Planowanie społeczno-gospodarcze.

USTAWA
z dnia 26 lutego 1982 r.
o planowaniu społeczno-gospodarczym.

Rozdział  1

Przepisy ogólne.

Art.  1.

Gospodarka Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej jest gospodarką planową, opartą na socjalistycznym systemie gospodarczym. Funkcjonowanie i rozwój gospodarki są regulowane przez określony niniejszą ustawą system planów społeczno-gospodarczych kształtujących aktywnie rozwój gospodarczy, z wykorzystaniem mechanizmu rynkowego.

Art.  2.
1.
Plan społeczno-gospodarczy stanowi narzędzie podnoszenia materialnego i kulturalnego poziomu i jakości życia ludności, proporcjonalnego rozwoju gospodarki, podwyższania społecznej efektywności gospodarowania oraz rozwijania i umacniania ekonomicznych podstaw ustroju socjalistycznego.
2.
Plany społeczno-gospodarcze opracowuje się uwzględniając doświadczenia i dorobek nauki oraz kultury.
Art.  3.

Społeczny charakter planowania wyraża się w aktywnym udziale organów przedstawicielskich wszystkich stopni i organizacji społecznych w stanowieniu planów i kontroli ich realizacji, zwłaszcza w zakresie kształtowania warunków życia i zdrowia ludności, ochrony środowiska naturalnego, rozwoju oświaty i kultury. Zasady i tryb opracowywania planów stwarzają warunki uczestnictwa w planowaniu ze strony partii i stronnictw politycznych, związków zawodowych i organizacji społecznych, środowisk twórczych i naukowych, a także opinii publicznej.

Rozdział  2

Podstawowe rodzaje planów.

Art.  4.

Rozróżnia się jako podstawowe rodzaje planów:

1)
plany centralne,
2)
plany terytorialne (wojewódzkie, miejskie i gminne),
3)
plany przedsiębiorstw i innych jednostek gospodarki uspołecznionej,
4)
plany jednostek budżetowych i innych państwowych jednostek organizacyjnych.
Art.  5.

Plany centralne i plany terytorialne nakładają na organy administracji państwowej obowiązek oddziaływania środkami im ustawowo przekazanymi na przedsiębiorstwa i inne jednostki gospodarcze w celu zapewnienia realizacji zadań określonych w tych planach.

Art.  6.

Kierunkową zbieżność działania jednostek gospodarczych z celami określonymi w planach centralnych i terytorialnych zapewniają:

1)
umowy zawierane przez organy administracji państwowej bądź przez wyznaczone przez nie jednostki organizacyjne z jednostkami gospodarki uspołecznionej oraz umowy zawierane między przedsiębiorstwami i innymi organizacjami gospodarczymi,
2)
stosowanie narzędzi ekonomicznych przez organy administracji państwowej i banki na podstawie uprawnień ustawowych,
3)
wzajemna wymiana informacji w toku opracowywania planów,
4)
możliwość nakładania na przedsiębiorstwa państwowe obowiązków wykonywania zadań, zgodnie z przepisami ustawy o przedsiębiorstwach państwowych.

Rozdział  3

Planowanie centralne.

Art.  7.

Plany centralne określają politykę społeczno-ekonomiczną państwa, to jest cele, proporcje i środki rozwoju gospodarki, podstawowe zadania społeczne i gospodarcze oraz sposoby ich realizacji.

Art.  8.

Plany centralne są sporządzane na okresy:

1)
dziesięcioletnie i dłuższe (plany perspektywiczne),
2)
pięcioletnie (narodowe plany społeczno-gospodarcze),
3) 1
roczne (plany finansowo-rzeczowe, zwane dalej centralnymi planami rocznymi).
Art.  9.
1.
Plan perspektywiczny ma charakter kroczący, czyli okres, na który plan jest sporządzany, przedłuża się co pięć lat o następne pięciolecie.
2.
Plany perspektywiczne określają:
1)
przewidywane kształtowanie się potrzeb społecznych i gospodarczych oraz możliwości ich zaspokajania,
2)
główne kierunki i proporcje rozwoju gospodarki narodowej, niezbędne dla zachowania ciągłości procesów rozwoju w planach o krótszym horyzoncie czasowym i kontynuacji przedsięwzięć gospodarczych wykraczających poza okres planu średniookresowego,
3)
główne kierunki specjalizacji międzynarodowej i przystosowania gospodarki do przewidywanych zmian warunków zewnętrznych.
3.
W planie perspektywicznym uwzględnia się zwłaszcza zagadnienia:
1)
zaspokajania materialnych oraz kulturalnych potrzeb społeczeństwa,
2)
ochrony środowiska naturalnego,
3)
gospodarki surowcowo-energetycznej,
4)
rozwoju infrastruktury społecznej i technicznej kraju,
5)
tendencji w zakresie handlu zagranicznego i współpracy z zagranicą, ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju integracji socjalistycznej,
6)
rozwoju nauki i techniki oraz postępu w zakresie jakości wyrobów i usług,
7)
przestrzennego zagospodarowania kraju,
8)
zapewnienia obronności i bezpieczeństwa państwa.
4.
Plany perspektywiczne są sporządzane w odniesieniu do całej gospodarki narodowej, a także w przekrojach terytorialnych.
Art.  10.
1.
Podstawą kierowania rozwojem gospodarki narodowej są narodowe plany społeczno-gospodarcze. W narodowym planie społeczno-gospodarczym następuje konkretyzacja założeń planu perspektywicznego oraz rozszerzenie problematyki stanowiącej przedmiot planowania.
2.
W narodowym planie społeczno-gospodarczym wyodrębnia się:
1)
podstawowe cele i kierunki polityki społeczno-gospodarczej,
2)
szczegółowe ustalenia planu,
3)
środki realizacji polityki społeczno-gospodarczej,
4)
informacje dla organów terenowych, przedsiębiorstw oraz innych jednostek gospodarki narodowej.
3.
W części, o której mowa w ust. 2 pkt 1, narodowy plan społeczno-gospodarczy obejmuje:
1)
prognozy wytwarzania i podziału dochodu narodowego oraz tempa rozwoju i stopnia zaspokajania potrzeb społecznych,
2) 2
podstawowe kierunki i proporcje rozwoju społeczno-gospodarczego oraz założenia dotyczące kierunków strukturalnych przekształceń gospodarki, postępu technicznego i współpracy gospodarczej z zagranicą, a zwłaszcza współpracy gospodarczej z krajami Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej,
3)
założenia polityki rozwoju oświaty, nauki, kultury, ochrony zdrowia i zaspokajania innych potrzeb niematerialnych,
4)
założenia polityki rozwoju konsumpcji, ze szczególnym uwzględnieniem relacji między konsumpcją indywidualną a konsumpcją zbiorową,
5)
założenia polityki zatrudnienia, dochodów i płac oraz świadczeń społecznych,
6)
założenia polityki ochrony i kształtowania środowiska naturalnego,
7)
założenia programów realizacji zamierzeń w podstawowych dziedzinach polityki społeczno-gospodarczej, stanowiące podstawę podejmowania ustaleń planu (ust. 2 pkt 2) oraz uruchamiania innych środków realizacyjnych (ust. 2 pkt 3),
8) 3
zmiany struktury popytu i podaży,
9)
bilanse podstawowych produktów,
10)
założenia polityki inwestycyjnej,
11)
założenia polityki cen,
12)
sposoby finansowania zawartych w planie przedsięwzięć.
4.
W części, o której mowa w ust. 2 pkt 2, narodowy plan społeczno-gospodarczy obejmuje:
1)
przedsięwzięcia inwestycyjne o dłuższych cyklach realizacyjnych, a zwłaszcza ważniejsze inwestycje surowcowo-energetyczne, komunikacyjne, w sferze konsumpcji społecznej i ochrony środowiska naturalnego oraz inne o strategicznym znaczeniu dla gospodarki,
2)
programy naukowo-badawcze i przedsięwzięcia badawczo-rozwojowe,
3)
zadania wynikające z umów międzynarodowych oraz uzgodnień koordynacyjnych w ramach Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej,
4)
określenie środków finansowych na realizację programów społecznych oraz przedsięwzięć wieloletnich,
5)
zadania związane z obronnością i bezpieczeństwem państwa.
5.
W części, o której mowa w ust. 2 pkt 3, narodowy plan społeczno-gospodarczy obejmuje:
1)
zasady działania i narzędzia ekonomiczne służące zapewnieniu równowagi gospodarczej i koordynacji planu,
2)
inne narzędzia ekonomiczne, o których mowa w art. 6.
6.
W części, o której mowa w ust. 2 pkt 4, narodowy plan społeczno-gospodarczy obejmuje informacje i prognozy dotyczące:
1)
kształtowania się podaży paliw i energii oraz zaopatrzenia gospodarki w surowce i materiały,
2)
zmian warunków popytu i podaży oraz cen na rynkach zagranicznych,
3)
założeń zmian cen na rynku wewnętrznym,
4)
ważniejszych zmian w dziedzinie techniki,
5)
sytuacji w dziedzinie zatrudnienia w przekrojach terytorialnych i zawodowo-branżowych,
6)
innych zagadnień, których uwzględnienie jest niezbędne w procesie planowania,
7)
prawdopodobnych zagrożeń realizacji planu oraz kierunków możliwego przeciwdziałania.
7.
Działalność gospodarki nie uspołecznionej, w tym zwłaszcza rolnictwa indywidualnego i rzemiosła, ujmuje się w planach wyłącznie szacunkowo.
Art.  11.
1. 4
W centralnym planie rocznym następuje konkretyzacja i rozwinięcie zadań wynikających z narodowego planu społeczno-gospodarczego w świetle dokładniejszego rozpoznania warunków gospodarczych. Określa się w nim na okres roczny podstawowe proporcje finansowe i rzeczowe oraz przedsięwzięcia polityki społeczno-gospodarczej, służące osiągnięciu długofalowych i bieżących celów społecznych. Centralny plan roczny obejmuje plan finansowy państwa.
2.
Zmiana celów i kierunków polityki społeczno-gospodarczej i ustaleń określonych w narodowym planie społeczno-gospodarczym nie może być dokonywana poprzez centralny plan roczny. Można tego dokonać wyłącznie w trybie zmiany narodowego planu społeczno-gospodarczego.
Art.  12.
1.
Integralną częścią systemu planowania są plany finansowe.
2. 5
Plany finansowe, takie jak: wieloletni bilans finansowy państwa, budżet państwa, plan kredytowy, bilans dochodów i wydatków pieniężnych ludności i bilans płatniczy, są wzajemnie powiązane z narodowymi planami społeczno-gospodarczymi i centralnymi planami rocznymi w celu zapewnienia realności planowania, poprzez dostosowanie planowanych zadań rzeczowych do zdolności finansowych państwa.
3.
Centralne plany finansowe służą zapewnieniu wewnętrznej równowagi pieniężnej i równowagi płatniczej państwa, finansowej weryfikacji i koordynacji rzeczowych procesów gospodarczych oraz kształtowaniu polityki pieniężno-kredytowej zgodnie z możliwościami finansowymi i planowanymi kierunkami oraz proporcjami rozwoju gospodarczego.
4.
Centralne plany finansowe określają przepisy odrębnych ustaw.

Rozdział  4

Planowanie terytorialne w województwach, miastach i gminach.

Art.  13.

Plany terytorialne stopnia wojewódzkiego i podstawowego określają cele, kierunki i zadania rozwoju społeczno-gospodarczego terenu, a w szczególności zaspokajania potrzeb ludności.

Art.  14.
1.
Plany terytorialne stopnia wojewódzkiego są sporządzane na okresy:
1)
pięcioletnie (wojewódzkie plany społeczno-gospodarcze),
2)
roczne (wojewódzkie plany roczne).
2.
Plan wojewódzki określa warunki gospodarowania oraz zadania społeczne i ekonomiczne o znaczeniu ogólnowojewódzkim, w tym zwłaszcza politykę zatrudnienia i wykorzystania zasobów miejscowych, jak też środki realizacji tego planu.
3.
Plan wojewódzki określa ponadto:
1)
kierunki rozwoju działalności przedsiębiorstw, dla których organem założycielskim jest terenowy organ administracji państwowej stopnia wojewódzkiego,
2)
warunki lokalizacji inwestycji i zadania w zakresie ochrony środowiska w stosunku do wszystkich przedsiębiorstw i jednostek działających na terenie województwa,
3)
kierunki współdziałania z przedsiębiorstwami zlokalizowanymi na terenie województwa w sprawach dotyczących zmian w zatrudnieniu, wspólnych przedsięwzięć inwestycyjnych, usług produkcyjnych i nieprodukcyjnych świadczonych na rzecz przedsiębiorstw oraz usług przedsiębiorstw świadczonych na rzecz województwa.
4.
Podstawą kierowania rozwojem województwa są wojewódzkie plany społeczno-gospodarcze.
5.
Wojewódzka rada narodowa uchwala wojewódzki plan społeczno-gospodarczy, określając samodzielnie kierunki i założenia rozwoju województwa, przy uwzględnieniu założeń państwowej polityki społeczno-gospodarczej, wyrażonych w planach centralnych, oraz założeń planów jednostek stopnia podstawowego w zakresie przyznanych im kompetencji i stosownie do posiadanych środków. Zakres i treść wojewódzkiego planu społeczno-gospodarczego określa wojewódzka rada narodowa stosownie do potrzeb regionu.
6.
Podstawą gospodarki finansowej województwa są budżety wojewódzkie, które uchwala wojewódzka rada narodowa.
7.
Wojewódzka rada narodowa może podjąć decyzję o opracowaniu dziesięcioletniego planu perspektywicznego, zawierającego problematykę społecznego, gospodarczego i przestrzennego rozwoju województwa, lub innych planów nie wymienionych w ust. 1.
Art.  15.
1.
Plany terytorialne stopnia podstawowego są sporządzane na okresy:
1)
pięcioletnie [miejskie (gminne) plany społeczno-gospodarcze],
2)
roczne [miejskie (gminne) plany roczne].
2.
Miejska rada narodowa może uchwalić również dziesięcioletni plan perspektywiczny.
3.
Plany miejskie i gminne, uchwalane samodzielnie przez miejskie i gminne rady narodowe, obejmują w szczególności:
1)
przedsięwzięcia organizacyjne i ekonomiczne sprzyjające aktywizacji oraz podnoszeniu efektywności rolnictwa, przetwórstwa żywności, drobnej wytwórczości i rzemiosła oraz handlu i usług,
2)
ustalenia dotyczące rozwoju infrastruktury społecznej,
3)
kierunki rozwoju działalności przedsiębiorstw, dla których organem założycielskim jest organ administracji państwowej stopnia podstawowego,
4)
zadania produkcyjne i usługowe miejskich lub gminnych jednostek gospodarki komunalnej,
5)
ustalenia dotyczące lokalizacji inwestycji i zadań w zakresie ochrony środowiska naturalnego w sprawach należących do kompetencji miejskich i gminnych rad narodowych.
4.
Podstawą gospodarki finansowej miast i gmin są budżety miast i gmin uchwalane przez miejskie i gminne rady narodowe.
5.
Plany miejskie i gminne, o których mowa w ust.1, są powiązane z planami finansowymi, uwzględniającymi zarówno dochody własne, jak i dotacje lub udziały w dochodach budżetu wojewódzkiego. Plany miejskie i gminne ukierunkowuje się przede wszystkim na zaspokajanie lokalnych potrzeb ludności. W planach tych uwzględnia się ustalenia wojewódzkiego planu społeczno-gospodarczego i wojewódzkiego planu rocznego w zakresie, o którym mowa w art. 14 ust. 2 i 3.
Art.  16.

W planach wojewódzkich, miejskich i gminnych powinny być uwzględniane wspólne przedsięwzięcia, podejmowane przez dwie lub więcej jednostek administracyjnych oraz jednostek gospodarki uspołecznionej.

Rozdział  5

Planowanie w przedsiębiorstwach oraz innych jednostkach gospodarki uspołecznionej.

Art.  17.
1.
Przedsiębiorstwa oraz inne jednostki gospodarki uspołecznionej opracowują plany samodzielnie i stosownie do własnych potrzeb, uwzględniając odpowiednio zasady określone w ustawie o przedsiębiorstwach państwowych bądź w ustawie o spółdzielniach i ich związkach. Jednostki te opracowują plany roczne oraz plany lub prognozy rozwoju; zakres i szczegółowość tych planów lub prognoz określają samodzielnie, z uwzględnieniem techniczno-ekonomicznych warunków swej działalności.
2.
Rada Ministrów może nałożyć obowiązek opracowywania planów pięcioletnich oraz perspektywicznych na jednostki gospodarki uspołecznionej o szczególnym znaczeniu dla:
1)
zaopatrzenia gospodarki w surowce i materiały,
2)
realizacji wieloletnich umów międzynarodowych,
3)
kształtowania i ochrony środowiska naturalnego,
4)
przekształceń strukturalnych w gospodarce narodowej.
Art.  18.
1.
Plan jednostki gospodarki uspołecznionej określa kierunki jej działalności i rozwoju na podstawie rachunku opłacalności ekonomicznej i pełnej odpowiedzialności finansowej za wyniki działalności, zgodnie z zasadami samofinansowania.
2.
Przy sporządzaniu planów jednostki gospodarki uspołecznionej kierują się między innymi:
1)
wynikami badań popytu i podaży w kraju i za granicą,
2)
umowami z dostawcami i odbiorcami oraz innymi jednostkami lub wstępnymi uzgodnieniami w tym zakresie,
3)
informacjami wynikającymi z założeń planów centralnych i terytorialnych,
4)
obowiązującymi zasadami i narzędziami ekonomicznymi określonymi w art. 6,
5)
państwowymi normami, określającymi wymagania jakościowe i eksploatacyjne.
Art.  19.

Jednostki gospodarki uspołecznionej udostępniają naczelnym i terenowym organom administracji państwowej oraz bankom i organom kontroli finansowej, na ich życzenie, podstawowe informacje zawarte w swoich planach.

Art.  20.

Przepisy ustawy dotyczące przedsiębiorstw stosuje się również do zrzeszeń przedsiębiorstw w takim zakresie, w jakim ich statuty przewidują podejmowanie przez nie funkcji planistycznych, niezbędnych do wypełniania ich zadań.

Rozdział  6

Zasady planowania i tryb społecznej konsultacji.

Art.  21.
1.
Planowanie społeczno-gospodarcze opiera się na:
1)
analizie stanu i rozwoju gospodarki przedsiębiorstw, gmin, miast, województw i gospodarki narodowej jako całości,
2)
analizie możliwości finansowych,
3)
prognozach zewnętrznych warunków rozwoju,
4)
analizie potrzeb społecznych i możliwości ich zaspokojenia,
5)
rozpoznaniu przewidywanych kierunków rozwoju gospodarki narodowej, województw, miast i gmin, przedsiębiorstw gospodarki uspołecznionej i kierunków rozwoju gospodarki nie uspołecznionej.
2.
W celu pełniejszego rozpoznania warunków i możliwości rozwoju organy planujące, we współpracy z instytucjami naukowo-badawczymi, prowadzą studia przedplanowe konfrontujące w wewnętrznie spójnych wariantach cele społeczne z dostępnymi środkami ich realizacji i dokonują wyboru projektu najbardziej efektywnego wariantu.
3.
Organy planujące rozwój usług i świadczeń społecznych prowadzą prace polegające na:
1)
rozpoznawaniu indywidualnych i zbiorowych potrzeb społeczeństwa, z uwzględnieniem ich zróżnicowania w przekrojach: strukturalnym, rodzajowym, podmiotowym i terytorialnym, wykorzystując w tym celu mierniki i wskaźniki zaspokajania potrzeb, w tym wielkości ich pożądanego minimum; wielkości te powinny być przedmiotem konsultacji ze związkami zawodowymi,
2)
określeniu możliwości zaspokojenia potrzeb społeczeństwa w granicach dostępnych środków finansowych, wykorzystując w tym celu analizy i kalkulacje alternatywnych kosztów podaży wyrobów i usług, służących zaspokajaniu poszczególnych rodzajów potrzeb.
4.
Projekty wariantowych rozwiązań, dotyczące podstawowych zagadnień, są poddawane publicznej dyskusji. Organy planujące są obowiązane również do zapoznania organizacji politycznych i społecznych, związków zawodowych oraz zainteresowanych środowisk twórczych i naukowych z proponowanymi w planach kierunkami rozwiązań.
Art.  22.
1.
Planowanie perspektywiczne poprzedza się studiami nad najważniejszymi problemami życia społecznego i gospodarczego oraz programami rozwiązania tych problemów w długich okresach czasu, a także długoterminowymi prognozami warunków zewnętrznych, do których gospodarka kraju będzie musiała się dostosować. W trakcie tych prac zasięga się opinii środowisk naukowych oraz stowarzyszeń naukowo-technicznych i społeczno-zawodowych.
2.
Warianty projektów centralnego planu perspektywicznego poddaje się konsultacji z komisjami sejmowymi, a w części dotyczącej warunków pracy i życia ludności - także z właściwymi organami związków zawodowych.
3.
Podstawowe problemy oraz proponowane kierunki ich rozwiązań powinny być przedstawiane w prasie i innych środkach masowego przekazu. Organ planujący jest obowiązany do przedstawienia Sejmowi i społeczeństwu wyników społecznej konsultacji nad centralnym planem perspektywicznym oraz sposobów ich uwzględnienia.
Art.  23.
1.
Narodowy plan społeczno-gospodarczy sporządza się w dwóch etapach, a mianowicie:
1)
warianty koncepcji narodowego planu społeczno-gospodarczego,
2)
projekt narodowego planu społeczno-gospodarczego.
2.
Warianty koncepcji narodowego planu społeczno-gospodarczego powinny się opierać na ustaleniach planu perspektywicznego, diagnozie stanu gospodarki i jej uwarunkowań, jak też na prognozach rozwoju procesów społeczno-gospodarczych i przewidywanych zmianach uwarunkowań zewnętrznych. Warianty te powinny przedstawiać założenia dotyczące podstawowych celów społecznych oraz sposobów ich osiągania w różnych okolicznościach.
3.
Warianty koncepcji narodowego planu społeczno-gospodarczego powinny być przedmiotem konsultacji na zasadach określonych w art. 22 ust. 2 i 3.
4.
Wyboru wariantu koncepcji narodowego planu społeczno-gospodarczego dokonuje Sejm.
5.
W pracach nad projektem narodowego planu społeczno-gospodarczego należy uwzględniać w szczególności:
1)
opinie i zalecenia Sejmu, dotyczące wariantu narodowego planu społeczno-gospodarczego, o którym mowa w ust. 4,
2)
wyniki opracowań, o których mowa w ust. 2,
3)
informacje o założeniach wieloletnich planów wojewódzkich i niektórych przedsiębiorstw,
4)
wyniki konsultacji społecznych,
5)
uzgodnienia koordynacyjne dotyczące planów krajów członkowskich Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej oraz inne porozumienia międzynarodowe,
6)
informacje o ważniejszych wstępnych porozumieniach umownych między przedsiębiorstwami.
6.
Narodowy plan społeczno-gospodarczy powinien być opracowywany w takim trybie i terminach, aby Sejm mógł uchwalić ten plan przed rozpoczęciem okresu jego realizacji.
Art.  24.
1.
Opracowanie centralnego planu rocznego obejmuje:
1)
przygotowanie wariantowych założeń centralnego planu rocznego,
2)
opracowanie projektu centralnego planu rocznego.
2.
W założeniach centralnego planu rocznego należy uwzględnić ustalenia narodowego planu społeczno-gospodarczego dotyczące danego roku, ocenę stanu gospodarki narodowej i jej uwarunkowań, przewidywane wyniki roku bieżącego oraz przewidywane warunki zewnętrzne w roku planowym. Na podstawie tych założeń powinny być przedstawione propozycje dotyczące sposobów najbardziej efektywnej realizacji celów wyznaczonych w narodowym planie społeczno-gospodarczym.
3.
Założenia centralnego planu rocznego stanowią podstawę informacyjną do prac nad sporządzaniem planów rocznych: wojewódzkich, miejskich, gminnych i przedsiębiorstw oraz do przeprowadzania konsultacji i zawierania wstępnych porozumień gospodarczych. Projekt centralnego planu rocznego, w części dotyczącej polityki płac, cen i warunków bytu ludności oraz warunków pracy, stanowi przedmiot konsultacji z właściwymi organami związków zawodowych.
4.
Projekt centralnego planu rocznego opracowuje się na podstawie analiz i prognoz społeczno-gospodarczych, z uwzględnieniem dezyderatów komisji sejmowych oraz wyników konsultacji społecznych.
Art.  25.

W narodowym planie społeczno-gospodarczym i centralnym planie rocznym powinny być zachowane rezerwy czynników wytwórczych, niezbędne do realizacji węzłowych zadań społeczno-gospodarczych w trudniejszych, niż przewidywano, warunkach gospodarczych.

Rozdział  7

Kompetencje w dziedzinie planowania.

Art.  26.

Sejm:

1)
ustala problemy wymagające opracowania programów perspektywicznych,
2)
rozpatruje projekty planów perspektywicznych oraz koncepcje długofalowej polityki rządu w dziedzinach o strategicznym znaczeniu dla gospodarki narodowej,
3)
rozpatruje założenia i sposoby realizacji narodowego planu społeczno-gospodarczego i na tej podstawie decyduje o wyborze wariantu założeń tego planu,
4)
uchwala narodowy plan społeczno-gospodarczy, ustalając przy tym maksymalny poziom nakładów na inwestycje centralne oraz relacje określające dopuszczalne zadłużenie za granicą,
5)
rozpatruje założenia do centralnego planu rocznego, opracowane zgodnie z art. 24 ust. 2,
6) 6
uchwala: budżet państwa, plan kredytowy, bilans płatniczy bilans pieniężnych przychodów i wydatków ludności oraz przyjmuje sprawozdanie z wykonania budżetu państwa,
7) 7
ocenia, w odstępach rocznych, przebieg wykonywania narodowego planu społeczno-gospodarczego, a także wykonanie bilansu płatniczego i planu kredytowego, oraz realizację bilansu pieniężnych przychodów i wydatków ludności,
8)
rozpatruje sprawozdania z wykonania narodowego planu społeczno-gospodarczego.
Art.  27.
1.
Rada Ministrów przedstawia Sejmowi:
1)
projekty planów perspektywicznych,
2) 8
wariantowe założenia do opracowania narodowego planu społeczno-gospodarczego, projekt tego planu, założenia centralnego planu rocznego oraz projekty: budżetu państwa, bilansu pieniężnych przychodów i wydatków ludności i bilansu płatniczego,
3)
coroczne sprawozdania z przebiegu wykonania narodowych planów społeczno-gospodarczych,
4)
łącznie z projektem budżetu państwa uchwalone centralne plany roczne.
2.
Rada Ministrów:
1)
uchwala centralny plan roczny,
2)
organizuje wykonanie zadań ustalonych w narodowym planie społeczno-gospodarczym i centralnym planie rocznym,
3)
ocenia przebieg wykonania narodowego planu społeczno-gospodarczego i centralnego planu rocznego w poszczególnych dziedzinach i przebieg procesów gospodarczych w przedsiębiorstwach gospodarki uspołecznionej i w gospodarce nie uspołecznionej oraz podejmuje decyzje niezbędne do osiągnięcia planowanych celów.
3. 9
Prezes NBP przedstawia Sejmowi, po rozpatrzeniu przez Radę Ministrów, projekt założeń polityki pieniężnej państwa.
Art.  28.
1. 10
Organem właściwym w sprawach opracowywania projektów planów perspektywicznych, narodowych planów społeczno-gospodarczych i centralnych planów rocznych oraz opracowywania analiz realizacji tych planów jest Centralny Urząd Planowania.
2.
Właściwość Ministra Finansów i Prezesa Narodowego Banku Polskiego w zakresie planowania finansowego określają odrębne ustawy.
Art.  29. 11

(skreślony).

Art.  30.
1.
Ministrowie, stosownie do zakresu swego działania, sporządzają analizy procesów gospodarczych i prognozy rozwoju, przedstawiają propozycje do opracowania projektów narodowego planu społeczno-gospodarczego i centralnego planu rocznego, ze szczególnym uwzględnieniem kierunków zmian strukturalnych, kierunków polityki naukowej i technicznej oraz współpracy z zagranicą, przedkładają propozycje dotyczące stosowania narzędzi ekonomicznych, biorą udział w międzynarodowej koordynacji planów oraz kontrolują wykonanie decyzji organów państwowych.
2. 12
Minister-Kierownik Centralnego Urzędu Planowania, we współdziałaniu z Ministrem Finansów i Prezesem Narodowego Banku Polskiego, zapewnia wzajemną zgodność narodowego planu społeczno-gospodarczego i centralnego planu rocznego z planami finansowymi.
3.
Rada Ministrów koordynuje działalność i rozstrzyga rozbieżności w procesie planowania.
Art.  31.
1.
Wojewódzkie rady narodowe:
1)
rozpatrują projekty planów perspektywicznych w wypadkach, o których mowa w art. 14 ust.7,
2)
rozpatrują założenia planów, a także uchwalają wojewódzkie plany społeczno-gospodarcze, wojewódzkie plany roczne oraz budżety województw,
3) 13
rozpatrują opinie Centralnego Urzędu Planowania co do zgodności projektów wojewódzkich planów społeczno-gospodarczych z podstawowymi celami i kierunkami polityki społeczno-gospodarczej oraz ustaleniami określonymi w narodowym planie społeczno-gospodarczym,
4)
oceniają wykonanie planów wojewódzkich i budżetów województw.
2.
Przepis ust. 1 pkt 1, 2 i 4 stosuje się odpowiednio do miejskich i gminnych rad narodowych.
3.
Wojewódzka rada narodowa może wprowadzić obowiązek przedstawiania projektów miejskich (gminnych) planów społeczno-gospodarczych przewodniczącemu właściwej miejscowo wojewódzkiej komisji planowania w celu wyrażenia opinii w zakresie zgodności tych projektów z celami, kierunkami i zadaniami rozwoju społeczno-gospodarczego określonymi w wojewódzkim planie społeczno-gospodarczym.
4.
Wojewodowie:
1)
przedstawiają pod obrady wojewódzkich rad narodowych warianty założeń wojewódzkich planów społeczno-gospodarczych i rocznych oraz projekty wojewódzkich planów perspektywicznych,
2) 14
przedstawiają wojewódzkim radom narodowym projekty wojewódzkich planów społeczno-gospodarczych wraz z opinią Centralnego Urzędu Planowania i rocznych oraz budżetów województw,
3)
podejmują działania zmierzające do realizacji tych planów,
4)
składają sprawozdania z ich realizacji na sesjach wojewódzkich rad narodowych.
5.
Przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio do naczelników miast i gmin.
Art.  32.

Kompetencje w sprawach planowania w przedsiębiorstwach państwowych oraz innych jednostkach gospodarki uspołecznionej określają odpowiednie ustawy: o przedsiębiorstwach państwowych, o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego oraz o spółdzielniach i ich związkach.

Rozdział  8

Przepisy szczególne, przejściowe i końcowe.

Art.  33. 15

Minister Pracy i Polityki Socjalnej określa zasady wartościowania pracy, służące ustalaniu siatek i tabel płac.

Art.  34.
1.
Minister Gospodarki Materiałowej i Paliwowej:
1)
ustala normatywy zużycia surowców i materiałów, obowiązujące jednostki gospodarcze przy projektowaniu, modernizacji i wytwarzaniu wyrobów oraz produkcji budowlano-montażowej,
2)
może wprowadzać obowiązujące jednostki gospodarcze zakazy:
a)
stosowania niektórych materiałów i paliw do produkcji określonych wyrobów i świadczenia usług,
b)
produkcji określonych wyrobów nadmiernie energochłonnych i materiałochłonnych,
c)
stosowania nadmiernie energochłonnych i materiałochłonnych technologii wyrobów i świadczenia usług.
2.
W razie nieprzestrzegania normatywów zużycia surowców i materiałów (ust. 1 pkt 1) oraz zakazów (ust. 1 pkt 2) jednostki gospodarcze, które zostały zobowiązane do ich stosowania, są obowiązane wnosić na rzecz centralnego funduszu oszczędnościowego paliw, energii, surowców i materiałów opłaty.
3.
Opłaty, o których mowa w ust. 2, stanowią straty nadzwyczajne jednostek gospodarki uspołecznionej.
4.
Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, określa wysokość opłat, tryb ich wnoszenia oraz organy powołane do orzekania w tych sprawach.
Art.  35.

Rada Ministrów, w celu przeciwdziałania niekorzystnym zjawiskom społeczno-gospodarczym, uwzględniając założenia polityki pieniężno-dochodowej i inwestycyjnej określone w narodowym planie społeczno-gospodarczym, w drodze rozporządzenia, może:

1)
wprowadzić obowiązek wpłacania przez jednostki gospodarki uspołecznionej podejmujące inwestycje polegające na budownictwie obejmującym budynki, z funduszu, z którego ma być finansowana inwestycja, kaucji pieniężnych na nie oprocentowany rachunek bankowy, ustalając jednocześnie:
a)
okresy odpowiadające okresom objętym narodowymi planami społeczno-gospodarczymi, w których obowiązuje wpłacanie kaucji,
b)
wysokość stawek kaucji w stosunku do wartości kosztorysowej budynku, uwzględniającą rodzaj i położenie inwestycji, oraz szczegółowy tryb i zasady jej ustalania i wpłacania,
c)
zasady zwrotu kaucji,
d)
wysokość odsetek na rzecz budżetu centralnego w wypadku nieterminowego wpłacenia kaucji,
e)
rodzaje inwestycji, od których nie pobiera się kaucji, oraz wypadki, w których może nastąpić cofnięcie zwolnienia z obowiązku wpłacania kaucji,
2)
wprowadzić zakaz podwyższania wynagrodzeń za pracę na okres odpowiadający zamrożeniu cen, wprowadzonemu na podstawie art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 26 lutego 1982 r. o cenach (Dz. U. z 1985 r. Nr 49, poz. 261 oraz z 1986 r. Nr 47, poz. 226).
Art.  36.
1.
Upoważnia się Radę Ministrów do przejściowego wprowadzania i określania zasad reglamentacji obrotu surowcami, paliwami i energią, materiałami i wyrobami oraz reglamentacji sprzedaży środków dewizowych w zakresie, jaki może okazać się niezbędny ze względu na istniejące deficyty zaopatrzenia, oraz do wprowadzenia w drodze rozporządzenia opłat na rzecz budżetu państwa od jednostek gospodarczych naruszających przepisy dotyczące zaopatrzenia materiałowo-technicznego, przy równoczesnym określeniu wysokości opłat i trybu ich pobierania oraz organów powołanych do orzekania w tych sprawach.
2.
W celu zapewnienia wykonania najważniejszych zadań w dziedzinie warunków życia ludności, obronności kraju oraz rozwoju gospodarki Rada Ministrów w latach 1986-1990 może:
1)
określać priorytety realizacyjne w formie zamówień rządowych i programów operacyjnych oraz ustalać rodzaj i zakres gwarancji zaopatrzeniowych i preferencji finansowych dla jednostek gospodarczych, które uczestniczą w ich realizacji,
2)
w szczególnie uzasadnionych wypadkach - jeżeli jednostka gospodarki uspołecznionej, mimo udzielenia gwarancji zaopatrzeniowych, odmawia zawarcia umowy o realizację zamówienia rządowego bądź programu operacyjnego mieszczącego się w profilu jej działalności - upoważnić właściwy organ administracji państwowej do nałożenia na tę jednostkę gospodarki uspołecznionej obowiązku zawarcia takiej umowy,
3)
ustalić w drodze rozporządzenia szczegółowy tryb i zasady zlecania oraz realizacji zamówień rządowych i programów operacyjnych,
4)
ustalić w drodze rozporządzenia - po konsultacji z Ogólnopolskim Porozumieniem Związków Zawodowych - wykaz zakładów pracy o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej lub obronności kraju oraz użyteczności publicznej, w których stosuje się podwyższony wymiar czasu pracy do 8 godzin na dobę i 46 godzin na tydzień. Praca wykonywana ponad normy czasu pracy określone zgodnie z przepisami prawa pracy stanowi pracę w godzinach nadliczbowych. Godziny przepracowane w dodatkowe dni wolne od pracy nie podlegają wliczeniu do liczby godzin nadliczbowych, dopuszczalnej w myśl art. 133 § 2 Kodeksu pracy.
3.
Po upływie każdego roku stosowania reglamentacji oraz priorytetów realizacyjnych, o których mowa w ust. 1 i 2, Rada Ministrów przedstawia Sejmowi sprawozdanie o wynikach stosowania reglamentacji oraz priorytetów realizacyjnych wraz z programem ograniczenia zakresu ich stosowania, łącznie ze sprawozdaniem, o którym mowa w art. 27 ust. 1 pkt 3.
Art.  37.

Ilekroć w ustawie jest mowa o:

1)
naczelnych organach administracji państwowej lub o ministrach - rozumie się przez to również centralne organy administracji państwowej i ich kierowników,
2)
wojewódzkich radach narodowych lub o wojewodach - rozumie się przez to również rady narodowe miast stopnia wojewódzkiego i prezydentów tych miast,
3)
gminnych i miejskich radach narodowych lub o naczelnikach miast i gmin - rozumie się przez to również rady narodowe wspólne dla miasta i gminy, naczelników miasta i gminy oraz prezydentów miast stopnia podstawowego,
4)
planach miejskich i gminnych - rozumie się przez to również plany wspólne dla miasta i gminy.
1 Art. 8 pkt 3 zmieniony przez art. 7 pkt 1 ustawy z dnia 23 października 1987 r. o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady funkcjonowania gospodarki narodowej (Dz.U.87.33.181) z dniem 1 stycznia 1988 r.
2 Art. 10 ust. 3 pkt 2 zmieniony przez art. 7 pkt 2 lit. a) ustawy z dnia 23 października 1987 r. o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady funkcjonowania gospodarki narodowej (Dz.U.87.33.181) z dniem 1 stycznia 1988 r.
3 Art. 10 ust. 3 pkt 8 zmieniony przez art. 7 pkt 2 lit. b) ustawy z dnia 23 października 1987 r. o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady funkcjonowania gospodarki narodowej (Dz.U.87.33.181) z dniem 1 stycznia 1988 r.
4 Art. 11 ust. 1 zmieniony przez art. 7 pkt 3 ustawy z dnia 23 października 1987 r. o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady funkcjonowania gospodarki narodowej (Dz.U.87.33.181) z dniem 1 stycznia 1988 r.
5 Art. 12 ust. 2 zmieniony przez art. 7 pkt 4 ustawy z dnia 23 października 1987 r. o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady funkcjonowania gospodarki narodowej (Dz.U.87.33.181) z dniem 1 stycznia 1988 r.
6 Art. 26 pkt 6 zmieniony przez art. 7 pkt 5 lit. a) ustawy z dnia 23 października 1987 r. o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady funkcjonowania gospodarki narodowej (Dz.U.87.33.181) z dniem 1 stycznia 1988 r.
7 Art. 26 pkt 7 zmieniony przez art. 7 pkt 5 lit. b) ustawy z dnia 23 października 1987 r. o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady funkcjonowania gospodarki narodowej (Dz.U.87.33.181) z dniem 1 stycznia 1988 r.
8 Art. 27 ust. 1 pkt 2 zmieniony przez art. 7 pkt 6 lit. a) ustawy z dnia 23 października 1987 r. o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady funkcjonowania gospodarki narodowej (Dz.U.87.33.181) z dniem 1 stycznia 1988 r.
9 Art. 27 ust. 3:

- zmieniony przez art. 7 pkt 6 lit. b) ustawy z dnia 23 października 1987 r. o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady funkcjonowania gospodarki narodowej (Dz.U.87.33.181) z dniem 1 stycznia 1988 r.

- zmieniony przez art. 78 ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o Narodowym Banku Polskim (Dz.U.89.4.22) z dniem 10 lutego 1989 r.

- zmieniony przez art. 3 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o zmianie ustaw Prawo bankowe i o Narodowym Banku Polskim (Dz.U.89.74.439) z dniem 1 stycznia 1990 r.

10 Art. 28 ust. 1 zmieniony przez art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o utworzeniu Centralnego Urzędu Planowania (Dz.U.88.41.327) z dniem 1 stycznia 1989 r.
11 Art. 29 skreślony przez art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o utworzeniu Centralnego Urzędu Planowania (Dz.U.88.41.327) z dniem 1 stycznia 1989 r.
12 Art. 30 ust. 2 zmieniony przez art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o utworzeniu Centralnego Urzędu Planowania (Dz.U.88.41.327) z dniem 1 stycznia 1989 r.
13 Art. 31 ust. 1 pkt 3 zmieniony przez art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o utworzeniu Centralnego Urzędu Planowania (Dz.U.88.41.327) z dniem 1 stycznia 1989 r.
14 Art. 31 ust. 4 pkt 2 zmieniony przez art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o utworzeniu Centralnego Urzędu Planowania (Dz.U.88.41.327) z dniem 1 stycznia 1989 r.
15 Art. 33 zmieniony przez art. 51 ustawy z dnia 30 maja 1989 r. o zmianie upoważnień do wydawania aktów wykonawczych (Dz.U.89.35.192) z dniem 1 lipca 1989 r.

Zmiany w prawie

Bez konsultacji społecznych nie będzie nowego prawa

Już od jutra rządowi trudniej będzie, przy tworzeniu nowego prawa, omijać proces konsultacji publicznych, wykorzystując w tym celu projekty poselskie. W czwartek, 31 października, wchodzą w życie zmienione przepisy regulaminu Sejmu, które nakazują marszałkowi Sejmu kierowanie projektów poselskich do konsultacji publicznych i wymagają sporządzenia do nich oceny skutków regulacji. Każdy obywatel będzie mógł odtąd zgłosić własne uwagi do projektów poselskich, korzystając z Systemu Informacyjnego Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 30.10.2024
Nowy urlop dla rodziców wcześniaków coraz bliżej - rząd przyjął projekt ustawy

Rada Ministrów przyjęła we wtorek przygotowany w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej projekt ustawy wprowadzający nowe uprawnienie – uzupełniający urlop macierzyński dla rodziców wcześniaków i rodziców dzieci urodzonych w terminie, ale wymagających dłuższej hospitalizacji po urodzeniu. Wymiar uzupełniającego urlopu macierzyńskiego będzie wynosił odpowiednio do 8 albo do 15 tygodni.

Grażyna J. Leśniak 29.10.2024
Na zwolnieniu w jednej pracy, w drugiej - w pełni sił i... płacy

Przebywanie na zwolnieniu lekarskim w jednej pracy nie wykluczy już możliwości wykonywania pracy i pobierania za nią wynagrodzenia w innej firmie czy firmach. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowało właśnie projekt ustawy, który ma wprowadzić też m.in. definicję pracy zarobkowej - nie będzie nią podpisanie w czasie choroby firmowych dokumentów i nie spowoduje to utraty świadczeń. Zwolnienie lekarskie będzie mogło przewidywać miejsce pobytu w innym państwie. To rewolucyjne zmiany. Zdaniem prawników, te propozycje mają sens, nawet jeśli znajdą się tacy, którzy będą chcieli nadużywać nowych przepisów.

Beata Dązbłaż 29.10.2024
Bez kary za brak lekarza w karetce do połowy przyszłego roku

W ponad połowie specjalistycznych Zespołów Ratownictwa Medycznego brakuje lekarzy. Ministerstwo Zdrowia wydłuża więc po raz trzeci czas, kiedy Narodowy Fundusz Zdrowia nie będzie pobierał kar umownych w przypadku niezapewnienia lekarza w zespołach ratownictwa medycznego. Ostatnio termin wyznaczono na koniec tego roku, teraz ma to być czerwiec 2025 r.

Beata Dązbłaż 23.09.2024
Darowizny dla ofiar powodzi z zerową stawką VAT

Można już stosować zerową stawkę VAT na darowizny dla ofiar powodzi - rozporządzenie w tej sprawie obowiązuje od 18 września, ale z możliwością stosowania go do darowizn towarów i nieodpłatnych usług przekazanych począwszy od 12 września do 31 grudnia 2024 r. Stawka 0 proc. będzie stosowana do darowizn wszelkiego rodzaju towarów lub usług niezbędnych do wsparcia poszkodowanych.

Monika Sewastianowicz 18.09.2024
Lewiatan: Za reformę płacy minimalnej będą musieli zapłacić pracodawcy

Projekt ustawy o minimalnym wynagrodzeniu jest słaby legislacyjnie. Nie tylko nie realizuje celów zawartych w unijnej dyrektywie, ale może przyczynić się do pogłębienia problemów firm i spadku zatrudnienia. Nie poprawi też jakości pracy w naszym kraju. Utrwala zwiększanie presji płacowej – uważa Konfederacja Lewiatan.

Grażyna J. Leśniak 10.09.2024