Zasady systemu finansowego wojewódzkich zjednoczeń państwowych gospodarstw rolnych.

ZARZĄDZENIE
MINISTRA FINANSÓW
z dnia 17 stycznia 1960 r.
w sprawie zasad systemu finansowego wojewódzkich zjednoczeń państwowych gospodarstw rolnych.

Na podstawie § 8 uchwały nr 350 Rady Ministrów z dnia 29 lipca 1959 r. w sprawie zniesienia wojewódzkich zarządów państwowych gospodarstw rolnych, przekazania wojewódzkim radom narodowym przedsiębiorstw podległych tym zarządom i utworzenia wojewódzkich zjednoczeń państwowych gospodarstw rolnych (Monitor Polski Nr 75, poz. 398) i § 1 ust. 1 pkt 8 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1950 r. w sprawie zakresu działania Ministra Finansów i zmiany zakresu działania Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego (Dz. U. Nr 22, poz. 188) oraz w związku z zarządzeniem Ministra Rolnictwa nr 129 z dnia 12 września 1959 r. w sprawie ustalenia ramowego statutu wojewódzkiego zjednoczenia państwowych gospodarstw rolnych zarządza się, co następuje:

I.

Przepisy ogólne.

§  1.
Zarządzenie dotyczy jednostek nadrzędnych nad państwowymi przedsiębiorstwami gospodarki rolnej, rozliczających się z budżetami wojewódzkich rad narodowych:
1)
wojewódzkich zjednoczeń państwowych gospodarstw rolnych, zwanych w dalszym ciągu "zjednoczeniami",
2)
rejonowych inspektoratów państwowych gospodarstw rolnych, stanowiących terenowo wydzielone komórki organizacyjne zjednoczeń, zwanych w dalszym ciągu "inspektoratami".

II.

Składniki majątkowe i zasady finansowania działalności administracyjnej zjednoczeń i inspektoratów.

§  2.
1.
Dla wykonywania statutowej działalności zjednoczenia i inspektoraty dysponują własnymi środkami trwałymi i obrotowymi, które występują w formie:
1)
funduszu statutowego,
2)
funduszu administracyjnego.
2.
Równowartość środków trwałych oraz nakładów inwestycyjnych w obcych obiektach, ustalona w wysokości środków wydatkowanych na ich nabycie lub wytworzenie, stanowi fundusz statutowy zjednoczenia lub inspektoratu.
3.
Zjednoczenie i inspektorat nie dokonują umorzeń środków trwałych.
4.
Fundusz administracyjny tworzy się z wpłat przedsiębiorstw podległych zjednoczeniom oraz z wpłat z zysku jednostek, o których mowa w § 14 ust. 1.
5.
Przedsiębiorstwa dokonują wpłat, o których mowa w ust. 4, na rachunek bieżący inspektoratu, a w przypadku gdy przedsiębiorstwo podporządkowane jest bezpośrednio zjednoczeniu - na rachunek bieżący zjednoczenia we właściwym oddziale Banku Rolnego.
6.
Oddział Banku Rolnego właściwy dla inspektoratu dokonuje przelewu środków z wpłat, o których mowa w ust. 4, z rachunku bieżącego inspektoratu na rachunek bieżący zjednoczenia w wysokości sumy wynikającej z preliminarza działalności administracyjnej inspektoratu - w pierwszej kolejności, przed pokrywaniem wydatków własnych inspektoratu.
§  3.
1.
Roczną sumę wpłat przedsiębiorstw na fundusz administracyjny inspektoratu i zjednoczenia ustala prezydium wojewódzkiej rady narodowej w wysokości określonej zbiorczym rocznym preliminarzem wydatków administracyjnych inspektoratów i zjednoczenia, pomniejszonej o wpłaty z zysku, o których mowa w § 14 ust. 4.
2.
W ramach rocznej sumy wpłat przedsiębiorstw, o której mowa w ust. 1, zjednoczenie (inspektorat) ustala sumy wpłat poszczególnych przedsiębiorstw proporcjonalnie do sumy planowanego rocznego funduszu płac tych przedsiębiorstw.
3.
Przy ustalaniu wysokości wpłat przedsiębiorstw rozliczających się w okresie roku gospodarczego przyjmuje się za podstawę sumę planowanego funduszu płac tych przedsiębiorstw za rok gospodarczy kończący się w tym roku kalendarzowym, w którym mają następować wpłaty.
§  4.
1.
Oprócz rachunku bieżącego, o którym mowa w § 2 ust. 5, zjednoczenia i inspektoraty mogą posiadać we właściwym oddziale Banku Rolnego następujące rachunki bankowe:
1)
"rachunek rozliczeń z tytułu wpłat z zysku i pokrywania strat" dla podległych przedsiębiorstw,
2)
"rachunek rozliczeń z tytułu dotacji przedmiotowych".
2.
Rachunki rozliczeń, o których mowa w ust. 1 pkt 1, otwiera się odrębnie dla rozliczeń państwowych gospodarstw rolnych i odrębnie dla rozliczeń pozostałych przedsiębiorstw podległych właściwemu zjednoczeniu lub inspektoratowi (zakłady instalacyjno-montażowe, zakłady budowlano-remontowe, warsztaty mechaniczne).
3.
Zjednoczenie może otwierać ponadto na podstawie obowiązujących przepisów inne rachunki bankowe, jak np.:
1)
"rachunek scentralizowanego funduszu rezerwowego",
2)
"rachunek rozliczeniowy własnej działalności gospodarczej",
3)
"rachunki akcji specjalnych".
4.
Zjednoczenie może upoważnić inspektoraty do otwierania rachunków bankowych, o których mowa w ust. 3 pkt 2 i 3.
§  5.
1.
Zjednoczenie ujmuje swą działalność w rocznym planie finansowym, sporządzonym według wzoru stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia. W rocznym planie finansowym zjednoczenia powinien być ujęty całokształt działalności zjednoczenia i działalności wszystkich wchodzących w skład zjednoczenia inspektoratów.
2.
Okresem obrachunkowym jest rok kalendarzowy.
3.
Opracowany projekt planu finansowego zjednoczenie przedstawia do zatwierdzenia prezydium właściwej terenowo wojewódzkiej rady narodowej w 3 egzemplarzach w terminie do 60 dni przed rozpoczęciem roku.
4.
Zatwierdzony plan finansowy zjednoczenia należy przedstawić Ministerstwu Finansów w terminie przewidzianym na złożenie budżetu jako załącznik do bilansu dochodów i wydatków.
§  6.
1.
W ramach rocznego planu finansowego zjednoczenie sporządza zbiorczy roczny preliminarz własnej działalności administracyjnej zjednoczenia oraz wchodzących w skład zjednoczenia inspektoratów na podstawie wytycznych prezydium właściwej terenowo wojewódzkiej rady narodowej oraz na podstawie limitów zatrudnienia i limitów miesięcznego funduszu płac, określanych corocznie przez Ministra Rolnictwa w porozumieniu z Ministrem Finansów.
2.
W zbiorczym preliminarzu działalności administracyjnej zjednoczenia powinny być wyodrębnione wydatki na własną działalność administracyjną zjednoczenia oraz na działalność administracyjną inspektoratów.
§  7.
1.
Jeden egzemplarz zatwierdzonego planu finansowego zjednoczenia przesyłają właściwym oddziałom wojewódzkim Banku Rolnego; zjednoczenia przesyłają preliminarze jednostkowe działalności administracyjnej inspektoratów właściwym powiatowym oddziałom Banku Rolnego po uzyskaniu potwierdzenia przez właściwy organ prezydium wojewódzkiej rady narodowej, że suma preliminarza jednostkowego inspektoratu mieści się w ramach zatwierdzonego zbiorczego preliminarza działalności administracyjnej zjednoczenia.
2.
Potwierdzone jednostkowe preliminarze działalności administracyjnej stanowią dla Banku Rolnego podstawę finansowania z rachunku bieżącego, o którym mowa w § 2 ust. 5.
3.
Ogólna suma potwierdzonego zbiorczego preliminarza działalności administracyjnej zjednoczenia stanowi dla Banku Rolnego górną granicę finansowania wydatków związanych z działalnością administracyjną zjednoczenia i inspektoratów.
4.
Wykorzystywanie funduszu płac przez zjednoczenie lub inspektorat podlega kontroli bankowej według zasad przewidzianych dla kontroli funduszu płac pracowników administracyjnych podległych przedsiębiorstw.
§  8.
1.
Zjednoczenie uprawnione jest do dokonywania zmian w preliminarzu działalności administracyjnej zjednoczenia, polegających na przesunięciach pomiędzy poszczególnymi pozycjami wydatków, oraz zmian polegających na przesunięciach pomiędzy preliminarzami jednostkowymi inspektoratów, z zastrzeżeniami wynikającymi z ust. 3.
2.
Zmian polegających na przesunięciach pomiędzy poszczególnymi pozycjami wydatków w preliminarzach jednostkowych inspektoratów dokonują zjednoczenia.
3.
Zmiany w preliminarzu powodujące zwiększenie ogólnej jego kwoty w granicach limitu ustalonego zgodnie z § 3, kwoty preliminowanych wydatków osobowych, kwoty na nagrody, kwoty funduszu dyspozycyjnego oraz zmniejszenie wydatków o charakterze inwestycyjnym mogą następować jedynie za zgodą prezydium wojewódzkiej rady narodowej.
4.
Zjednoczenia mogą dokonywać zmian w części II i III zatwierdzonego planu finansowego, jeżeli nie spowoduje to zmian w dochodach i wydatkach budżetów terenowych.
§  9.
Zjednoczeniom przysługuje prawo redystrybucji części środków pozostających w dyspozycji podległych przedsiębiorstw w zakresie ustalonym odrębnymi przepisami.
§  10.
1.
Środki na fundusz nagród dla wyróżniających się pracowników zjednoczeń ustalane są w preliminarzach działalności administracyjnej zjednoczeń na zasadach określonych w § 5 ust. 1 uchwały nr 319 Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów z dnia 27 sierpnia 1958 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników niektórych jednostek nadrzędnych państwowych przedsiębiorstw rolnych.
2.
Fundusz nagród, o którym mowa w ust. 1, uruchamiany jest na podstawie decyzji prezydium wojewódzkiej rady narodowej. Nagrody dla dyrektora, zastępcy dyrektora i głównego księgowego zjednoczenia przyznaje prezydium wojewódzkiej rady narodowej, dla pozostałych zaś pracowników zjednoczenia i inspektoratów - dyrektor zjednoczenia, po zasięgnięciu opinii rady zakładowej związku zawodowego.
§  11.
Nakłady na inwestycje zdecentralizowane służące do wykonywania przez zjednoczenia i inspektoraty ich działalności administracyjnej oraz na kapitalne remonty w tym zakresie pokrywane są ze środków przewidzianych na ten cel w preliminarzu działalności administracyjnej zjednoczenia lub inspektoratu.
§  12.
Nie wykorzystane w danym roku środki na rachunku bieżącym zjednoczenia lub inspektoratu zwiększają sumy przeznaczone na sfinansowanie inwestycji zdecentralizowanych zjednoczenia lub inspektoratów w latach następnych.

III.

Zasady finansowania działalności gospodarczej zjednoczeń.

§  13.
1.
Koszty działalności gospodarczej prowadzonej przez zjednoczenia we wspólnym interesie podległych przedsiębiorstw i w ich imieniu pokrywają zjednoczenia ze środków posiadanych na rachunkach rozliczeniowych własnej działalności gospodarczej (§ 4 ust. 3 pkt 2).
2.
Na rachunek rozliczeniowy własnej działalności gospodarczej zjednoczenia wpływają środki od przedsiębiorstw w granicach wydatków przewidzianych na ten cel w ich planach gospodarczo-finansowych.
3.
Pobieranie przez zjednoczenia wpłat od przedsiębiorstw na pokrycie kosztów działalności gospodarczej powinno poprzedzać ustalenie w ramach planu finansowego zjednoczenia (część II lub III planu) preliminarza wydatków tej działalności oraz uzgodnienie z zainteresowanymi przedsiębiorstwami ich udziału w finansowaniu kosztów działalności gospodarczej podejmowanej przez zjednoczenie.
4.
Jeżeli obowiązujące przepisy lub założenia przyjęte przez zjednoczenia nie przewidują inaczej, działalność gospodarcza zjednoczeń, o której mowa w ust. 1, powinna być prowadzona bezwynikowo (wartość sprzedaży towarów produktów i usług powinna pokrywać koszty własne bez zysków lub strat).
5.
W razie stwierdzenia po zakończeniu działalności gospodarczej lub na koniec roku obrachunkowego nadwyżki środków pochodzących z wpłat przedsiębiorstw, o których mowa w ust. 2, nadwyżki te mogą być przekazane:
1)
na finansowanie inwestycji zdecentralizowanych wszystkich lub części przedsiębiorstw uczestniczących w działalności gospodarczej zjednoczenia,
2)
na scentralizowany fundusz rezerwowy,
3)
na sfinansowanie nowo podjętej działalności gospodarczej,
4)
do zwrotu podległym przedsiębiorstwom.
6.
Szczegółowe zasady rozliczenia nadwyżek środków ustali zjednoczenie każdorazowo po stwierdzeniu nadwyżki środków.
§  14.
1.
Wyposażenie przez zjednoczenia powoływanych do prowadzenia stałej działalności gospodarczej baz zaopatrzeniowych, biur konstrukcyjnych, laboratoriów i innych jednostek pomocniczych działających według zasad rozrachunku gospodarczego we własne środki obrotowe w wysokości niezbędnej do prowadzenia działalności gospodarczej może następować z wpłat zadeklarowanych przez nadzorowane przedsiębiorstwa lub z innych źródeł określonych właściwymi przepisami.
2.
Dla pokrycia przejściowych potrzeb jednostek wymienionych w ust. 1 zjednoczenia mogą zaciągać we właściwym terenowo oddziale Banku Rolnego kredyty na warunkach ustalonych dla nadzorowanych przedsiębiorstw.
3.
Jednostki, o których mowa w ust. 1, prowadzą działalność na podstawie sporządzonych w ramach planu finansowego zjednoczenia planów gospodarczo-finansowych według wzoru obowiązującego dla odpowiednich przedsiębiorstw i posiadają własne rachunki bankowe. Jednostki te obowiązują zasady podziału zysku analogiczne do zasad obowiązujących przedsiębiorstwa danego typu.
4.
Część zysku jednostek określonych w ust. 1, która stosownie do zasad obowiązujących przedsiębiorstwa danego typu podlegałaby wpłacie do budżetu, zwiększa fundusz administracyjny zjednoczenia (§ 2 ust. 4).
5.
W razie zaprzestania działalności przez jednostkę wymienioną w ust. 1 środki uzyskane z likwidacji przydzielonego jej majątku podlegają przekazaniu w całości na fundusz inwestycji zdecentralizowanych przedsiębiorstw.
6.
Działalność gospodarcza, o której mowa w ust. 1, może być prowadzona na podstawie sporządzonych w ramach planu finansowego zjednoczenia preliminarzy dochodów i wydatków własnej działalności gospodarczej. W tym przypadku działalność finansowana jest bezpośrednio z rachunku bankowego własnej działalności gospodarczej zjednoczenia (§ 4 ust. 3 pkt 2).
§  15.
Zjednoczenie może upoważnić podległy inspektorat do prowadzenia działalności, o której mowa w §§ 13 i 14.

IV.

Księgowość i sprawozdawczość zjednoczeń i inspektoratów.

§  16.
Zjednoczenia i inspektoraty prowadzą księgowość na podstawie planu kont dla zjednoczeń, opracowanego przez Ministerstwo Finansów na podstawie jednolitego planu kont (zarządzenie Ministra Finansów z dnia 30 czerwca 1959 r. w sprawie planów kont dla jednostek gospodarki uspołecznionej - Monitor Polski Nr 66, poz. 341).
§  17.
W celu umożliwienia bieżącej kontroli wydatków zjednoczenia i inspektoraty prowadzą szczegółową ewidencję wykonywania preliminarza działalności administracyjnej na kartach wydatków według wzoru stanowiącego załącznik nr 2 do zarządzenia. Ewidencję tę prowadzi się na podstawie analizy zapisów po stronie Ma kont środków pieniężnych.
§  18.
1.
Inspektoraty obowiązane są do składania zjednoczeniom:
1)
kwartalnych i rocznych sprawozdań o wydatkach i dochodach działalności administracyjnej według wzoru stanowiącego załącznik nr 3 do zarządzenia w terminie do dnia 12 miesiąca następującego po kwartale sprawozdawczym,
2)
sprawozdań finansowych w terminach i według wzorów przewidzianych w instrukcjach w zakresie sprawozdawczości finansowej wydanych przez Ministerstwo Finansów i Główny Urząd Statystyczny.
2.
Zjednoczenia obowiązane są do składania:
1)
zbiorczych kwartalnych i rocznych sprawozdań o wydatkach i dochodach działalności administracyjnej według wzoru, stanowiącego załącznik nr 3 do zarządzenia, w terminie do dnia 22 miesiąca następującego po kwartale sprawozdawczym,
2)
sprawozdań finansowych w terminie i według wzorów przewidzianych w instrukcjach w zakresie sprawozdawczości finansowej, wydanych przez Ministerstwo Finansów i Główny Urząd Statystyczny,
3)
sprawozdań z działalności gospodarczej prowadzonej na zasadach rozrachunku gospodarczego według przepisów obowiązujących dla sprawozdawczości przedsiębiorstw.
3.
Sprawozdania, o których mowa w ust. 1, inspektoraty przesyłają:
1)
wojewódzkiemu zjednoczeniu państwowych gospodarstw rolnych,
2)
właściwemu oddziałowi Banku Rolnego.
4.
Sprawozdania, o których mowa w ust. 2 pkt 1 i 3, zjednoczenia przesyłają:
1)
prezydium wojewódzkiej rady narodowej,
2)
wojewódzkiemu oddziałowi Banku Rolnego.
§  19.
1.
Zjednoczenia i inspektoraty obowiązane są do uzgodnienia z bankiem finansującym stanów rachunków bankowych w terminie, o którym mowa w § 18 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1.
2.
Nieuzgodnienie stanów rachunków bankowych w terminie, o którym mowa w ust. 1, uprawnia właściwy oddział banku do wstrzymania finansowania działalności zjednoczenia lub inspektoratu.

V.

Przepisy przejściowe.

§  20.
1.
W okresie od dnia 1 stycznia 1960 r. do dnia 30 czerwca 1961 r. działalność administracyjna zjednoczeń i inspektoratów finansowana będzie z budżetów wojewódzkich rad narodowych.
2.
Dotacje z budżetów wojewódzkich rad narodowych na utrzymanie działalności administracyjnej zjednoczeń i inspektoratów wpływać będą bezpośrednio na rachunki bieżące zjednoczeń (§ 2 ust. 5) ; z rachunków bieżących zjednoczeń przekazywane będą środki na utrzymanie inspektoratów na rachunki bieżące inspektoratów w wysokości wynikającej z preliminarzy działalności administracyjnej inspektoratów.
3.
Suma należnych dotacji na utrzymanie zjednoczeń i inspektoratów księgowana będzie w księgowości gospodarstw na koncie 8 - wydatki w pozycji "narzuty na utrzymanie jednostek nadrzędnych". Równocześnie tę samą sumę gospodarstwa zaksięgują na koncie 9 - dochody w pozycji "dotacje przedmiotowe - dotacje na pokrycie kosztów narzutu na utrzymanie jednostek nadrzędnych".
4.
Księgowania, o których mowa w ust. 3, dokonywane będą począwszy od dnia 1 stycznia 1960 r. za okresy kwartalne.
5.
Wysokość sum podlegających ewidencji w księgowości gospodarstw z tytułu kosztów utrzymania zjednoczeń i inspektoratów ustala się na zasadach określonych w § 3 ust. 2 i 3.

VI.

Przepisy końcowe.

§  21.
Uprawnienia i obowiązki zjednoczeń i inspektoratów jako dysponentów kredytów budżetowych określają przepisy wydane na podstawie ustawy z dnia 1 lipca 1958 r. o prawie budżetowym (Dz. U. Nr 45, poz. 221).
§  22.
Do zjednoczeń nie mają zastosowania przepisy zarządzenia Ministra Finansów z dnia 21 grudnia 1954 r. w sprawie systemu finansowania oraz opracowywania i zatwierdzania preliminarzy wydatków oraz sprawozdań jednostek administracyjnych utrzymywanych z narzutów (Monitor Polski z 1955 r. Nr 28, poz. 274).
§  23.
Zarządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia z mocą od dnia 1 stycznia 1960 r.
ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK  Nr 1

PLAN FINANSOWY NA ROK ....

ZAŁĄCZNIK  Nr 2

KARTA WYDATKÓW

ZAŁĄCZNIK  Nr 3

SPRAWOZDANIE

o wydatkach i dochodach z działalności administracyjnej inspektoratu

zjednoczenia

grafika

Zmiany w prawie

Bez konsultacji społecznych nie będzie nowego prawa

Już od jutra rządowi trudniej będzie, przy tworzeniu nowego prawa, omijać proces konsultacji publicznych, wykorzystując w tym celu projekty poselskie. W czwartek, 31 października, wchodzą w życie zmienione przepisy regulaminu Sejmu, które nakazują marszałkowi Sejmu kierowanie projektów poselskich do konsultacji publicznych i wymagają sporządzenia do nich oceny skutków regulacji. Każdy obywatel będzie mógł odtąd zgłosić własne uwagi do projektów poselskich, korzystając z Systemu Informacyjnego Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 30.10.2024
Nowy urlop dla rodziców wcześniaków coraz bliżej - rząd przyjął projekt ustawy

Rada Ministrów przyjęła we wtorek przygotowany w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej projekt ustawy wprowadzający nowe uprawnienie – uzupełniający urlop macierzyński dla rodziców wcześniaków i rodziców dzieci urodzonych w terminie, ale wymagających dłuższej hospitalizacji po urodzeniu. Wymiar uzupełniającego urlopu macierzyńskiego będzie wynosił odpowiednio do 8 albo do 15 tygodni.

Grażyna J. Leśniak 29.10.2024
Na zwolnieniu w jednej pracy, w drugiej - w pełni sił i... płacy

Przebywanie na zwolnieniu lekarskim w jednej pracy nie wykluczy już możliwości wykonywania pracy i pobierania za nią wynagrodzenia w innej firmie czy firmach. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowało właśnie projekt ustawy, który ma wprowadzić też m.in. definicję pracy zarobkowej - nie będzie nią podpisanie w czasie choroby firmowych dokumentów i nie spowoduje to utraty świadczeń. Zwolnienie lekarskie będzie mogło przewidywać miejsce pobytu w innym państwie. To rewolucyjne zmiany. Zdaniem prawników, te propozycje mają sens, nawet jeśli znajdą się tacy, którzy będą chcieli nadużywać nowych przepisów.

Beata Dązbłaż 29.10.2024
Bez kary za brak lekarza w karetce do połowy przyszłego roku

W ponad połowie specjalistycznych Zespołów Ratownictwa Medycznego brakuje lekarzy. Ministerstwo Zdrowia wydłuża więc po raz trzeci czas, kiedy Narodowy Fundusz Zdrowia nie będzie pobierał kar umownych w przypadku niezapewnienia lekarza w zespołach ratownictwa medycznego. Ostatnio termin wyznaczono na koniec tego roku, teraz ma to być czerwiec 2025 r.

Beata Dązbłaż 23.09.2024
Darowizny dla ofiar powodzi z zerową stawką VAT

Można już stosować zerową stawkę VAT na darowizny dla ofiar powodzi - rozporządzenie w tej sprawie obowiązuje od 18 września, ale z możliwością stosowania go do darowizn towarów i nieodpłatnych usług przekazanych począwszy od 12 września do 31 grudnia 2024 r. Stawka 0 proc. będzie stosowana do darowizn wszelkiego rodzaju towarów lub usług niezbędnych do wsparcia poszkodowanych.

Monika Sewastianowicz 18.09.2024
Lewiatan: Za reformę płacy minimalnej będą musieli zapłacić pracodawcy

Projekt ustawy o minimalnym wynagrodzeniu jest słaby legislacyjnie. Nie tylko nie realizuje celów zawartych w unijnej dyrektywie, ale może przyczynić się do pogłębienia problemów firm i spadku zatrudnienia. Nie poprawi też jakości pracy w naszym kraju. Utrwala zwiększanie presji płacowej – uważa Konfederacja Lewiatan.

Grażyna J. Leśniak 10.09.2024