Zakres i organizacja profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA ZDROWIA 1
z dnia 22 grudnia 2004 r.
w sprawie zakresu i organizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą

Na podstawie art. 27 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. Nr 210, poz. 2135) zarządza się, co następuje:
§  1. 
Rozporządzenie określa:
1)
zakres i organizację profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą objętymi obowiązkiem szkolnym i obowiązkiem nauki oraz kształcącymi się w szkołach ponadgimanzjalnych do ukończenia 19 roku życia, zwanych dalej "uczniami";
2)
zakres informacji o świadczeniodawcach sprawujących profilaktyczną opiekę nad uczniami, przekazywanych wojewodzie przez Narodowy Fundusz Zdrowia.
§  2. 
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o szkole, należy przez to rozumieć również jednostki, o których mowa w art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, Nr 273, poz. 2703 i Nr 281, poz. 2781).
§  3. 
Profilaktyczna opieka zdrowotna nad uczniami obejmuje:
1)
testy przesiewowe polegające na wstępnej identyfikacji odchleń od normy rozwojowej, niezdiagnozowanych chorób, zaburzeń lub wad, przez zastosowanie szybkich metod badania;
2)
postępowanie diagnostyczne w przypadku uzyskania dodatniego wyniku testu przesiewowego, w celu potwierdzenia lub wykluczenia zaburzeń ujawnionych w tym teście (postępowanie poprzesiewowe);
3)
profilaktyczne badania lekarskie (bilanse zdrowia) w zakresie:
a)
indywidualnej oceny stanu zdrowia i rozwoju uczniów,
b)
kwalifikacji do zajęć wychowania fizycznego i sportu szkolnego,
c)
zdrowotnej gotowości szkolnej uczniów,
d)
kwalifikacji do programów rehabilitacyjnych,
e)
ograniczeń dotyczących wyboru i nauki zawodu;
4)
profilaktyczne badania stomatologiczne, profilaktykę próchnicy zębów i profilaktykę ortodontyczną;
5)
udzielanie pomocy w przypadku nagłych zachorowań, urazów i zatruć;
6)
obowiązkowe szczepienia ochronne;
7)
edukację zdrowotną i promocję zdrowia.
§  4. 
Profilaktyczną opiekę zdrowotną sprawują:
1) 2
 lekarz podstawowej opieki zdrowotnej sprawujący profilaktyczną opiekę nad uczniem na podstawie deklaracji wyboru lekarza podstawowej opieki zdrowotnej;
2)
lekarz dentysta;
3)
pielęgniarka, która ukończyła szkolenie specjalizacyjne w dziedzinie pielęgniarstwa środowiska nauczania i wychowania lub ukończyła kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa środowiska nauczania i wychowania, zwana dalej "pielęgniarką", albo higienistka szkolna.
§  5.  3
1. 
Profilaktyczna opieka zdrowotna sprawowana przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej obejmuje w szczególności:
1)
prowadzenie edukacji zdrowotnej uczniów i ich rodziców, opiekunów prawnych lub faktycznych;
2)
wykonywanie profilaktycznych badań lekarskich (bilansów zdrowia) w ustalonych grupach wiekowych oraz prowadzenie dokumentacji medycznej uczniów według wzorów określonych w załączniku nr 1 do rozporządzenia;
3)
przeprowadzanie kwalifikacyjnych badań lekarskich przed szczepieniem i wykonywanie szczepień ochronnych oraz ich dokumentowanie i sprawozdawanie zgodnie z zasadami określonymi w odrębnych przepisach;
4)
formułowanie na piśmie zaleceń dla pielęgniarek lub higienistek szkolnych co do dalszego postępowania z uczniami;
5)
czynne poradnictwo dla uczniów i ich rodziców, opiekunów prawnych lub faktycznych.
2. 
Lekarz sprawujący profilaktyczną opiekę zdrowotną nad uczniem współpracuje w szczególności z:
1)
lekarzem dentystą sprawującym profilaktyczną opiekę zdrowotną nad uczniem;
2)
pielęgniarką podstawowej opieki zdrowotnej;
3)
pielęgniarką środowiska nauczania i wychowania albo higienistką szkolną;
4)
rodzicami, opiekunami prawnymi lub faktycznymi ucznia;
5)
dyrektorem szkoły;
6)
organizacjami i instytucjami działającymi na rzecz dzieci i młodzieży.
§  6. 
Profilaktyczna opieka zdrowotna sprawowana przez lekarza dentystę obejmuje w szczególności:
1)
prowadzenie edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia jamy ustnej;
2)
profilaktyczne badania stomatologiczne;
3)
profilaktykę próchnicy zębów;
4)
profilaktyczne badanie ortodontyczne;
5)
kwalifikowanie do szczególnej opieki stomatologicznej.
§  7. 
1. 
Profilaktyczna opieka zdrowotna sprawowana przez pielęgniarkę albo higienistkę szkolną obejmuje w szczególności:
1)
wykonywanie i interpretowanie testów przesiewowych;
2)
kierowanie postępowaniem poprzesiewowym oraz sprawowanie opieki pielęgniarskiej nad uczniami objętymi tym postępowaniem;
3)
organizowanie profilaktycznych badań lekarskich;
4)
prowadzenie grupowej profilaktyki fluorkowej;
5) 4
 (uchylony);
6)
czynne poradnictwo w zakresie opieki pielęgniarskiej;
7)
udział w planowaniu, realizacji i ocenie szkolnego programu edukacji zdrowotnej oraz podejmowanie innych działań w zakresie promocji zdrowia;
8)
udzielanie pomocy przedlekarskiej w przypadku nagłych zachorowań, urazów i zatruć;
9)
doradztwo dla dyrektora szkoły w sprawie warunków bezpieczeństwa uczniów, organizacji posiłków i warunków sanitarnych w szkole;
10)
prowadzenie dokumentacji medycznej uczniów według wzorów określonych w załączniku nr 2 do rozporządzenia;
11) 5
 (uchylony).
2.  6
 Pielęgniarka albo higienistka szkolna sprawująca profilaktyczną opiekę zdrowotną nad uczniem współpracuje w szczególności z:
1)
lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej sprawującym profilaktyczną opiekę zdrowotną nad uczniem;
2)
lekarzem dentystą sprawującym profilaktyczną opiekę zdrowotną nad uczniem;
3)
pielęgniarką podstawowej opieki zdrowotnej;
4)
rodzicami, opiekunami prawnymi lub faktycznymi ucznia;
5)
dyrektorem szkoły;
6)
radą pedagogiczną;
7)
organizacjami i instytucjami działającymi na rzecz dzieci i młodzieży.
§  8. 
Lekarz podstawowej opieki zdrowotnej oraz lekarz dentysta sprawują profilaktyczną opiekę zdrowotną w miejscu określonym w umowie o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej.
§  9. 
1. 
Pielęgniarka albo higienistka szkolna sprawują profilaktyczną opiekę zdrowotną w znajdującym się na terenie szkoły gabinecie profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej.
2. 
Przy ustalaniu liczby uczniów objętych profilaktyczną opieką zdrowotną przez jedną pielęgniarkę należy brać pod uwagę typ szkoły, a w przypadku szkół, do których uczęszczają niepełnosprawni - ich liczbę i stopień niepełnosprawności.
§  10. 
W stosunku do osób objętych indywidualnym nauczaniem, o których mowa w art. 71b ustawy z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty, profilaktyczną opiekę zdrowotną w zakresie zadań, o których mowa w § 7 i § 11 ust. 2, sprawuje pielęgniarka, która ukończyła szkolenie specjalizacyjne w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego, środowiskowego lub środowiskowo-rodzinnego lub ukończyła kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego, środowiskowego lub środowiskowo-rodzinnego.
§  11. 
1. 
Zakres i terminy wykonywania testów przesiewowych, profilaktycznych badań lekarskich oraz profilaktycznych świadczeń stomatologicznych określa załącznik nr 3 do rozporządzenia.
2. 
O terminach i zakresie wykonywania testów przesiewowych, profilaktycznych badań lekarskich (bilansów zdrowia) oraz profilaktycznych świadczeń stomatologicznych pielęgniarka albo higienistka szkolna powiadamia rodziców albo opiekunów prawnych lub faktycznych ucznia.
§  12. 
1. 
Dokumentacja medyczna ucznia, określona w załącznikach nr 1 i 2 do rozporządzenia, jest przechowywana w gabinecie profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej w szkole przez okres pobierania nauki w danej szkole.
2. 
Dokumentacja profilaktycznej opieki stomatologicznej, o której mowa w § 6, jest przechowywana przez lekarza dentystę sprawującego opiekę nad uczniem.
3. 
W przypadku zmiany szkoły przez ucznia dokumentację medyczną ucznia odbierają rodzice albo opiekunowie prawni lub faktyczni ucznia i przekazują szkole przyjmującej ucznia.
§  13. 
Narodowy Fundusz Zdrowia, po zawarciu umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami, przekazuje do właściwego wojewody następujące dane:
1)
nazwę i adres świadczeniodawcy;
2)
miejsce udzielania uczniom profilaktycznych świadczeń opieki zdrowotnej;
3)
liczbę uczniów objętych profilaktyczną opieką zdrowotną przez świadczeniodawcę, o którym mowa w pkt 1.
§  14. 
1. 
Do czasu utworzenia na terenie szkoły gabinetu profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej, o którym mowa w § 9, zadania określone w § 7, a także w § 11 ust. 2, wykonują lekarze i pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej.
2. 
W przypadku, o którym mowa w ust. 1, dokumentacja medyczna ucznia, określona w załącznikach nr 1 i 2 do rozporządzenia, jest przechowywana przez właściwego dla ucznia lekarza podstawowej opieki zdrowotnej do czasu utworzenia gabinetu profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej na terenie szkoły.
§  15. 
Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2005 r. 7

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr  1

WZÓR

DOKUMENTACJA MEDYCZNA UCZNIA

pieczęcie podmiotów

wykonujących świadczenia z zakresu

profilaktycznej opieki zdrowotnej

KARTA PROFILAKTYCZNEGO BADANIA LEKARSKIEGO DZIECKA 7-LETNIEGO*

(informacje tylko do użytku ochrony zdrowia, objęte

tajemnicą zawodową)

Nazwisko i imię ucznia................data urodzenia ........

1. INFORMACJE RODZICÓW O DZIECKU I RODZINIE

OJCIEC MATKA RODZEŃSTWO DZIECKA
Imię Rok urodzenia Stan zdrowia
Stan zdrowia

Warunki mieszkaniowe**: dobre, średnie, złe. Liczba izb .......

osób ...........

Problemy w rodzinie: (zdrowotne, bytowe) ......................

Zachowania zdrowotne i antyzdrowotne w rodzinie: ..............

Przebyte przez dziecko choroby, urazy, operacje:

Rok życia Rodzaj Rok życia Rodzaj

Czy dziecko:

- ma uczulenie (alergię)**: NIE, TAK - na co ...............

objawy uczulenia .........................................

- słyszy**: DOBRZE, ŹLE; widzi**: DOBRZE, ŹLE; ma zeza**:

NIE, TAK..................................................

- używa**: okularów, aparatu ortodontycznego, wkładek

ortopedycznych............................................

- przyjmuje leki**: NIE, TAK - jakie: ......................

- jest pod opieką poradni specjalistycznej**: NIE, TAK -

jakiej:...................................................

..........................................................

- uczęszcza na zajęcia korekcyjne**:

NIE, TAK - jakie:.......

Dolegliwości i objawy, które występowały u dziecka w ostatnich

12 miesiącach**:

częste: bóle głowy, brzucha, biegunki, zaparcia, brak apetytu,

nadmierny apetyt, dolegliwości przy oddawaniu moczu, moczenie

nocne, napady duszności, długotrwały kaszel, długotrwały katar,

omdlenia, zaburzenia snu, tiki, jąkanie, zez: stale lub

czasem; inne - jakie:..........................................

...............................................................

Zachowanie dziecka**: nie budzi niepokoju, nadruchliwość,

agresywność, nieśmiałość, płaczliwość, mała zaradność,

trudności w samoobsłudze, inne niepokojące objawy .............

...............................................................

Inne uwagi i życzenia rodziców:................................

...............................................................

data:........... podpis matki lub ojca (opiekuna): ........

* Badanie przeprowadza się w przypadku braku profilaktycznego

badania lekarskiego (bilansu zdrowia) wykonywanego w wieku 6

lat.

** Właściwe podkreślić lub wpisać rodzaj odchylenia.

2.INFORMACJE PIELĘGNIARKI/HIGIENISTKI SZKOLNEJ

Wysokość ciała: ............cm..........centyl.........

Masa ciała:.........kg............centyl

Wzrok: ostrość wzroku*: bez okularów, w okularach: OP... OL...

Zez*: niewidoczny, widoczny

Cover test*: ujemny, dodatni

Odbicie światła na rogówkach*: symetryczne,

niesymetryczne

Inne zaburzenia**:......................................

Słuch: test*: szeptem, audiometryczny*: prawidłowy,

nieprawidłowy

Układ ruchu*: prawidłowy, podejrzenie*: bocznego skrzywienia

kręgosłupa, koślawości kolan, stóp płasko-

koślawych

Ciśnienie tętnicze krwi .......... mm Hg ........ centyl ......

Inne uwagi: ...................................................

...............................................................

data:....... podpis i pieczęć pielęgniarki/higienistki: .....

3. WYNIK BADANIA LEKARSKIEGO

Wzrastanie*: prawidłowe, niskorosłość, otyłość, niedobór masy

ciała, inne odchylenia.........................................

...............................................................

Układ ruchu*: prawidłowy, boczne skrzywienie kręgosłupa** .....

kolana koślawe, stopy płasko-koślawe, inne odchylenia** .......

...............................................................

Rozwój psychomotoryczny*: prawidłowy, nieprawidłowy**..........

...............................................................

Mowa*: prawidłowa, nieprawidłowa

Lateralizacja*: prawostronna, lewostronna, skrzyżowana

Jama ustna**:..................................................

...............................................................

Jądra w mosznie (dotyczy chłopców)*: TAK, NIE**................

Pozostałe układy*: prawidłowe, nieprawidłowe** ................

...............................................................

...............................................................

PROBLEM ZDROWOTNY - rozpoznanie: ..............................

...............................................................

...............................................................

ZDROWOTNA DOJRZAŁOŚĆ SZKOLNA*: pełna, niepełna** ..............

...............................................................

GRUPA NA ZAJĘCIACH WF*: A AS B BK C CI - zalecenia:............

...............................................................

ZALECENIA:.....................................................

...............................................................

data:........... podpis i pieczęć lekarza:.............

* Właściwe podkreślić.

** Wpisać rodzaj odchylenia.

WZÓR

pieczęcie podmiotów

wykonujących świadczenia z zakresu

profilaktycznej opieki zdrowotnej

KARTA PROFILAKTYCZNEGO BADANIA LEKARSKIEGO UCZNIA

KLASY III SZKOŁY PODSTAWOWEJ

(informacje tylko do użytku ochrony zdrowia, objęte

tajemnicą zawodową)

Nazwisko i imię: ...................data urodzenia.............

klasa..........

1. INFORMACJE RODZICÓW O DZIECKU

Przebyte przez dziecko choroby, urazy, operacje w ostatnich

trzech latach:

Rok życia Rodzaj Rok życia Rodzaj

Problemy zdrowotne w rodzinie dziecka: .......................

Zachowania zdrowotne i antyzdrowotne w rodzinie:...............

Czy dziecko:

- ma uczulenie (alergię)**: NIE, TAK - na co ...............

objawy uczulenia:.........................................

- używa**: okularów, aparatu ortodontycznego, wkładek

ortopedycznych

- przyjmuje leki**: NIE, TAK - jakie: ......................

- jest pod opieką poradni specjalistycznej**: NIE, TAK -

jakiej:...................................................

Dolegliwości i objawy, które występowały u dziecka w ostatnich

12 miesiącach*:

częste: bóle głowy, brzucha, biegunki, zaparcia, brak

apetytu, nadmierny apetyt, dolegliwości przy oddawaniu

moczu, moczenie nocne, napady duszności, długotrwały kaszel,

długotrwały katar, drgawki, omdlenia, zaburzenia snu, tiki,

jąkanie, inne - jakie: .....................................

Czy rodziców niepokoi zachowanie dziecka*: NIE, TAK - podać co

...............................................................

Inne uwagi i życzenia rodziców: ...............................

...............................................................

data:........... podpis matki lub ojca (opiekuna):.........

2. INFORMACJE WYCHOWAWCY KLASY

Wymowa*: prawidłowa, nieprawidłowa - jaka .....................

Sprawność fizyczna*: powyżej przeciętnej, przeciętna, poniżej

przeciętnej 1)

Uzdolnienia:...................................................

...............................................................

Zachowanie*: nie budzi zastrzeżeń, budzi zastrzeżenia - jakie..

...............................................................

Wyniki w nauce*: bardzo dobre, dobre, przeciętne, poniżej

przeciętnej

Absencja szkolna*: powyżej przeciętnej, przeciętna, poniżej

przeciętnej

Trudności szkolne*: nie występują, występują - jakie ..........

...............................................................

Relacje z rówieśnikami*: prawidłowe, nieprawidłowe - jakie ....

...............................................................

Inne uwagi ....................................................

data:............. podpis wychowawcy:.............

* Właściwe podkreślić.

1) Wypełnić na podstawie opinii nauczyciela wychowania

fizycznego.

3. INFORMACJE PIELĘGNIARKI/HIGIENISTKI SZKOLNEJ

Wysokość ciała:............ cm ..........centyl

Masa ciała:........ kg ...........centyl

Wzrok: Ostrość wzroku: bez okularów, w okularach: OP.... OL....

Widzenie barw*: prawidłowe, nieprawidłowe

Inne zaburzenia**:......................................

Układ ruchu*: prawidłowy, podejrzenie bocznego skrzywienia

kręgosłupa

Ciśnienie tętnicze krwi: .........mmHg ..........centyl

Inne uwagi: ...................................................

data:...... podpis i pieczęć pielęgniarki/higienistki:......

4. WYNIK BADANIA LEKARSKIEGO

Wzrastanie*: prawidłowe, niskorosłość, otyłość, niedobór masy

ciała, inne odchylenia**

...............................................................

...............................................................

Dojrzewanie płciowe wg skali Tannera:..........................

...............................................................

Rozwój psychspołeczny*: prawidłowy, nieprawidłowy**............

...............................................................

...............................................................

...............................................................

...............................................................

Układ ruchu*: prawidłowy, boczne skrzywienie kręgosłupa**......

inne odchylenia**: ............................................

...............................................................

Tarczyca*: prawidłowa, wole

Jama ustna**:..................................................

...............................................................

Pozostałe układy*: prawidłowe, nieprawidłowe** ................

...............................................................

...............................................................

PROBLEM ZDROWOTNY - rozpoznanie: ..............................

...............................................................

...............................................................

...............................................................

GRUPA NA ZAJĘCIACH WF*: A AS B BK C CL - zalecenia:

...............................................................

...............................................................

Może uczestniczyć w zawodach i sprawdzianach*: TAK, NIE

ZALECENIA:.....................................................

...............................................................

...............................................................

...............................................................

data:........... podpis i pieczęć lekarza:.............

* Właściwe podkreślić.

** Wpisać rodzaj odchyleń.

WZÓR

pieczęcie podmiotów

wykonujących świadczenia z zakresu

profilaktycznej opieki zdrowotnej

KARTA PROFILAKTYCZNEGO BADANIA LEKARSKIEGO UCZNIA

KLASY I GIMNAZJUM/KLASY I SZKOŁY PONADGIMNAZJALNEJ*

(informacje tylko do użytku ochrony zdrowia, objęte

tajemnicą zawodową)

Nazwisko i imię ucznia:......... data urodzenia: .....klasa:...

1. INFORMACJE RODZICÓW O DZIECKU

Przebyte przez dziecko choroby, urazy, operacje w ostatnich

trzech latach:

Rok życia Rodzaj Rok życia Rodzaj

Problemy zdrowotne w rodzinie dziecka:.........................

...............................................................

Zachowanie zdrowotne i antyzdrowotne w rodzinie:...............

...............................................................

Czy dziecko:

- ma uczulenie (alergię)*: NIE, TAK - na co: ...............

objawy uczulenia:.........................................

- używa*: okularów, aparatu ortodontycznego, wkładek

ortopedycznych

- przyjmuje leki*: NIE, TAK - jakie: .......................

- jest pod opieką poradni specjalistycznej*: NIE, TAK -

jakiej:

..........................................................

Dolegliwości i objawy, które występowały u dziecka w ostatnich

12 miesiącach*:

częste: bóle głowy, brzucha, biegunki, zaparcia, brak

apetytu, nadmierny apetyt, dolegliwości przy oddawaniu

moczu, moczenie nocne, napady duszności, długotrwały kaszel,

częsty długotrwały katar, drgawki, omdlenia, zaburzenia snu,

tiki, jąkanie, inne - jakie: ...............................

............................................................

Czy rodziców niepokoi zachowanie dziecka*: NIE, TAK - podać co:

...............................................................

Inne uwagi i życzenia rodziców.................................

...............................................................

data:........... podpis matki lub ojca (opiekuna):..........

2. INFORMACJE WYCHOWAWCY KLASY

Wymowa*: prawidłowa, nieprawidłowa - jaka:.....................

Sprawność fizyczna*: powyżej przeciętnej, przeciętna, poniżej

przeciętnej 1)

Uzdolnienia:...................................................

...............................................................

Zachowanie*: nie budzi zastrzeżeń, budzi zastrzeżenia - jakie:

..............................................................

Wyniki w nauce*: bardzo dobre, dobre, przeciętne, poniżej

przeciętnej

Absencja szkolna*: powyżej przeciętnej, przeciętna, poniżej

przeciętnej

Trudności szkolne*: nie występują, występują - jakie: .........

...............................................................

Relacje z rówieśnikami*: prawidłowe, nieprawidłowe - jakie:....

...............................................................

Inne uwagi:....................................................

data:........... podpis wychowawcy:............

3. INFORMACJE PIELĘGNIARKI/HIGIENISTKI SZKOLNEJ

Wysokość ciała......... cm ........centyl Masa ciała.......

kg .......centyl

Wzrok: ostrość wzroku*: bez okularów, w okularach: OP....OL....

Inne zaburzenia**:.............................................

Słuch2*: test: szeptem, audiometryczny: wynik prawidłowy,

nieprawidłowy

Układ ruchu*: prawidłowy, podejrzenie*: bocznego skrzywienia

kręgosłupa, nadmiernej kifozy piersiowej

Ciśnienie tętnicze krwi ....... mmHg ......centyl

Inne uwagi: ...................................................

...............................................................

data:....... podpis i pieczęć pielęgniarki/higienistki:....

4. WYNIKI BADANIA LEKARSKIEGO

Wzrastanie*: prawidłowe, niskorosłość, otyłość, niedobór masy

ciała, inne odchylenia**.......................................

...............................................................

...............................................................

Dojrzewanie płciowe według skali Tannera:......................

...............................................................

Tarczyca*: prawidłowa, wole**.............

Rozwój psychospołeczny*: prawidłowy, nieprawidłowy**

...............................................................

...............................................................

Układ ruchu*: prawidłowy, boczne skrzywienie kręgosłupa**......

nadmierna kifoza piersiowa, inne odchylenia**..................

Skóra**:.......................................................

...............................................................

Jama ustna**:..................................................

...............................................................

Pozostałe układy*: prawidłowe, nieprawidłowe**.................

...............................................................

...............................................................

PROBLEM ZDROWOTNY - rozpoznanie: ..............................

...............................................................

...............................................................

...............................................................

GRUPA NA ZAJĘCIACH WF*: A AS B BK C CL - zalecenia:............

..............................................................

...............................................................

Może uczestniczyć w zawodach i sprawdzianach*: TAK, NIE

OGRANICZENIA DOTYCZĄCE WYBORU I NAUKI ZAWODU*: NIE, TAK -

jakie: ........................................................

...............................................................

...............................................................

...............................................................

ZALECENIA: ....................................................

...............................................................

...............................................................

data:............ podpis i pieczęć lekarza:...............

* Właściwe podkreślić.

** Wpisać rodzaj odchyleń.

1) Wypełnić na podstawie opinii nauczyciela wychowania

fizycznego.

2 Dotyczy ucznia I klasy gimnazjum.

WZÓR

pieczęcie podmiotów

wykonujących świadczenia z zakresu

profilaktycznej opieki zdrowotnej

KARTA PROFILAKTYCZNEGO BADANIA LEKARSKIEGO UCZNIA

OSTATNIEJ KLASY SZKOŁY PONADGIMNAZJALNEJ

(informacje tylko do użytku ochrony zdrowia,

objęte tajemnicą zawodową)

Nazwisko i imię ucznia: ........data urodzenia:......klasa:....

1. INFORMACJE UCZNIA

Przebyte choroby i urazy w czasie nauki w szkole

Rok życia Rodzaj Rok życia Rodzaj

Czy w ostatnich 6 miesiącach miałeś/aś*:

częste: bóle głowy, brzucha, pleców, szyi, zawroty głowy,

zaparcia, biegunki, brak apetytu, zdenerwowanie,

przygnębienie; dolegliwości przy oddawaniu moczu, napady

duszności, długotrwały kaszel, katar, zmiany na skórze,

trudności w zasypianiu, lęki?

Uczulenie (alergię) - na co? ...............................

Inne dolegliwości i niepokojące objawy - jakie: ............

Czy w ostatnich 3 miesiącach używałeś/aś leków*: NIE, TAK -

jakich:........................................................

z jakiego powodu:...........................................

Kiedy ostatni raz byłeś/aś badany/a przez lekarza:.............

z powodu................. lekarza dentystę..................

Czy jesteś pod opieką poradni specjalistycznej*: NIE, TAK -

jakiej: ................. z jakiego powodu:....................

Czy masz trudności w szkole*: NIE, TAK - jakie:................

Czy sądzisz, że Twoje zdrowie jest*: BARDZO DOBRE, DOBRE,

RACZEJ ZŁE, ZŁE

Czy masz jakieś problemy i trudności, o których chciałbyś

/chciałabyś/ porozmawiać z: lekarzem* NIE, TAK;- psychologiem*

NIE, TAK

Dotyczy tylko dziewcząt: wiek pierwszej miesiączki: ....... lat

......... miesięcy

Co ile dni występuje miesiączka: ....... ile dni trwa.......

Czy masz w czasie jej trwania dolegliwości*: NIE, TAK -

jakie: .....................................................

Czy w bieżącym roku szkolnym uczestniczysz w lekcjach WF*:

SYSTEMATYCZNIE, NIESYSTEMATYCZNIE, JESTEM ZWOLNIONY/A/

Czy uczestniczysz systematycznie w zajęciach ruchowych poza

szkołą*:

NIE, TAK - jakich: .........................................

Czy uważasz, że twoja sprawność fizyczna jest*: BARDZO DOBRA, DOBRA, DOŚĆ DOBRA, ZŁA

Czy palisz papierosy*: NIE, TAK - ile przeciętnie wypalasz:

dziennie.......w tygodniu...........

Czy po skończeniu obecnej szkoły zamierzasz uczyć się dalej*:

NIE, TAK

w jakiej szkole/uczelni:....................................

zawód/kierunek studiów:.....................................

data: ............ podpis ucznia:...................

2. INFORMACJE PIELĘGNIARKI/HIGIENISTKI SZKOLNEJ

Wysokość ciała: ...... cm........centyl Masa ciała: .... kg

...........centyl

Wzrok: Ostrość wzroku*: bez okularów, w okularach: OP.... OL...

Inne zaburzenia**:......................................

Ciśnienie tętnicze krwi:...... mm Hg.......centyl

Kwalifikacja w szkole ponadgimnazjalnej do grupy WF*: A AS B BK

C CI

Zaburzenia i choroby stwierdzone u ucznia w czasie nauki w

szkole ponadgimnazjalnej:......................................

...............................................................

...............................................................

data:......... podpis i pieczęć pielęgniarki/higienistki:......

3. WYNIKI BADANIA LEKARSKIEGO

Rozwój somatyczny*: prawidłowy, niskorosłość, otyłość, niedobór

masy ciała, inne odchylenia**:.................................

...............................................................

...............................................................

Dojrzewanie płciowe** według skali Tannera: ...................

...............................................................

Tarczyca*: prawidłowa, wole** .................................

Rozwój psychospołeczny*: prawidłowy, nieprawidłowy**...........

...............................................................

Układ ruchu*: prawidłowy, boczne skrzywienie kręgosłupa,

nadmierna kifoza piersiowa,

inne odchylenia**: ............................................

Skóra**........................................................

...............................................................

Jama ustna**:..................................................

...............................................................

Pozostałe układy*: prawidłowe, nieprawidłowe** ................

...............................................................

...............................................................

PROBLEM ZDROWOTNY - rozpoznanie: ..............................

...............................................................

...............................................................

OGRANICZENIA DOTYCZĄCE WYBORU I NAUKI ZAWODU*:NIE, TAK - jakie:

...............................................................

...............................................................

ZALECENIA: ....................................................

...............................................................

...............................................................

data:........... podpis i pieczęć lekarza:............

* Właściwe podkreślić.

** Wpisać rodzaj odchyleń.

ZAŁĄCZNIK Nr  2  8

DOKUMENTACJA MEDYCZNA UCZNIA

ZAŁĄCZNIK Nr  3  9

ZAKRES I TERMINY WYKONYWANIA TESTÓW PRZESIEWOWYCH, PROFILAKTYCZNYCH BADAŃ LEKARSKICH ORAZ PROFILAKTYCZNYCH ŚWIADCZEŃ STOMATOLOGICZNYCH

Klasa

(wiek ucznia)

Testy przesiewowe Profilaktyczne badania lekarskie Profilaktyczne badanie lekarskie stomatologiczne Grupowa profilaktyka fluorkowa
Klasa 1

(7 lat)*

Test do wykrywania zaburzeń:

1) rozwoju fizycznego (pomiar wysokości i masy ciała);

2) układu ruchu, w tym bocznego skrzywienia kręgosłupa, zniekształceń statycznych kończyn dolnych;

3) zeza (Cover test, test Hirschberga; 4) ostrości wzroku;

5) słuchu (badanie orientacyjne szeptem);

6) ciśnienia tętniczego krwi.

Badanie w obecności rodziców, opiekunów prawnych lub faktycznych obejmuje:

1. Badanie podmiotowe:

1) wywiad od rodziców i dziecka, z uwzględnieniem czynników ryzyka dla zdrowia oraz zachowań zdrowotnych;

2) analizę informacji zawartej w karcie badania profilaktycznego od: pielęgniarki szkolnej, ze szczególnym uwzględnieniem wyników testów przesiewowych, oraz od wychowawcy klasy;

3) analizę innej indywidualnej dokumentacji medycznej. 2. Badanie przedmiotowe ze szczególnym uwzględnieniem oceny:

1) rozwoju fizycznego; 2) rozwoju psychomotorycznego;

3) mowy;

4) lateralizacji;

5) układu ruchu;

6) jamy ustnej;

7) u chłopców - obecności jąder w mosznie i wad układu moczowo-płciowego.

3. Badania lekarskie specjalistyczne i laboratoryjne w razie potrzeby. Podsumowanie badania z określeniem: zdrowotnej dojrzałości szkolnej i kwalifikacji do grupy na zajęciach wychowania fizycznego (w tym nauki pływania) oraz ewentualnego problemu zdrowotnego.

Poradnictwo w zakresie prozdrowotnego stylu życia.

1. Ocena stanu uzębienia za pomocą wskaźnika intensywności próchnicy:

PUW dla zębów stałych i puw dla zębów mlecznych.

2. Oddzielne podanie poszczególnych składowych wskaźnika PUW i wskaźnika puw.

3. Wykrywanie nieprawidłowości (wad) zgryzu, spełniających co najmniej jeden z warunków:

1) wyraźne zniekształcenie;

2) wyraźne ograniczenie funkcji żucia lub gryzienia.

4. Kwalifikacja do szczególnej opieki stomatologicznej, w tym profesjonalna profilaktyka fluorkowa.

Grupowa profilaktyka fluorkowa metodą nadzorowanego szczotkowania zębów wykonywana w klasach I-VI, 6 razy w roku, w odstępach co 6 tygodni.
Klasa III (10 lat) Test do wykrywania zaburzeń:

1) rozwoju fizycznego (pomiar wysokości i masy ciała);

2) układu ruchu, w tym bocznego skrzywienia kręgosłupa;

3) ostrości wzroku;

4) widzenia barw;

5) ciśnienia tętniczego krwi.

Badanie w obecności rodziców, opiekunów prawnych lub faktycznych obejmuje:

1. Badanie podmiotowe:

1) wywiad od rodziców i dziecka, z uwzględnieniem czynników ryzyka dla zdrowia oraz zachowań zdrowotnych;

2) analizę informacji zawartej w karcie badania profilaktycznego od: pielęgniarki szkolnej, ze szczególnym uwzględnieniem wyników testów przesiewowych, oraz od wychowawcy klasy;

3) analizę innej indywidualnej dokumentacji medycznej. 2. Badanie przedmiotowe ze szczególnym uwzględnieniem oceny:

1) rozwoju fizycznego;

2) rozwoju psychospołecznego;

3) układu ruchu;

4) układu moczowo-płciowego;

5) dojrzewania płciowego według skali Tannera;

6) tarczycy;

7) jamy ustnej.

3. Badania specjalistyczne lekarskie i laboratoryjne w razie potrzeby.

4. Podsumowanie badania z określeniem poziomu i tempa rozwoju fizycznego, rozwoju psychospołecznego (ocena orientacyjna), przystosowania szkolnego, kwalifikacji do grupy na zajęciach wychowania fizycznego i sportu szkolnego oraz ewentualnego problemu zdrowotnego.

Poradnictwo w zakresie prozdrowotnego stylu życia.

1. Ocena stanu uzębienia za pomocą wskaźnika intensywności próchnicy:

PUW dla zębów stałych i puw dla zębów mlecznych.

2. Oddzielne podanie poszczególnych składowych wskaźnika PUW i wskaźnika puw.

3. Wykrywanie nieprawidłowości (wad) zgryzu, spełniających co najmniej jeden z warunków:

1) wyraźne zniekształcenie; 2) wyraźne ograniczenie funkcji żucia lub gryzienia.

4. Kwalifikacja do szczególnej opieki stomatologicznej, w tym profesjonalna profilaktyka fluorkowa.

Klasa V (12 lat) Test do wykrywania zaburzeń:

1) rozwoju fizycznego (pomiar wysokości i masy ciała);

2) układu ruchu, w tym bocznego skrzywienia kręgosłupa;

3) ostrości wzroku.

Postępowanie poprzesiewowe u uczniów z dodatnim wynikiem testu. 1. Ocena stanu uzębienia za pomocą wskaźnika intensywności próchnicy:

PUW dla zębów stałych.

2. Oddzielne podanie poszczególnych składowych wskaźnika PUW.

3. Wykrywanie nieprawidłowości (wad) zgryzu spełniających co najmniej jeden z warunków:

1) wyraźne zniekształcenie;

2) wyraźne ograniczenie funkcji żucia lub gryzienia.

4. Kwalifikacja do szczególnej opieki stomatologicznej, w tym profesjonalna profilaktyka fluorkowa.

Klasa I gimnazjum (13 lat) Test do wykrywania zaburzeń:

1) rozwoju fizycznego (pomiar wysokości i masy ciała);

2) układu ruchu, w tym bocznego skrzywienia kręgosłupa i nadmiernej kifozy piersiowej;

3) ostrości wzroku;

4) słuchu (badanie orientacyjne szeptem);

5) ciśnienia tętniczego krwi.

Badanie w obecności rodziców, opiekunów prawnych lub faktycznych obejmuje:

1. Badanie podmiotowe:

1) wywiad od rodziców i dziecka, z uwzględnieniem czynników ryzyka dla zdrowia oraz zachowań zdrowotnych;

2) analiza informacji zawartej w karcie badania profilaktycznego od: pielęgniarki szkolnej, ze szczególnym uwzględnieniem wyników testów przesiewowych, oraz od wychowawcy klasy;

3) analiza innej indywidualnej dokumentacji medycznej.

2. Badanie przedmiotowe ze szczególnym uwzględnieniem oceny:

1) rozwoju fizycznego; 2) rozwoju psychospołecznego;

3) układu ruchu;

4) tarczycy;

5) dojrzewania płciowego;

6) układu moczowo-płciowego;

7) jamy ustnej;

8) skóry.

3. Badania specjalistyczne lekarskie i laboratoryjne w razie potrzeby.

4. Podsumowanie badania z określeniem poziomu i tempa wzrastania oraz dojrzewania płciowego, rozwoju psychospołecznego (ocena orientacyjna) przystosowania szkolnego, kwalifikacji do grupy na zajęciach wychowania fizycznego i sportu szkolnego oraz ewentualnego problemu zdrowotnego.

Poradnictwo w zakresie prozdrowotnego stylu życia.

1. Ocena stanu uzębienia za pomocą wskaźnika intensywności próchnicy:

PUW dla zębów stałych.

2. Oddzielne podanie poszczególnych składowych wskaźnika PUW.

3. Wykrywanie nieprawidłowości (wad) zgryzu spełniających co najmniej jeden z warunków:

1) wyraźne zniekształcenie;

2) wyraźne ograniczenie funkcji żucia lub gryzienia.

4. Kwalifikacja do szczególnej opieki stomatologicznej, w tym profesjonalna profilaktyka fluorkowa.

klasa I szkoły ponadgimnazjalnej (16 lat) Test do wykrywania zaburzeń:

1) rozwoju fizycznego (pomiar wysokości i masy ciała);

2) układu ruchu, w tym bocznego skrzywienia kręgosłupa i nadmiernej kifozy piersiowej;

3) ostrości wzroku;

4) ciśnienia tętniczego krwi.

Badanie obejmuje:

1. Badanie podmiotowe:

1) wywiad od ucznia i rodziców, z uwzględnieniem czynników ryzyka dla zdrowia oraz zachowań zdrowotnych;

2) analizę informacji zawartej w karcie badania profilaktycznego od: pielęgniarki szkolnej, ze szczególnym uwzględnieniem wyników testów przesiewowych, oraz od wychowawcy klasy;

3) analizę innej indywidualnej dokumentacji medycznej. 2. Badanie przedmiotowe ze szczególnym uwzględnieniem oceny:

1) rozwoju fizycznego;

2) rozwoju psychospołecznego;

3) procesu dojrzewania płciowego;

4) układu ruchu;

5) tarczycy;

6) jamy ustnej;

7) skóry.

3. Badania specjalistyczne lekarskie i laboratoryjne w razie potrzeby.

Podsumowanie badania z określeniem poziomu i tempa rozwoju fizycznego i dojrzewania płciowego, rozwoju psychospołecznego (ocena orientacyjna), kwalifikacji do grupy na zajęciach wychowania fizycznego i sportu szkolnego oraz ewentualnego problemu zdrowotnego. Poradnictwo w zakresie prozdrowotnego stylu życia oraz z punktu widzenia przyszłego wyboru dalszego kształcenia lub pracy zawodowej.

1. Ocena stanu uzębienia za pomocą wskaźnika intensywności próchnicy:

PUW dla zębów stałych.

2. Oddzielne podanie poszczególnych składowych wskaźnika PUW.

3. Wykrywanie nieprawidłowości (wad) zgryzu, spełniających co najmniej jeden z warunków:

1) wyraźne zniekształcenie; 2) wyraźne ograniczenie funkcji żucia lub gryzienia.

4. Kwalifikacja do szczególnej opieki stomatologicznej, w tym profesjonalna profilaktyka fluorkowa.

Klasa ostatnia szkoły ponadgimnazjalnej (do ukończenia 19 roku życia) Test do wykrywania zaburzeń:

1) rozwoju fizycznego (pomiar wysokości i masy ciała);

2) ostrości wzroku;

3) ciśnienia tętniczego krwi.

Badanie obejmuje:

1. Badanie podmiotowe:

1) wywiad od ucznia, z uwzględnieniem czynników ryzyka dla zdrowia oraz zachowań zdrowotnych;

2) analiza informacji zawartej w karcie badania profilaktycznego od: pielęgniarki szkolnej, ze szczególnym uwzględnieniem wyników testów przesiewowych, oraz od wychowawcy klasy;

3) analizę innej indywidualnej dokumentacji medycznej.

2. Badanie przedmiotowe ze szczególnym uwzględnieniem oceny:

1) rozwoju fizycznego;

2) rozwoju psychospołecznego;

3) układu moczowo-płciowego i dojrzałości płciowej;

4) układu ruchu;

5) tarczycy;

6) jamy ustnej;

7) skóry.

3. Badania specjalistyczne lekarskie i laboratoryjne w razie potrzeby.

Podsumowanie wyników badania z określeniem ewentualnego problemu zdrowotnego oraz sugestii i rad dotyczących dalszego kształcenia i wyboru zawodu, przyszłego rodzicielstwa, prozdrowotnego stylu życia, w tym aktywności fizycznej.

1. Ocena stanu uzębienia za pomocą wskaźnika intensywności próchnicy:

PUW dla zębów stałych.

2. Oddzielne podanie poszczególnych składowych wskaźnika PUW.

3. Wykrywanie nieprawidłowości (wad) zgryzu, spełniających co najmniej jeden z warunków:

1) wyraźne zniekształcenie;

2) wyraźne ograniczenie funkcji żucia lub gryzienia.

4. Ocena stanu zdrowia jamy ustnej z uwzględnieniem stanu uzębienia, przyzębia i błony śluzowej jamy ustnej.

* Badanie przeprowadza się w przypadku braku profilaktycznego badania lekarskiego (bilansu zdrowia) wykonywanego w wieku 6 lat.
1 Minister Zdrowia kieruje działem administracji rządowej - zdrowie, na podstawie §1 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 11 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Zdrowia (Dz.U. Nr 134, poz. 1439).
2 § 4 pkt 1 zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 21 marca 2007 r. (Dz.U.07.56.379) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 kwietnia 2007 r.
3 § 5 zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 21 marca 2007 r. (Dz.U.07.56.379) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 kwietnia 2007 r.
4 § 7 ust. 1 pkt 5 uchylony przez § 1 pkt 3 lit. a) rozporządzenia z dnia 21 marca 2007 r. (Dz.U.07.56.379) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 kwietnia 2007 r.
5 § 7 ust. 1 pkt 11 uchylony przez § 1 pkt 3 lit. a) rozporządzenia z dnia 21 marca 2007 r. (Dz.U.07.56.379) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 kwietnia 2007 r.
6 § 7 ust. 2 zdanie wstępne zmienione przez § 1 pkt 3 lit. b) rozporządzenia z dnia 21 marca 2007 r. (Dz.U.07.56.379) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 kwietnia 2007 r.
7 Niniejsze rozporządzenie było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 25 czerwca 2003 r. w sprawie zakresu i organizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą (Dz. U. Nr 130, poz. 1196 oraz z 2004 r. Nr 180, poz. 1869), które traci moc z dniem 31 grudnia 2004 r. na podstawie art. 247 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. Nr 210, poz. 2135).
8 Załącznik nr 2 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 21 marca 2007 r. (Dz.U.07.56.379) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 kwietnia 2007 r.
9 Załącznik nr 3 zmieniony przez § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 21 marca 2007 r. (Dz.U.07.56.379) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 kwietnia 2007 r.

Zmiany w prawie

Bez konsultacji społecznych nie będzie nowego prawa

Już od jutra rządowi trudniej będzie, przy tworzeniu nowego prawa, omijać proces konsultacji publicznych, wykorzystując w tym celu projekty poselskie. W czwartek, 31 października, wchodzą w życie zmienione przepisy regulaminu Sejmu, które nakazują marszałkowi Sejmu kierowanie projektów poselskich do konsultacji publicznych i wymagają sporządzenia do nich oceny skutków regulacji. Każdy obywatel będzie mógł odtąd zgłosić własne uwagi do projektów poselskich, korzystając z Systemu Informacyjnego Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 30.10.2024
Nowy urlop dla rodziców wcześniaków coraz bliżej - rząd przyjął projekt ustawy

Rada Ministrów przyjęła we wtorek przygotowany w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej projekt ustawy wprowadzający nowe uprawnienie – uzupełniający urlop macierzyński dla rodziców wcześniaków i rodziców dzieci urodzonych w terminie, ale wymagających dłuższej hospitalizacji po urodzeniu. Wymiar uzupełniającego urlopu macierzyńskiego będzie wynosił odpowiednio do 8 albo do 15 tygodni.

Grażyna J. Leśniak 29.10.2024
Na zwolnieniu w jednej pracy, w drugiej - w pełni sił i... płacy

Przebywanie na zwolnieniu lekarskim w jednej pracy nie wykluczy już możliwości wykonywania pracy i pobierania za nią wynagrodzenia w innej firmie czy firmach. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowało właśnie projekt ustawy, który ma wprowadzić też m.in. definicję pracy zarobkowej - nie będzie nią podpisanie w czasie choroby firmowych dokumentów i nie spowoduje to utraty świadczeń. Zwolnienie lekarskie będzie mogło przewidywać miejsce pobytu w innym państwie. To rewolucyjne zmiany. Zdaniem prawników, te propozycje mają sens, nawet jeśli znajdą się tacy, którzy będą chcieli nadużywać nowych przepisów.

Beata Dązbłaż 29.10.2024
Bez kary za brak lekarza w karetce do połowy przyszłego roku

W ponad połowie specjalistycznych Zespołów Ratownictwa Medycznego brakuje lekarzy. Ministerstwo Zdrowia wydłuża więc po raz trzeci czas, kiedy Narodowy Fundusz Zdrowia nie będzie pobierał kar umownych w przypadku niezapewnienia lekarza w zespołach ratownictwa medycznego. Ostatnio termin wyznaczono na koniec tego roku, teraz ma to być czerwiec 2025 r.

Beata Dązbłaż 23.09.2024
Darowizny dla ofiar powodzi z zerową stawką VAT

Można już stosować zerową stawkę VAT na darowizny dla ofiar powodzi - rozporządzenie w tej sprawie obowiązuje od 18 września, ale z możliwością stosowania go do darowizn towarów i nieodpłatnych usług przekazanych począwszy od 12 września do 31 grudnia 2024 r. Stawka 0 proc. będzie stosowana do darowizn wszelkiego rodzaju towarów lub usług niezbędnych do wsparcia poszkodowanych.

Monika Sewastianowicz 18.09.2024
Lewiatan: Za reformę płacy minimalnej będą musieli zapłacić pracodawcy

Projekt ustawy o minimalnym wynagrodzeniu jest słaby legislacyjnie. Nie tylko nie realizuje celów zawartych w unijnej dyrektywie, ale może przyczynić się do pogłębienia problemów firm i spadku zatrudnienia. Nie poprawi też jakości pracy w naszym kraju. Utrwala zwiększanie presji płacowej – uważa Konfederacja Lewiatan.

Grażyna J. Leśniak 10.09.2024