Zasady przeprowadzania szczepień ochronnych przeciwko chorobom zakaźnym.

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA ZDROWIA I OPIEKI SPOŁECZNEJ

z dnia 6 lipca 1998 r.

w sprawie zasad przeprowadzania szczepień ochronnych przeciwko chorobom zakaźnym.

Na podstawie art. 2 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 13 listopada 1963 r. o zwalczaniu chorób zakaźnych (Dz. U. Nr 50, poz. 279, z 1971 r. Nr 12, poz. 115, z 1974 r. Nr 47, poz. 280, z 1989 r. Nr 35, poz. 192, z 1990 r. Nr 34, poz. 198 i z 1997 r. Nr 60, poz. 369) oraz art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 22 kwietnia 1959 r. o zwalczaniu gruźlicy (Dz. U. Nr 27, poz. 170, z 1974 r. Nr 47, poz. 280, z 1989 r. Nr 35, poz. 192 i z 1990 r. Nr 34, poz. 198) zarządza się, co następuje:

§ 1. Obowiązek poddania się szczepieniom ochronnym, o którym mowa w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 13 listopada 1963 r. o zwalczaniu chorób zakaźnych (Dz. U. Nr 50, poz. 279, z 1971 r. Nr 12, poz. 115, z 1974 r. Nr 47, poz. 280, z 1989 r. Nr 35, poz. 192, z 1990 r. Nr 34, poz. 198 i z 1997 r. Nr 60, poz. 369) oraz art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 22 kwietnia 1959 r. o zwalczaniu gruźlicy (Dz. U. Nr 27, poz. 170, z 1974 r. Nr 47, poz. 280, z 1989 r. Nr 35, poz. 192 i z 1990 r. Nr 34, poz. 198), dotyczy następujących szczepień:

1) przeciw błonicy - dzieci i młodzieży od 7 tygodnia życia do ukończenia 19 lat oraz osób w wieku powyżej 19 lat narażonych w sposób szczególny na zakażenie,

2) przeciw krztuścowi - dzieci od 7 tygodnia życia do ukończenia 7 lat,

3) przeciw tężcowi - dzieci i młodzieży od 7 tygodnia życia do ukończenia 19 lat oraz osób w wieku powyżej 19 lat narażonych w sposób szczególny na zakażenie,

4) przeciw nagminnemu porażeniu dziecięcemu - dzieci i młodzieży od 7 tygodnia życia do ukończenia 19 lat,

5) przeciw odrze - dzieci i młodzieży od 13 miesiąca życia do ukończenia 19 lat,

6) przeciw różyczce - dzieci i młodzieży od 13 miesiąca życia do ukończenia 19 lat,

7) przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (wzw B):

a) noworodków i niemowląt od dnia urodzenia do ukończenia podstawowego cyklu szczepień,

b) uczniów średnich i pomaturalnych szkół medycznych,

c) studentów wyższych szkół medycznych,

d) personelu medycznego narażonego na zakażenie HBV,

e) otoczenia chorych na wzw B i nosicieli HBV,

f) 1 (skreślona),

g) 2 młodzieży w 14 roku życia.

8) przeciw wściekliźnie - osób podejrzanych o zakażenie wirusem wścieklizny,

9) przeciw gruźlicy:

a) noworodków i niemowląt,

b) 3 dzieci od 13 miesiąca życia do ukończenia 13 lat,

c) osób zgłaszających się na studia w wyższych oraz policealnych szkołach medycznych.

§ 2. 4 W okolicznościach uzasadnionych sytuacją epidemiologiczną wojewódzki inspektor sanitarny może:

1) nałożyć obowiązek poddania się szczepieniom ochronnym:

a) przeciw durowi brzusznemu - na osoby od 18 do 60 lat,

b) przeciw tężcowi - na osoby powyżej 18 lat,

c) przeciw błonicy - na osoby powyżej 18 lat,

2) nałożyć na rodziców lub opiekunów prawnych dzieci do lat 18 obowiązek poddania szczepieniom ochronnym:

a) przeciw durowi brzusznemu - dzieci od ukończenia drugiego roku życia,

b) przeciw nagminnemu porażeniu dziecięcemu - dzieci od siódmego tygodnia życia.

§  3.

1. Szczepienia ochronne prowadzone są indywidualnie, grupowo lub masowo.

2. Program szczepień ochronnych uwzględniający w szczególności terminy przeprowadzania szczepień obowiązkowych i badań, o których mowa w § 1, 2 i 4, oraz szczepień zalecanych, a także odstępy czasowe między poszczególnymi szczepieniami określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.

§ 4. Badaniom tuberkulinowym przed szczepieniem przeciw gruźlicy podlegają:

1) niemowlęta bez blizny poszczepiennej mające kontakt z osobami chorymi na gruźlicę,

2) dzieci poniżej 12 roku życia mające kontakt z osobami chorymi na gruźlicę,

3) osoby od 12 roku życia.

§  5.

1. Osoba, która ma zostać zaszczepiona, powinna być bezpośrednio przed szczepieniem poddana badaniu lekarskiemu.

2. Stwierdzenie przez lekarza przeciwwskazań do szczepienia ochronnego powoduje konieczność przesunięcia terminu szczepienia, aż do chwili ich ustąpienia.

3. Fakt wystąpienia oraz ustąpienia przeciwwskazań, o których mowa w ust. 2, lekarz potwierdza stosownym orzeczeniem lekarskim.

§  6.

1. Szczepienia ochronne prowadzi się z użyciem szczepionek pojedynczych przeciw poszczególnym chorobom zakaźnym lub szczepionek skojarzonych, służących do równoczesnego uodpornienia przeciw dwu lub więcej chorobom zakaźnym.

2. Szczepionki te muszą posiadać świadectwo rejestracji, będące dowodem wpisu do Rejestru środków farmaceutycznych i materiałów medycznych.

§  7.

1. 5 Niepożądane odczyny poszczepienne podlegają zgłoszeniu przez lekarza właściwemu powiatowemu lub portowemu inspektorowi sanitarnemu.

2. Niepożądane odczyny po szczepieniu przeciw gruźlicy podlegają dodatkowo zgłoszeniu do Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc.

§ 8. 6 (skreślony).

§ 9. 7 Terminy przeprowadzania szczepień ochronnych, o których mowa w § 1 i 2, oraz badań, o których mowa w § 4, określa:

1) pisemne zawiadomienie wysłane przez przeprowadzającego szczepienie - w odniesieniu do szczepień indywidualnych,

2) komunikat właściwego inspektora sanitarnego podany do wiadomości w sposób dostępny dla wszystkich zainteresowanych - w odniesieniu do szczepień grupowych lub masowych.

§  10.

1. 8 Dowodem poddania się szczepieniom ochronnym lub dowodem zwolnienia ze szczepienia jest wpis przeprowadzającego szczepienia w dokumentacji indywidualnej pacjenta - książeczce zdrowia dziecka, innym odpowiednim dokumencie albo w osobnym zaświadczeniu.

2. 9 Przeprowadzenie szczepień ochronnych powinno zostać udokumentowane przez przeprowadzającego szczepienia również w karcie uodpornienia, której wzór stanowi załącznik nr 2 do rozporządzenia.

§ 11. Traci moc rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 22 grudnia 1975 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych (Dz. U. z 1976 r. Nr 1, poz. 8 i Nr 20, poz. 83, z 1980 r. Nr 5, poz. 12, z 1989 r. Nr 28, poz. 151, z 1991 r. Nr 14, poz. 66 oraz z 1994 r. Nr 40, poz. 155).

§ 12. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr  1

  ¹⁰ PROGRAM SZCZEPIEŃ OCHRONNYCH

Program Szczepień Ochronnych (PSO) składa się z następujących części:

*I. Kalendarz szczepień

A. Szczepienia dzieci i młodzieży według wieku

B. Szczepienia osób narażonych w sposób szczególny na zakażenie

II. Szczepienia zalecane - niefinansowane ze środków publicznych

III. Informacje uzupełniające

* Szczepionki stosowane przy wykonywaniu szczepień ochronnych, określonych w części I, są finansowane z budżetu państwa (art. 31a ust. 1a ustawy z dnia 6 lutego 1997 r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (Dz. U. Nr 28, poz. 153 i Nr 75, poz. 468, z 1998 r. Nr 117, poz. 756, Nr 137, poz. 887, Nr 144, poz. 929 i Nr 162, poz. 1116, z 1999 r. Nr 45, poz. 439, Nr 49, poz. 483, Nr 63, poz. 700, Nr 70, poz. 777, Nr 72, poz. 802, Nr 109, poz. 1236 i Nr 110, poz. 1255 i 1256, z 2000 r. Nr 12, poz. 136, Nr 18, poz. 230, Nr 95, poz. 1041 i Nr 122, poz. 1311 i 1324 oraz z 2001 r. Nr 8, poz. 64, Nr 52, poz. 539, Nr 88, poz. 961, Nr 97, poz. 1050 i Nr 126, poz. 1382 i 1384).

I. KALENDARZ SZCZEPIEŃ (część A i B)

I.A. SZCZEPIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY WEDŁUG WIEKU

	Wiek	Szczepienie przeciw	Uwagi
1 rok życia	w ciągu 24 godzin po urodzeniu	WZW typu B - domięśniowo GRUŹLICY - śródskórnie szczepionką BCG	Szczepienie noworodków przeciw gruźlicy winno być wykonane jednocześnie lub nie później niż w 24 godz. od szczepienia przeciw WZW typu B.
	2 miesiąc życia (po 6 tygodniach od szczepienia przeciw gruźlicy i WZW typu B)	WZW typu B- domięśniowo BŁONICY, TĘŻCOWI, KRZTUŚCOWI - podskórnie szczepionką DTP	Dwie kolejne dawki szczepienia pierwotnego przeciw WZW typu B podawane są w odstępach sześciotygodniowych, trzecia dawka uzupełniająca szczepienie podstawowe po 6 miesiącach od pierwszej dawki (cykl: 0; 1; 6). Dawkę drugą szczepionki WZW typu B należy podać jednocześnie z pierwszą dawką szczepionki DTP, a dawkę trzecią jednocześnie z trzecią dawką POLIO.
	przełom 3 i 4 miesiąca życia (po 6 tygodniach od poprzedniego szczepienia)	BŁONICY, TĘŻCOWI, KRZTUŚCOWI - podskórnie szczepionką DTP POLIOMYELITIS - podskórnie lub domięśniowo szczepionką zabitą - IPV (1,2 i 3 typ wirusa) pierwsza dawka	Jako pierwszą dawkę szczepienia przeciw POLIOMYELITIS stosuje się szczepionkę zabitą IPV. Podaje się ją na przełomie 3 i 4 miesiąca życia jednocześnie z drugą dawką szczepionki DTP. Pozostałe dawki szczepienia POLIO prowadzi się szczepionką żywą. Dzieciom z przeciwwskazaniami do szczepienia żywą szczepionką przeciw poliomyelitis (OPV) należy wykonać również pozostałe dawki podskórnie szczepionką zabitą (IPV) w cyklu jak szczepionką żywą.
	5 miesiąc życia (po 6 tygodniach od poprzedniego szczepienia)	BŁONICY, TĘŻCOWI, KRZTUŚCOWI - podskórnie szczepionką DTP POLIOMYELITIS - doustnie szczepionką żywą poliwalentną OPV (1,2,3 typ wirusa) druga dawka	Trzy kolejne dawki szczepienia podstawowego DTP podawane są w odstępach sześciotygodniowych.
	przełom 6 i 7 miesiąca życia (po 6 tygodniach od poprzedniego szczepienia)	WZW typu B - domięśniowo POLIOMYELITIS - doustnie szczepionką żywą poliwalentną OPV (1,2,3 typ wirusa) trzecia dawka	U dzieci z przeciwwskazaniami do szczepienia przeciw krztuścowi można: a) zastosować szczepionkę DT - według zaleceń producenta. Wówczas w 2 miesiącu życia trzeba podać domięśniowo szczepionkę przeciw WZW typu B, a po 6 tygodniach jednocześnie zaszczepić pierwszą dawką DT (podskórnie) i pierwszą dawką szczepionki POLIO (IPV -podskórnie). Po następnych 6 tygodniach podać: drugą dawkę szczepionki DT (podskórnie) i jednocześnie - drugą dawkę szczepionki POLIO (OPV - doustnie), b) rozważyć zastosowanie szczepionki DTaP (z bezkomórkową komponentą krztuścową) w cyklu jak DTP Patrz również - "Informacje uzupełniające" - część III PSO
	12 miesiąc życia	GRUŹLICY - śródskórnie szczepionką BCG	Szczepienie tylko u dzieci, które w wyniku pierwszego szczepienia BCG nie mają blizny bądź mają bliznę o średnicy mniejszej niż 3 mm. U dzieci ze styczności z chorym na gruźlicę należy wykonać próbę tuberkulinową i szczepić dzieci tuberkulinoujemne w dniu odczytania próby.
2 rok życia	13-14 miesiąc życia	ODRZE - podskórnie szczepionką żywą	Szczepienie podstawowe. Podawane w wywiadzie przebycie zachorowania na odrę - nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia; szczepionkę należy podać po upływie dwóch miesięcy od wyzdrowienia. Zamiast szczepionki pojedynczej przeciw odrze można podać w 13-15 miesiącu życia szczepionkę potrójną przeciw odrze, śwince i różyczce zalecaną w części II PSO.
	16-18 miesiąc życia	BŁONICY, TĘŻCOWI, KRZTUŚCOWI - podskórnie szczepionką DTP POLIOMYELITIS - doustnie szczepionką żywą poliwalentną OPV (1,2 i 3 typ wirusa) czwarta dawka	Czwarta dawka, uzupełniająca szczepienie podstawowe DTP i POLIO. Dzieci, które w pierwszym roku życia otrzymały dwie dawki DT, należy zaszczepić podskórnie trzecią dawką DT. Dzieciom z przeciwwskazaniami do szczepienia żywą szczepionką przeciw poliomyelitis (OPV) należy podać podskórnie szczepionkę zabitą (IPV).
okres przedszkolny	6 rok życia	BŁONICY, TĘŻCOWI - podskórnie szczepionką DT POLIOMYELITIS - doustnie szczepionką żywą poliwalentną OPV (1, 2 i 3 typ wirusa)	Pierwsza dawka przypominająca
	7 rok życia	ODRZE - podskórnie szczepionką żywą	Dawka przypominająca. Podawane w wywiadzie przebycie zachorowania na odrę - nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia; szczepionkę należy podać po upływie dwóch miesięcy od wyzdrowienia. Zamiast szczepionki pojedynczej przeciw odrze można podać szczepionkę potrójną przeciw odrze, śwince i różyczce zalecaną w części II PSO.
	po 6 tygodniach od szczepienia przeciw ODRZE	GRUŹLICY - śródskórnie szczepionką BCG	Szczepienie bez próby tuberkulinowej. U dzieci ze styczności z chorym na gruźlicę należy wykonać próbę tuberkulinową i szczepić dzieci tuberkulinoujemne w dniu odczytania próby.
szkoła podstawowa i gimnazjum	11 rok życia	POLIOMYELITIS - doustnie szczepionką żywą poliwalentną OPV (1, 2 i 3 typ wirusa)	Druga dawka przypominająca
	12 rok życia	GRUŹLICY - śródskórnie szczepionką BCG	Tylko dzieci z ujemnym wynikiem próby tuberkulinowej Mantoux. Szczepienie należy wykonać w dniu odczytania próby.
	13 rok życia	RÓŻYCZCE - podskórnie	Tylko dziewczęta
	14 rok życia	WZW typu B - domięśniowo 3-krotnie w cyklu 0; 1; 6 miesięcy	Szczepienie należy podać młodzieży rozpoczynającej naukę w gimnazjum (I lub II klasa). Nie należy szczepić osób szczepionych wcześniej podstawowo, np. w ramach szczepień zalecanych.
		BŁONICY, TĘŻCOWI - podskórnie szczepionką Td	Druga dawka przypominająca. Szczepienie można podać jednocześnie (tzn. w tym samym dniu) ze szczepieniem przeciwko WZW typu B.
szkoła ponadpodstawowa	19 rok życia lub ostatni rok nauki w szkole	BŁONICY, TĘŻCOWI - podskórnie szczepionką Td	Trzecia dawka przypominająca; nie powinna być podana wcześniej niż po upływie 3 lat od ostatniej dawki szczepionki DT lub Td

I.B. SZCZEPIENIA OSÓB NARAŻONYCH W SPOSÓB SZCZEGÓLNY NA ZAKAŻENIE

Szczepienie przeciw	Osoby podlegające szczepieniu	Uwagi
GRUŹLICY śródskórnie szczepionką BCG	- tuberkulinoujemni studenci akademii medycznych i uczniowie policealnych szkół medycznych (w pierwszym miesiącu nauki) niezbadani próbami tuberkulinowymi w ciągu ostatnich 12 miesięcy	Szczepienie należy wykonać w dniu odczytania próby tuberkulinowej Mantoux
WZW typu B - domięśniowo	- pracownicy wykonujący zawody medyczne o wysokim ryzyku zakażenia, - uczniowie średnich i policealnych szkół medycznych oraz studenci akademii medycznych w ciągu pierwszego roku szkolnego/akademickiego, - osoby z bliskiego otoczenia chorych na WZW typu B i nosicieli HBV (domownicy oraz osoby przebywające w zakładach opiekuńczych, wychowawczych i zakładach zamkniętych)	Szczepienia podstawowe wg schematu: 0; 1; 6 miesięcy Pojedyncze dawki przypominające: w odstępach co 5 lat tylko dla pracowników służby zdrowia narażonych w sposób szczególny na zakażenie.
BŁONICY - podskórnie szczepionką monowalentną (d, D) lub skojarzoną ze szczepionką przeciw TĘŻCOWI (Td, DT)	- osoby ze styczności z chorymi na błonicę, - pracownicy służby zdrowia, personel zatrudniony w ośrodkach dla uchodźców, wytypowani funkcjonariusze Policji, osoby zatrudnione na przejściach granicznych oraz przy obsłudze pasażerów w komunikacji lotniczej, kolejowej i autobusowej na trasach międzynarodowych w kierunku wschodnim, - osoby wyjeżdżające do państw, w których występują zachorowania na błonicę, - osoby w wieku 20-29 lat ze wschodnich województw przygranicznych	W szczepieniach przypominających należy podać: - osobom w wieku do 30 lat - jedną dawkę d (Td) - osobom w wieku 30 lat i starszym -jedną dawkę d (Td), a po miesiącu drugą dawkę d (Td) - dzieciom - jedną dawkę DT lub D, zależnie od wskazań.
TĘŻCOWI - podskórnie szczepionką zabitą	ze wskazań indywidualnych osoby, które uległy zranieniu	Liczba dawek zależna od daty i cyklu poprzedniego szczepienia; w uodpornieniu czynno-biernym podaje się także antytoksynę tężcową.
WŚCIEKLIŹNIE - domięśniowo szczepionką zabitą	ze wskazań indywidualnych osoby podejrzane o zakażenie wirusem wścieklizny (pokąsane przez zwierzęta podejrzane o wściekliznę, dzikie lub nieznane); szczepienie w wytypowanych punktach szczepień	Cykl szczepień według zaleceń producenta. W uodpornieniu czynno-biernym podaje się także surowicę lub swoistą immunoglobulinę przeciw wściekliźnie.
DUROWI BRZUSZNEMU - podskórnie szczepionką Ty lub TyTe	decyzję podejmuje wojewódzki inspektor sanitarny zależnie od lokalnej sytuacji epidemiologicznej	Szczepienie podstawowe według schematu: 0; 1; 12 miesięcy. Pojedyncze dawki przypominające: w odstępach co 3 - 5 lat.

II. SZCZEPIENIA ZALECANE - NIEFINANSOWANE ZE ŚRODKÓW PUBLICZNYCH

* patrz "Informacje uzupełniające" (cz. III PSO )

Szczepienie przeciw	Zalecane osobom	Uwagi
WZW typu B domięśniowo - dawkowanie i cykl szczepień wg wskazań producenta szczepionki	- dzieciom i młodzieży, nieobjętym dotąd szczepieniami obowiązkowymi, - osobom, u których ryzyko zakażenia wynika z narażenia na ekspozycje związane z przerwaniem ciągłości tkanek lub kontakty seksualne	zaleca się szczepionki rekombinowane
WZW typu A domięśniowo - dawkowanie i cykl szczepień wg wskazań producenta szczepionki	- dzieciom w wieku przedszkolnym, szkolnym i młodzieży; szczególnie zalecane dzieciom rozpoczynającym naukę w szkole podstawowej, które nie chorowały na WZW typu A, - osobom wyjeżdżającym do krajów o wysokiej zapadalności na WZW typu A, - osobom zatrudnionym przy produkcji i dystrybucji żywności
ODRZE, ŚWINCE, RÓŻYCZCE -podskórnie - jedną dawką szczepionki skojarzonej	- dzieciom w wieku 13-15 miesięcy oraz w 7 roku życia zamiast obowiązkowego szczepienia przeciw odrze; podawane w wywiadzie przebycie zachorowań na odrę, świnkę lub różyczkę - nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia; szczepionkę należy podać po upływie 2 miesięcy od wyzdrowienia	Rekomendowane są szczepionki: zawierające atenuowany szczep świnkowy inny niż Urabe AM-9
ŚWINCE - podskórnie - jedną dawką szczepionki pojedynczej	- dzieciom od 13 miesiąca życia nieszczepionym przeciw śwince (szczepionkami skojarzonymi); podawane w wywiadzie przebycie zachorowania na świnkę nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia; szczepionkę należy podać po upływie 2 miesięcy od wyzdrowienia	Rekomendowane są szczepionki: zawierające atenuowany szczep świnkowy inny niż Urabe AM-9
GRYPIE - dawkowanie i cykl szczepień według wskazań producenta szczepionki	ze wskazań klinicznych i indywidualnych: - przewlekle chorym (astma, cukrzyca, niewydolność układu krążenia, oddychania, nerek), - w stanach obniżonej odporności, - w podeszłym wieku, ze wskazań epidemiologicznych: - pracownikom służby zdrowia, szkół, handlu, transportu, budownictwa oraz osobom narażonym na kontakty z dużą liczbą ludzi bądź pracującym na otwartej przestrzeni	Szczepionki ważne są tylko jeden rok ze względu na coroczne zmiany składu według zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia.
KLESZCZOWEMU ZAPALENIU MÓZGU - dawkowanie i cykl szczepień wg wskazań producenta szczepionki	- przebywającym na terenach o nasilonym występowaniu tej choroby: osobom zatrudnionym przy eksploatacji lasu, stacjonującemu wojsku, rolnikom, młodzieży odbywającej praktyki oraz turystom i uczestnikom obozów i kolonii
Zakażeniom wywoływanym przez HAEMOPHILUS INFLUNZAE typ b - domięśniowo lub podskórnie - dawkowanie i cykl szczepień wg wskazań producenta szczepionki	- dzieciom od drugiego miesiąca życia dla zapobiegania zapaleniom opon mózgowo-rdzeniowych, posocznicy, zapaleniom nagłośni itp. Jeżeli szczepienie stosuje się w pierwszym roku życia dziecka, najlepiej pierwszą dawkę podać jednocześnie ze szczepionkami WZW B i DTP, drugą z DTP i POLIO (IPV), natomiast dawkę trzecią ze szczepionkami DTP i POLIO (OPV)
BŁONICY, TĘŻCOWI- podskórnie - dawkowanie i cykl szczepień wg wskazań producenta szczepionki	- osobom dorosłym (szczepionym podstawowo) pojedyncze dawki przypominające co 10 lat, a nieszczepionym w przeszłości - szczepienie podstawowe
RÓŻYCZCE - podskórnie - dawkowanie i cykl szczepień wg wskazań producenta szczepionki	- młodym kobietom, zwłaszcza pracującym w środowiskach dziecięcych (przedszkola, szkoły, szpitale, przychodnie), dla zapobiegania różyczce wrodzonej. Nie wolno szczepić w okresie ciąży. Przez trzy miesiące po szczepieniu nie należy zachodzić w ciążę.
ŻÓŁTEJ GORĄCZCE I INNYM CHOROBOM	- wyjeżdżającym za granicę, według wymogów kraju docelowego oraz Międzynarodowych Przepisów Zdrowotnych. Szczegółowych informacji udzielają wojewódzkie stacje sanitarno-epidemiologiczne.	Wszystkie szczepionki stosowane w punktach szczepień dla wyjeżdżających za granicę są zarejestrowane w Polsce.

III. INFORMACJE UZUPEŁNIAJĄCE

A. SZCZEPIENIA PRZECIW WIRUSOWEMU ZAPALENIU WĄTROBY TYPU B (WZW typu B)

1. Szczepienia noworodków prowadzone są trzema dawkami szczepionki w cyklu: 0; 1; 6 miesięcy. Pierwsza dawka podawana jest w ciągu 24 godzin po urodzeniu (najlepiej w ciągu 12 godzin), jednocześnie ze szczepieniem przeciw gruźlicy. Druga dawka szczepienia pierwotnego po 6 tygodniach od poprzedniej, jednocześnie ze szczepieniem przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi. Trzecia dawka, uzupełniająca szczepienie podstawowe po 6 miesiącach od pierwszej dawki, jednocześnie ze szczepieniem przeciw poliomyelitis (OPV).

2. Szczepienia młodzieży w 14 roku życia (gimnazjaliści). Szczepienie należy wykonać dawką dla dzieci w cyklu 0; 1; 6 miesięcy w czasie nauki w I lub II klasie (pełny cykl szczepienia powinien być zakończony przed ukończeniem 15 roku życia). Szczepienia należy rozpoczynać wiosną u uczniów klasy I, podając przed wakacjami dwie dawki, a dawkę trzecią - jesienią (w klasie II) (u młodzieży, która ukończy 15 rok życia przed podaniem trzeciej dawki, należy zastosować szczepionkę w dawce dla dorosłych lub dla dzieci, w zależności od wskazań producenta).

3. Szczepienia osób z bliskiego otoczenia chorych na wzw typ B i nosicieli HBV narażonych w sposób szczególny na zakażenie (domownicy oraz osoby przebywające w zakładach opiekuńczych, wychowawczych i zakładach zamkniętych) wykonywane są trzema dawkami szczepionki w cyklu: 0; 1; 6 miesięcy. Nie przewiduje się podawania dawek przypominających osobom z tych grup ryzyka.

4. Pracownikom wykonującym zawody medyczne o wysokim ryzyku zakażenia HBV, szczepionym podstawowo przed 5 laty lub wcześniej, należy podawać dawkę przypominającą co 5 lat.

5. Szczepienie innych osób narażonych zawodowo na zakażenie może być wykonywane zgodnie z art. 5 i art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. f) ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy (Dz. U. Nr 96, poz. 593 z późn. zm.). Szczepienia zgodnie z art. 22 pkt 2 wspomnianej ustawy mogą być finansowane przez pracodawców.

B. SZCZEPIENIE PRZECIW ODRZE

1. Szczepienie przypominające w 7 roku życia należy wykonać przed przypadającym w tym samym roku życia szczepieniem przeciw gruźlicy, ze względu na długie gojenie się zmian po szczepieniu przeciw gruźlicy.

2. Zaleca się uzupełnienie dawki przypominającej szczepienia przeciw odrze dzieciom w 8-15 roku życia, które nie otrzymały jej we właściwym terminie.

C. SZCZEPIENIA PRZECIW ODRZE, ŚWINCE I RÓŻYCZCE

1. Szczepienie szczepionką potrójną przeciw odrze, śwince i różyczce można podać według wskazań dla szczepień zalecanych (część II PSO) w miejsce podstawowego szczepienia przeciw odrze w 2 roku życia oraz w miejsce uzupełniającego szczepienia przeciw odrze w 7 roku życia.

2. U dzieci, które nie są szczepione szczepionką potrójną, można zastosować monowalentną szczepionkę przeciw śwince, najlepiej jednocześnie ze szczepieniem przeciw odrze.

D. PRÓBY TUBERKULINOWE I SZCZEPIENIA PRZECIW GRUŹLICY

1. Próbę tuberkulinową przed szczepieniem BCG u dzieci zdrowych, niepozostających w styczności z chorym na gruźlicę, należy wykonywać dopiero od 12 roku życia .

2. Studenci akademii medycznych i uczniowie policealnych szkół medycznych rozpoczynający naukę i niezbadani próbami tuberkulinowymi w ciągu ostatnich 12 miesięcy powinni wykonać to badanie w pierwszym miesiącu nauki, a osoby tuberkulinoujemne - poddać się szczepieniu.

E. SZCZEPIENIA PRZECIW POLIOMYELITIS

1. Zgodnie z zaleceniami Polskiego Komitetu Certyfikacji Eradykacji Poliomyelitis, w celu wyeliminowania zachorowań towarzyszących szczepieniom, wprowadzono dla wszystkich niemowląt szczepionkę zabitą (IPV) jako pierwszą dawkę szczepienia. Podaje się ją podskórnie lub domięśniowo, na przełomie 3 i 4 miesiąca życia (po 6 tygodniach od szczepienia poprzedniego), jednocześnie z drugą dawką szczepienia przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi.

2. Pozostałe dawki szczepienia prowadzone są szczepionką żywą (OPV) doustnie.

3. Dzieci mające przeciwwskazania do szczepienia szczepionką żywą (OPV) powinny otrzymać pozostałe dawki szczepienia szczepionką zabitą (IPV) podskórnie, w cyklu jak szczepionką żywą.

Zaleca się prowadzenie tych szczepień w konsultacyjnych poradniach szczepień.

Szczepionka IPV przeznaczona do szczepień kolejnymi dawkami może być zamawiana przez wojewódzkie stacje sanitarno-epidemiologiczne dla poradni konsultacyjnej lub na wniosek indywidualny.

F. SZCZEPIENIA PRZECIW BŁONICY, TĘŻCOWI I KRZTUŚCOWI

1. Szczepienia przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi prowadzone są szczepionką DTP, trzykrotnie w odstępach co 6 tygodni w pierwszym roku życia (szczepienie pierwotne) oraz jeden raz w 2 roku życia (szczepienie uzupełniające).

Pierwsza dawka szczepionki podawana jest w 2 miesiącu życia, po 6 tygodniach od szczepienia przeciw gruźlicy i WZW B, jednocześnie z drugą dawką szczepionki przeciw WZW B. Druga dawka - na przełomie 3 i 4 miesiąca życia (po 6 tygodniach od szczepienia poprzedniego), jednocześnie ze szczepionką zabitą przeciw poliomyelitis (IPV). Trzecia dawka - w 5 miesiącu życia (po 6 tygodniach od szczepienia poprzedniego), jednocześnie ze szczepionką żywą przeciw poliomyelitis (OPV). Dawka czwarta - w 16-18 miesiącu życia, jednocześnie ze szczepionką żywą przeciw poliomyelitis (OPV).

2. Dzieciom z przeciwwskazaniami do szczepienia szczepionką komórkową przeciw krztuścowi, które według opinii lekarza mogłyby być szczepione szczepionką acelularną (DTPa), można podać tę szczepionkę według zaleceń producenta (szczepienie odpłatne - preparaty zarejestrowane podano w pkt I.).

3. Dzieciom nieszczepionym przeciw krztuścowi z powodu przeciwwskazań, które już zostały uodpornione szczepionką DT, można, po ustąpieniu przeciwwskazań w stopniu umożliwiającym uzupełnienie odporności przeciw krztuścowi przy użyciu szczepionki acelularnej, zastosować pojedynczą szczepionkę przeciw krztuścowi (Pa) według zaleceń producenta. Szczepionka dostarczana jest tylko w drodze importu indywidualnego.

G. ORGANIZACJA SZCZEPIEŃ

1. Przeprowadzanie szczepień dzieci w wieku szkolnym na jesieni, tj. u rozpoczynających naukę, jest uzasadnione względami merytorycznymi:

* wyprzedza sezonową zwyżkę zachorowań (styczeń - maj następnego roku kalendarzowego),

* chroni dzieci w nowym środowisku przed zakażeniami kontaktowymi,

* dopiero na jesieni większość dzieci urodzonych w tym samym roku osiąga wiek wskazany w programie szczepień ochronnych.

Jeżeli duża koncentracja szczepień utrudnia ich wykonanie albo przemawiają za tym ważne względy organizacyjne, część szczepień (zwłaszcza u dzieci kończących szkoły podstawowe lub ponadpodstawowe) można przeprowadzić w I połowie roku kalendarzowego. Wówczas należy szczepić wcześniej (przed wakacjami) dzieci kończące określony wiek w danym roku kalendarzowym - tzn. dopuszcza się wcześniejsze o około pół roku wykonywanie szczepień u dzieci w wieku szkolnym, a nie przekładanie ich na kolejny rok kalendarzowy.

2. Określony w części I.A PSO wiek dziecka należy rozumieć jak w przykładzie: dziecko, które ukończyło 3 lata jest w czwartym roku życia.

H. ODSTĘPY MIĘDZY SZCZEPIENIAMI

Przypomina się, że skracanie odstępów między dawkami szczepionek bardziej pogarsza skuteczność szczepienia niż ich wydłużanie. Zgodnie z zaleceniami Komisji Epidemiologicznej Rady Sanitarno-Epidemiologicznej przy Głównym Inspektorze Sanitarnym zalecany odstęp między podaniem szczepionek nieżywych (zabitych, anatoksyn i innych) nie powinien być krótszy niż 4 tygodnie, natomiast odstęp między szczepionkami żywymi powinien wynosić nie mniej niż 6 tygodni.

Po niżej wymienionych rodzajach szczepionek można rozpocząć kolejne szczepienia po upływie co najmniej:

po podaniu szczepionki	można podać żywą zabitą
żywej	6 tyg.	4 tyg.	Szczepionki żywe:	- wirusowe: OPV, przeciw odrze, śwince, różyczce, żółtej gorączce;
				- bakteryjne: BCG
zabitej	4 tyg.	4 tyg.	Szczepionki nieżywe: (zabite, anatoksyny	- wirusowe: IPV, przeciw wzw B i A, wściekliźnie, grypie, k.z.m.
			i inne)	- bakteryjne: DTP, DT, Td, D, Te, TyTe, Ty, Hib i przeciw cholerze.

ZAŁĄCZNIK Nr  2

  ¹¹ KARTA UODPORNIENIA

wzór

1 § 1 pkt 7 lit. f) skreślona przez § 1 pkt 1 lit. a) rozporządzenia z dnia 19 grudnia 2001 r. (Dz.U.01.148.1662) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 29 grudnia 2001 r.

2 § 1 pkt 7 lit. g) dodana przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 21 czerwca 2000 r. (Dz.U.00.55.664) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 lipca 2000 r.

3 § 1 pkt 9 lit. b) zmieniona przez § 1 pkt 1 lit. b) rozporządzenia z dnia 19 grudnia 2001 r. (Dz.U.01.148.1662) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 29 grudnia 2001 r.

4 § 2 zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 21 czerwca 2000 r. (Dz.U.00.55.664) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 lipca 2000 r.

5 § 7 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 21 czerwca 2000 r. (Dz.U.00.55.664) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 lipca 2000 r.

6 § 8 skreślony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 21 czerwca 2000 r. (Dz.U.00.55.664) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 lipca 2000 r.

7 § 9 zmieniony przez § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 21 czerwca 2000 r. (Dz.U.00.55.664) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 lipca 2000 r.

8 § 10 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 6 lit. a) rozporządzenia z dnia 21 czerwca 2000 r. (Dz.U.00.55.664) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 lipca 2000 r.

9 § 10 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 6 lit. b) rozporządzenia z dnia 21 czerwca 2000 r. (Dz.U.00.55.664) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 lipca 2000 r.

10 Załącznik nr 1:

- zmieniony przez § 1 pkt 7 rozporządzenia z dnia 21 czerwca 2000 r. (Dz.U.00.55.664) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 lipca 2000 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 19 grudnia 2001 r. (Dz.U.01.148.1662) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 29 grudnia 2001 r.

11 Załącznik nr 2:

- zmieniony przez § 1 pkt 7 rozporządzenia z dnia 21 czerwca 2000 r. (Dz.U.00.55.664) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 25 lipca 2000 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 19 grudnia 2001 r. (Dz.U.01.148.1662) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 29 grudnia 2001 r.

• Identyfikator: Dz.U.1998.94.600
• Rodzaj: Rozporządzenie
• Tytuł: Zasady przeprowadzania szczepień ochronnych przeciwko chorobom zakaźnym.
• Data aktu: 06/07/1998
• Data ogłoszenia: 24/07/1998
• Data wejścia w życie: 08/08/1998