rezerwach resortowych lub wojewódzkich z pierwotnym ich przeznaczeniem.
5.
W razie niemożności uruchomienia zawinkulowanych nakładów inwestycyjnych zgodnie z ich przeznaczeniem nakłady te mogą być wykorzystane na inny cel jedynie na podstawie decyzji Prezesa Rady Ministrów, powziętej na wniosek właściwego ministra zaopiniowany przez Przewodniczącego Komisji Planowania przy Radzie Ministrów.
§  3.
Ministrowie (kierownicy urzędów centralnych), prezydia wojewódzkich rad narodowych (miast wyłączonych z województw) zobowiążą podległe im przedsiębiorstwa do bezwzględnego przestrzegania przy zawieraniu i realizowaniu umów na roboty budowlano-montażowe zasad ustalonych:
1)
przez Prezesa Komitetu do Spraw Urbanistyki i Architektury - w zakresie sporządzania i zatwierdzania założeń oraz dokumentacji projektowo-kosztorysowej dla inwestycji i pozwoleń na prowadzenie robót budowlanych przez jednostki gospodarki państwowej,
2)
przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych - w zakresie umów i rozliczeń za roboty budowlano-montażowe wykonywane przez przedsiębiorstwa państwowe.
§  4.
1.
W celu zapewnienia zgodności planu inwestycyjnego z planem budownictwa oraz z planem zaopatrzenia materiałowo-technicznego zobowiązuje się:
1)
inwestorów i wykonawców - do uzgodnienia w ramach zawartej umowy wieloletniej zakresu robót budowlano-montażowych przewidzianych do realizacji w 1960 r. (aneks roczny do umowy wieloletniej),
2)
inwestorów - do zawarcia lub potwierdzenia już zawartych umów z dostawcami maszyn i urządzeń nietypowych, zwłaszcza w zakresie dostaw, które mają być zrealizowane w 1960 r.
2.
Inwestorzy przedstawią niezwłocznie bankom finansującym inwestycje do notyfikacji zawarte umowy i aneksy roczne, o których mowa w ust. 1 pkt 1, oraz zlecenia wewnętrzne i zawiadomią o dokonanej notyfikacji wykonawców.
3.
Warunkiem notyfikacji umowy i aneksów rocznych (zleceń wewnętrznych) przez bank jest:
1)
posiadanie dokumentacji projektowo-kosztorysowej, o której mowa w § 2 ust. 1,
2)
zgodność zakresu przerobu zawartego w umowie na 1960 r., z zakresem oraz limitem zawartym w zatwierdzonym spisie tytułów,
3)
zgodność terminów zakończenia robót w danym obiekcie i terminami ustalonymi w spisie tytułów.

W zakresie inwestycji nie zaliczonych do szczególnie ważnych dla gospodarki narodowej, w razie gdy terminy oddawania obiektów do użytku określone w umowie, a ustalone zgodnie z obowiązującymi zasadami rozdziału robót, odbiegają od terminów zawartych w spisach tytułów - należy przyjąć za obowiązujące terminy uzgodnione z wykonawcami robót.

4.
W razie posiadania przez inwestora dokumentacji projektowo-kosztorysowej w zakresie ustalonym w § 2 ust. 1 tylko dla niektórych obiektów przewidzianych do realizacji w 1960 r. bank notyfikuje umowę, aneks roczny lub zlecenie wewnętrzne tylko częściowo. Uzupełniającej notyfikacji dokonuje bank na podstawie oświadczenia inwestora o uzupełnieniu brakującej dokumentacji.
5.
1) Zakazuje się uspołecznionym przedsiębiorstwom budowlano-montażowym z dniem 31 marca 1960 r. wykonywania robót budowlano-montażowych na podstawie umów nie notyfikowanych przez bank.
2)
Po dniu 31 marca 1960 r. banki nie będą przyjmować do zapłaty faktur i innych dokumentów rozliczeniowych za roboty wykonane na podstawie umów i aneksów rocznych (zleceń wewnętrznych) uprzednio nie notyfikowanych przez banki.
§  5.
Podstawą do uruchomienia środków dla realizacji inwestycji jest złożenie w banku finansującym inwestycje:
1)
umowy (aneksu rocznego lub zlecenia wewnętrznego) zawartej pomiędzy inwestorem a wykonawcą zgodnie z przepisami § 3,
2)
spisu tytułów inwestycji scentralizowanych,
3)
tytułu inwestycyjnego,
4)
protokołu zatwierdzającego projekt wstępny wraz z harmonogramem realizacji budowy,
5)
zbiorczego zestawienia kosztów budowy.

Szczegółowe przepisy w tej sprawie wyda Minister Finansów w porozumieniu z Przewodniczącym Komisji Planowania przy Radzie Ministrów.

§  6.
1.
Wprowadza się zakaz dokonywania w planie inwestycyjnym zmian polegających na:
1)
zmniejszeniu limitów inwestycyjnych i ograniczaniu zakresu rzeczowego niektórych inwestycji szczególnie ważnych dla gospodarki narodowej, wymienianych w wydanym odrębnie wykazie,
2)
włączaniu i rozpoczynaniu nowych inwestycji w ciągu roku, nie objętych spisami tytułów na 1960 r., z wyjątkiem tytułów wprowadzonych do planu w wyniku poślizgu zakresu rzeczowego nie zrealizowanego w 1959 r. dla inwestycji nie objętych planem inwestycyjnym 1960 r.,
3)
przenoszeniu nakładów inwestycyjnych zarówno pomiędzy tytułami, jak i w ramach tytułów:
a)
z zakupów maszyn, urządzeń, sprzętu i inwentarza oraz z innych nakładów na roboty budowlano-montażowe,
b)
z inwestycji produkcyjnych na inwestycje nieprodukcyjne.

W wyjątkowych przypadkach decyzję o przeniesieniu nakładów inwestycyjnych z inwestycji produkcyjnych na nieprodukcyjne może powziąć właściwy minister w porozumieniu z Przewodniczącym Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, a w zakresie planów terenowych - prezydium wojewódzkiej rady narodowej, o ile dokonanie takiej zmiany umożliwia przyspieszenie oddania inwestycji nieprodukcyjnych do użytku w roku 1960, a realizacja inwestycji produkcyjnej jest niemożliwa do wykonania w roku 1960;

4)
przenoszeniu inwestycji ze scentralizowanych do zdecentralizowanych, z wyjątkiem przypadków, gdy przeniesienie dotyczy udziałów w realizacji inwestycji wspólnych bądź budownictwa systemem powierniczym, które realizowane są w trybie inwestycji zdecentralizowanych.
2.
W szczególnie ważnych i uzasadnionych przypadkach włączenie do spisu tytułów nowej inwestycji może nastąpić wyłącznie na podstawie decyzji powziętej przez Radę Ministrów. Przedstawiany przez zainteresowanego ministra wniosek o włączenie nowej inwestycji do spisu tytułów powinien być zaopiniowany przez Przewodniczącego Komisji Planowania przy Radzie Ministrów co do celowości podejmowanej inwestycji oraz przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych co do możliwości wykonawczych i zaopatrzenia w materiały budowlane tej inwestycji.
3.
Decyzja Rady Ministrów, o której mowa w ust. 2, nie jest wymagana w razie wprowadzenia do planu inwestycyjnego nowego tytułu inwestycyjnego ze specjalnych celowych rezerw, przewidzianych w planie inwestycyjnym. Włączenia nowego tytułu zgodnego z przeznaczeniem celowej rezerwy dokonuje właściwy minister pod warunkiem posiadania wymaganej dokumentacji projektowo-kosztorysowej.
§  7.
1.
W razie niemożności wykonania całości zadań w zakresie poszczególnych tytułów lub składników inwestycyjnych z powodu trudności w wykonawstwie, zaopatrzeniu materiałowo-technicznym lub z innych przyczyn, zwolnione środki mogą być przeznaczone na inne tytuły (składniki) w celu:
1)
przyspieszenia oddania inwestycji do użytku w 1960 r. lub najdalej w 1961 r., a w związku z tym wcześniejszego uzyskania efektów produkcyjnych lub usługowych,
2)
koncentracji nakładów i skrócenia cykli inwestowania.
2.
Dokonywanie zmian w planie inwestycyjnym, o których mowa w ust. 1, nie może naruszać przepisów § 6. W związku z powyższym upoważnia się:
1)
inwestorów - do dokonywania przesunięć nakładów w ramach tytułu inwestycyjnego zgodnie z zatwierdzoną dokumentacją projektowo-kosztorysową,
2)
jednostki sprawujące bezpośredni nadzór nad inwestorami (zjednoczenia) - do dokonywania zmian pomiędzy tytułami w granicach limitów inwestycyjnych podległych im inwestorów,
3)
ministerstwa (urzędy centralne) - do dokonywania przesunięć limitów inwestycyjnych pomiędzy podległymi zjednoczeniami lub jednostkami równorzędnymi.
3.
Zmian limitów inwestycyjnych powodujących zmiany w ramach jednej części budżetu centralnego dokonuje właściwy minister, natomiast zmiany pomiędzy częściami budżetu centralnego dokonywane są w porozumieniu z Ministrem Finansów.
§  8.
1.
Zmiany limitów inwestycyjnych planów terenowych powodujące zmiany w budżecie terenowym przeprowadzają rady narodowe i prezydia rad narodowych zgodnie z kompetencjami, wynikającymi z przepisów o prawie budżetowym, z wyjątkiem zmian określonych w § 6 ust. 1.
2.
Zmiany limitów inwestycyjnych planów terenowych nie powodujące zmian w budżecie należą do kompetencji wydziałów (jednostek równorzędnych) prezydiów właściwych rad narodowych. Zarówno wydziały prezydiów rad narodowych, jak i inwestorzy nie mogą dokonywać zmian sprzecznych z przepisami zawartymi w § 6 ust. 1.
§  9.
1.
Zmiany w planie inwestycyjnym, powodujące zmiany zakresu robót budowlano-montażowych, muszą być uzgodnione z wykonawcą robót lub jego jednostką nadrzędną.
2.
W razie rozszerzenia zakresu rzeczowego inwestycji w wyniku przeprowadzonych zmian zobowiązuje się inwestorów do zawarcia dodatkowych porozumień z wykonawcami lub dostawcami i złożenia ich w banku w celu bieżącej notyfikacji umów i aneksów rocznych.
§  10.
1.
W razie powstania na placu budowy awarii upoważnia się bank do udzielania inwestorom kredytów antycypacyjnych, umożliwiających pokrycie kosztów robót niezbędnych do usunięcia skutków tej awarii.
2.
Wniosek o udzielenie kredytu antycypacyjnego na pokrycie kosztów awarii, składany przez inwestora w banku w uzgodnieniu z przedsiębiorstwem wykonawstwa inwestycyjnego, powinien zawierać zobowiązanie inwestora do spłacenia udzielonego kredytu w terminie późniejszym w drodze dokonania odpowiednich zmian w planie. Inwestor obowiązany jest spłacić zaciągnięty kredyt antycypacyjny albo w ramach danego tytułu inwestycyjnego, albo w drodze uzyskania dodatkowych środków od jednostki nadrzędnej, przy czym inwestor zachowuje prawo regresu w stosunku do biura projektowego lub przedsiębiorstwa wykonawstwa inwestycyjnego, o ile awaria powstała na tle błędu w projektowaniu lub wykonawstwie.
3.
Roboty nie przewidziane mogą być wykonywane przez przedsiębiorstwa jedynie w ramach zawartej umowy wieloletniej i aneksu rocznego, w granicach pozostawionej na ten cel rezerwy w zbiorczym zestawieniu kosztów.
4.
W razie wprowadzenia przez inwestora zmian w projekcie inwestycyjnym lub innych przeróbek i wynikających stąd dodatkowych robót budowlanych inwestor - po wstępnym uzgodnieniu z wykonawcą i bankiem - powinien wystąpić do swojej jednostki nadrzędnej o uzyskanie na ten cel uzupełniających środków. Jednostka nadrzędna nadzorująca inwestora podejmuje decyzję o przydziale dodatkowych środków po porozumieniu się z jednostką nadrzędną przedsiębiorstwa wykonawstwa inwestycyjnego. W uzasadnionych przypadkach jednostka nadrzędna przedsiębiorstwa wykonawstwa inwestycyjnego dokonuje równocześnie odpowiednich zmian w limitach zatrudnienia, funduszu płac i w zaopatrzeniu materiałowym podległego przedsiębiorstwa, w zakresie niezbędnym do wykonania zwiększonego zakresu robót.
§  11.
1.
W celu zapewnienia ciągłości finansowania:
1)
inwestycji wspólnych na terenie dzielnic przemysłowo-handlowych,
2)
inwestycji urządzeń komunalnych, finansowanych przez rady narodowe z udziałów jednostek gospodarczych, partycypujących w kosztach inwestycji (uchwała nr 72a Rady Ministrów z dnia 15 marca 1958 r. w sprawie udziału państwowych jednostek gospodarczych objętych planem centralnym w kosztach inwestycji urządzeń komunalnych - (Monitor Polski Nr 32, poz. 182),

upoważnia się banki do udzielania inwestorom zastępczym lub odpowiednim organom rad narodowych kredytów antycypacyjnych na poczet udziału inwestorów-użytkowników w kosztach budowy tych urządzeń - do wysokości przypadającego na rok planowy udziału tych inwestorów w powyższych kosztach ujętego w zatwierdzonych planach inwestycyjnych inwestorów-użytkowników.

2.
Podstawę do udzielania kredytu antycypacyjnego stanowią program inwestycyjny oraz umowy o udział w kosztach budowy urządzeń, o których mowa w ust. 1, zawarte między inwestorem zastępczym lub organem właściwej rady narodowej a inwestorami-użytkownikami.
3.
Spłata kredytu powinna nastąpić z wpłat udziałów inwestorów-użytkowników.
4.
W razie nieprzekazania przez inwestorów-użytkowników umownych udziałów w terminie do dnia 1 czerwca roku planowego, banki są upoważnione do dokonania na wniosek prezydium właściwej rady narodowej przymusowego przelewu środków z rachunków inwestycyjnych właściwych inwestorów na spłatę udzielonych kredytów.
5.
Przepis ust. 4 nie ma zastosowania do inwestycji szczególnie ważnych dla gospodarki narodowej, o których mowa w § 6 ust. 1 pkt 1.
§  12.
1.
Banki finansujące inwestycje sprawują kontrolę nad celowym i oszczędnym wydatkowaniem środków na inwestycje, jak również nad przestrzeganiem dyscypliny inwestycyjnej.
2.
Dla wykonania swoich zadań banki są uprawnione do żądania okazywania im, sporządzanych przez inwestorów w ramach obowiązujących przepisów, dokumentów planistycznych, sprawozdawczych umów i podstaw rozliczeń oraz dokonywania kontroli u inwestorów w zakresie działalności inwestycyjnej.
3.
W razie stwierdzenia nieprawidłowości lub uchybień bank finansujący inwestycje zawiadamia o tym zainteresowanego inwestora i jego jednostkę nadrzędną oraz ministerstwo lub prezydium właściwej rady narodowej, a także wykonawcę robót budowlano-montażowych, składając jednocześnie wniosek o usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości i uchybień w terminie 14-dniowym. Po upływie tego terminu w razie nieusunięcia zgłoszonych nieprawidłowości bank wstrzymuje finansowanie inwestycji.
4.
Zasady i tryb kontroli bankowej w zakresie inwestycji związanych z obronnością kraju, a realizowanych przez jednostki podległe Ministerstwu Obrony Narodowej, ustali Minister Finansów w porozumieniu z Ministrem Obrony Narodowej.
§  13.
1.
W planie inwestycyjnym na 1960 r. oprócz zmian określonych w §§ 6-9 mogą być dokonywane również zmiany formalne, wynikające ze zmian organizacyjnych lub z przekazywania zadań rzeczowych pomiędzy inwestorami.
2.
Zmiany formalne dokonywane są:
1)
w zakresie planu centralnego:
a)
przez ministra, gdy zainteresowani inwestorzy nadzorowani są przez różne jednostki podległe ministrowi,
b)
przez właściwe jednostki nadrzędne, jeśli zmiany są dokonywane pomiędzy nadzorowanymi inwestorami,
c)
przez właściwych ministrów w porozumieniu z Ministrem Finansów, gdy zainteresowani inwestorzy podlegają różnym ministrom;
2)
w zakresie planu terenowego:
a)
przez prezydium właściwej rady narodowej, jeśli zmiany dotyczą podległych inwestorów,
b)
przez prezydium wojewódzkiej rady narodowej w pozostałych przypadkach.
3.
Zmiany formalne pomiędzy planem centralnym a planami terenowymi dokonywane są przez właściwych ministrów i zainteresowane prezydia wojewódzkich rad narodowych w porozumieniu z Ministrem Finansów.
4.
Zmiany formalne pomiędzy województwami dokonywane są przez zainteresowane prezydia wojewódzkich rad narodowych w porozumieniu z Ministrem Finansów.
5.
Ministrowie oraz prezydia wojewódzkich rad narodowych obowiązani są zawiadamiać Komisję Planowania przy Radzie Ministrów o dokonanych przesunięciach limitów pomiędzy ministerstwami (urzędami centralnymi) oraz województwami.
6.
Przeniesienia kredytów budżetowych w związku ze zmianami, o których mowa w ust. 1, dokonuje się zgodnie z przepisami ustawy z dnia 1 lipca 1958 r. o prawie budżetowym (Dz. U. Nr 45, poz. 221).
§  14.
Traci moc uchwała nr 159 Rady Ministrów z dnia 15 maja 1958 r. w sprawie zasad dokonywania zmian w planie inwestycyjnym (Monitor Polski Nr 41, poz. 232).
§  15.
Uchwała wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

Zmiany w prawie

Bez konsultacji społecznych nie będzie nowego prawa

Już od jutra rządowi trudniej będzie, przy tworzeniu nowego prawa, omijać proces konsultacji publicznych, wykorzystując w tym celu projekty poselskie. W czwartek, 31 października, wchodzą w życie zmienione przepisy regulaminu Sejmu, które nakazują marszałkowi Sejmu kierowanie projektów poselskich do konsultacji publicznych i wymagają sporządzenia do nich oceny skutków regulacji. Każdy obywatel będzie mógł odtąd zgłosić własne uwagi do projektów poselskich, korzystając z Systemu Informacyjnego Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 30.10.2024
Nowy urlop dla rodziców wcześniaków coraz bliżej - rząd przyjął projekt ustawy

Rada Ministrów przyjęła we wtorek przygotowany w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej projekt ustawy wprowadzający nowe uprawnienie – uzupełniający urlop macierzyński dla rodziców wcześniaków i rodziców dzieci urodzonych w terminie, ale wymagających dłuższej hospitalizacji po urodzeniu. Wymiar uzupełniającego urlopu macierzyńskiego będzie wynosił odpowiednio do 8 albo do 15 tygodni.

Grażyna J. Leśniak 29.10.2024
Na zwolnieniu w jednej pracy, w drugiej - w pełni sił i... płacy

Przebywanie na zwolnieniu lekarskim w jednej pracy nie wykluczy już możliwości wykonywania pracy i pobierania za nią wynagrodzenia w innej firmie czy firmach. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowało właśnie projekt ustawy, który ma wprowadzić też m.in. definicję pracy zarobkowej - nie będzie nią podpisanie w czasie choroby firmowych dokumentów i nie spowoduje to utraty świadczeń. Zwolnienie lekarskie będzie mogło przewidywać miejsce pobytu w innym państwie. To rewolucyjne zmiany. Zdaniem prawników, te propozycje mają sens, nawet jeśli znajdą się tacy, którzy będą chcieli nadużywać nowych przepisów.

Beata Dązbłaż 29.10.2024
Bez kary za brak lekarza w karetce do połowy przyszłego roku

W ponad połowie specjalistycznych Zespołów Ratownictwa Medycznego brakuje lekarzy. Ministerstwo Zdrowia wydłuża więc po raz trzeci czas, kiedy Narodowy Fundusz Zdrowia nie będzie pobierał kar umownych w przypadku niezapewnienia lekarza w zespołach ratownictwa medycznego. Ostatnio termin wyznaczono na koniec tego roku, teraz ma to być czerwiec 2025 r.

Beata Dązbłaż 23.09.2024
Darowizny dla ofiar powodzi z zerową stawką VAT

Można już stosować zerową stawkę VAT na darowizny dla ofiar powodzi - rozporządzenie w tej sprawie obowiązuje od 18 września, ale z możliwością stosowania go do darowizn towarów i nieodpłatnych usług przekazanych począwszy od 12 września do 31 grudnia 2024 r. Stawka 0 proc. będzie stosowana do darowizn wszelkiego rodzaju towarów lub usług niezbędnych do wsparcia poszkodowanych.

Monika Sewastianowicz 18.09.2024
Lewiatan: Za reformę płacy minimalnej będą musieli zapłacić pracodawcy

Projekt ustawy o minimalnym wynagrodzeniu jest słaby legislacyjnie. Nie tylko nie realizuje celów zawartych w unijnej dyrektywie, ale może przyczynić się do pogłębienia problemów firm i spadku zatrudnienia. Nie poprawi też jakości pracy w naszym kraju. Utrwala zwiększanie presji płacowej – uważa Konfederacja Lewiatan.

Grażyna J. Leśniak 10.09.2024