a także mając na uwadze, co następuje:(1) W następstwie zmiany dyrektywy 2003/87/WE dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/959 2 konieczna jest zmiana rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2018/2067 3 , aby uwzględnić w nim przepisy mające zastosowanie do weryfikacji emisji gazów cieplarnianych z instalacji do spalania odpadów komunalnych o całkowitej nominalnej mocy cieplnej dostarczonej w paliwie przekraczającej 20 MW. Aby zapewnić zharmonizowane podejście wobec wszystkich instalacji, w których przeprowadzane są czynności spalania, do weryfikacji instalacji do spalania odpadów komunalnych powinny mieć zastosowanie te same wymogi co w przypadku innych instalacji do spalania. W sytuacji gdy państwo członkowskie nie nałożyło na instalację do spalania odpadów komunalnych wymogu posiadania zezwolenia na emisję gazów cieplarnianych, o którym mowa w art. 4 dyrektywy 2003/87/WE, weryfikator powinien skoncentrować ocenę na zgodności z planem monitorowania.
(2) Dyrektywą (UE) 2023/959 rozszerzono zakres działań wymienionych w załączniku I do dyrektywy 2003/87/WE w odniesieniu do produkcji ropy naftowej, produkcji żelaza, produkcji aluminium i tlenku glinu, produkcji wodoru oraz transportu CO2 środkami innymi niż rurociągi. Aby zapewnić zgodność między załącznikiem I do dyrektywy 2003/87/WE i zakresem działań, w odniesieniu do których weryfikator powinien być akredytowany w celu przeprowadzania weryfikacji w powyższych sektorach, należy zaktualizować zakres akredytacji określony w załączniku I do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2018/2067.
(3) Po wprowadzeniu w art. 10a ust. 1 akapit trzeci dyrektywy 2003/87/WE obowiązku uzależnienia przydziału bezpłatnych uprawnień od wdrożenia środków poprawy efektywności energetycznej w rozporządzeniu delegowanym Komisji (UE) 2019/331 4 wprowadzono nowe przepisy w celu określenia, kiedy za wdrożone uznaje się zalecenia zawarte w sprawozdaniach z audytów energetycznych lub certyfikowanych systemach zarządzania energią zgodnie z art. 8 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE 5 . Kluczowym warunkiem wykazania, że wdrożono te zalecenia, jest potwierdzenie przez weryfikatora podczas weryfikacji raportu dotyczącego danych podstawowych lub, w stosownych przypadkach, rocznego raportu dotyczącego poziomu działalności, iż wdrożenie zaleceń dotyczących efektywności energetycznej zostało ukończone. W związku z tym konieczne jest zapewnienie zbioru zharmonizowanych przepisów dotyczących kontroli, które ma przeprowadzać weryfikator, by potwierdzić ukończenie wdrożenia zaleceń dotyczących efektywności energetycznej.
(4) Zgodnie z art. 22a ust. 3 rozporządzenia delegowanego (UE) 2019/331 weryfikator sprawdza, czy stosuje się wyjątek od warunkowości na podstawie art. 22a ust. 1 akapit drugi rozporządzenia delegowanego (UE) 2019/331, jeżeli wdrożenie zaleceń dotyczących efektywności energetycznej nie zostało ukończone. Aby zagwarantować pewność prawa i równe traktowanie porównywalnych przypadków, konieczne jest określenie zharmonizowanych przepisów dotyczących dokonywanej przez weryfikatora oceny stosowania tych wyjątków.
(5) Aby weryfikator mógł przeprowadzić niezbędne kontrole wdrożenia zaleceń dotyczących efektywności energetycznej lub stosowania wyjątków od warunkowości, prowadzący instalację powinien przedstawić weryfikatorowi odpowiednie dowody i informacje związane z wdrażaniem zaleceń dotyczących efektywności energetycznej i zastosowaniem wyjątków na odpowiednich etapach weryfikacji.
(6) Aby zapewnić właściwemu organowi informacje niezbędne do podjęcia decyzji, czy spełniono warunki przydziału bezpłatnych uprawnień zgodnie z art. 22a rozporządzenia delegowanego (UE) 2019/331 i czy należy zmniejszyć przydział uprawnień do emisji, konieczne jest wprowadzenie szczegółowych przepisów dotyczących przekazywania przez weryfikatora wyników kontroli potwierdzających oraz wszelkich uwag poczynionych podczas tych kontroli potwierdzających.
(7) Art. 10a dyrektywy 2003/87/WE umożliwia prowadzącym instalacje anulowanie zmniejszenia przydziału bezpłatnych uprawnień po ukończeniu wdrażania zaleceń dotyczących efektywności energetycznej. Warunkiem takiego anulowania jest potwierdzenie przez weryfikatora w ramach weryfikacji rocznego raportu dotyczącego poziomu działalności, że wdrożenie zaleceń dotyczących efektywności energetycznej zostało ukończone. Aby wspierać ustanowienie rocznego cyklu w tym zakresie, ważne jest dopilnowanie, by zastosowano się do uwag poczynionych przez weryfikatora podczas wcześniejszych weryfikacji w odniesieniu do wdrożenia zaleceń i by weryfikatorzy sprawdzali to w ramach późniejszych weryfikacji.
(8) W art. 4 i 6 rozporządzenia delegowanego (UE) 2019/331 zawarto wymóg, aby plan metodyki monitorowania został zatwierdzony przez właściwy organ. Przepisy dotyczące walidacji metodyki monitorowania przez weryfikatora w przypadku braku zatwierdzenia przez właściwy organ stały się nieaktualne i w związku z tym należy je uchylić.
(9) Doświadczenia w stosowaniu rozporządzenia wykonawczego (UE) 2018/2067 wskazują na konieczność doprecyzowania wymogu sprawdzania przez weryfikatora zgodności z kryteriami zrównoważonego rozwoju i ograniczania emisji gazów cieplarnianych określonymi w art. 29 ust. 2-7 i 10 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 6 w przypadku stosowania paliw z biomasy. Ze względu na przejrzystość należy dodać przepis zobowiązujący weryfikatorów do sprawdzania zgodności z tymi kryteriami.
(10) Doświadczenie pokazuje, że konieczne jest doprecyzowanie, kiedy przeprowadza się wirtualne wizyty w obiektach oraz z jakiego powodu i kiedy przeprowadzono ostatnią fizyczną wizytę w obiekcie. Dzięki takim informacjom właściwe organy i krajowe jednostki akredytujące mogą monitorować zgodność z wymogami dotyczącymi wirtualnych wizyt w obiektach. W celu zapewnienia jasności i przejrzystości takie informacje powinny być zawarte w sprawozdaniu z weryfikacji.
(11) Ze względu na przejrzystość ważne jest dostosowanie podejścia weryfikatora w zakresie identyfikowania usprawnień związanych z monitorowaniem i raportowaniem przez prowadzącego instalację danych dotyczących przydziału do podejścia w zakresie określania możliwości poprawy monitorowania i raportowania w odniesieniu do emisji. Zalecenia odnoszące się do danych dotyczących przydziału powinny obejmować usprawnienia, które mają na celu osiągnięcie najwyższego poziomu dokładności źródeł danych wymienionych w załączniku VII do rozporządzenia delegowanego (UE) 2019/331.
(12) Doświadczenie związane ze stosowaniem warunków nieprzeprowadzania wizyt w obiektach na podstawie art. 32 pkt 1 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2018/2067 pokazało, że instalacje kategorii A i B wykorzystujące gaz ziemny lub jeden lub więcej strumieni materiałów wsadowych de minimis, w przypadku których gaz ziemny jest monitorowany za pomocą pomiaru fiskalnego i stosuje się wartości domyślne współczynników obliczeniowych dla gazu ziemnego, stwarzają podobne ryzyko jak w sytuacjach, w których współczynniki obliczeniowe są określane przez przedsiębiorstwo transportu gazu, bez udziału bądź przetwarzania ze strony prowadzącego instalację. Należy zatem zezwolić na nieprzeprowadzanie wizyt w obiektach również w przypadkach, gdy współczynnik obliczeniowy jest ustalany przez przedsiębiorstwo transportu gazu za pomocą analizatorów online, które podlegają odpowiedniemu systemowi prawnemu w zakresie kontroli analizatorów fiskalnych bez udziału prowadzącego instalację.
(13) W następstwie zmiany dyrektywy 2003/87/WE dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/958 7 wprowadzono nowe przepisy dotyczące przydziału bezpłatnych uprawnień operatorom statków powietrznych. Przydział nie będzie już oparty na przekazanych danych dotyczących tonokilometrów. W związku z tym wszystkie przepisy dotyczące weryfikacji danych dotyczących tonokilometrów stały się nieaktualne i należy je skreślić, aby zmniejszyć obciążenie administracyjne.
(14) W następstwie zmian w dyrektywie (UE) 2023/958 w rozporządzeniu wykonawczym Komisji 2018/2066 8 ustanowiono przepisy dotyczące monitorowania i raportowania w odniesieniu do przypisywania zrównoważonych paliw lotniczych i związanych z nimi emisji do lotów oraz, w przypadku gdy zrównoważonego paliwa lotniczego nie można fizycznie przypisać do konkretnego lotu, proporcjonalnego przypisywania tych paliw i związanych z nimi emisji do lotów rozpoczynających się w odnośnych portach lotniczych. W celu zagwarantowania pewności prawa i integralności środowiskowej należy określić zbiór zharmonizowanych przepisów, aby weryfikatorzy mogli sprawdzać, czy zrównoważone paliwa lotnicze i związane z nimi emisje są przypisane prawidłowo oraz czy spełniono odpowiednie wymogi określone w rozporządzeniu wykonawczym (UE) 2018/2066.
(15) Dane w sektorze lotnictwa są w dużej mierze przetwarzane i rejestrowane w zautomatyzowanych systemach, co umożliwia zdalny dostęp do danych. W związku z tym uzasadnione są wirtualne wizyty w obiektach w okolicznościach innych niż siła wyższa w sektorze lotnictwa. Aby zapewnić solidność weryfikacji, wirtualne wizyty w obiektach powinny być dozwolone wyłącznie pod ściśle określonymi warunkami. Krajowe jednostki akredytujące powinny monitorować stosowanie tych warunków oraz działania weryfikatorów podczas takich wizyt w obiektach w ramach corocznego nadzoru nad weryfikatorami.
(16) Dyrektywą (UE) 2023/959 wprowadzono również odrębny, lecz równolegle obowiązujący system handlu uprawnieniami do emisji mający zastosowanie do paliw dopuszczonych do konsumpcji w sektorze budowlanym i sektorze transportu drogowego, a także w dodatkowych sektorach odpowiadających działalności przemysłowej nieuwzględ- nionej w załączniku I do dyrektywy 2003/87/WE ("sektor budowlany, sektor transportu drogowego i sektory dodatkowe"). Do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2018/2066 włączono nowe przepisy dotyczące monitorowania i raportowania emisji w tych sektorach. W wyniku tych zmian należy dodać zharmonizowane przepisy dotyczące weryfikacji emisji w tych sektorach oraz akredytacji weryfikatorów przeprowadzających taką weryfikację. Należy odpowiednio dostosować istniejące zasady i przepisy dotyczące weryfikacji emisji.
(17) Weryfikację emisji gazów cieplarnianych i akredytację weryfikatorów zgodnie z art. 15 i 30f dyrektywy 2003/87/WE oraz załącznikiem V do tej dyrektywy, definicje zawarte w art. 3, obowiązek określony w art. 4 oraz stosowanie wymogów określonych w rozdziałach II i III rozporządzenia wykonawczego (UE) 2018/2066 należy rozszerzyć o weryfikację raportów podmiotów objętych regulacją, chyba że szczególne cechy systemu handlu uprawnieniami do emisji mającego zastosowanie do paliw dopuszczonych do konsumpcji w sektorze budowlanym, sektorze transportu drogowego i sektorach dodatkowych wymagają innych lub bardziej dostosowanych przepisów. Podobnie, do tego odrębnego systemu handlu uprawnieniami do emisji powinny mieć zastosowanie wymogi dotyczące akredytacji weryfikatorów określone w rozdziale V rozporządzenia wykonawczego (UE) 2018/2066 oraz wymogi dotyczące współpracy i wymiany informacji między krajowymi jednostkami akredytującymi a właściwymi organami określone w rozdziale VI tego rozporządzenia.
(18) Ważne jest określenie ról i zakresów odpowiedzialności weryfikatora i właściwego organu w odniesieniu do weryfikacji raportów podmiotów objętych regulacją. Zgodnie z zasadami określonymi w załączniku V do dyrektywy 2003/87/WE weryfikator powinien oceniać kompletność i zgodność informacji zawartych w raportach podmiotu objętego regulacją z wymogami wymienionymi w załącznikach X i Xb do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2018/2066, możliwości usprawnienia procesu monitorowania i raportowania oraz dokładność danych dotyczących emisji. Podobnie jak w przypadku weryfikacji raportu prowadzącego instalację weryfikator powinien przyjąć jako punkt wyjścia plan monitorowania zatwierdzony przez właściwy organ i ocenić zgodność podmiotu objętego regulacją z tym planem. W przypadku gdy plan monitorowania nie został zatwierdzony, jest niekompletny lub uległ znacznej zmianie bez zatwierdzenia tych zmian, ważne jest, by podmiot objęty regulacją uzyskał zgodę właściwego organu. Wszelką niezgodność planu monitorowania z wymogami określonymi w rozporządzeniu wykonawczym (UE) 2018/2066, zidentyfikowaną przez weryfikatora i nieskorygowaną przez podmiot objęty regulacją przed wydaniem sprawozdania z weryfikacji, należy zgłosić w sprawozdaniu z weryfikacji.
(19) Zgodnie z częścią C pkt 1-5 i pkt 7 załącznika V do dyrektywy 2003/87/WE weryfikator przeprowadza wizytę w obiekcie w celu sprawdzenia granic monitorowania stosowanych przez podmiot objęty regulacją, przeprowadzenia oceny działania urządzeń, systemów i procesów pomiarowych, które są wykorzystywane przez podmioty objęte regulacją do określenia ilości paliwa dopuszczonego do konsumpcji, przeprowadzenia rozmów i wykonania innych działań. Aby weryfikatorzy nie musieli przeprowadzać wizyt w miejscach zbiorników lub instalacji magazynowych, w przypadku gdy ilości paliwa dopuszczone do konsumpcji są określane, przetwarzane i kontrolowane przez strony trzecie lub gdy dane pomiarowe nie są wykorzystywane do określania i przetwarzania danych dotyczących emisji podmiotu objętego regulacją, należy dołączyć szczegółową definicję obiektu. To w przeprowadzonej przez weryfikatora analizie ryzyka określa się, w których miejscach w obiekcie podmiotu objętego regulacją należy przeprowadzić wizytę. Z wizyty weryfikatora w obiekcie należy zrezygnować jedynie pod określonymi warunkami.
(20) Wymiana odpowiednich informacji między podmiotem objętym regulacją a weryfikatorem ma zasadnicze znaczenie dla wszystkich aspektów procesu weryfikacji, w szczególności na etapie poprzedzającym zawarcie umowy, podczas analizy strategicznej przeprowadzanej przez weryfikatora i w trakcie weryfikacji. Konieczne jest ustanowienie zharmonizowanych wymogów, które powinny stale regulować wymianę informacji między podmiotem objętym regulacją a weryfikatorem.
(21) Aby uniknąć podwójnego liczenia emisji objętych systemem handlu uprawnieniami do emisji w sektorze budowlanym, sektorze transportu drogowego i sektorach dodatkowych oraz systemem handlu uprawnieniami do emisji dla instalacji stacjonarnych, lotnictwa i transportu morskiego zgodnie z art. 30f ust. 5 dyrektywy 2003/87/WE, podmioty objęte regulacją są zobowiązane zgodnie z rozporządzeniem wykonawczym (UE) 2018/2066 stosować proces monitorowania i raportowania przez odjęcie od całkowitej ilości paliw dopuszczonych do konsumpcji ilości paliw, które zostały wykorzystane w tym samym roku sprawozdawczym do działań objętych załącznikiem I do dyrektywy 2003/87/WE. Informacje od prowadzących instalacje, operatorów statków powietrznych i przedsiębiorstw żeglugowych na temat dostarczonych paliw i łańcucha dostaw zgodne z załącznikiem Xa do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2018/2066 są niezbędne do określenia, jaką ilość paliwa należy odjąć od całkowitej ilości dopuszczonego paliwa. Aby zapewnić podmiotowi objętemu regulacją i weryfikatorom przeprowadzającym weryfikację raportu podmiotu objętego regulacją wystarczającą pewność co do dokładności informacji wymienionych w załączniku Xa do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2018/2066, weryfikatorzy raportów prowadzącego instalację lub operatora statku powietrznego powinni ocenić te informacje w ramach weryfikacji tych raportów i potwierdzić, że zużyte paliwa od danego dostawcy nie przekraczają ilości, którą prowadzący instalację lub operator statku powietrznego nabył od tego dostawcy, przy uwzględnieniu ilości zapasów zgodnie z metodyką zawartą w zatwierdzonym planie monitorowania.
(22) Aby zapewnić pełną przejrzystość co do dokładności informacji wymienionych w załączniku Xa do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2018/2066, zasadnicze znaczenie ma przedstawienie przez weryfikatora wykonującego weryfikację raportów prowadzącego instalację lub operatora statku powietrznego wyników oceny informacji wymienionych w załączniku Xa do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2018/2066 i przedstawienie wszelkich uwag w sprawozdaniu z weryfikacji, w tym stwierdzonych i nieskorygowanych nieprawidłowości, niezgodności i nieprzestrzegania rozporządzenia wykonawczego (UE) 2018/2066 bądź zaleceń dotyczących usprawnień. Informacje takie prowadzący instalację lub operator statku powietrznego powinien udostępnić odpowiedniemu podmiotowi objętemu regulacją wraz z informacjami wymienionymi w załączniku Xa zgodnie z art. 75v ust. 2 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2018/2066.
(23) Informacje takie pozwalają weryfikatorowi wykonującemu weryfikację raportów podmiotu objętego regulacją przeprowadzić kontrole spójności między informacjami wymienionymi w załączniku Xa do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2018/2066 a informacjami na temat zużytych paliw wymienionymi w załączniku Xb do tego rozporządzenia, a następnie ustalić, czy ilości paliwa odjęte zgodnie z art. 75v ust. 4 tego rozporządzenia są dokładne, a całkowite emisje gazów cieplarnianych zgłoszone przez podmiot objęty regulacją nie zawierają istotnych nieprawidłowości. Konieczne są zharmonizowane przepisy dotyczące kontroli przeprowadzanych w ramach weryfikacji danych oraz oceny metodyki monitorowania i współczynnika zakresu.
(24) W celu zaplanowania weryfikacji raportu podmiotu objętego regulacją i wsparcia oceny weryfikatora dotyczącej tego, czy nieprawidłowość, niezgodność lub nieprzestrzeganie przepisów mają istotny wpływ na dane dotyczące emisji, należy określić odpowiedni poziom istotności na potrzeby weryfikacji raportu podmiotu objętego regulacją. Aby zmniejszyć obciążenia administracyjne, a jednocześnie zapewnić integralność środowiskową systemu i solidność weryfikacji, bardziej rygorystyczny poziom istotności ma zastosowanie wyłącznie do podmiotów objętych regulacją o najwyższych poziomach emisji, a mianowicie rocznych emisjach powyżej 500 kiloton CO2.
(25) Podobnie jak w przypadku weryfikacji raportów prowadzącego instalację, do obowiązków weryfikatora należy ocena tego, czy nieprawidłowość, niezgodność lub nieprzestrzeganie rozporządzenia wykonawczego 2018/2066, w ujęciu indywidualnym lub łącznym, przekraczają mający zastosowanie poziom istotności i dlatego należy je uznać za istotne. Nawet jeżeli poziom istotności nie został przekroczony, weryfikator powinien ustalić, czy dana kwestia ma istotny wpływ, biorąc pod uwagę charakter, wielkość i szczególne okoliczności tej konkretnej kwestii.
(26) W celu zapewnienia właściwego funkcjonowania procesu monitorowania i raportowania elementem działań weryfikacyjnych prowadzonych przez weryfikatora powinno być przekazywanie zaleceń dotyczących ciągłego udoskonalania monitorowania i raportowania prowadzonego przez podmiot objęty regulacją.
(27) Weryfikatorzy powinni posiadać kompetencje w zakresie weryfikacji raportów podmiotu objętego regulacją. Aby weryfikator mógł ocenić szczegółowe granice monitorowania i raportowania oraz aspekty podmiotu objętego regulacją związane z systemem handlu uprawnieniami do emisji dotyczącym sektora budowlanego, sektora transportu drogowego i sektorów dodatkowych, należy określić szczegółowe kryteria w zakresie kompetencji dla weryfikatorów przeprowadzających weryfikację raportów podmiotu objętego regulacją. W tym celu należy stworzyć odrębny zakres akredytacji, tak aby jednostki akredytujące mogły ocenić kompetencje i wyniki weryfikatora pod kątem tych szczegółowych kryteriów oraz akredytować weryfikatorów w odniesieniu do tego konkretnego zakresu.
(28) Aby ograniczyć ryzyko narażenia bezstronności weryfikatora, audytor wiodący powinien być zmieniony po pięciu kolejnych latach przeprowadzania weryfikacji raportu tego samego podmiotu objętego regulacją. Wymóg ten nie powinien stanowić przeszkody dla podejmowania przez weryfikatora dodatkowych środków w celu ograniczenia ryzyka bezstronności.
(29) Monitorowanie i raportowanie dotyczące sektora budowlanego, sektora transportu drogowego i sektorów dodatkowych na potrzeby nowego systemu handlu uprawnieniami do emisji ma rozpocząć się dnia 1 stycznia 2025 r. Zgodnie z art. 30f dyrektywy 2003/87/WE pierwszy zweryfikowany raport podmiotu objętego regulacją należy przedłożyć właściwemu organowi do dnia 30 kwietnia 2026 r., za rok sprawozdawczy 2025. W związku z tym odpowiednie przepisy związane z weryfikacją raportów podmiotu objętego regulacją do celów nowego systemu handlu uprawnieniami do emisji powinny mieć zastosowanie do weryfikacji emisji gazów cieplarnianych podmiotu objętego regulacją mających miejsce od dnia 1 stycznia 2025 r. Podobnie odpowiednie przepisy dotyczące weryfikacji informacji wymienionych w załączniku Xa do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2018/2066 również powinny mieć zastosowanie począwszy od roku sprawozdawczego 2025.
(30) Zmiany związane z weryfikacją danych podstawowych i prowadzonymi przez weryfikatora kontrolami wdrażania zaleceń dotyczących efektywności energetycznej i stosowania wyjątków od warunkowości powinny wejść w życie w trybie pilnym, ponieważ zweryfikowane raporty dotyczące danych podstawowych stanowiące część wniosku o przydział bezpłatnych uprawnień należy przedłożyć do dnia 30 maja 2024 r., zgodnie z wymogiem określonym w art. 4 ust. 1 rozporządzenia delegowanego (UE) 2019/331, w związku z czym niniejsze rozporządzenie powinno wejść w życie następnego dnia po jego opublikowaniu.
(31) Środki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu są zgodne z opinią Komitetu ds. Zmian Klimatu,
PRZYJMUJE NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE: