Regulamin wewnętrznego urzędowania sądów powszechnych.

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI

z dnia 19 listopada 1987 r.

Regulamin wewnętrznego urzędowania sądów powszechnych. ^*

Na podstawie art. 38 pkt 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 31, poz. 137) oraz art. 783 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego zarządza się, co następuje:

TYTUŁ  I

Wewnętrzna organizacja i zasady funkcjonowania sądów apelacyjnych, wojewódzkich i rejonowych w sprawach administracji i nadzoru administracyjnego

Dział  I

ZASADY ORGANIZACJI SĄDÓW

Rozdział  1

Przepisy wstępne

§ 1. Rozporządzenie określa wewnętrzną organizację i zasady funkcjonowania sądów powszechnych i ich organów oraz czynności tych sądów we wszystkich rodzajach spraw.

§ 2. Pracownicy sądowi są obowiązani kierować się w swej pracy troską o umacnianie poszanowania prawa i zasad współżycia społecznego, a także praw i słusznych interesów obywateli; obowiązkiem pracowników sądu jest wykonanie każdej powierzonej czynności sprawnie i dokładnie, w sposób zapewniający prawidłową realizację zadań sądu.

§ 3. Szczegółowe unormowania dotyczące sekretariatów i innych komórek administracyjnych sądu regulują przepisy zarządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie organizacji i zakresu działania sekretariatów sądowych oraz innych działów administracji sądowej.

Rozdział  2

Nazwy sądów

§  4.

1. 2 Nazwę sądu apelacyjnego, wojewódzkiego i rejonowego ustala się zgodnie z nazwą miejscowości stanowiącej jego siedzibę.

2. Jeżeli dwa lub więcej sądów rejonowych ma tę samą stałą siedzibę, nazwy sądów utworzonych dla poszczególnych dzielnic uzupełnia się przez wskazanie zakresu ich właściwości terytorialnej.

3. Nazwę sądu funkcjonującego w tymczasowej siedzibie uzupełnia się przez dodanie wyrazów "z tymczasową siedzibą w ................".

§  5.

1. Ośrodki zamiejscowe sądów wojewódzkich oraz wydziały zamiejscowe sądów rejonowych używają nazwy swego sądu z dodaniem wyrazów "Ośrodek (Wydział) Zamiejscowy w ................".

2. Roki sądowe, dla których utworzono stały sekretariat, oznacza się nazwą: "Sąd wojewódzki (Rejonowy) w ................ Roki sądowe w ................ Stały Sekretariat".

§  6.

1. 3 W sądach apelacyjnych i wojewódzkich istniejące odrębne jednostki organizacyjne do spraw z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych używają nazwy swego sądu, uzupełnionej wyrazami "Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych".

2. W sądach rejonowych istniejące odrębne jednostki organizacyjne do spraw z zakresu prawa pracy używają nazwy swego sądu, uzupełnionej wyrazami "Sąd Pracy".

3. Wydziały rodzinne i nieletnich sądów rejonowych używają nazwy swego sądu, uzupełnionej wyrazami "Sąd Rodzinny".

4. 4 W sądach wojewódzkich i rejonowych istniejące odrębne jednostki organizacyjne do spraw gospodarczych używają nazwy swego sądu, uzupełnionej wyrazami "Sąd Gospodarczy".

§  7.

1. Nazwy sądów, ustalone w sposób wskazany w paragrafach poprzedzających, używa się w pieczęciach urzędowych, w orzeczeniach i dokumentach wydawanych przez sąd oraz umieszcza na aktach spraw danego sądu i na wszelkich pismach wychodzących z sądu.

2. W orzeczeniach i na aktach spraw sądowych oraz wszelkich pismach wychodzących z poszczególnych wydziałów sądu oprócz nazwy sądu podaje się również nazwę wydziału.

Rozdział  3

Urządzenia zewnętrzne i wewnętrzne sądu

§  8.

1. Na tablicach na zewnątrz gmachu, w którym mieści się sąd, nie wymienia się siedziby sądu.

2. Przepis ust. 1 nie ma zastosowania do sądów funkcjonujących w tymczasowych siedzibach, ośrodków i wydziałów zamiejscowych oraz roków sądowych, dla których utworzono stały sekretariat. W tych wypadkach napis na zewnątrz gmachu sądowego powinien wskazywać zarówno stałą (właściwą) siedzibę sądu, jak i siedzibę tymczasową lub - odpowiednio - siedzibę ośrodka (wydziału) zamiejscowego albo roków sądowych.

§  9.

1. Na zewnątrz budynku sądowego umieszcza się w widocznym miejscu tablicę z nazwą sądu oraz godłem państwowym.

2. Jeżeli w budynku mieści się więcej niż jeden sąd (np. sąd wojewódzki i rejonowy), każdemu z tych sądów odpowiadać powinna odrębna tablica z właściwym napisem.

§  10.

1. Wewnątrz budynku, przy wejściu do pomieszczeń sądowych, umieszcza się tablicę orientacyjną, wskazującą pełne nazwy poszczególnych komórek organizacyjnych sądu oraz oznaczenia numerów pomieszczeń, w których mieści się każda z tych komórek, z podaniem godzin przyjęć i załatwiania interesantów w określonych rodzajach spraw, w tym również informacje o przyjmowaniu interesantów w ustalonych godzinach popołudniowych.

2. Treść tablic orientacyjnych w sądach rejonowych powinna zawierać ponadto informacje o komorniku (komornikach) danego sądu, ze wskazaniem jego siedziby, terytorialnego zakresu działania i godzin przyjmowania interesantów.

§ 11. W widocznym i ogólnie dostępnym miejscu pomieszczeń sądowych umieszcza się tablicę przeznaczoną do wywieszania obwieszczeń przewidzianych przepisami postępowania.

§  12.

1. W sali rozpraw część przeznaczona dla publiczności powinna być oddzielona od części, w której znajdują się stół sędziowski oraz miejsca dla osób uczestniczących w rozprawie.

2. Obok sali rozpraw powinny znajdować się wydzielone pomieszczenie dla świadków i pokój narad oraz właściwie usytuowane i odpowiednio zabezpieczone pomieszczenie dla doprowadzonych do sądu osób nie pozostających na wolności.

Rozdział  4 ⁵

Wewnętrzna struktura organizacyjna sądów powszechnych

§  13.

1. Sąd apelacyjny dzieli się na wydziały:

1) wydział cywilny - do rozpoznawanych w drugiej instancji spraw z zakresu prawa cywilnego, gospodarczego oraz rodzinnego i opiekuńczego,

2) wydział karny - do rozpoznawanych w drugiej instancji spraw z zakresu prawa karnego,

3) wydział pracy i ubezpieczeń społecznych - do rozpoznawanych w drugiej instancji spraw z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych.

2. Do wykonywania czynności nadzoru nad działalnością administracyjną sądów oraz dotyczących szkolenia pracowników sądów wojewódzkich i rejonowych tworzy się ponadto w sądzie apelacyjnym wydział wizytacji i doskonalenia kadr; przewodniczącym tego wydziału jest wiceprezes sądu, jeżeli funkcji tej nie zastrzegł dla siebie prezes sądu apelacyjnego,

3. W wydziale, o którym mowa w ust. 2, wyodrębnia się sekcję do spraw szkolenia aplikantów i doskonalenia kadr pracowników sądów oraz innych jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Sprawiedliwości w okręgu sądu apelacyjnego.

§  14.

1. Sąd wojewódzki dzieli się na wydziały:

1) wydział cywilny - do spraw z zakresu prawa cywilnego oraz do rozpoznawanych w drugiej instancji spraw należących do właściwości sądów rodzinnych,

2) wydział karny - do spraw z zakresu prawa karnego,

3) wydział penitencjarny i nadzoru nad wykonywaniem orzeczeń karnych - do spraw penitencjarnych i nadzoru nad sądowym postępowaniem wykonawczym w sprawach karnych,

4) wydział pracy - do spraw z zakresu prawa pracy,

5) wydział ubezpieczeń społecznych - do spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych,

6) wydział gospodarczy - do spraw z zakresu prawa gospodarczego i cywilnego, powierzonych sądom gospodarczym.

2. W sądzie wojewódzkim, w którym wpływ spraw z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych jest niewielki, zamiast odrębnych wydziałów pracy i ubezpieczeń społecznych działa wydział pracy i ubezpieczeń społecznych.

3. Sąd wojewódzki, w którym nie utworzono wydziału gospodarczego, wydziału pracy i ubezpieczeń społecznych, ani wydziału penitencjarnego i nadzoru nad wykonywaniem orzeczeń karnych, dzieli się na wydziały wymienione w ust. 1 pkt 1 i 2, przy czym sprawy penitencjarne i nadzoru nad sądowym postępowaniem wykonawczym w sprawach karnych należą do właściwości wydziału karnego.

§ 15. Do wykonywania czynności nadzoru tworzy się w sądzie wojewódzkim referat wizytacyjny, chyba że nie pozwalają na to warunki organizacyjne sądu.

§  16.

1. Sąd rejonowy dzieli się na wydziały:

1) wydział cywilny - do spraw z zakresu prawa cywilnego,

2) wydział karny - do spraw z zakresu prawa karnego,

3) wydział rodzinny i nieletnich (sąd rodzinny) - do spraw:

a) z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego,

b) dotyczących demoralizacji i czynów karalnych nieletnich,

c) dotyczących leczenia osób uzależnionych od alkoholu oraz od środków odurzających i psychotropowych,

4) wydział pracy (sąd pracy) - do spraw z zakresu prawa pracy,

5) wydział gospodarczy - do spraw z zakresu prawa gospodarczego i cywilnego powierzonych sądom gospodarczym oraz do prowadzenia rejestrów powierzonych sądom rejonowym,

6) 6 wydział ksiąg wieczystych.

2. 7 Sąd rejonowy, w którym nie utworzono wydziału rodzinnego i nieletnich, wydziału pracy ani wydziału gospodarczego, dzieli się na wydziały wymienione w ust. 1 pkt 1, 2 i 6.

§  17.

1. W zarządzeniu o utworzeniu w sądzie apelacyjnym, wojewódzkim i rejonowym innego wydziału niż wymienione w § 13, 14 i 16 określa się jego nazwę i zakres spraw przekazanych temu wydziałowi.

2. Poszczególne wydziały oznacza się kolejnymi liczbami rzymskimi.

§  18.

1. Jeżeli rodzaje i liczba spraw za tym przemawiają, w ramach wydziałów wymienionych w przepisach poprzedzających mogą być utworzone sekcje dla określonych rodzajów spraw.

2. Sekcje, o których mowa w ust. 1, tworzy prezes sądu apelacyjnego w wydziałach sądu apelacyjnego, a prezes sądu wojewódzkiego - w wydziałach sądu wojewódzkiego i sądów rejonowych w uzgodnieniu z Ministrem Sprawiedliwości.

§ 19. Przewodniczącymi wydziałów w sądach wojewódzkich są wiceprezesi tych sądów lub wyznaczeni sędziowie. W sądach wojewódzkich o obsadzie etatowej powyżej 15 sędziów wiceprezesi tych sądów mogą nie przewodniczyć wydziałowi.

§ 20. Przewodniczącymi wydziałów w sądach rejonowych są prezesi i wiceprezesi tych sądów lub wyznaczeni sędziowie. W sądach rejonowych o obsadzie etatowej powyżej 10 sędziów prezesi tych sądów mogą nie przewodniczyć wydziałowi, a w sądach rejonowych o obsadzie powyżej 20 sędziów również wiceprezesi tych sądów mogą nie przewodniczyć wydziałowi.

§ 21. Każdy wydział posiada oddzielny sekretariat.

§ 22. Czynności z zakresu administracji sądowej, mające na celu zapewnienie warunków do realizacji podstawowej działalności sądów, są wykonywane w oddziałach sądów apelacyjnych, wojewódzkich i rejonowych.

§ 23. W sądzie apelacyjnym tworzy się oddziały: administracyjny, finansowy, kadr, gospodarczy oraz inwestycji i remontów.

§  24.

1. W sądzie wojewódzkim tworzy się oddziały administracyjny i finansowy.

2. W sądzie wojewódzkim o większej liczbie etatów mogą być również utworzone inne wyspecjalizowane komórki organizacyjne, powołane do wykonywania czynności z zakresu poszczególnych działów administracji sądowej.

§ 25. W sądzie apelacyjnym oraz w sądzie wojewódzkim, o którym mowa w § 24 ust. 2, na wniosek prezesa sądu może być utworzone stanowisko dyrektora administracyjnego.

§  26.

1. W sądzie rejonowym tworzy się oddział administracyjny oraz stanowisko pracy głównego księgowego.

2. W sądzie rejonowym o większej liczbie etatów może być utworzony oddział finansowy.

§ 27. Organizację i zakres działania sekretariatów sądowych oraz innych działów administracji sądowej, a także tryb tworzenia komórek organizacyjnych, o których mowa w § 24 ust. 2 oraz w § 26 ust. 2, określają przepisy zarządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie organizacji i zakresu działania sekretariatów sądowych oraz innych działów administracji sądowej.

§  27¹.

1. Zadania związane ze współpracą sądu z prasą wykonuje prezes sądu lub wiceprezes albo wyznaczony sędzia.

2. W sądach apelacyjnych i w sądach wojewódzkich mogą działać rzecznicy prasowi. Rzecznika prasowego powołuje prezes sądu; w zakresie działalności prasowo-informacyjnej rzecznik podlega bezpośrednio prezesowi sądu.

3. Obowiązki dotyczące współdziałania sądu z prasą określają odrębne przepisy.

Rozdział  5

Roki sądowe

§ 28. W razie zarządzenia odbywania poza siedzibą sądu stałych posiedzeń sądu wojewódzkiego lub sądu rejonowego, prezes sądu wojewódzkiego określa rodzaje spraw, jakie mają być rozpatrywane na rokach sądowych. Jednocześnie prezes - uwzględniając warunki komunikacyjne oraz interesy obywateli, po zasięgnięciu opinii terenowych organów administracji państwowej o właściwości ogólnej - oznacza stałe dni miesiąca, w których odbywać się będą roki, oraz obszar, z którego sprawy będą rozpatrywane na rokach, a także miejsce ich odbywania.

§ 29. W miejscowości, w której odbywają się roki, może być utworzony stały sekretariat, spełniający czynności sekretariatu wydziału.

§ 30. Prezes właściwego sądu wyznacza sędziego, który pełni czynności przewodniczącego wydziału w zakresie spraw rozpoznawanych na rokach.

Rozdział  6

Pieczęcie urzędowe

§ 31. Wszystkie sądy i prezesi sądów mają pieczęcie urzędowe z wizerunkiem orła i napisem, odpowiadające obowiązującym przepisom.

§ 32. Poszczególne wydziały sądu mogą używać osobnych egzemplarzy pieczęci. Kontrolę wydanych pieczęci prowadzi prezes sądu. Pieczęcie o jednakowej treści są oznaczone numerami rozpoznawczymi.

§ 33. Odpowiedzialność za przechowywanie pieczęci wydanych do użytku wydziałów spoczywa na kierownikach sekretariatów.

Dział  II

CZYNNOŚCI PREZESA I WICEPREZESA SĄDU

§  34.

1. Prezes sądu kieruje powierzonym mu sądem, pełni czynności administracji sądowej oraz sprawuje nadzór nad działalnością sądu.

2. 8 Do obowiązków prezesa sądu wojewódzkiego należą ponadto sprawy administracji i nadzoru nad sądami rejonowymi w okręgu sądu wojewódzkiego powierzonego jego kierownictwu, z wyłączeniem spraw przekazanych przez Ministra Sprawiedliwości prezesowi sądu apelacyjnego.

§ 35. 9 (skreślony).

§ 36. Do obowiązków prezesa sądu w zakresie administracji należy w szczególności:

1) troska o dobór odpowiednich kadr,

2) usprawnianie organizacji i techniki pracy sądu,

3) dbałość o należytą kulturę pracy i sprawność postępowania w sądzie,

4) szkolenie pracowników sądowych, ławników ludowych i kuratorów społecznych,

5) kierowanie wykonaniem budżetu,

6) 10 zarząd oraz przestrzeganie zasad ochrony i bezpieczeństwa obiektów sądowych stosownie do przepisów aktualnego ramowego wewnętrznego regulaminu w sprawie zapewnienia bezpieczeństwa i porządku w jednostkach organizacyjnych resortu,

7) zaopatrzenie materiałowe sądu,

8) terminowa sprawozdawczość,

9) zapewnianie pracownikom odpowiednich warunków socjalnych,

10) dbałość o estetykę pomieszczeń sądowych.

§ 37. Kierownik ośrodka zamiejscowego sądu wojewódzkiego oraz przewodniczący wydziału zamiejscowego sądu rejonowego wykonują czynności z zakresu administracji, które powierzy im prezes właściwego sądu.

§ 38. 11 Do obowiązków prezesa sądu w zakresie sprawowanego nadzoru - niezależnie od obowiązków określonych w przepisach odrębnych - należy:

1) 12 (skreślony),

2) zaznajamianie się z orzecznictwem kierowanego sądu,

3) ocena orzecznictwa na tle zadań wymiaru sprawiedliwości w zakresie ochrony porządku prawnego,

4) sygnalizowanie potrzeby wystąpienia o wyjaśnienie przepisów prawnych,

5) 13 (skreślony),

6) analizowanie materiałów statystycznych dotyczących pracy sądu,

7) ocena sprawozdań przewodniczących wydziałów o wynikach pracy sekretariatów oraz badanie prawidłowości działalności budżetowej, administracyjnej i gospodarczej sądu,

8) 14 prowadzenie wykazów służbowych sędziów oraz dokonywanie okresowych ocen kwalifikacyjnych innych pracowników sądowych na podstawie odrębnych przepisów,

9) rozpatrywanie skarg, wniosków i listów obywateli, dotyczących pracy sądu,

10) wydawanie stosownych zarządzeń, a także podejmowanie odpowiednich środków w razie stwierdzenia w czynnościach sędziów i innych pracowników sądowych usterek i uchybień,

11) nadzór i kontrola pracy przewodniczących wydziałów.

§ 39. 15  

1. Prezes sądu wojewódzkiego wykonuje w stosunku do sądów rejonowych w okręgu sądu wojewódzkiego powierzonego jego kierownictwu odpowiednie obowiązki, określone w § 38, z wyłączeniem obowiązków powierzonych przez Ministra Sprawiedliwości prezesowi sądu apelacyjnego.

2. Szczegółowy podział zadań pomiędzy prezesami sądu apelacyjnego i wojewódzkiego w zakresie wykonywania nadzoru nad działalnością administracyjną sądów przez Ministra Sprawiedliwości oraz jego organy określają odrębne przepisy.

3. Do obowiązków prezesa sądu wojewódzkiego należy ponadto:

1) opracowywanie propozycji co do stanu zatrudnienia w sądzie wojewódzkim i sądach rejonowych oraz - w zakresie nie zastrzeżonym do wyłącznej kompetencji Ministra Sprawiedliwości - załatwianie spraw kadrowych w odniesieniu do pracowników sądu wojewódzkiego oraz do zatrudnionych w sądach rejonowych: sędziów, asesorów i aplikantów sądowych, urzędników zajmujących stanowiska kierownicze, kuratorów zawodowych i komorników,

2) prowadzenie ewidencji biegłych sądowych i tłumaczy przysięgłych,

3) przedstawianie, w razie stwierdzenia potrzeby, Ministrowi Sprawiedliwości wniosków o wniesienie rewizji nadzwyczajnych od orzeczeń sądu wojewódzkiego oraz sądów rejonowych,

4) przedstawianie Rzecznikowi Praw Obywatelskich na jego żądanie informacji o stanie sprawy prowadzonej w sądzie wojewódzkim lub w nadzorowanym sądzie rejonowym.

4. Prezes sądu apelacyjnego opracowuje propozycje co do stanu zatrudnienia oraz załatwia sprawy kadrowe, nie zastrzeżone do wyłącznej kompetencji Ministra Sprawiedliwości - w odniesieniu do pracowników sądu apelacyjnego, opiniuje wnioski prezesów sądów wojewódzkich w zakresie potrzeb etatowych podległych im jednostek organizacyjnych, a także wykonuje odpowiednio obowiązki o których mowa w ust. 3 pkt 3 i 4.

§ 40. 16 O wydaniu ważniejszych zarządzeń i wyjaśnień w sprawach z zakresu administracji prezes sądu apelacyjnego oraz prezes sądu wojewódzkiego zawiadamia Ministerstwo Sprawiedliwości.

§ 41. W czynnościach nadzorczych należących do prezesów sądów współdziałają wiceprezesi i przewodniczący wydziałów w zakresie spraw im powierzonych.

§ 42. 17 Wiceprezes sądu wojewódzkiego, któremu powierzono kierownictwo sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, sprawuje nadzór nad podstawową działalnością tego sądu.

§ 43. Prezes sądu rejonowego podejmuje decyzje kadrowe w odniesieniu do pracowników kierowanego sądu, z wyłączeniem decyzji należących do kompetencji prezesa sądu wojewódzkiego.

§ 44. Prezes sądu rejonowego prowadzącego rejestr społeczno-zawodowych organizacji rolników organizuje kolegia arbitrażu społecznego dla rozstrzygania sporów, w których stroną są te organizacje, stosownie do odrębnych przepisów.

§  45.

1. W ramach sprawowanego bezpośredniego nadzoru nad komornikami prezes sądu rejonowego:

1) co najmniej raz na 6 miesięcy kontroluje z udziałem księgowego działalność komorników, zwracając szczególną uwagę na zapobieganie i usuwanie przyczyn przewlekłości postępowania egzekucyjnego oraz zapewnienie prawidłowości prowadzenia akt i ksiąg, a w razie dostrzeżenia uchybień lub przewinień - podejmuje stosowne środki,

2) przeprowadza w razie potrzeby doraźne lustracje biur komorników,

3) bada zasadność składanych w drodze administracyjnej skarg i wniosków dotyczących działalności komorników,

4) ocenia prawidłowość organizacji pracy biur komorniczych.

2. Prezes sądu rejonowego może zlecić wykonywanie czynności, o których mowa w ust. 1, sędziemu obeznanemu w sprawach egzekucyjnych.

§ 46. Prezes sądu rejonowego zapewnia komornikowi pomieszczenia niezbędne do składowania przedmiotów i przeprowadzania licytacji ruchomości zajmowanych w toku egzekucji.

§ 47. W razie śmierci komornika lub zawieszenia go w czynnościach, prezes sądu rejonowego podejmuje niezwłocznie działania mające na celu zabezpieczenie ksiąg, pieczęci, akt, pieniędzy i depozytów wartościowych znajdujących się w biurze komornika.

§  48.

1. Jeżeli komornik nie może pełnić czynności z powodu przeszkód prawnych lub faktycznych, prezes sądu rejonowego pełnienie czynności komornika zleca zastępcy.

2. Zastępcą komornika może być tylko komornik innego rewiru lub egzaminowany praktykant.

3. W razie braku możliwości wyznaczenia zastępcy prezes sądu rejonowego zwraca się o jego ustanowienie do prezesa sądu wojewódzkiego.

Dział  III

ZGROMADZENIE OGÓLNE I KOLEGIUM

§ 49. Zgromadzenie ogólne sędziów i kolegium sądu wojewódzkiego zwołuje prezes sądu. Prezes sądu ustala również projekt porządku dziennego tego posiedzenia.

§ 50. Prezes sądu ustala termin posiedzenia, o którym mowa w § 49, tak aby umożliwić obecność wszystkim sędziom.

§ 51. Posiedzenia organów wymienionych w § 49 odbywają się przy drzwiach zamkniętych. Protokół sporządza członek organu lub inna osoba wyznaczona przez prezesa. Protokół podpisują prezes sądu i protokołujący.

§ 52. 18 (skreślony).

Dział  IV

CZAS URZĘDOWANIA

§  53.

1. 19 Wyznaczanie sesji sądowych w okresie letnim, od 21 czerwca do 23 września, może być czasowo ograniczone do rozpoznawania spraw nie cierpiących zwłoki. Prezesi sądów wojewódzkich, za zgodą Ministra Sprawiedliwości - po zasięgnięciu opinii właściwego prokuratora wojewódzkiego - ustalą dokładny okres ograniczenia wyznaczania sesji sądowych, mając na uwadze warunki lokalne oraz potrzebę zapewnienia niezbędnej sprawności postępowania i załatwiania wpływających spraw. Czas przerwy w poszczególnych sądach nie może być dłuższy niż dwa miesiące.

2. Za sprawy nie cierpiące zwłoki uważa się w szczególności:

1) sprawy, w których zastosowano tymczasowe aresztowanie lub wniesiono o zastosowanie tego środka, orzeczono środek zabezpieczający, rozpoznawane w sądzie sprawy o wykroczenia, w których orzeczono kary aresztu, oraz sprawy o warunkowe przedterminowe zwolnienie, o udzielenie przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności, a także sprawy rozpoznawane w trybie przyspieszonym,

2) sprawy z zakresu prawa rodzinnego, z wyjątkiem spraw o rozwód i unieważnienie małżeństwa, sprawy dotyczące umieszczenia nieletniego w schronisku dla nieletnich, pilne czynności z zakresu postępowania wykonawczego w sprawach rodzinnych i nieletnich oraz z zakresu postępowania wyjaśniającego w sprawach nieletnich,

3) sprawy z zakresu prawa pracy z powództwa pracownika oraz z zakresu prawa ubezpieczeń społecznych,

4) sprawy o naruszenie posiadania, sprawy z art. 768 i 794 kodeksu postępowania cywilnego (kpc) oraz skargi na czynności komornika, a także wnioski o wydanie zarządzeń tymczasowych.

§ 54. Prezes właściwego sądu ustala roczny plan urlopów sędziów i innych pracowników sądowych. Prezesom sądu wojewódzkiego urlopu udziela Minister Sprawiedliwości, a prezesom sądu rejonowego - prezes sądu wojewódzkiego.

§  55.

1. 20 Sekretariaty sądowe przyjmują interesantów przez czas urzędowania, a raz w tygodniu dodatkowo po południu, z uwzględnieniem lokalnych potrzeb i zwyczajów.

2. Prezesi sądów ustalają godziny przyjęć własnych oraz godziny przyjęć wiceprezesów i przewodniczących wydziałów.

TYTUŁ  II

Czynności sądów apelacyjnych, wojewódzkich i rejonowych

Dział  I

PRZEPISY WSPÓLNE DLA WSZYSTKICH RODZAJÓW SPRAW

Rozdział  1

Przepisy ogólne

§ 56. Obowiązkiem sędziów i innych pracowników sądu jest sumienne i sprawne wykonanie każdej czynności sądowej zgodnie z obowiązującymi przepisami.

§  57.

1. Osobom zgłaszającym się w sądzie sędziowie i inni pracownicy sądu powinni w miarę potrzeby udzielać informacji o obowiązujących przepisach prawa, w szczególności z zakresu postępowania sądowego.

2. Od osób zgłaszających się w sądzie można żądać złożenia pisma tylko wtedy, gdy wynika to z przepisów postępowania sądowego.

§  58.

1. Pisma kierowane do organów, instytucji lub osób w sprawie udzielenia informacji dotyczących stron oraz nadesłania dokumentów i przedmiotów podpisuje przewodniczący wydziału lub sędzia.

2. Przepis ust. 1 nie dotyczy pism, których sporządzanie należy do zakresu działania kierownika sekretariatu.

§ 59. Jeżeli w toku czynności sądowych okaże się, że uzyskane informacje mogą stanowić podstawę do wszczęcia z urzędu sprawy przez sąd rodzinny lub wszczęcia postępowania w stosunku do osób uzależnionych od alkoholu, środków odurzających lub psychotropowych, sędzia jest obowiązany zawiadomić o tym niezwłocznie właściwy sąd rodzinny, właściwą komisję do spraw przeciwdziałania alkoholizmowi, właściwą poradnię wychowawczo-zawodową lub prokuratora.

§ 60. 22 Jeżeli przy utworzeniu w sądzie rejonowym dwóch lub więcej wydziałów cywilnych, karnych, rodzinnych, gospodarczych, ksiąg wieczystych lub pracy zakres spraw przekazanych tym wydziałom określony został według części obszaru właściwości miejscowej sądu, podział spraw między tymi wydziałami następuje według zasad określonych w przepisach postępowania sądowego o właściwości miejscowej, z wyjątkiem przepisów kodeksu postępowania cywilnego o właściwości przemiennej.

§  61.

1. Jeżeli pismo wszczynające postępowanie wpłynęło do wydziału, który nie jest wyznaczony jako właściwy w sprawie, przewodniczący wydziału - przed nadaniem biegu temu pismu - zarządza jego przekazanie do wydziału właściwego.

2. W wypadkach wątpliwych prezes sądu wskazuje wydział właściwy do rozpoznania sprawy.

3. 23 (skreślony).

§ 62. Jeżeli ustawa nie nakazuje wykonania czynności protokołowanej przez samego sędziego, może on zlecić spisanie protokołu bez swego udziału aplikantowi sądowemu, referendarzowi lub kierownikowi sekretariatu. Protokół taki podpisują protokolant oraz osoby biorące udział w czynności.

Rozdział  2

Czynności przewodniczącego wydziału, przewodniczącego posiedzenia i sędziów

§  63.

1. Przewodniczący wydziału kieruje całokształtem pracy w wydziale w zakresie spraw sądowych, mając na względzie poziom i sprawność postępowania sądowego, a w szczególności:

1) zaznajamia się z pismami wpływającymi do wydziału i wydaje co do nich odpowiednie zarządzenia,

2) 24 rozdziela pracę między sędziów, przestrzegając właściwego ich obciążenia według zasad ustalonych przez kolegium sądu, wyznacza przewodniczącego posiedzenia, jeżeli sam nie przewodniczy posiedzeniu, a w miarę potrzeby wyznacza również sędziego sprawozdawcę oraz członków składu orzekającego,

3) układa plan posiedzeń i określa dni, na które przewodniczący posiedzeń mogą wyznaczać nowe terminy,

4) wyznacza terminy posiedzeń w poszczególnych sprawach i wydaje wszelkie potrzebne zarządzenia, tak aby rozstrzygnięcie danej sprawy mogło nastąpić na pierwszym posiedzeniu,

5) zapewnia stronom możność przejrzenia akt sprawy,

6) 25 czuwa nad właściwym poziomem orzecznictwa, organizuje narady sędziów wydziału w celu omówienia zagadnień prawnych budzących wątpliwości, zagadnień, w których orzecznictwo wydziału jest niejednolite, oraz orzecznictwa Sądu Najwyższego,

7) zaznajamia się z przebiegiem rozpoznawanych w wydziale spraw o budzącym wątpliwości stanie prawnym lub faktycznym i informuje o nich okresowo prezesa sądu,

8) kontroluje celowość i zasadność odraczania i przerywania posiedzeń oraz czuwa nad biegiem spraw, w których postępowanie trwa zbyt długo,

9) kontroluje prawidłowość i terminowość wykonania orzeczeń,

10) kontroluje pracę biegłych, zwłaszcza w zakresie terminowego sporządzania opinii,

11) zarządza wypłatę należności świadkom, biegłym, tłumaczom i stronom oraz czuwa nad tym, aby zgłoszone przez te osoby żądania wynagrodzenia i zwrotu kosztów były niezwłocznie rozpoznane, a należności - w razie przyznania - wypłacone,

12) 26 zawiadamia prezesa sądu o wątpliwościach w zakresie wykładni prawa i o zagadnieniach, które powinny być omówione na konferencjach sędziów, oraz o potrzebie złożenia wniosku o wniesienie środka odwoławczego,

13) czuwa nad terminowością sporządzania uzasadnień,

14) zapobiega powstawaniu zaległości, a w razie ich powstania - opracowuje plan ich usunięcia i kontroluje wykonanie tego planu oraz informuje okresowo prezesa sądu o stanie zaległości,

15) czuwa nad sprawnością, prawidłowością i terminowością pracy sekretariatu wydziału oraz dokładnością sporządzanych zestawień statystycznych, sprawdza przynajmniej raz w miesiącu księgi i stan prac w sekretariacie co do prawidłowego prowadzenia biurowości oraz należytego biegu spraw i na podstawie wyników kontroli wydaje odpowiednie zarządzenia,

16) wykonuje czynności zlecone przez prezesa sądu.

2. Ponadto przewodniczący wydziału sądu pierwszej instancji czuwa nad sprawnym tokiem postępowania odwoławczego, aż do przedstawienia akt sprawy sądowi rewizyjnemu. Po zwrocie akt zaznajamia się z orzeczeniami sądu rewizyjnego i zarządza, aby z orzeczeniami tymi zaznajomili się sędziowie, którzy wydali zaskarżone orzeczenia, a w razie gdy orzeczenie dotyczy istotnego zagadnienia prawnego lub zagadnienia prawnego, w którym orzecznictwo było niejednolite - wszyscy sędziowie wydziału.

2a. 27 Przewodniczący wydziału, któremu zostały przekazane do rozpoznania sprawy w drugiej instancji, czuwa nad sprawnym skierowaniem do rozpatrzenia zaskarżonych orzeczeń, a także - w wypadku wniesienia kasacji - nad sprawnym wykonaniem czynności z zakresu postępowania kasacyjnego, aż do przedstawienia akt Sądowi Najwyższemu lub załatwienia sprawy w inny sposób.

3. Czynności wymienione w ust. 1 pkt 1, 4, 9 i 10 przewodniczący wydziału może przekazać przewodniczącemu posiedzenia albo sędziemu sprawozdawcy - w sprawach przydzielonych im do załatwienia.

4. 28 (skreślony).

§ 64. Przy rozdziale pracy pomiędzy sędziów przewodniczący wydziału przestrzega zasady, aby zmiana składu sądu orzekającego w toku załatwiania sprawy, a w szczególności sędziego sprawozdawcy, zachodziła tylko wyjątkowo.

§  65.

1. W razie nieprzybycia sędziego na posiedzenie, przewodniczący wydziału, kierując się względami celowości, albo odwołuje posiedzenie w sprawie, albo zarządza wykonanie tej czynności przez innego sędziego. Jeżeli zachodzi potrzeba wyznaczenia sędziego z innego wydziału, przewodniczący zwraca się w tej sprawie do prezesa sądu.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do innych czynności sądowych, a także w razie nieprzybycia na posiedzenie ławnika.

§ 66. Poza czynnościami wymienionymi w § 64 i 65 przewodniczący wydziału spełnia czynności, do których według przepisów postępowania sądowego powołany jest prezes sądu, chyba że prezes sądu zarządzi inaczej lub gdy co innego wynika z przepisów tego postępowania.

§  67.

1. Do obowiązków przewodniczącego posiedzenia należy w szczególności:

1) wydawanie zarządzeń w związku z przygotowaniem posiedzenia i zarządzeń w toku postępowania,

2) zapewnienie członkom składu orzekającego możliwości zaznajomienia się z aktami sprawy oraz podjęcie decyzji o celowości odbycia narady wstępnej,

3) dbałość o punktualne rozpoczęcie posiedzenia,

4) czuwanie, aby rozstrzygnięte zostały wnioski stron złożone na posiedzeniu, a także wnioski o otwarcie rozprawy, jeżeli takie zostały złożone,

5) spowodowanie, aby protokół został podpisany bezpośrednio po zakończeniu posiedzenia, a w wyjątkowych wypadkach - najpóźniej w ciągu trzech dni po zakończeniu posiedzenia.

2. Przewodniczący posiedzenia sądu drugiej instancji zarządza odbycie narady wstępnej, jeżeli w sprawie występują skomplikowane zagadnienia faktyczne lub prawne.

3. W razie niezamieszczenia w orzeczeniu niezbędnych rozstrzygnięć co do dowodów rzeczowych, kosztów sądowych lub co do zaliczenia tymczasowego aresztowania, przewodniczący posiedzenia podejmuje niezwłocznie czynności zmierzające do wydania postanowienia w tym przedmiocie.

§ 68. Do obowiązków sędziego należy sprawdzanie, czy przydzielone mu sprawy otrzymały prawidłowy bieg oraz czy wydane w tych sprawach zarządzenia są terminowo i należycie wykonywane przez sekretariat, a ponadto informowanie uczestników postępowania o ich prawach i obowiązkach procesowych.

Rozdział  3

Przygotowanie posiedzenia

§  69.

1. O wyznaczeniu posiedzenia poza budynkiem sądu zawiadamia się prezesa sądu, z wyjątkiem wypadku, gdy posiedzenie wyznacza się w celu przeprowadzenia dowodu z oględzin albo w celu przesłuchania osoby, która nie może stawić się w sądzie.

2. Organizację posiedzenia należy uzgodnić z kierownictwem zakładu pracy lub innej instytucji, gdzie ma się odbyć posiedzenie; w szczególności należy zapewnić wstęp osobom wezwanym na posiedzenie.

3. W pomieszczeniu, w którym ma się odbywać posiedzenie, powinien być przygotowany stół sędziowski i zawieszone godło państwowe.

§  70.

1. Dla każdej sprawy wyznaczonej na posiedzenie należy oznaczyć godzinę rozpoczęcia posiedzenia, z uwzględnieniem przypuszczalnego czasu trwania spraw ją poprzedzających oraz warunków komunikacji, z której korzystają osoby zamieszkałe poza siedzibą sądu.

2. Sprawy z udziałem prokuratora (oskarżyciela publicznego) oraz sprawy, w których występują te same osoby, należy w miarę możliwości wyznaczać na ten sam dzień i w następującej po sobie kolejności.

3. Przy wyznaczaniu terminu posiedzenia oraz kolejności rozpoznawania spraw należy w miarę możności uwzględniać uzasadnione wnioski stron, ich obrońców, pełnomocników, przedstawicieli oraz innych osób biorących udział w sprawie.

§ 71. Prezes sądu wydaje zarządzenia dotyczące kolejności wyznaczania ławników na posiedzenia, zasad korzystania z list ławników przez poszczególne wydziały sądu w sposób uwzględniający równomierny ich udział w rozprawach, a także prowadzenia ewidencji udziału wszystkich ławników w posiedzeniach sądu.

§  72.

1. Ławników zawiadamia się o terminie posiedzenia, tak aby ławnik otrzymał zawiadomienie co najmniej na 7 dni przed posiedzeniem, a tylko wyjątkowo w terminie krótszym; jednocześnie zawiadamia się zakład pracy zatrudniający ławnika.

2. Sędzia jest obowiązany udzielać ławnikom przed rozpoczęciem posiedzenia potrzebnych wyjaśnień oraz omówić z nimi wyznaczone sprawy. W tym celu należy zawiadamiać ławników o konieczności przybycia na posiedzenie na odpowiednio wcześniejszą godzinę, tak aby rozpoczęcie posiedzenia nie uległo zwłoce.

§ 73. O każdym wypadku nie usprawiedliwionego nieprzybycia ławnika na posiedzenie przewodniczący składu orzekającego zawiadamia w terminie trzech dni prezesa sądu, a nadto może zawiadomić radę ławniczą.

§ 74. W razie przewidywania masowego przybycia publiczności, prezes sądu może zarządzić wydanie kart wstępu na salę rozpraw. Może również wyznaczyć odpowiednie miejsce dla sprawozdawców prasy.

Rozdział  4

Doręczenia

§ 75. Doręczeń sądowych należy dokonywać przede wszystkim przez pocztę. Doręczenia przez woźnego sądowego dokonuje się wówczas, gdy uzasadniają to szczególne trudności w dokonaniu doręczenia przez pocztę.

§ 76. Jeżeli obecny w sądzie adresat wykazał swoją tożsamość, można mu doręczyć pismo bezpośrednio za potwierdzeniem odbioru.

§ 77. Prezes sądu może zarządzić bezpośrednio doręczanie pism sądowych miejscowym instytucjom i adwokatom oraz bezpośrednie odbieranie pism kierowanych przez miejscowe instytucje do sądu.

§  78.

1. Pisma przeznaczone dla oskarżonego przebywającego na wolności oraz odpisy pozwów, wniosków, innych pism procesowych i orzeczeń w sprawach rozpoznawanych przez sądy rodzinne oraz w sprawach o ochronę dóbr osobistych doręcza się w taki sposób, aby ich treść nie była dostępna dla osób niepowołanych; sposób ten określa przewodniczący posiedzenia.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do innych pism, jeżeli jest to uzasadnione interesem społecznym lub interesem strony.

§ 79. W zawiadomieniach i wezwaniach należy podawać, w jakiej sprawie, w jakim charakterze, miejscu i czasie ma się stawić wzywana osoba oraz czy jej stawiennictwo jest obowiązkowe, a także uprzedzić o skutkach niestawiennictwa.

§ 80. W piśmie, przy którym przesyłane są zawiadomienia, wezwania i inne pisma sądowe przeznaczone dla osób wymienionych w art. 137 kpc oraz art. 119 kodeksu postępowania karnego (kpk), należy zwrócić się o przesłanie sądowi dowodu doręczenia lub - w razie niewłaściwości - o niezwłoczne przekazanie przesyłki jednostce właściwej i zawiadomienie o tym sądu.

§ 81. Wezwania i zawiadomienia o terminach posiedzeń powinny być wysłane, tak aby w razie stwierdzenia przeszkód w ich doręczeniu można było wezwania i zawiadomienia wysłać ponownie albo odwołać posiedzenie i zawiadomić o tym osoby, którym zawiadomienia lub wezwania zostały już uprzednio doręczone.

§ 82. Jeżeli pismo podlegające doręczeniu zostało złożone tak późno, że jego odpisu nie można doręczyć przed terminem posiedzenia, doręcza się to pismo na posiedzeniu i odnotowuje fakt doręczenia w protokole lub notatce urzędowej.

Rozdział  5

Przebieg i porządek posiedzenia

§  83.

1. Przewodniczący posiedzenia zajmuje miejsce środkowe za stołem sędziowskim, a pozostali członkowie składu orzekającego zajmują miejsca obok przewodniczącego.

2. W razie wyznaczenia sędziów dodatkowych, zajmują oni miejsca także za stołem sędziowskim.

3. 29 Protokolant zajmuje miejsce przy stole sędziowskim po lewej stronie sądu.

4. 30 Prokurator, oskarżyciel inny niż prokurator, powód lub wnioskodawca zajmują miejsce przed stołem sędziowskim po prawej stronie, a oskarżony, pozwany i inni uczestnicy postępowania - po lewej stronie sądu. Interwenient uboczny zajmuje miejsce obok strony, do której przystąpił.

§ 84. Jeżeli w składzie orzekającym uczestniczy prezes lub wiceprezes sądu albo przewodniczący wydziału, przewodnictwo należy do niego, o ile nie zarządzi on inaczej.

§ 85. W czasie rozpraw sędziowie i ławnicy używają togi jako stroju urzędowego, a sędzia przewodniczący na rozprawie - także łańcucha. Wzór stroju urzędowego określają przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie określenia wzoru stroju urzędowego sędziów na rozprawie.

§  86.

1. Wszyscy obecni na sali rozpraw, nie wyłączając uczestniczących w posiedzeniu prokuratora (oskarżyciela publicznego) i protokolanta, powstają z miejsc w czasie wejścia sądu na salę, odbierania przez sąd przyrzeczenia, ogłaszania wyroku oraz w czasie opuszczania sali przez sąd. Sędziowie powstają z miejsc podczas odbierania przyrzeczenia.

2. W czasie posiedzenia każda osoba powstaje z miejsca, gdy przemawia do sądu lub gdy sąd do niej się zwraca. W uzasadnionych wypadkach - a zwłaszcza gdy przemawiają za tym względy zdrowotne - przewodniczący posiedzenia może zezwolić na pozostawanie w pozycji siedzącej.

§ 87. Jeżeli osoba mająca podpisać protokół nie może lub nie chce złożyć podpisu, należy w protokole zaznaczyć przyczynę braku podpisu.

§ 88. Sposób utrwalania przebiegu czynności protokołowanych za pomocą aparatur i środków technicznych określają odrębne przepisy.

§  89.

1. W razie złożenia do akt sprawy przedmiotu lub dokumentu, wzmiankę o tym umieszcza się w protokole posiedzenia lub sporządza notatkę urzędową, ze wskazaniem, przez kogo przedmiot lub dokument został złożony.

2. Jeżeli przewodniczący posiedzenia uzna, że złożenie do akt sprawy okazanego mu przedmiotu lub dokumentu albo odpisu lub wypisu z dokumentu jest zbędne, należy przedmiot ten lub dokument opisać wyczerpująco w protokole lub notatce urzędowej, wskazując osobę, która przedstawiła go sądowi.

§  90.

1. 31 O zastosowaniu przewidzianych w art. 42, 43, 44 i 46 ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych środków mających na celu utrzymanie powagi sądu należy uczynić wzmiankę w protokole posiedzenia, ze szczegółowym podaniem okoliczności stanowiącym przyczynę ich zastosowania. Postanowienie o ukaraniu karą porządkową również wpisuje się do protokołu.

2. W razie wydalenia z sali rozpraw pełnomocnika lub obrońcy, należy - w celu zabezpieczenia interesu strony - rozważyć potrzebę odroczenia rozprawy.

§ 91. W razie naruszenia przez adwokata lub radcę prawnego jako pełnomocników procesowych w danej sprawie obowiązków wynikających z przepisów postępowania sądowego, a w szczególności nie usprawiedliwionego niestawienia się na posiedzenie sądu lub niewykonania postanowień i zarządzeń sądu w wyznaczonym terminie, jeżeli spowodowało to przewlekłość postępowania, prezes sądu powinien zawiadomić o tym dziekana okręgowej rady adwokackiej lub dziekana okręgowej izby radców prawnych.

§ 92. W razie dokonywania czynności poza siedzibą sądu, można powołać jako protokolanta nie zainteresowaną w sprawie wiarygodną osobę pełnoletnią. Osoba ta składa przed przewodniczącym posiedzenia następujące przyrzeczenie: "Przyrzekam uroczyście, że powierzone mi obowiązki protokolanta wykonam sumiennie". Przed odebraniem przyrzeczenia przewodniczący poucza protokolanta o jego prawach i obowiązkach.

§  93.

1. W razie odroczenia lub przerwania posiedzenia, należy ogłosić osobom zainteresowanym obecnym na posiedzeniu termin następnego posiedzenia, chyba że ze względu na przyczynę odroczenia lub przerwania posiedzenia niezwłoczne wyznaczenie następnego terminu nie jest możliwe.

2. W razie ogłoszenia terminu następnego posiedzenia, należy pouczyć osoby zainteresowane o tym, które z nich mają obowiązek stawić się na następne posiedzenie bez osobnego wezwania, oraz o skutkach niestawiennictwa. Na żądanie osoby zainteresowanej należy wydać jej pismo wskazujące termin stawienia się w sądzie. Osoby nieobecne na posiedzeniu należy wezwać na następne posiedzenie lub zawiadomić o nim na zasadach ogólnych.

Rozdział  6

Orzeczenia

§ 94. Orzeczenie sporządza przewodniczący posiedzenia. Jeżeli sprawozdawcą był inny sędzia, sporządzenie orzeczenia należy do sędziego sprawozdawcy.

§ 95. Na wstępie wyroku zamieszcza się wyrazy: "W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej".

§  96.

1. W razie gdy sporządzenie uzasadnienia orzeczenia przez przewodniczącego posiedzenia lub sędziego sprawozdawcę nie jest możliwe lub napotyka przeszkody, których czasu trwania nie można przewidzieć, uzasadnienie sporządza inny sędzia, który brał udział w wydaniu orzeczenia. Jeżeli sporządzenie uzasadnienia jest niemożliwe, przewodniczący wydziału czyni o tym wzmiankę w aktach sprawy.

2. Jeżeli stosownie do ust. 1 sporządzenie uzasadnienia należy do ławnika, przewodniczący wydziału w razie potrzeby wyznaczy sędziego do udzielania pomocy ławnikowi przy sporządzaniu uzasadnienia.

§ 97. Sędzia nie ma obowiązku uzasadnienia orzeczenia, do którego zgłosił zdanie odrębne. Jeżeli jednak w sprawie rozpoznanej w składzie jednego sędziego i dwóch ławników zdanie odrębne zgłosił przewodniczący posiedzenia, a żaden z ławników nie podjął się sporządzenia uzasadnienia, sporządza je przewodniczący posiedzenia na podstawie motywów ustalonych w czasie narady.

§ 98. Zgłoszenie zdania odrębnego zaznacza się przy podpisie złożonym na orzeczeniu przez zamieszczenie odpowiedniej wzmianki.

§ 99. Zdania odrębnego nie ogłasza się.

§  100.

1. Po uprawomocnieniu się postanowienia o sprostowaniu orzeczenia niezwłocznie umieszcza się wzmiankę na oryginale orzeczenia. Wzmiankę tę podpisuje kierownik sekretariatu wydziału.

2. Odpisy sprostowanego orzeczenia wydaje się w brzmieniu uwzględniającym sprostowanie, a na żądanie stron umieszcza się wzmiankę o sprostowaniu na doręczonych im wcześniej odpisach i wypisach.

3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio w razie sprostowania zarządzenia.

Rozdział  7

Udostępnianie akt sądowych i dokumentów z akt.

Przesyłanie akt.

§  101.

1. W toku postępowania można wydać stronie złożony przez nią w sprawie przedmiot lub dokument tylko na zarządzenie przewodniczącego posiedzenia lub sędziego sprawozdawcy.

2. Po zakończeniu postępowania w sprawie, wydanie stronie dokumentu następuje na zarządzenie przewodniczącego wydziału.

3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do wydawania przedmiotów lub dokumentów innym uprawnionym osobom.

4. Wydanie stronie dokumentu następuje dopiero po złożeniu przez nią do akt uwierzytelnionego odpisu lub wypisu z dokumentu albo jego kserokopii, z tym że w wypadku, o którym mowa w ust. 2, przewodniczący wydziału może zwolnić stronę od tego obowiązku.

§ 102. Udostępnienie stronie akt do przejrzenia oraz wydanie jej przedmiotów lub dokumentów złożonych w sprawie albo wydanie dokumentów na podstawie akt może nastąpić po wykazaniu przez nią tożsamości, a co do innych osób niż strona - po wykazaniu ponadto istnienia uprawnienia wynikającego z przepisów postępowania sądowego.

§ 103. Przewodniczący wydziału udostępnia akta sprawy Rzecznikowi Praw Obywatelskich lub upoważnionemu przez niego przedstawicielowi.

§  104.

1. Przewodniczący wydziału zezwala na przejrzenie akt sprawy w sekretariacie upoważnionym przedstawicielom tych organizacji społecznych ludu pracującego lub kolektywów żołnierskich, które mogą wstąpić do toczącego się postępowania w danej sprawie lub zgłosić w nim swój udział.

2. Przewodniczący wydziału zezwala również na przejrzenie akt w sekretariacie upoważnionemu przedstawicielowi organu administracji państwowej, jeżeli żądanie przejrzenia akt jest uzasadnione.

3. Ponadto przewodniczący wydziału decyduje o udostępnieniu akt sądowych innym osobom nie mającym uprawnień procesowych i o zakresie wykorzystania przez nie tych akt.

§  105.

1. 32 Akta sprawy przesyła się na każde żądanie po wykonaniu niezbędnych czynności w sprawie: Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej, Ministerstwu Sprawiedliwości, Sądowi Najwyższemu, Rzecznikowi Praw Obywatelskich oraz sądowi odwoławczemu i prezesowi tego sądu.

2. W innych wypadkach sądowi oraz prokuratorowi (oskarżycielowi publicznemu) przesyła się akta, jeżeli pozwala na to bieg sprawy, a ponadto - w wyjątkowych wypadkach - organowi administracji państwowej, jeżeli uzasadni on żądanie przesłania akt.

3. Zarządzając przesłanie akt sprawy nie zakończonej, potrzebnych jako dowód w innej sprawie, przewodniczący wydziału określa termin zwrotu akt, uwzględniając czas potrzebny do dokonania odpowiednich czynności przez organ wzywający.

§  106.

1. Na wniosek osób uprawnionych przewodniczący wydziału może w wypadkach szczególnie uzasadnionych zarządzić przesłanie akt do sądu rejonowego miejsca zamieszkania tych osób w celu ułatwienia im przejrzenia akt i sporządzenia z nich odpisów.

2. Jeżeli osoba uprawniona do przejrzenia akt jest pozbawiona wolności, przewodniczący wydziału może zarządzić na jej wniosek przesłanie akt do zakładu karnego lub aresztu śledczego, chyba że szczególne względy przemawiają za umożliwieniem tej osobie przejrzenia akt w sekretariacie sądu.

3. Przewodniczący posiedzenia może zarządzić wydanie lub przesłanie akt biegłemu, jeżeli wymagają tego okoliczności sprawy.

4. Zarządzając wydanie lub przesłanie akt przewodniczący wydziału wyznacza termin, w którym akta powinny być zwrócone, a w wypadkach określonych w ust. 2 poleca, aby przejrzenie akt odbyło się pod nadzorem funkcjonariusza w oddzielnym pomieszczeniu.

§ 107. 33  

1. Przedstawienia akt sądowi odwoławczemu na skutek wniesionego środka odwoławczego należy dokonać niezwłocznie, gdy tylko zgodnie z przepisami postępowania sądowego może to nastąpić, a jeżeli środek odwoławczy wniesiono w przedmiocie tymczasowego aresztowania - w ciągu 48 godzin. W wypadku przewlekłości postępowania w tym zakresie należy wskazać sądowi odwoławczemu przyczyny zwłoki. Sąd odwoławczy może również zażądać odpowiednich wyjaśnień.

2. Sąd odwoławczy może zwrócić akta sprawy sądowi pierwszej instancji w celu: sporządzenia brakującego uzasadnienia orzeczenia wydanego przez ten sąd, sporządzenia odpisów protokołów lub innych dokumentów znajdujących się w aktach, jeżeli są one nieczytelne, dołączenia do akt brakujących zwrotnych potwierdzeń doręczenia pism sądowych lub dołączenia odpisów orzeczeń wymaganych przez instrukcję sądową oraz usunięcia innych usterek popełnionych w pierwszej instancji w zakresie postępowania po wydaniu orzeczenia lub prowadzenia akt sprawy.

3. Zwrot następuje na podstawie zarządzenia przewodniczącego wydziału odwoławczego lub postanowienia sądu orzekającego w drugiej instancji.

4. Przepisy ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio w postępowaniu kasacyjnym.

§ 108. Sposób udostępniania i przesyłania akt tajnych określają odrębne przepisy.

Rozdział  8

Pomoc sądowa

§  109.

1. W zleceniu przeprowadzenia dowodu lub dokonania innej czynności przez sąd wezwany należy dokładnie określić, jakie czynności mają być dokonane, oznaczyć wyczerpująco fakty i okoliczności podlegające stwierdzeniu przez poszczególne osoby, a w razie potrzeby - przytoczyć fakty i okoliczności, na które należy zwrócić szczególną uwagę. Należy również wskazać adresy osób, które mają być przesłuchane lub zawiadomione o terminie, i podać, które z osób mają być przesłuchane po odebraniu przyrzeczenia.

2. Pisma o udzielenie pomocy sądowej podpisuje przewodniczący posiedzenia.

3. Do pisma dołącza się w razie potrzeby odpisy z akt sprawy; akta w całości lub w części dołącza się tylko w razie konieczności i jeżeli nie wstrzyma to biegu postępowania.

4. Jeżeli wykonanie czynności zależne jest od uiszczenia zaliczki, sąd wzywający powinien zażądać od strony złożenia zaliczki i przekazać ją sądowi wezwanemu równocześnie z pismem o udzielenie pomocy, chyba że względy ekonomii postępowania przemawiają za tym, aby o złożenie zaliczki wezwał stronę bezpośrednio sąd wezwany. W piśmie o udzielenie pomocy sądowej należy podać wysokość przekazanej zaliczki.

§  110.

1. Jeżeli odległość od miejsca zamieszkania świadka jest mniejsza do siedziby sądu orzekającego niż do siedziby sądu, w którego okręgu świadek mieszka, zlecenie przeprowadzenia dowodu temu sądowi nie jest dopuszczalne, chyba że uzasadniają to szczególne warunki komunikacyjne.

2. Nie należy także zwracać się o przesłuchanie świadków do innego sądu, jeżeli odległość między miejscem ich zamieszkania a siedzibą sądu orzekającego nie przekracza 50 km, chyba że równocześnie świadkowie mają być obecni w czasie oględzin lub też nie mogą się stawić w siedzibie sądu orzekającego z powodu przeszkód trudnych do usunięcia.

3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do przesłuchania stron i biegłych.

§  111.

1. Zlecenie przeprowadzenia dowodu wiąże sąd wezwany. Jeżeli jednak pismo o udzielenie pomocy sądowej nie czyni zadość warunkom przewidzianym w § 109 i gdy wskutek tego udzielenie pomocy sądowej nie jest możliwe, sąd wezwany zwraca je sądowi wzywającemu w celu uzupełnienia.

2. Jeżeli zlecenie przeprowadzenia dowodu zostało wydane z naruszeniem warunków określonych w § 110, sąd wezwany przesyłając swoje akta sądowi wzywającemu po wykonaniu zlecenia zawiadamia prezesa tego sądu o stwierdzonym uchybieniu.

3. Pismo o udzielenie pomocy sądowej, skierowane wskutek oczywistej omyłki do sądu miejscowo niewłaściwego, sąd wezwany przekazuje sądowi właściwemu i zawiadamia o tym sąd wzywający.

4. Jeżeli sąd wezwany przyznał osobom biorącym udział w postępowaniu wynagrodzenie lub zwrot kosztów podróży, powinien wypłacać je z zaliczki na wydatki, a w razie braku zaliczki - ze środków budżetowych Skarbu Państwa, i w tym wypadku dołączyć do akt wezwanie o zwrot tych należności przez sąd wzywający.

§ 112. Zlecenie przeprowadzenia dowodów lub czynności wyjaśniających, pochodzące od sądu pracy lub sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, powinno być wykonane niezwłocznie, najpóźniej w ciągu 7 dni, a w wyjątkowych wypadkach w terminie 14 dni od daty wpływu tego zlecenia. Wzywanie świadków lub biegłych w tych sprawach oraz zawiadamianie stron może być dokonane w trybie przewidzianym w art. 472 kpc.

§ 113. 34 W sprawach karnych, jak również w sprawach o roszczenia alimentacyjne, o ustalenie ojcostwa i roszczenia z tym związane, a także w sprawach rodzinnych i w sprawach o ochronę zdrowia psychicznego, w których postępowanie może być wszczęte z urzędu, w sprawach nieletnich, w sprawach w stosunku do osób uzależnionych od alkoholu, środków odurzających i psychotropowych, w sprawach o roszczenia pracowników z zakresu prawa pracy oraz w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych - sąd wezwany w razie otrzymania wiadomości, że osoba, która ma być przesłuchana, nie mieszka pod wskazanym adresem, powinien zwrócić się do właściwego organu ewidencji ludności lub innego organu o podanie aktualnego adresu. W razie stwierdzenia, że osoba ta mieszka w okręgu innego sądu, pismo o udzielenie pomocy sądowej przesyła się sądowi właściwemu według miejsca zamieszkania tej osoby oraz zawiadamia o tym sąd wzywający.

§ 114. Ściągnięcie grzywien (kar pieniężnych) nałożonych przez sąd wezwany należy do tego sądu. W tym celu sąd wezwany wyłącza postanowienie o nałożeniu grzywny (kary pieniężnej) z akt i czyni o tym wzmiankę w tych aktach.

Rozdział  9 ³⁵

(skreślony).

Rozdział  10 ³⁶

Czynności w sprawach dotyczących zgodności aktów normatywnych z Konstytucją lub aktami ustawodawczymi

§  119.

1. W wypadkach, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 22, poz. 98, z 1987 r. Nr 21, poz. 123, z 1989 r. r 34, poz. 178 i Nr 73, poz. 436 oraz z 1990 r. Nr 3, poz. 16, Nr 6, poz. 35 i Nr 34, poz. 198), sąd pierwszej instancji wydaje postanowienie o zawiadomieniu organu uprawnionego do skierowania pytania prawnego do Trybunału Konstytucyjnego i zawiesza postępowanie w sprawie.

2. W postanowieniu, o którym mowa w ust. 1, sąd powinien uzasadnić wątpliwości co do zgodności przepisu aktu niższego rzędu z przepisem aktu wyższego rzędu, przemawiające za potrzebą skierowania pytania prawnego do Trybunału Konstytucyjnego.

3. Postanowienie, o którym mowa w w ust. 1, sąd pierwszej instancji przesyła organowi uprawnionemu do skierowania pytania prawnego do Trybunału Konstytucyjnego za pośrednictwem prezesa sądu wojewódzkiego wraz z wnioskiem o nadesłanie odpisu pytania prawnego w razie wystąpienia z takim pytaniem; odpis ten załącza sąd do akt sprawy.

4. Po otrzymaniu odpisu orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego sąd podejmuje zawieszone postępowanie.

§ 120. 37 Przepisy § 119 ust. 1, 2 i 4 stosuje się odpowiednio, jeżeli z pytaniem prawnym do Trybunału Konstytucyjnego zwraca się skład orzekający sądu odwoławczego.

§ 121. Niezależnie od trybu postępowania, o którym mowa w § 119 i 120, sąd powinien zawiadomić uprawniony organ o stwierdzonej w toku rozpoznawania sprawy niezgodności aktu ustawodawczego z Konstytucją oraz innego aktu normatywnego z Konstytucją lub aktem ustawodawczym - nawet jeżeli nie ma to znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Dział  II

CZYNNOŚCI W SPRAWACH CYWILNYCH, GOSPODARCZYCH, RODZINNYCH I NIELETNICH ORAZ PRACY I UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH ³⁸

Rozdział  1

Przepisy wspólne

Oddział  1.

 Czynności wstępne

§  122.

1. Jeżeli pismo wszczynające postępowanie nie odpowiada warunkom formalnym, a z treści pisma wynika, że podlega ono odrzuceniu albo że sprawę należy przekazać innemu sądowi lub innemu organowi, przewodniczący wydziału wyznacza posiedzenie niejawne bez wzywania strony do usunięcia braków formalnych pisma, chyba że bez ich usunięcia nie można wydać postanowienia w przedmiocie odrzucenia pisma lub przekazania sprawy.

2. W wypadku określonym w ust. 1 nie zachodzi również potrzeba sprawdzenia wartości przedmiotu sprawy, chyba że od wartości tej zależy właściwość sądu. Nie wzywa się także do uiszczenia opłat sądowych ani nie rozpoznaje wniosku o przyznanie zwolnienia od kosztów sądowych, chyba że składający pismo wniósł środek odwoławczy od postanowienia o odrzuceniu pisma lub przekazaniu sprawy.

§ 123. 39 (skreślony).

§  124.

1. Jeżeli z treści pisma wszczynającego postępowanie wynika, że sprawa powinna być rozpoznana w innym trybie niż wskazany w tym piśmie, a rozpoznanie sprawy w trybie właściwym wymaga poprawienia lub uzupełnienia pisma, przewodniczący wydziału na podstawie art. 130 kpc wzywa stronę do usunięcia braków formalnych pisma i zawiadamia ją o odmiennym jego zakwalifikowaniu.

2. W sprawie o roszczenie majątkowe inne niż pieniężne w razie niewskazania w piśmie wszczynającym postępowanie wartości przedmiotu sprawy, przewodniczący wydziału wzywa stronę do usunięcia tego braku na zasadach ogólnych (art. 130 kpc), chyba że w sprawie tej należy pobrać wpis tymczasowy. Wezwania należy dokonać także w wypadku, gdy strona korzysta ze zwolnienia od kosztów sądowych lub złożyła wniosek o takie zwolnienie.

3. Sprawdzenie wartości przedmiotu sprawy powinno nastąpić w każdym wypadku, w którym podana wartość nasuwa uzasadnione wątpliwości, a od wartości tej zależy właściwość sądu albo wysokość opłat sądowych.

§ 125. Jeżeli pismo nie jest należycie opłacone, a ponadto wymaga poprawienia lub uzupełnienia, należy wezwanie do usunięcia określonych braków pisma i uiszczenia opłat objąć jednym zarządzeniem.

§  126.

1. W razie gdy pomimo wezwania pismo nie zostało w zakreślonym terminie opłacone, poprawione lub uzupełnione i nie może otrzymać prawidłowego biegu tylko co do niektórych żądań, przewodniczący wydziału nadaje bieg pismu w części, co do której nie zachodzą przeszkody formalne. Zwrotu pozostałej części pisma dokonuje się przez doręczenie stronie odpisu zarządzenia.

2. W pozostałych wypadkach zwraca się pismo wraz z doręczeniem stronie odpisu zarządzenia o jego zwrocie, chyba że zarządzenie o zwrocie pisma podlega zaskarżeniu. W takim wypadku zwrotu pisma dokonuje się po doręczeniu i uprawomocnieniu się tego zarządzenia.

§  127.

1. Jeżeli strona domagająca się zwolnienia od kosztów sądowych nie udokumentowała należycie swojego stanu majątkowego i rodzinnego, przewodniczący wydziału wyznacza jej odpowiedni termin do uzupełnienia tego braku pod rygorem oddalenia wniosku, chyba że sytuacja materialna strony jest sądowi znana urzędowo.

2. Jeżeli w sprawie zachodzi potrzeba przeprowadzenia odpowiednich dochodzeń, w szczególności co do stosunków osobistych i majątkowych stron, przewodniczący posiedzenia jeszcze przed posiedzeniem zwraca się do właściwych państwowych lub społecznych jednostek organizacyjnych o nadesłanie odpowiednich informacji.

Oddział  2.

 Udział prokuratora, Rzecznika Praw Obywatelskich oraz organizacji społecznych ludu pracującego

§  128.

1. 40 Prokuratora oraz Rzecznika Praw Obywatelskich zawiadamia się o sprawie w szczególności wówczas, gdy wymaga tego ochrona praworządności, praw obywateli lub interesu społecznego.

2. W zawiadomieniu należy podać zwięźle stan sprawy. W miarę potrzeby należy wraz z zawiadomieniem przesłać prokuratorowi oraz Rzecznikowi Praw Obywatelskich odpis pozwu (wniosku) i dalszych pism procesowych, a w uzasadnionych wypadkach - akta sprawy, jeżeli pozwala na to jej bieg.

3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy prokurator albo Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się do sądu o zawiadomienie go o wszystkich sprawach określonego rodzaju.

4. 41 Zawiadomienie i inne pisma kierowane do prokuratora doręcza się prokuratorowi apelacyjnemu, wojewódzkiemu lub rejonowemu w zależności od tego, czy postępowanie w sprawie toczy się przed sądem apelacyjnym, wojewódzkim, czy rejonowym.

§  129.

1. Osobie, na której rzecz prokurator albo Rzecznik Praw Obywatelskich wytoczył powództwo, doręcza się niezwłocznie odpis pozwu, a jeżeli termin pierwszego posiedzenia został już wyznaczony, należy również doręczyć informację o posiedzeniu sądu. Dalszych doręczeń dokonuje się tej osobie, jeżeli zgłosi swoje przystąpienie do sprawy w charakterze powoda. Przy pierwszym doręczeniu należy osobę tę pouczyć, że służy jej prawo wstąpienia do sprawy w każdym jej stanie w charakterze powoda i że o skorzystaniu z tego prawa powinna zawiadomić sąd przez złożenie odpowiedniego pisma albo oświadczenia do protokołu na posiedzeniu.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio w razie wytoczenia powództwa na rzecz oznaczonej osoby przez organizację społeczną ludu pracującego.

Oddział  3.

 Strony

§  130.

1. W razie stwierdzenia, że nie występują w procesie wszystkie osoby, których łączny udział jest konieczny (art. 195 kpc), lub że nie wszyscy zainteresowani w sprawie są uczestnikami postępowania nieprocesowego (art. 510 kpc), należy zażądać od powoda lub wnioskodawcy informacji o osobach nie biorących udziału i o ich adresach oraz zażądać odpisów pism procesowych i załączników dla każdej z tych osób pod rygorem zawieszenia postępowania, chyba że informacje te lub odpisy znajdują się już w aktach sprawy.

2. 42 Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio w razie konieczności zawiadomienia o toczącym się procesie osoby wskazanej przez powoda (art. 196 kpc) albo wezwania do udziału w sprawie osoby, która powinna lub mogła być pozwana (art. 194 § 1 i 3 kpc), i to także wówczas, gdy to wezwanie ma być dokonane z urzędu (art. 477 kpc). W tym ostatnim wypadku, w razie niezłożenia przez powoda odpisów pism i załączników, przewodniczący posiedzenia zarządza sporządzenie tych odpisów przez sekretariat na koszt powoda.

3. W przedmiocie zawiadomienia o toczącym się procesie oraz wezwania do udziału w sprawie, w tym także w razie nieuwzględnienia wniosku o zawiadomienie lub wezwanie, sąd wydaje postanowienie.

4. Osobie zawiadomionej o toczącym się procesie oraz wezwanej do udziału w sprawie doręcza się odpisy pism wymienionych w § 129, wraz z odpisem postanowienia (ust. 1). Osobie zawiadomionej, która przystąpiła do sprawy, oraz osobie wezwanej dokonuje się również wszelkich dalszych doręczeń w sprawie.

5. Przy pierwszym doręczeniu należy pouczyć osobę zawiadomioną o toczącym się procesie, że może w terminie dwóch tygodni od doręczenia zawiadomienia przystąpić do sprawy w charakterze powoda przez złożenie pisma procesowego lub oświadczenia do protokołu na posiedzeniu, jeżeli zostało wyznaczone, a osoba ta o jego terminie była zawiadomiona.

§ 131. Jeżeli w miejsce jednej z dotychczasowych stron wstąpiła osoba zawiadomiona (art. 196 § 2 kpc) lub wezwana (art. 194 § 2 kpc), przewodniczący posiedzenia zarządza dokonywanie tej osobie dalszych doręczeń dla danej strony.

§ 132. W razie gdy strona przypozwała osobę trzecią, należy, niezależnie od doręczenia tej osobie odpisu pisma wniesionego przez stronę (art. 84 kpc), zawiadomić ją o terminie najbliższego posiedzenia. Dalszych doręczeń tej osobie dokonuje się tylko w razie przystąpienia jej do strony w charakterze interwenienta ubocznego.

§ 133. W treści protokołu posiedzenia należy uczynić wzmiankę o stawiennictwie osoby zawiadomionej, wezwanej lub przypozwanej oraz o stanowisku osoby zawiadomionej lub przypozwanej w przedmiocie zgłoszenia przystąpienia do sprawy.

Oddział  4.

 Doręczenia

§ 134. Wezwanie strony do osobistego stawiennictwa na posiedzenie należy doręczyć bezpośrednio stronie również w wypadku, gdy ustanowiła ona pełnomocnika. W innych wypadkach wystarczy zawiadomienie pełnomocnika, chyba że stroną jest państwowa jednostka organizacyjna.

§ 135. Jeżeli w sprawie występuje kilku pełnomocników danej strony, należy przed zarządzeniem doręczenia pisma jednemu z nich (art. 141 § 3 kpc) sprawdzić, czy strona w treści pełnomocnictwa lub w inny sposób nie wskazała, któremu z pełnomocników należy dokonywać doręczeń.

§ 136. W razie niedoręczenia pod wskazanym adresem pozwanemu lub uczestnikowi postępowania pisma wszczynającego postępowanie, należy wezwać powoda lub wnioskodawcę do wskazania sądowi właściwego adresu i w tym celu wyznaczyć mu odpowiedni termin.

§ 137. Kuratorem strony, której miejsce pobytu nie jest znane albo która nie ma zdolności procesowej ani przedstawiciela ustawowego lub organu powołanego do jej reprezentowania, należy w miarę możliwości ustanowić osobę bliską strony albo obeznaną ze stanem jej sprawy. O wskazanie kandydata na kuratora można zwrócić się do odpowiednich organów.

Oddział  5.

 Protokoły

§  138.

1. Protokół posiedzenia powinien zawierać wzmiankę o tym, czy strony były nakłaniane do ugody oraz z jakiej przyczyny do ugody nie doszło, a także o udzielonych stronom pouczeniach i wskazówkach.

2. W protokole należy również odnotować odczytanie zeznań świadka i przeprowadzenie dowodu z akt innej sprawy przez ujawnienie treści dokumentów i zapisów lub określenie kart akt, na których się one znajdują.

3. Wszelkie poprawki i uzupełnienia treści protokołu należy omówić w końcowej części protokołu przed jego podpisaniem albo w osobnej uwadze podpisanej przez protokolanta i przewodniczącego posiedzenia.

§ 139. Wzmiankę zastępującą protokół przy wydaniu wyroku zaocznego (art. 157 § 2 kpc) umieszcza się nad sentencją wyroku. Wzmianka obejmuje: datę rozprawy, dane co do obecności powoda, stwierdzenie, że pozwany nie stawił się mimo należytego powiadomienia go o terminie posiedzenia, nie żądał przeprowadzenia rozprawy w swej nieobecności i nie składał wyjaśnień albo że mimo stawienia się nie brał udziału w sprawie, oraz dane dotyczące ogłoszenia wyroku. Wzmiankę podpisują przewodniczący posiedzenia i protokolant.

§ 140. Przewodniczący posiedzenia zarządza spisanie protokołu, gdy wyrok zaoczny dotyczy tylko niektórych z kilku pozwanych, inni zaś pozwani stawili się, jak również gdy powód złożył oświadczenie istotne dla sprawy albo gdy na posiedzeniu były dokonane czynności wchodzące w zakres postępowania dowodowego.

§ 141. Jeżeli po przesłuchaniu stron, które nie wyjaśniło dostatecznie faktów, sąd przesłuchał ponownie jedną ze stron po uprzednim odebraniu od niej przyrzeczenia, a strona potwierdziła w całości swe poprzednie zeznania, ponowne zaprotokołowanie złożonych zeznań nie jest konieczne. Można wówczas ograniczyć się do zaznaczenia w protokole, że strona w całości potwierdziła swoje poprzednie zeznanie. Jeżeli ponowne zeznanie strony zawiera tylko niewielkie zmiany w stosunku do poprzedniego zeznania, można ograniczyć się do zaprotokołowania tylko zmienionej części zeznań, z zaznaczeniem, że w pozostałej części strona powtórzyła zeznania poprzednie.

Oddział  6.

 Ogłoszenia sądowe

§ 142. W zarządzeniu o dokonaniu ogłoszenia należy podać istotną treść ogłoszenia i sposób jego publikacji. Treść ogłoszenia powinna być wyczerpująca i odpowiadać treści właściwych przepisów.

§  143.

1. Tekst ogłoszenia przeznaczonego do opublikowania w prasie przesyła się redakcji czasopisma w celu zamieszczenia w dziale ogłoszeń po wpłaceniu przez stronę zaliczki na koszty ogłoszenia albo po złożeniu dowodu przekazania należności za ogłoszenie bezpośrednio do redakcji czasopisma, chyba że strona jest zwolniona od obowiązku uiszczenia tych kosztów.

2. Pismo sądowe wraz z tekstem ogłoszenia można wydać stronie z zaznaczeniem, że koszty ogłoszenia wyłoży ta strona.

§ 144. W razie przekazania przez stronę należności za ogłoszenie bezpośrednio do redakcji czasopisma, należy w aktach sprawy zachować dowód wpłaty. Przesyłając tekst ogłoszenia do redakcji czasopisma, wskazuje się nadawcę należności, przekazaną sumę, urząd pocztowy oraz datę i numer nadania.

§ 145. 43 Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, ogłoszenia sądowe wywiesza się w lokalu urzędu gminy właściwej ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania lub pobytu osoby nieobecnej, a w braku tej podstawy - właściwego ze względu na siedzibę sądu.

Oddział  7.

 Posiedzenia

§ 146. Wniosek pozwanego, który mimo doręczenia mu we właściwym terminie odpisu pozwu nie wniósł odpowiedzi na pozew, o wyznaczenie dodatkowego terminu do zajęcia stanowiska w sprawie na piśmie nie może stanowić wyłącznej podstawy do odroczenia posiedzenia, chyba że jest to uzasadnione szczególnymi okolicznościami.

§ 147. Jeżeli powód występuje w nieobecności pozwanego z nowym roszczeniem zamiast lub obok roszczenia pierwotnego (art. 193 § 3 i art. 444 kpc), posiedzenie należy odroczyć.

§ 148. Jeżeli na posiedzeniu w danym dniu mogą być przeprowadzone w sprawie tylko niektóre z dopuszczonych dowodów, sąd powinien odroczyć posiedzenie dopiero po przeprowadzeniu tych dowodów, chyba że byłoby to oczywiście niecelowe.

§  149.

1. Gdy strona nie wypowiedziała się co do okoliczności istotnej dla rozstrzygnięcia sprawy, przewodniczący posiedzenia w razie potrzeby zwraca jej na to uwagę ze wskazaniem skutków z art. 230 kpc.

2. Jeżeli w sprawie występuje adwokat lub radca prawny, przewodniczący posiedzenia może ich zobowiązać do wypowiedzenia się co do występujących w sprawie zagadnień prawnych. O powyższych czynnościach należy uczynić wzmiankę w protokole posiedzenia.

§ 150. Jeżeli orzeczenie zasądza należność, której ze względu na jej rodzaj przysługuje pierwszeństwo egzekucji (art. 1025 § 1 kpc), sąd wymienia w sentencji orzeczenia - przy oznaczeniu przedmiotu sprawy - także rodzaj należności.

§ 151. W razie złożenia przez uczestnika postępowania nieprocesowego oświadczenia o zrzeczeniu się doręczenia mu postanowienia (art. 517 kpc), czyni się o tym wzmiankę w aktach sprawy, którą podpisuje również uczestnik zrzekający się doręczenia.

Oddział  8.

 Czynności po wydaniu orzeczenia

§ 152. W razie wniesienia zażalenia na postanowienie, przewodniczący posiedzenia, na którym zostało wydane zaskarżone postanowienie, a w razie istnienia przeszkody - inny sędzia powinien rozważyć, czy nie zachodzi potrzeba skierowania sprawy na posiedzenie niejawne w celu uchylenia tego postanowienia i rozpoznania sprawy na nowo.

§ 153. 44  

1. W razie wniesienia przez stronę przeciwną odpowiedzi na apelację lub zażalenie do sądu pierwszej instancji, sąd ten przesyła ją niezwłocznie sądowi odwoławczemu. Sąd odwoławczy doręcza stronie skarżącej odpis odpowiedzi na apelację lub zażalenie.

2. W razie wniesienia przez stronę przeciwną odpowiedzi na kasację, sąd odwoławczy doręcza ją stronie skarżącej i niezwłocznie przedstawia akta sprawy wraz z kasacją i odpowiedzią na kasację Sądowi Najwyższemu.

3. Ust. 2 stosuje się odpowiednio do zażalenia na postanowienie sądu odwoławczego w przedmiocie odrzucenia kasacji.

§ 154. O zobowiązaniu sprawcy szkody do uiszczenia odpowiedniej sumy na rzecz Polskiego Czerwonego Krzyża na mocy art. 448 kodeksu cywilnego (kc) sąd zawiadamia właściwy zarząd wojewódzki tej organizacji.

Oddział  9.

 Czynności w postępowaniu apelacyjnym ⁴⁵

§ 155. 46  

1. Po wywołaniu sprawy i po sprawozdaniu sędziego sprawozdawcy przewodniczący posiedzenia udziela głosu stronom. Pierwsza zabiera głos strona, która złożyła środek odwoławczy. W razie złożenia środka odwoławczego przez obie strony, kolejność zabierania przez nie głosu ustala przewodniczący. Każda ze stron przemawia tylko raz, chyba że przewodniczący uzna dalsze wywody za potrzebne.

2. W razie przeprowadzenia postępowania dowodowego, przewodniczący posiedzenia ponownie udziela głosu stronom.

§ 156. 47 W razie uchylenia orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania innemu sądowi pierwszej instancji, sąd odwoławczy - przesyłając akta temu sądowi - przesyła równocześnie odpis swego orzeczenia z uzasadnieniem sądowi, który wydał uchylone orzeczenie.

§ 157. 48 Jeżeli sąd odwoławczy uchylił po rozprawie orzeczenie sądu pierwszej instancji i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania z powodu nieważności postępowania, a apelacja była oparta również lub wyłącznie na innych zarzutach - powinien wypowiedzieć się w uzasadnieniu swego orzeczenia także co do pozostałych zarzutów apelacji.

Oddział  10.

 Inne czynności w postępowaniu cywilnym

§ 158. Przy zobowiązaniu strony do dokonania czynności należy w postanowieniu lub zarządzeniu oznaczyć termin jej wykonania i wskazać skutki uchybienia tego terminu.

§ 159. Jeżeli przed wydaniem opinii zachodzi potrzeba obejrzenia przez biegłego rzeczy znajdującej się w posiadaniu strony, należy w postanowieniu o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego zobowiązać jednocześnie stronę do udostępnienia biegłemu rzeczy w czasie przez niego określonym.

§ 160. Jeżeli biegły jest zobowiązany do złożenia opinii na piśmie, powinien złożyć tę opinię wraz z odpisami dla stron, chyba że przewodniczący posiedzenia lub sędzia sprawozdawca zarządzi inaczej.

§ 161. Jeżeli zachodzi potrzeba przechowania przedmiotu oględzin dostarczonego do sądu, stosuje się odpowiednio przepisy § 385-390.

§ 162. 49 W razie gdy cofnięcie pozwu lub środka zaskarżenia, zrzeczenie się roszczenia lub ograniczenie roszczenia albo zawarcie ugody byłoby niedopuszczalne (art. 203 § 4, 223 § 2, 349 § 2, 469, 479¹³ oraz art. 497 § 1 kpc), sąd mimo złożenia przez stronę odpowiedniego oświadczenia prowadzi nadal postępowanie, o czym informuje strony i umieszcza odpowiednią wzmiankę w protokole; o przyczynach uznania tych czynności za niedopuszczalne wypowiada się w uzasadnieniu orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie.

§ 163. W razie przekazania sprawy przez sąd rejonowy sądowi wojewódzkiemu w trybie art. 18 kpc i przejęcia przez ten sąd sprawy do rozpoznania, sąd wojewódzki powinien zawiadomić sąd rejonowy o sposobie rozstrzygnięcia sprawy przez przesłanie temu sądowi odpisu orzeczenia z uzasadnieniem.

§  164.

1. Jeżeli z orzeczenia sądowego lub z ugody sądowej wynikają zmiany co do osoby właściciela nieruchomości albo w zakresie obszaru i granic nieruchomości, odpis prawomocnego orzeczenia lub ugody sąd przesyła do właściwego organu prowadzącego ewidencję gruntów w celu uwidocznienia tych zmian w ewidencji.

2. 50 O każdej zmianie właściciela nieruchomości sąd zawiadamia właściwy wydział ksiąg wieczystych, stosując wzór zawiadomienia stanowiący załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 września 2001 r. w sprawie prowadzenia ksiąg wieczystych i zbiorów dokumentów (Dz. U. Nr 102, poz. 1122).

§ 165. Jeżeli z okoliczności sprawy wynika, że dane określone w wyciągu z ewidencji gruntów nie odpowiadają rzeczywistemu stanowi rzeczy, sąd zawiadamia o tej niezgodności organ ewidencji gruntów.

§  166.

1. W postępowaniu pojednawczym (art. 184-186 kpc) sąd w razie niedojścia do ugody lub nieusprawiedliwionego niestawiennictwa strony stwierdza w protokole, że do pojednania nie doszło.

2. W razie uznania ugody za niedopuszczalną sąd wydaje postanowienie.

Rozdział  2

Przepisy szczególne w sprawach rozpoznawanych w wydziałach cywilnych

Oddział  1.

 Postępowanie nakazowe i upominawcze

§ 167. 51 W postępowaniu nakazowym i upominawczym sąd na posiedzeniu niejawnym wydaje nakaz zapłaty lub kieruje sprawę do rozpoznania w trybie zwykłym.

§ 168. 52 (skreślony).

§ 169. 53 (skreślony).

§ 170. 54 (skreślony).

§ 171. 55 (skreślony).

§ 172. W razie wniesienia przez pozwanego sprzeciwu od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym do protokołu (art. 502 § 3 kpc), należy sporządzić odpis tego protokołu w celu doręczenia powodowi. Jeżeli jednak sprzeciw nie zawiera uzasadnienia, wystarczy doręczenie powodowi zawiadomienia o wniesieniu przez pozwanego sprzeciwu bez uzasadnienia, wraz z wezwaniem na rozprawę.

Oddział  2.

 Sprawy z zakresu prawa rzeczowego

§  173.

1. Jeżeli do wniosku o stwierdzenie zasiedzenia własności nieruchomości wnioskodawca nie dołączył mapy nieruchomości sporządzonej według zasad obowiązujących przy oznaczaniu nieruchomości w księgach wieczystych, przewodniczący posiedzenia wzywa go do złożenia w odpowiednim terminie takiej mapy. W razie gdy wnioskodawca napotyka znaczne trudności przy wykonaniu tego zarządzenia, sąd może zlecić sporządzenie mapy na koszt wnioskodawcy.

2. Złożenie mapy nieruchomości nie jest konieczne, gdy postępowanie dotyczy całej nieruchomości, która ma urządzoną księgę wieczystą.

3. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio w razie niedołączenia przez wnioskodawcę do wniosku:

1) informacji organu podatkowego co do osoby posiadacza nieruchomości oraz osoby opłacającej podatek gruntowy lub podatek od nieruchomości za okres objęty wnioskiem,

2) 56 wyciągu z ewidencji gruntów

- z tym że przewodniczący posiedzenia może zwrócić się o nadesłanie tych informacji lub wyciągu do właściwego terenowego organu rządowej administracji ogólnej.

§ 174. 57 O wezwaniu innych zainteresowanych w sprawie o stwierdzenie zasiedzenia własności nieruchomości (art. 609 § 2 kpc) ogłasza się również w lokalu urzędu gminy właściwej ze względu na miejsce położenia nieruchomości.

§ 175. W postępowaniu stwierdzającym zasiedzenie własności nieruchomości lub służebności gruntowej należy określić nieruchomość według zasad obowiązujących w przepisach o prowadzeniu ksiąg wieczystych. Jeżeli nieruchomość ma urządzoną księgę wieczystą lub zbiór dokumentów, a przedmiotem nabycia jest cała nieruchomość, wystarcza określenie nieruchomości według oznaczenia księgi lub zbioru. W postanowieniu należy wskazać również datę zasiedzenia.

§  176.

1. W postępowaniu o zniesienie współwłasności rzeczy sąd sprawdza, czy między współwłaścicielami toczy się postępowanie o prawo własności rzeczy, o prawo żądania zniesienia współwłasności lub o wzajemne roszczenia współwłaścicieli z tytułu posiadania rzeczy. W razie stwierdzenia, że postępowanie takie toczy się w innym sądzie, sąd rozpoznający sprawę o zniesienie współwłasności zwraca się o przekazanie mu tych spraw. W żądaniu tym należy określić przedmiot i uczestników postępowania o zniesienie współwłasności.

2. W postępowaniu o prawo własności rzeczy wspólnej, o prawo żądania zniesienia współwłasności albo o wzajemne roszczenia współwłaścicieli z tytułu posiadania rzeczy sąd sprawdza, czy toczy się postępowanie o zniesienie współwłasności rzeczy. W razie ustalenia, że postępowanie takie toczy się przed innym sądem, sąd rozpoznający sprawę przekazuje rozpoznawane sprawy sądowi, przed którym toczy się postępowanie o zniesienie współwłasności.

§ 177. W razie zbiegu postępowania o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności ustawowej z postępowaniem o ustalenie nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym, o zwrot wydatków, nakładów i innych świadczeń z majątku wspólnego na rzecz majątku odrębnego lub z majątku odrębnego na rzecz majątku wspólnego albo o rozstrzygnięcie sporu między małżonkami, czy poszczególna rzecz lub prawo wchodzi w skład majątku wspólnego - stosuje się odpowiednio przepisy § 176.

§ 178. 58 W sprawie o zniesienie współwłasności nieruchomości przewodniczący posiedzenia w razie potrzeby zwraca się do właściwego terenowego organu rządowej administracji ogólnej o udzielenie informacji dotyczących danych geodezyjnych i klasyfikacyjnych tej nieruchomości.

§ 179. 59 (skreślony).

§ 180. Projektowany sposób ustanowienia drogi koniecznej powinien być zaznaczony na mapie sporządzonej według zasad obowiązujących przy oznaczaniu nieruchomości w księgach wieczystych.

Oddział  3.

 Sprawy z zakresu prawa spadkowego

§ 181. 60 (skreślony).

§ 182. Odbierając oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, sąd nie bada, czy oświadczenie to składane jest z zachowaniem terminów przewidzianych przez prawo oraz czy jest ważne.

§ 183. 61 Jeżeli składający oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku nie złożył odpisu aktu zgonu spadkodawcy, sąd zakreśla mu odpowiedni termin. Do czasu złożenia tego dokumentu nie dokonuje się zawiadomień określonych w art. 643 kpc.

§ 184. Jeżeli oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku składane jest przez pełnomocnika (art. 1018 § 3 kc), pełnomocnictwo dołącza się do akt.

§ 185. Oryginału testamentu nie wydaje się osobom zainteresowanym ani w toku postępowania spadkowego, ani po jego ukończeniu.

§  186.

1. Jeżeli ogłoszenia testamentu dokonuje sąd w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku, należy sporządzić oddzielny protokół otwarcia i ogłoszenia testamentu.

2. 62 Po uprawomocnieniu się postanowienia kończącego postępowanie w sprawie, w której sąd dokonał ogłoszenia testamentu, testament z odpisem protokołu otwarcia i ogłoszenia zabezpiecza się w sądzie, w miejscu do tego przeznaczonym. Oryginał protokołu pozostaje w aktach sprawy.

§ 187. 63 Protokół przesłuchania świadków testamentu ustnego pozostawia się w aktach sprawy.

§ 188. W postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku w razie dziedziczenia ustawowego należy także podać, czy spadkobierca był małżonkiem spadkodawcy, czy jego krewnym i w jakim stopniu, a przy dziedziczeniu testamentowym - określić testament.

§  189.

1. 64 W postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku, w którego skład wchodzi gospodarstwo rolne, wszelkich doręczeń Skarbowi Państwa, w tym także doręczeń odpisów prawomocnych orzeczeń o stwierdzeniu nabycia spadku przez Skarb Państwa, dokonuje się właściwemu terenowemu organowi rządowej administracji ogólnej.

2. W wypadkach określonych w ust. 1 nie dokonuje się oddzielnych doręczeń organowi podatkowemu, chyba że obowiązek doręczenia wynika z przepisów dotyczących podatków.

§ 190. 65 (skreślony).

§ 191. 66 (skreślony).

§ 192. W sprawach o dział spadku, w którego skład wchodzi gospodarstwo rolne, stosuje się odpowiednio przepis § 178.

§ 193. W razie zbiegu postępowania o dział spadku z postępowaniem o istnienie zapisów, o wzajemne roszczenia pomiędzy współspadkobiercami z tytułu posiadania poszczególnych przedmiotów spadkowych, pobranych pożytków i innych przychodów oraz nakładów poczynionych na spadek i spłaconych długów spadkowych, o istnienie uprawnienia do żądania działu spadku albo o rozstrzygnięcie sporu między współspadkobiercami, czy poszczególna rzecz lub prawo należy do spadku, stosuje się odpowiednio przepisy § 176.

Oddział  4.

 Postępowanie rejestrowe ⁶⁷

§  194.

1. Krajowy Rejestr Sądowy jest prowadzony w systemie informatycznym.

2. Rejestry sądowe, do których nie mają zastosowania przepisy ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. Nr 121, poz. 769, z 1998 r. Nr 155, poz. 1015, z 1999 r. Nr 101, poz. 1178 oraz z 2000 r. Nr 60, poz. 702, Nr 84, poz. 948 i Nr 114, poz. 1193), zwanej dalej ustawą o Krajowym Rejestrze Sądowym, są prowadzone w postaci formularzy książkowych lub w systemach informatycznych.

§  195.

1. Akta rejestrowe obejmują wszystkie dokumenty i pisma przyjęte do tych akt, a także inne dokumenty dotyczące podmiotu wpisanego do rejestru, a w przypadku rejestru dłużników niewypłacalnych - wchodzącego w skład Krajowego Rejestru Sądowego - dokumenty dotyczące każdej pozycji tego rejestru.

2. Akta sprawy o wpis w rejestrze lub przyjęcie dokumentów do akt rejestrowych obejmują wniosek o wpis oraz wszelkie dokumenty dotyczące wpisu.

3. Akta rejestrowe są przechowywane we właściwym sądzie rejestrowym i nie mogą być wynoszone poza miejsce ich przechowywania.

4. Akta rejestrowe są udostępniane zainteresowanym pod nadzorem upoważnionego pracownika.

§ 196. Sąd rejestrowy wydaje w granicach określonych w art. 10 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, po uiszczeniu opłaty kancelaryjnej, odpisy dokumentów znajdujących się w aktach rejestrowych.

§ 197. Sąd rejestrowy - w razie oddalenia wniosku o przyjęcie do akt dokumentów zawierających dane, których zgłoszenia sądowi rejestrowemu wymagają właściwe przepisy - zwraca dokumenty podmiotowi wnioskującemu.

§  198.

1. W postanowieniu o wpisie do rejestru sąd rejestrowy ustala treść wpisu w sposób zwięzły, umożliwiający wprowadzenie tego wpisu do programu komputerowego.

2. W przypadkach uzasadnionych, zwłaszcza gdy wpis jest bardzo obszerny, sąd może w treści wpisu powołać się na dokument złożony do akt postępowania rejestrowego, o ile przepisy szczególne tak stanowią. Dokument ten uważa się wówczas za objęty treścią wpisu.

3. Przepisy ust. 1 i 2 nie mają zastosowania w postępowaniu o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego. Treść wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego powinna zostać ujawniona bez powoływania się na dokumenty złożone do akt rejestrowych.

§  199.

1. Każdy wpis do rejestru oznacza się numerem wynikającym z kolejności wpisów i opatruje datą wpisu, wskazując w rubryce «uwagi» rejestru sygnaturę akt sprawy i numer karty, na której znajduje się odnośne postanowienie sądu. W rubryce tej wpisuje się też nazwisko sekretarza sądowego, który czynność wykonał, o ile przepis szczególny nie wymaga podpisu sędziego.

2. Datą wpisu do rejestru jest data wydania postanowienia sądu w tym przedmiocie.

3. Postanowienia zarządzające wpis do rejestru są natychmiast wykonalne, poza wyjątkami określonymi w przepisach szczególnych.

4. Przepisy ust. 1-3 nie mają zastosowania w postępowaniu o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego.

§ 200. Wzywając wnioskodawcę do usunięcia przeszkody do dokonania wpisu, sąd rejestrowy informuje, że odmówi wpisu do rejestru, jeżeli usunięcie przeszkody nie nastąpi w wyznaczonym terminie.

§  201.

1. Dokumenty stanowiące podstawę wpisu powinny być dołączone do wniosku w oryginale lub w postaci odpisów, wyciągów lub kserokopii urzędowo poświadczonych. W uzasadnionych przypadkach kierownik sekretariatu poświadcza zgodność przedstawionych odpisów tych dokumentów, oryginały zaś zwraca zgłaszającemu za pokwitowaniem na odpisach.

2. Przepis ust. 1 nie ma zastosowania do dokumentów objętych treścią wpisów w rejestrze.

§  202.

1. Jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej, sąd rejestrowy wydaje osobom zainteresowanym odpisy i wyciągi z rejestrów i dokumentów stanowiących podstawę wpisu oraz zaświadczenia, z których wynika, że wskazany wpis nie istnieje, wniosek o wpis nie został złożony lub wskazany dokument nie został dołączony do wniosku o wpis. Na odpisie statutu sąd rejestrowy zaświadcza, że odpowiada on co do treści statutowi objętemu treścią wpisu.

2. Przepisy ust. 1 nie mają zastosowania w postępowaniu o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego.

§ 203. Zgłaszającego wniosek o wpis do rejestru kierownik sekretariatu, lub osoba wyznaczona przez przewodniczącego wydziału, informuje - w razie potrzeby - o konieczności dołączenia wymaganych dokumentów.

§ 204. W postępowaniu o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego projekt orzeczenia przedkłada się sędziemu prowadzącemu sprawę. W przypadku konieczności dokonania zmian w przedłożonym projekcie, sędzia winien wskazać dział, rubrykę, podrubrykę i pole, w której należy dokonać korekty projektu orzeczenia.

§ 205. W przypadku uchylenia w trybie instancji orzeczenia o wpisie do Krajowego Rejestru Sądowego, sąd rejestrowy ustala treść wpisu, uwzględniając treść orzeczeń sądu drugiej instancji oraz aktualny stan rejestru.

§ 206. W postępowaniu o wpis do rejestru dłużników niewypłacalnych sąd - doręczając odpis wniosku dłużnikowi - zakreśla mu termin 7 dni do złożenia oświadczenia w przedmiocie wniosku.

§ 207. W aktach rejestrowych podmiotu wpisanego do Krajowego Rejestru Sądowego zamieszcza się wzmiankę o dacie, godzinie i minucie dokonania wpisu w rejestrze.

§ 208. W przypadku gdy w toku postępowania w przedmiocie wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego zachodzi konieczność ustalenia danych rejestrowych innego podmiotu niż ten, którego dotyczy rozpoznawana sprawa, a mających wpływ na jej rozstrzygnięcie, sąd rejestrowy zwraca się - bez obowiązku uiszczania opłat - do Centralnej Informacji Krajowego Rejestru Sądowego o udzielenie informacji pisemnej.

§  209.

1. Sąd rejestrowy prowadzi kontrolę terminowości składania sprawozdań finansowych i innych wymaganych dokumentów, o których mowa w art. 40 pkt 2-5 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym.

2. Kierownik sekretariatu prowadzący kontrolę przedstawianych dokumentów, o których mowa w ust. 1, obowiązany jest zawiadomić sędziego o każdym zaniedbaniu w spełnieniu tego obowiązku.

§ 2091. Dokumenty, związane z wykreślonym na podstawie art. 46 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym wpisem w dziale IV Krajowego Rejestru Sądowego, podlegają usunięciu z akt rejestrowych przez wyłączenie do osobnego zbioru dokumentów, bez pozostawienia w aktach jakichkolwiek zarządzeń o ich usunięciu.

§  209².

1. Tekst jednolity umowy lub statutu, o którym mowa w art. 9 ust. 4 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, składany jest w aktach rejestrowych podmiotu z uwzględnieniem wszystkich wprowadzonych do umowy lub statutu zmian. Jeżeli zmiana umowy lub statutu polega na uchwaleniu nowego tekstu umowy lub statutu, złożenie tego tekstu jest równoznaczne ze złożeniem tekstu jednolitego.

2. Niezłożenie tekstu jednolitego nie jest przeszkodą w dokonaniu wpisu zmian umowy lub statutu.

3. W sytuacji, o której mowa w ust. 2, sąd rejestrowy wzywa podmiot do złożenia tekstu jednolitego na podstawie art. 24 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym.

4. Przyjmując tekst jednolity umowy lub statutu, sąd rejestrowy bada, czy uwzględnia on ostatnią zmianę umowy oraz czy w pozostałym zakresie zgodny jest z poprzednio złożonym tekstem jednolitym.

5. Przepisy ust. 1 i 4 mają odpowiednie zastosowanie w postępowaniach o wpis w innych rejestrach sądowych.

§ 2093. Opłatę za ogłoszenie wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego przekazuje się niezwłocznie na rzecz Biura do Spraw Wydawania Monitora Sądowego i Gospodarczego.

§  209⁴.

1. Zarządzenie obwieszczenia wpisu innego niż wpis do Krajowego Rejestru Sadowego, ale podlegającego ogłoszeniu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, sąd wydaje jednocześnie z postanowieniem o wpisie.

2. Ogłoszenie nie podlegające obwieszczeniu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym umieszcza się na tablicy ogłoszeń w budynku sądowym oraz w lokalu urzędu właściwej miejscowo gminy.

Oddział  5.

 Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne

§  210.

1. Wydając wierzycielowi tytuł wykonawczy na podstawie postanowienia w sprawie zarządzenia tymczasowego (art. 740 § 1 kpc), sąd dołącza również odpis tego postanowienia z uzasadnieniem w celu przekazania go organowi egzekucyjnemu dla doręczenia dłużnikowi.

2. W sprawach, w których wykonanie postanowienia następuje z urzędu, odpis postanowienia z uzasadnieniem przeznaczonym dla dłużnika sąd przesyła bezpośrednio organowi egzekucyjnemu.

§ 211. W postanowieniu o nadaniu klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu, nie pochodzącemu od sądu, zamieszcza się dane dotyczące tytułu egzekucyjnego, stron oraz świadczenia będącego przedmiotem egzekucji.

§ 212. Na tytule egzekucyjnym zamieszcza się wypis sentencji postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności, a poniżej - klauzulę wykonalności. Jeżeli na tytule egzekucyjnym nie można zapisać klauzuli wykonalności z powodu braku miejsca, klauzulę zamieszcza się na karcie doszytej lub doklejonej do tytułu egzekucyjnego, z tym że początek tekstu klauzuli powinien być umieszczony na tytule egzekucyjnym.

§  213.

1. Sąd nadaje klauzulę wykonalności w następującym brzmieniu: "W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej dnia ............ 19... r. Sąd ........... w ....... poleca i rozkazuje wszystkim urzędom oraz osobom, których to może dotyczyć, aby postanowienia tytułu niniejszego wykonały oraz gdy o to prawnie wezwane będą, udzieliły pomocy".

2. Jeżeli klauzulę wykonalności umieszcza się na wyroku, opuszcza się wyrazy: "W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej".

§  214.

1. Jeżeli tytułem egzekucyjnym jest orzeczenie sądu albo ugoda zawarta przed sądem, sąd nie wydaje oddzielnego postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności, chyba że klauzula ma być nadana na rzecz osoby lub przeciwko osobom, które nie są wymienione w tytule egzekucyjnym jako uprawnione lub zobowiązane.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio przy nadaniu przez sąd rejonowy klauzuli wykonalności ugodzie zawartej przed zakładową komisją pojednawczą lub przed komisją pojednawczą przy sądzie pracy, po stwierdzeniu przez sąd wykonalności tej ugody.

§  215.

1. Wypis orzeczenia sądu, na którym umieszcza się klauzulę wykonalności (art. 783 § 2 kpc), dotyczy orzeczenia wydanego w pierwszej instancji. Jeżeli jednak w postępowaniu odwoławczym orzeczenie to zostało zmienione lub zasądzono dalsze koszty postępowania, wypis powinien obejmować także treść rozstrzygnięcia w drugiej instancji.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy sąd rozpoznawał sprzeciw od wyroku zaocznego lub zarzuty przeciwko nakazowi zapłaty, wydanemu w postępowaniu nakazowym.

§ 216. Jeżeli tytułem egzekucyjnym jest ugoda zawarta przed sądem lub innym organem, klauzulę wykonalności umieszcza się na odpisie protokołu posiedzenia zawierającego treść ugody.

§ 217. Jeżeli tytuł wykonawczy wydaje się wierzycielowi, który w postępowaniu rozpoznawczym zwolniony był od kosztów sądowych, na tytule zamieszcza się wyrazy: "wierzyciel zwolniony od kosztów sądowych".

§  218.

1. W tytule wykonawczym wymienia się osobę, której tytuł został wydany.

2. W razie wydania kilku tytułów wykonawczych, należy je oznaczyć kolejnymi numerami.

§ 219. W treści klauzuli wykonalności powinno być zaznaczone, czy orzeczenie podlega wykonaniu jako prawomocne, czy jako natychmiast wykonalne.

§ 220. 68 Jeżeli dłużnikiem należności pieniężnej jest Skarb Państwa lub inna państwowa osoba prawna, sąd wydaje wierzycielowi tytuł egzekucyjny (art. 1060 kpc) ze wzmianką o jego natychmiastowej wykonalności lub prawomocności.

§ 221. Jeżeli wykonanie zarządzenia tymczasowego lub nieprawomocnego wyroku uzależnione jest od złożenia zabezpieczenia przez wierzyciela, klauzula wykonalności może być nadana dopiero po złożeniu tego zabezpieczenia.

§  222.

1. Jeżeli nadanie klauzuli wykonalności następuje bez oddzielnego postanowienia w tym przedmiocie, na oryginale orzeczenia lub protokołu ugody sądowej zamieszcza się adnotację wymieniającą osobę, której wydano tytuł wykonawczy, z podpisem kierownika sekretariatu i datą wydania, a jeżeli uprawniony odbiera tytuł osobiście - również potwierdzenie odbioru tytułu.

2. 69 Adnotację o wydaniu tytułu wykonawczego zamieszcza się na oryginale orzeczenia sądu pierwszej instancji, jednakże w razie gdy orzeczenie sądu pierwszej instancji zostało zmienione przez sąd odwoławczy, adnotację o wydaniu tytułu wykonawczego zamieszcza się na oryginale orzeczenia sądu odwoławczego, a gdy sądem tym był Sąd Najwyższy - na dołączonym do akt sprawy odpisie orzeczenia tego Sądu.

3. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio przy nadawaniu przez sąd rejonowy klauzuli wykonalności ugodzie zawartej przed zakładową komisją pojednawczą lub przed komisją pojednawczą przy sądzie pracy, po stwierdzeniu przez sąd wykonalności ugody.

4. W razie nadania tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności z urzędu, zamieszcza się w adnotacji wyrazy: "z urzędu".

§ 223. W razie odmowy nadania klauzuli wykonalności, sąd wydaje odpowiednie postanowienie.

§ 224. Przy rozpoznawaniu skargi na czynności komornika w uzasadnionych wypadkach można żądać od komornika dodatkowych wyjaśnień, w miarę możliwości na piśmie.

§  225.

1. Odpis prawomocnego postanowienia wydanego na skutek skargi na czynności komornika sąd przesyła komornikowi, na którego czynności skargę wniesiono.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio w wypadku wymienionym w art. 759 § 2 kpc.

§ 226. Przybicie na skutek przejęcia nieruchomości rolnej po licytacji, na której nikt nie przystąpił do przetargu, nie może nastąpić wcześniej niż po upływie tygodnia od daty licytacji (art. 982 i 984 kpc).

§  227.

1. W postanowieniu o przysądzeniu własności nieruchomości należy stwierdzić, czy cała cena nabycia została zapłacona albo czy na jej poczet zaliczona została wierzytelność nabywcy lub innego wierzyciela.

2. Zarządzenie w przedmiocie utrzymania w mocy służebności gruntowych (art. 1001 kpc) zamieszcza się w sentencji postanowienia, o którym mowa w ust. 1.

Rozdział  2a ⁷⁰

Przepisy szczególne w sprawach rozpoznawanych w wydziałach gospodarczych

§ 2271. 71 W sprawie gospodarczej rozpoznawanej w pierwszej instancji, która nie została skierowana na posiedzenie niejawne, przewodniczący wydziału, wyznaczając termin rozprawy, uwzględnia czas niezbędny dla zachowania przez pozwanego terminu określonego w art. 479¹⁴ § 1 kpc.

§  227².

1. Oświadczenie organizacji podmiotów gospodarczych w przedmiocie wzięcia udziału w toczącym się postępowaniu może być złożone w formie pisma procesowego lub oświadczenia złożonego do protokołu. Dopuszczenie do udziału w postępowaniu wymaga wyrażenia zgody przez podmiot gospodarczy będący stroną postępowania i zrzeszony w tej organizacji.

2. Od chwili dopuszczenia do udziału w postępowaniu, o którym mowa w ust. 1, sąd doręcza tej organizacji zawiadomienia o terminach i posiedzeniach sądowych oraz, na wniosek, orzeczenia sądowe.

3. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się do organizacji podmiotów gospodarczych, które nie zgłaszają udziału w toczącym sie postępowaniu, lecz ograniczają się do przedstawienia sądowi swego poglądu, wyrażonego w uchwale lub oświadczeniu ich należycie umocowanych organów.

§  227³.

1. Fakt doręczenia stronie pisma procesowego w trybie określonym w art. 479⁹ § 1 kpc odnotowuje się w protokole rozprawy.

2. W wypadku ustalenia, że strona będąca adresatem pisma nie otrzymała go, sąd lub strona przeciwna zobowiązana jest do udostępnienia adresatowi tego pisma. Sąd może nakazać stronie przeciwnej ponowne bezzwłoczne doręczenie pisma wysłanego w trybie określonym w art. 479⁹ § 1 kpc stronie, która pisma tego nie otrzymała.

§ 2274. Wniosek w przedmiocie odbycia posiedzenia lub jego części przy drzwiach zamkniętych i jego osnowa podlegają odnotowaniu w protokole rozprawy. Postępowanie dotyczące tego wniosku odbywa się przy drzwiach zamkniętych. Postanowienia w tym przedmiocie sąd ogłasza publicznie.

§ 2275. W sprawie gospodarczej rozprawa powinna być tak przygotowana, aby sprawę można było rozpoznać na jednym posiedzeniu bez jej odraczania. Jeżeli okaże się to niemożliwe z powodu konieczności przeprowadzenia dowodów ujawnionych w toku posiedzenia, przed odroczeniem tego posiedzenia należy w miarę możliwości przeprowadzić postępowanie dowodowe przynajmniej w części, chyba że byłoby to oczywiście niecelowe.

§  227⁶.

1. 72 (skreślony).

2. Do wydania wyroku na posiedzeniu niejawnym niezbędne jest uzyskanie stanowiska strony pozwanej, wyrażonego w odpowiedzi na pozew lub w innym piśmie procesowym.

3. Skierowanie sprawy na posiedzenie niejawne w celu wydania wyroku nie może nastąpić po rozpoczęciu rozprawy, chyba że pozwany uznał powództwo.

4. 73 Wyrok wydany na posiedzeniu niejawnym doręcza się stronom wraz z pouczeniem o przysługujących środkach odwoławczych, a w szczególności o tym, że wniesienie apelacji od tego wyroku następuje na zasadach ogólnych określonych w przepisach kodeksu postępowania cywilnego.

Rozdział  2b ⁷⁴

Przepisy szczególne w sprawach rozpoznawanych w wydziałach ksiąg wieczystych

§ 2277. Jeżeli nieruchomość położona jest na obszarach właściwości dwóch lub więcej sądów rejonowych, prezes sądu okręgowego wyznacza sąd właściwy do prowadzenia księgi wieczystej, a jeżeli położona jest na obszarach właściwości dwóch lub więcej sądów okręgowych - prezes sądu apelacyjnego.

§  227⁸.

1. Jeżeli właściwość do prowadzenia księgi wieczystej przejdzie na inny sąd albo jeżeli do prowadzenia księgi wieczystej wyznaczony zostanie inny sąd - sąd, który przejął prowadzenie księgi wieczystej, zawiadamia o tym właściciela wpisanego w księdze oraz osoby, którym służą prawa lub roszczenia wpisane w księdze wieczystej, a także organ prowadzący ewidencję gruntów i budynków.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się, jeżeli zmiana właściwości obejmuje cały obszar właściwości sądu lub oznaczoną część tego obszaru.

3. W sądzie, który przejął prowadzenie księgi wieczystej, dokonuje się nowego oznaczenia księgi. Dane dotychczasowe poprzedza się wyrazem "dawną" i podkreśla się czerwoną linią, a obok nich zamieszcza się nowe oznaczenie księgi.

4. W zawiadomieniach, o których mowa w ust. 1, podaje się numer właściwego repertorium, wynikający z nowego oznaczenia księgi.

§ 2279. O przejściu z prowadzenia ksiąg wieczystych według ustalonego wzoru na formularzach na ich prowadzenie przy wykorzystaniu informatycznego programu komputerowego albo z informatycznego programu komputerowego na system według ustalonego wzoru na formularzach decyduje prezes sądu okręgowego.

§ 22710. O założeniu księgi wieczystej dla nieruchomości, zmianach wpisów w dziale I i II takiej księgi wieczystej, sąd zawiadamia uczestników postępowania oraz właściwy organ prowadzący ewidencję gruntów i budynków.

§  227¹¹.

1. Akta księgi wieczystej przesyła się na każde żądanie po wykonaniu niezbędnych czynności w sprawie: Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej, Ministrowi Sprawiedliwości, Sądowi Najwyższemu, Rzecznikowi Praw Obywatelskich oraz sądom i organom prokuratury, a ponadto - w wyjątkowych wypadkach - naczelnym organom administracji rządowej, jeżeli uzasadnią żądanie przesłania akt.

2. Przesłane akta księgi wieczystej powinny zostać zwrócone w terminie nieprzekraczającym jednego miesiąca, o czym przewodniczący wydziału zawiadamia organ wzywający.

3. Przepisu ust. 2 nie stosuje się w przypadku przesłania akt do sądu okręgowego w celu rozpoznania środka odwoławczego.

4. Przedstawiając akta księgi wieczystej sądowi okręgowemu w celu rozpoznania środka odwoławczego, dołącza się do akt kserokopię tych działów ksiąg wieczystych, których dotyczy zaskarżone orzeczenie.

§ 22712. Jeżeli akta księgi wieczystej mają być wydane poza wydział ksiąg wieczystych, księgę wieczystą wyłącza się i pozostawia się w tym wydziale.

§ 22713. W wydziałach ksiąg wieczystych, a także zamiejscowych wydziałach ksiąg wieczystych stosuje się przepisy tytułu I oraz odpowiednio - przepisy działów I i II w tytule II niniejszego regulaminu.

Rozdział  3

Przepisy szczególne w sprawach z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego, w sprawach dotyczących nieletnich oraz osób uzależnionych od alkoholu i środków odurzających i psychotropowych. ⁷⁵

Oddział  1.

 Przepisy wstępne

§ 228. Do obowiązków przewodniczącego wydziału rodzinnego i nieletnich (sądu rodzinnego), poza obowiązkami określonymi w § 63-66, należy:

1) badanie skuteczności stosowania określonych środków w poszczególnych rodzajach spraw o charakterze wychowawczym i resocjalizacyjnym,

2) opracowywanie planów działalności profilaktycznej i resocjalizacyjnej oraz kontrola ich realizacji,

3) koordynacja współpracy sędziów z terenowymi organami władzy i administracji państwowej, instytucjami oraz organizacjami społecznymi, do których zadań należą sprawy rodziny, dzieci i młodzieży,

4) 76 zapewnienie możliwości podejmowania przez sędziego czynności w sprawach nie cierpiących zwłoki - również poza godzinami urzędowania sądu.

§ 229. Sędzia rodzinny współdziała z organami, instytucjami i organizacjami społecznymi zajmującymi się na danym terenie problematyką rodziny, dzieci i młodzieży, sprawami oświaty i wychowania, zdrowia, a także sprawami ładu i porządku publicznego.

§ 230. Sędzia rodzinny kontroluje pracę zawodowego kuratora rodzinnego, z którym współpracuje w ramach terytorialnego podziału pracy, a za jego pośrednictwem - pracę kuratorów społecznych, jak również kontroluje pracę kuratorskich ośrodków pracy z młodzieżą.

§ 231. W razie stwierdzenia okoliczności wskazujących na potrzebę uregulowania innych problemów rodzinnych niż będące przedmiotem postępowania, sędzia rodzinny wszczyna postępowanie z urzędu lub zawiadamia o potrzebie wszczęcia takiego postępowania właściwego prokuratora, właściwą poradnię wychowawczo-zawodową albo właściwą organizację społeczną, uprawnioną do działania przed sądami w imieniu lub na rzecz obywateli.

§  232.

1. W razie ujawnienia w związku z toczącą się sprawą potrzeby udzielenia pomocy rodzinie w usunięciu trudności zagrażających jej dobru, sędzia rodzinny podejmuje z urzędu także czynności pozaprocesowe. W szczególności może on zwrócić do właściwych organów, instytucji i organizacji w celu uzyskania dla tej rodziny określonych świadczeń socjalnych, świadczeń z zakresu lecznictwa lub opieki społecznej, pomocy w znalezieniu odpowiedniej pracy lub co do sposobu zamieszkiwania członków rodziny, jeżeli wspólne ich zamieszkiwanie zagraża dobru małoletnich dzieci.

2. O sposobie załatwienia wystąpienia organy, instytucje i organizacje, o których mowa w ust. 1, powinny niezwłocznie zawiadomić właściwy sąd.

§ 233. Wywiady w toku postępowania rozpoznawczego przeprowadzane są przez zawodowego kuratora rodzinnego. W wypadku wyjątkowym takie wywiady mogą być przeprowadzane przez doświadczonego społecznego kuratora rodzinnego, przy czym decyzja w tym przedmiocie należy do przewodniczącego posiedzenia.

Oddział  2.

 Sprawy z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego

Pododdział 1. Przepisy wspólne

§ 234. W sprawach, w których możliwe jest ugodowe rozwiązanie konfliktu, sędzia rodzinny podejmuje stosowne działania mediacyjne i dąży do ugodowego załatwienia sprawy.

§  235.

1. W sprawach o roszczenia alimentacyjne, o ustalenie ojcostwa i roszczenia z tym związane, jak również w sprawach osób uzależnionych od alkoholu bądź od środków odurzających lub psychotropowych, w razie niewskazania w wyznaczonym terminie przez powoda lub wnioskodawcę prawidłowego adresu pozwanego lub uczestnika postępowania, przewodniczący posiedzenia przeprowadza stosowne dochodzenie w celu ustalenia tego adresu.

2. W każdej sprawie, w której postępowanie może być wszczęte z urzędu, przewodniczący posiedzenia powinien przed zawieszeniem postępowania przeprowadzić odpowiednie działania w celu ustalenia właściwego adresu osób, których to postępowanie dotyczy.

§ 236. W stanowiących podstawę wpisu w aktach stanu cywilnego orzeczeniach oraz protokołach uznania dziecka sąd określa dane osobowe stron w sposób stosowany w dowodach osobistych.

Pododdział 2. Sprawy rodzinne w postępowaniu procesowym

§ 237. Jeżeli w toku postępowania w sprawie o ustalenie ojcostwa i roszczenia z tym związane pozwany wyraził gotowość uznania dziecka, sąd przyjmuje w trybie postępowania nieprocesowego oświadczenie o uznaniu oraz umarza postępowanie w części, w jakiej stało się ono bezprzedmiotowe. Odpis protokołu uznania sąd przesyła właściwemu urzędowi stanu cywilnego.

§  238.

1. Posiedzenie pojednawcze w sprawie o rozwód powinno odbywać się w warunkach ułatwiających działalność mediacyjną sądu i zapewniających stronom możliwość swobodnej i nieskrępowanej wypowiedzi. W czasie posiedzenia pojednawczego strony mogą pozostawać w pozycji siedzącej.

2. W razie stwierdzenia potrzeby udzielenia stronom porady przez specjalistę, sędzia powinien nakłaniać strony do skorzystania z tej pomocy i skierować je do odpowiedniej placówki zajmującej się poradnictwem rodzinnym i małżeńskim albo do odpowiedniego specjalisty.

§ 239. Odpis pozwu w sprawie o rozwód doręcza się pozwanemu po stwierdzeniu, że pojednanie małżonków nie nastąpiło. Odpis pozwu można doręczyć na posiedzeniu pojednawczym po stwierdzeniu, że do pojednania nie doszło.

§ 240. Sprawa o rozwód powinna być prowadzona w taki sposób, aby przy zachowaniu zasady koncentracji materiału dowodowego strony miały czas na przemyślenie sprawy przed jej ostatecznym zakończeniem. Dotyczy to w szczególności odpowiedniego wyznaczenia pierwszego terminu rozprawy.

§ 241. W sprawie o rozwód przewodniczący posiedzenia poucza strony o treści art. 57, 58 i 60 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (kro), o czym czyni wzmiankę w protokole posiedzenia.

§  242.

1. Jeżeli w czasie trwania procesu o rozwód wpłynie odrębna sprawa o zaspokojenie potrzeb rodziny i o alimenty pomiędzy małżonkami albo pomiędzy nimi a ich wspólnymi małoletnimi dziećmi co do świadczeń za okres od wytoczenia powództwa o rozwód, sprawa taka jest przekazywana sądowi rozpoznającemu sprawę o rozwód. Pozew w sprawie przekazanej wymaga niezwłocznego rozpoznania jako wniosek o wydanie rozstrzygnięcia w myśl art. 443 kpc.

2. Jeżeli postępowanie w sprawie o zaspokojenie potrzeb rodziny lub o alimenty zostało wszczęte przed wniesieniem sprawy o rozwód, o zawieszeniu tego postępowania zawiadamia się sąd prowadzący sprawę o rozwód, który po ustaleniu, że strona powodowa podtrzymuje żądanie co do świadczeń za okres od wytoczenia powództwa o rozwód, rozstrzyga o nim w myśl art. 443 kpc. W części, w jakiej postępowanie nie zostało zawieszone, sprawa podlega dalszemu rozpoznaniu.

3. O prawomocnym zakończeniu sprawy o rozwód sąd prowadzący sprawę o rozwód zawiadamia sąd, który zawiesił postępowanie ze względu na toczącą się sprawę rozwodową, udostępniając mu jednocześnie akta sprawy.

§ 243. W sprawach o alimenty sąd powinien pouczyć strony o możliwościach wynikających z art. 27 i 28 kro.

Pododdział 3. Sprawy rodzinne w postępowaniu nieprocesowym

§ 244. W sprawie o zezwolenie na zawarcie małżeństwa sąd dąży do ustalenia, czy zamierzone małżeństwo będzie zgodne z dobrem założonej przez nie rodziny oraz z interesem społecznym, w szczególności przez przeprowadzenie wywiadu kuratorskiego, zebranie opinii z miejsca pracy lub nauki kandydatów na małżonków, a w miarę potrzeby zasięgnięcie opinii rodzinnego ośrodka diagnostyczno-konsultacyjnego.

§ 245. W razie wydania postanowienia nakazującego wypłatę wynagrodzenia za pracę lub innych należności przypadających jednemu małżonkowi do rąk drugiego małżonka, przesyła się odpis postanowienia pracodawcy lub dłużnikowi innej wierzytelności z wezwaniem, aby przypadające od nich wynagrodzenie za pracę lub inne należności wypłacali w całości lub w części wyłącznie do rąk drugiego małżonka.

§ 246. W razie wydania zarządzeń w wypadkach nagłych przez sąd, który nie jest właściwy miejscowo, należy zawiadomić o tym sąd właściwy przez przesłanie odpisu wydanych zarządzeń, a jeżeli potrzeba dalszego działania sądu, który nie jest właściwy, ustała - przez przesłanie akt sprawy.

§  247.

1. Oświadczenie o uznaniu dziecka powinno być przyjęte przy równoczesnej obecności uznającego i osoby, której zgoda na uznanie dziecka jest potrzebna.

2. Jeżeli osoba, której zgoda na uznanie dziecka jest potrzebna, nie była obecna przy składaniu oświadczenia o uznaniu, sąd, który przyjął oświadczenie o uznaniu, niezwłocznie zawiadomi ją o tym i wezwie do złożenia oświadczenia przewidzianego w art. 78 § 1 kro.

3. 77 Protokoły z przyjęcia oświadczeń, o których mowa w ust. 1 i 2, podpisuje uznający oraz osoby, których zgoda na uznanie jest potrzebna.

§ 248. W razie uznania dziecka przed sądem, który nie jest właściwy miejscowo, przesyła się odpisy protokołu o uznaniu dziecka właściwemu sądowi oraz urzędowi stanu cywilnego.

§ 249. Kwalifikacje moralne, a co do kandydata na opiekuna dla małoletniego także kwalifikacje wychowawcze, ustala się na podstawie opinii i informacji zebranych w drodze wywiadu środowiskowego, a w razie potrzeby - również w zakładzie pracy.

§  250.

1. Sąd opiekuńczy wszczynając z urzędu postępowanie wydaje zarządzenie.

2. Doręczając zarządzenie, o którym mowa w ust. 1, uczestnikom postępowania, zawiadamia się ich, że postępowanie zostało wszczęte z urzędu, określa się jego rodzaj oraz poucza o możliwości zgłaszania wniosków dowodowych.

§ 251. W sprawie opiekuńczej, w której ocena więzów uczuciowych łączących dziecko z rodzicami lub z osobami, u których dziecko przebywa, jest jedną z podstawowych przesłanek rozstrzygnięcia, sąd rozważa potrzebę zasięgnięcia opinii rodzinnego ośrodka diagnostyczno-konsultacyjnego lub innej odpowiedniej placówki specjalistycznej.

§ 252. W sprawie o wydanie dziecka sąd bada także, w razie potrzeby zasięgając opinii placówki, o której mowa w § 251, czy dobro tego dziecka wymaga jego adaptacji w środowisku, do którego ma zostać wydane. Jeżeli dobro dziecka tego wymaga, sąd w drodze odpowiednich zarządzeń określa sposób i formę adaptacji tego dziecka.

§ 253. 78 Zarządzając umieszczenie dziecka w określonej rodzinie zastępczej, sąd powinien upewnić się, czy ta rodzina daje pełną gwarancję należytego zabezpieczenia interesu dziecka i w razie potrzeby skorzystać w tym zakresie z pomocy ośrodka adopcyjno-opiekuńczego.

§ 254. Umieszczenie w rodzinie zastępczej dziecka kalekiego lub upośledzonego powinno nastąpić tylko wówczas, gdy osoby mające stanowić rodzinę zastępczą zdają sobie w pełni sprawę ze stanu kalectwa lub upośledzenia tego dziecka.

§  255.

1. Przyjmując od rodziców zgodę na przysposobienie ich dziecka bez wskazania osoby przysposabiającego, sędzia poucza ich o skutkach prawnych tego oświadczenia.

2. Rodzice, którzy wyrazili zgodę na przysposobienie dziecka bez wskazania osoby przysposabiającego lub odwołali taką zgodę, powinni podpisać protokół zawierający ich oświadczenie o wyrażeniu zgody lub o jej odwołaniu.

§ 256. O wyrażeniu przez rodziców zgody na przysposobienie dziecka bez wskazania osoby przysposabiającego zawiadamia się właściwy organ, instytucję lub organizację zajmującą się kierowaniem dzieci do środowiska zastępczego.

§ 257. 79  

1. W sprawach o przysposobienie sąd bada kwalifikacje moralne, zdrowotne i sytuację materialną przysposabiającego, a w tym celu w szczególności korzysta z opinii ośrodka adopcyjno-opiekuńczego, rodzinnego ośrodka diagnostyczno-konsultacyjnego, poradni zawodowo-wychowawczej lub innej placówki działającej w tym zakresie.

2. W celu ustalenia, że małoletniemu nie można zapewnić zastępczego środowiska rodzinnego w kraju, sąd zwraca się o informację do organu wyznaczonego przez Ministra Edukacji Narodowej do kwalifikowania dzieci do przysposobienia przez osoby zamieszkałe za granicą.

§ 2571. 80  

1. Wysłuchanie małoletniego przewidziane w art. 118 § 2 kro powinno odbyć się poza salą posiedzeń sądowych, z zapewnieniem małoletniemu pełnej swobody wypowiedzi. W przypadku zastosowania przepisu art. 118 § 3 kro, sąd czyni o tym stosowną wzmiankę w protokole posiedzenia.

2. Przed rozstrzygnięciem w myśl art. 121¹ § 2 kro, sąd z urzędu powinien ustalić krąg osób zainteresowanych.

§ 258. W sprawie o przysposobienie przewodniczący posiedzenia poucza uczestników postępowania o skutkach prawnych przysposobienia oraz wyjaśnia im różnice między rodzajami przysposobienia, tak aby dokonany przez nich wybór rodzaju przysposobienia był w pełni świadomy.

§ 259. W postanowieniu o przysposobieniu sąd wskazuje rodzaj przysposobienia przez zamieszczenie wzmianki: "przysposobienie niepełne", "przysposobienie pełne" lub "przysposobienie pełne nierozwiązywalne".

§ 260. Wzmiankę o wyrażeniu przez rodziców zgody na przysposobienie bez wskazania osoby przysposabiającego zamieszcza się w komparycji postanowienia obok imienia i nazwiska małoletniego, którego postępowanie dotyczy.

Pododdział 4. Sprawy rodzinne w postępowaniu zabezpieczającym i egzekucyjnym

§ 261. Zabezpieczając przed urodzeniem się dziecka przyszłe roszczenia alimentacyjne związane z ustaleniem ojcostwa (art. 754 kpc), należy określić oddzielnie kwoty zabezpieczone na rzecz matki i oddzielnie kwoty zabezpieczone na rzecz dziecka. Termin płatności kwot dla matki określa się datą ścisłą. Termin płatności kwot dla dziecka określa się datą urodzenia dziecka, którą należy wykazać w postępowaniu egzekucyjnym.

§ 262. W sprawie, w której zasądzono alimenty, egzekucję z urzędu wszczyna się zwłaszcza wówczas, gdy wierzyciel działający bez adwokata lub pełnomocnika określonego w art. 87 § 3 kpc wykazuje nieporadność.

Oddział  3.

 Sprawy nieletnich

§ 263. W sprawach nieletnich stosuje się odpowiednio również przepisy regulaminu czynności w sprawach karnych, o ile nie pozostają w sprzeczności z przepisami o postępowaniu w sprawach nieletnich oraz przepisami niniejszego rozdziału.

§  264.

1. W sprawie nieletniego sędzia powinien prowadzić postępowanie tak, aby okres między wszczęciem postępowania wobec nieletniego a wydaniem orzeczenia kończącego postępowanie rozpoznawcze był jak najkrótszy.

2. Sprawy, w których nieletniego tymczasowo umieszczono w schronisku dla nieletnich albo w placówce oświatowo-wychowawczej, należy traktować jako szczególnie pilne.

§ 265. W razie otrzymania ustnego zawiadomienia o popełnieniu przez nieletniego czynu karalnego albo o okolicznościach świadczących o jego demoralizacji, sędzia sporządza protokół, uprzedzając równocześnie zgłaszającego - w razie gdy zawiadomienie dotyczy czynu karalnego - o odpowiedzialności karnej za fałszywe oskarżenie [art. 248 i 251 kodeksu karnego (kk)].

§ 266. Wniosek o uchylenie wymierzonej kary pieniężnej osoba zainteresowana może zgłosić również ustnie do protokołu w sekretariacie sądu rodzinnego.

§  267.

1. Prowadząc postępowanie wyjaśniające sędzia powinien dążyć do objęcia postępowaniem w danej sprawie wszystkich nieletnich, którzy brali udział w popełnieniu czynu, oraz wszystkich czynów popełnionych przez tych nieletnich.

2. Sędzia zarządza przekazanie bądź wyłączenie z akt sprawy i przekazanie Milicji Obywatelskiej tych materiałów, które nie doprowadziły do ustalenia sprawcy czynu.

§ 268. W razie wszczęcia postępowania wobec nieletniego, który dopuścił się czynu karalnego, sędzia ma obowiązek dokładnego określenia tego czynu i wskazania jego kwalifikacji prawnej.

§ 269. W razie prowadzenia postępowania wobec nieletniego, który wykazuje przejawy demoralizacji, sędzia ma obowiązek określić, jakie zachowania nieletniego na to wskazują.

§ 270. Wydając postanowienie o wszczęciu postępowania wyjaśniającego sędzia rozważa równocześnie, czy nie zachodzi konieczność zastosowania wobec nieletniego odpowiedniego środka tymczasowego; przed wydaniem postanowienia w tym przedmiocie sędzia rodzinny powinien wysłuchać nieletniego.

§ 271. W razie wydawania zarządzenia o zawiadomieniu odpowiedniej instytucji państwowej, organizacji społecznej, szkoły lub zakładu pracy o wszczęciu bądź umorzeniu postępowania, sąd rozważa, czy dobro nieletniego nie stoi na przeszkodzie dokonaniu takiego zawiadomienia.

§ 272. Doręczenia rodzicom orzeczeń, zarządzeń, zawiadomień oraz odpisów pism dokonuje się do rąk tego z nich, pod którego pieczą nieletni faktycznie pozostaje.

§ 273. Jeżeli nieletni nie ma ukończonych 13 lat, nie doręcza się mu orzeczeń, zarządzeń, zawiadomień i odpisów pism.

§  274.

1. W toku postępowania wyjaśniającego zbiera się również dane dotyczące sytuacji materialnej nieletniego oraz jego rodziców lub innych osób zobowiązanych do alimentacji.

2. W razie ustalenia, że nieletni pracuje, należy żądać z zakładu pracy, w którym jest zatrudniony, zaświadczenia o wysokości zarobków oraz opinii.

§ 275. Zlecając Milicji Obywatelskiej dokonanie określonych czynności lub dokonanie czynności w określonym zakresie, sędzia wymienia w zleceniu rodzaj tych czynności oraz sposób i termin ich wykonania.

§ 276. Zlecenie przeprowadzenia wywiadu środowiskowego lub skierowanie nieletniego na badanie do odpowiedniej placówki specjalistycznej (art. 24 § 1 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich) następuje w formie zarządzenia.

§ 277. Postanowienie o zastosowaniu środka tymczasowego powinno być nieletniemu ogłoszone.

§ 278. Przed zastosowaniem wobec nieletniego tymczasowego nadzoru organizacji młodzieżowej lub innej organizacji społecznej albo zakładu pracy, w którym nieletni jest zatrudniony, jak również przed zastosowaniem tymczasowego nadzoru osoby godnej zaufania, sędzia uzgadnia z organizacją, zakładem pracy lub osobą mającą pełnić ten nadzór sposób jego wykonywania ze wskazaniem praw i obowiązków nadzorującego; z uzgodnień tych sędzia sporządza w aktach sprawy stosowną notatkę.

§  279.

1. Ustanawiając tymczasowo nadzór organizacji młodzieżowej lub innej organizacji społecznej, zakładu pracy albo osoby godnej zaufania, jak również stosując nadzór kuratora, należy określić częstotliwość składania sprawozdań i wyznaczyć pierwszy termin wykonania tego obowiązku.

2. W razie ustanowienia nadzoru organizacji młodzieżowej lub innej organizacji społecznej albo zakładu pracy należy ustalić, kto w imieniu tej organizacji, instytucji lub zakładu pracy nadzór będzie sprawować, i niezwłocznie zawiadomić o tym nieletniego oraz jego rodziców lub opiekuna.

3. Osobę godną zaufania należy w postanowieniu określić imiennie po wyrażeniu przez nią zgody na objęcie nadzoru; z uzgodnień w tym przedmiocie sędzia lub zawodowy kurator rodzinny sporządza w aktach sprawy stosowną notatkę.

§ 280. W przedmiocie dopuszczenia przedstawiciela organizacji społecznej do udziału w sprawie sąd orzeka postanowieniem.

§ 281. W razie gdy sędzia rodzinny uzna, że odwiedzanie nieletniego w schronisku dla nieletnich przez rodziców lub opiekuna nieletniego albo inne osoby stoi na przeszkodzie dobru prowadzonego postępowania wyjaśniającego, czyni w tym przedmiocie stosowne zastrzeżenie w postanowieniu o umieszczeniu nieletniego w schronisku, a jeżeli decyzję taką podjął później - wydaje postanowienie uzupełniające i jego odpis doręcza stronom. O treści postanowienia zawiadamia się dyrektora schroniska.

§  282.

1. W sprawie nieletniego umieszczonego tymczasowo w schronisku dla nieletnich sędzia zawiadamia niezwłocznie dyrektora tego schroniska o skierowaniu sprawy do rozpoznania w postępowaniu poprawczym z równoczesnym przesłaniem odpisu lub wypisu postanowienia wydanego w tym przedmiocie, a także o terminach rozprawy, o jej przerwaniu lub odroczeniu oraz o treści orzeczenia kończącego postępowanie poprawcze.

2. Dokumenty i informacje, o których mowa w ust. 1, można przekazać za pośrednictwem osoby doprowadzającej nieletniego do sądu.

§  283.

1. Doprowadzenie do sądu nieletniego powinno odbywać się przy udziale rodziców lub opiekuna albo kuratora.

2. Doprowadzenie do sądu nieletniego umieszczonego tymczasowo w odpowiedniej placówce oświatowo-wychowawczej może nastąpić także za pośrednictwem wychowawcy lub pracownika wyznaczonego przez dyrektora placówki.

3. W razie gdy nieletni przebywa w milicyjnej izbie dziecka albo nie został doprowadzony przez rodziców bez usprawiedliwienia, a zachodzi obawa jego ucieczki, doprowadzenie następuje za pośrednictwem Milicji Obywatelskiej.

4. Przy doprowadzaniu do sądu nieletniego umieszczonego w schronisku dla nieletnich stosuje się odpowiednio przepisy o doprowadzaniu do sądu osób pozbawionych wolności.

§  284.

1. Jeżeli w sprawie występuje kilku nieletnich, dopuszczalne jest wydanie postanowienia o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu opiekuńczo-wychowawczym oraz postanowienia o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu poprawczym i rozłączenie spraw.

2. Rozłączenie spraw, o których mowa w ust. 1, powinno następować z reguły wtedy, gdy postępowanie dotyczy nieletnich zarówno w wieku do lat 13, jak i starszych.

§  285.

1. Po wydaniu orzeczenia kończącego postępowanie rozpoznawcze sąd rozstrzyga co do celowości dalszego stosowania wobec nieletniego tymczasowego umieszczenia w schronisku dla nieletnich lub placówce oświatowo-wychowawczej, mając w szczególności na uwadze okres pozostały mu do zakończenia roku szkolnego.

2. W razie uchylenia na rozprawie umieszczenia w schronisku dla nieletnich należy zapewnić powrót nieletniego do schroniska w celu odbioru przedmiotów osobistych i pieniędzy stanowiących jego własność oraz rozliczenia się ze schroniskiem. Nakaz zwolnienia ze schroniska doręcza się osobie doprowadzającej nieletniego na rozprawę.

§ 286. Jeżeli szkoła lub organizacja społeczna, której przekazano sprawę nieletniego, zawiadomi o nieskuteczności zastosowanych środków oddziaływania wychowawczego, sędzia może wskazać inne środki oddziaływania wychowawczego albo wszcząć z urzędu stosowne postępowanie.

§ 287. O udzieleniu nieletniemu upomnienia sporządza się wzmiankę w protokole posiedzenia.

§  288.

1. W razie zobowiązania nieletniego do przeproszenia pokrzywdzonego, sąd określa formę, w jakiej przeproszenie ma nastąpić.

2. Jeżeli przeproszenie następuje na sali sądowej w obecności sądu, należy o tym uczynić wzmiankę w protokole posiedzenia.

§  289.

1. Oddanie nieletniego pod nadzór odpowiedzialny następuje przez zobowiązanie rodziców lub opiekuna do roztoczenia wzmożonej pieczy nad nieletnim oraz do składania okresowych sprawozdań z zachowania się nieletniego.

2. Jeżeli nieletni nie pozostaje pod pieczą obojga rodziców, nadzór odpowiedzialny powierza się temu z nich, który faktycznie wykonuje władzę rodzicielską.

§ 290. Odebranie poręczenia udzielonego przez organizację młodzieżową lub inną organizację społeczną, zakład pracy albo osobę godną zaufania następuje na piśmie lub w formie ustnej do protokołu.

Oddział  4.

 Sprawy osób uzależnionych od alkoholu

§ 291. Wniosek o wszczęcie postępowania, złożony przez osobę nieuprawnioną, przewodniczący wydziału przesyła prokuratorowi lub komisji do spraw przeciwdziałania alkoholizmowi; w razie ustnego zgłoszenia takiego wniosku, przesłaniu podlega notatka służbowa.

§ 292. Jeżeli do wniosku nie została dołączona opinia biegłego, przewodniczący posiedzenia przed wyznaczeniem rozprawy zarządza poddanie osoby, której postępowanie dotyczy, odpowiednim badaniom i doręczenie tej osobie odpisu wniosku.

§  293.

1. W razie gdy uczestnik postępowania odbywa karę pozbawienia wolności, sąd zawiadamia naczelnika zakładu karnego o wpłynięciu wniosku o zastosowanie obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego w celu rozważenia możliwości zakwalifikowania tegoż uczestnika postępowania do leczenia odwykowego w zakładzie karnym. Po uzyskaniu informacji dotyczącej tego leczenia sąd podejmuje decyzje o dalszym postępowaniu w sprawie.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, gdy uczestnikiem postępowania jest wychowanek zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich.

§ 294. W postanowieniu orzekającym obowiązek poddania się leczeniu z ustanowieniem nadzoru kuratora określa się częstotliwość składania sprawozdań i termin złożenia pierwszego sprawozdania.

Oddział  5.

 Sprawy osób uzależnionych od środków odurzających i psychotropowych

§ 295. Skierowanie osoby uzależnionej od środków odurzających i psychotropowych następuje łącznie na leczenie i rehabilitację.

§ 296. Postępowanie w sprawach, o których mowa w § 295, toczy się według przepisów o postępowaniu w sprawach nieletnich.

Oddział  6.

 Czynności w postępowaniu wykonawczym

§ 297. Postępowaniem wykonawczym objęte są sprawy opiekuńcze, sprawy nieletnich oraz sprawy osób uzależnionych od alkoholu, środków odurzających i psychotropowych.

§ 298. Wszystkie czynności w sprawach, o których mowa w § 297, dokonywane są na sesjach wykonawczych.

§ 299. W postępowaniu wykonawczym czynności organizacyjne związane z jego przebiegiem należą do zawodowego kuratora rodzinnego.

§ 300. Zawodowy kurator rodzinny wnioskuje kierowanie na posiedzenie wykonawcze spraw, w których w związku z przebiegiem procesu wychowawczo-resocjalizacyjnego niezbędne jest zajęcie stanowiska przez sąd lub sędziego.

§ 301. Posiedzenie wykonawcze prowadzi sędzia rodzinny z udziałem zawodowego kuratora rodzinnego.

§ 302. Na posiedzenie wykonawcze wzywa się w szczególności osoby objęte nadzorem albo poddane opiece kuratora sprawującego nadzór, rodziców lub opiekuna oraz inne osoby, których obecność została uznana za niezbędną.

§  303.

1. Wzywanie na posiedzenie sądowe wychowanka umieszczonego w zakładzie poprawczym lub wychowawczym należy ograniczyć do niezbędnej konieczności wynikającej z ustawy lub z okoliczności sprawy.

2. Jeżeli osobiste stawienie się wychowanka zakładu poprawczego lub wychowawczego bądź innej placówki opiekuńczo-wychowawczej albo oświatowo-wychowawczej jest konieczne, doprowadzenie nieletniego następuje odpowiednio według zasad określonych w § 283.

§ 304. Wykonując środek wychowawczy polegający na orzeczeniu przepadku rzeczy, stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące wykonania kary dodatkowej przepadku rzeczy.

§ 305. 81 Wykonując środek wychowawczy zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, także w wypadku gdy nieletni nie posiadał uprawnień do prowadzenia pojazdów mechanicznych, sąd zawiadamia właściwy terenowy organ rządowej administracji ogólnej, przesyłając mu odpis lub wypis z orzeczenia.

§  306.

1. 82 W postępowaniu wykonawczym sędzia może zarządzić zebranie w drodze wywiadu środowiskowego wiadomości o sytuacji rodzinnej oraz o zachowaniu się podopiecznego po wydaniu orzeczenia.

2. 83 W wypadku umieszczenia nieletniego poza zakładem poprawczym w trybie przepisu art. 90 § 1 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz. U. Nr 35, poz. 228, z 1992 r. Nr 24, poz. 101 i z 1995 r. Nr 89, poz. 443), sąd rodzinny wykonujący orzeczenie może, na wniosek dyrektora, zlecić kuratorowi rodzinnemu przeprowadzenie wywiadu w celu ustalenia sposobu adaptacji nieletniego w środowisku i w miarę potrzeby - udzielenia mu stosownej pomocy.

§ 307. Jeżeli w orzeczeniu ustanawiającym nadzór kuratora lub innej osoby, organizacji społecznej lub instytucji nie określono częstotliwości składania sprawozdań z wykonywanego nadzoru lub zachodzi potrzeba zmiany częstotliwości składania tych sprawozdań, należy to uczynić w postanowieniu wydanym w postępowaniu wykonawczym.

§ 308. W czasie trwania opieki sąd przy współudziale kuratora bada co najmniej raz na pół roku warunki życiowe osoby poddanej opiece.

§ 309. Sąd może nakazać, aby sporządzenie inwentarza przez opiekuna odbyło się z udziałem kuratora.

§ 310. Sąd może zobowiązać opiekuna, aby bieżące informacje o dochodach i wydatkach osoby pozostającej pod opieką notował w przeznaczonym na ten cel zeszycie. Jeżeli majątek osoby pozostającej pod opieką jest znaczny, sąd może nakazać prowadzenie księgowości dostosowanej do potrzeb tego majątku.

§ 311. Zatwierdzenie złożonego przez opiekuna sprawozdania z zarządu majątkiem osoby poddanej jego opiece następuje w formie postanowienia.

§ 312. Sąd powinien okresowo wysłuchiwać osoby poddane opiece lub kurateli, chyba że ze względu na ich stan psychiczny lub umysłowy byłoby to oczywiście niecelowe. Sąd może połączyć wysłuchanie osoby poddanej opiece lub kurateli z odebraniem sprawozdania od opiekuna lub kuratora.

§ 313. W razie orzeczenia nadzoru kuratora, organizacji społecznej, zakładu pracy lub osoby godnej zaufania, o osobie nadzorującego zawiadamia się niezwłocznie rodziców, których władza rodzicielska została ograniczona, w sprawie nieletniego - tegoż nieletniego oraz jego rodziców lub opiekuna, a w pozostałych wypadkach - osobę, w stosunku do której orzeczono nadzór.

§ 314. W razie ustania opieki lub kurateli z mocy prawa, jak również gdy ustały przyczyny uzasadniające ograniczenie władzy rodzicielskiej, sąd umarza postępowanie opiekuńcze, a także wydaje stosowne zarządzenia.

§ 315. 84 Niezwłocznie po uprawomocnieniu się orzeczenia o umieszczeniu małoletniego lub nieletniego w zakładzie wychowawczym lub innej odpowiedniej placówce opiekuńczo-wychowawczej, sędzia zwraca się do właściwego kuratora oświaty i wychowania o skierowanie podopiecznego do odpowiedniej placówki lub zakładu.

§ 316. Niezwłocznie po uprawomocnieniu się wyroku orzekającego umieszczenie nieletniego w zakładzie poprawczym, sędzia przedstawia Ministerstwu Sprawiedliwości wniosek o skierowanie nieletniego do odpowiedniego zakładu wraz z dokumentami dotyczącymi tego nieletniego i w miarę potrzeby z notatką charakteryzującą przebieg postępowania wykonawczego.

§  317.

1. 85 Niezwłocznie po otrzymaniu skierowania, o którym mowa w § 315 i 316, sędzia poleca doprowadzenie podopiecznego do odpowiedniego zakładu lub placówki.

2. Doprowadzenie sędzia może zlecić rodzicom, kuratorowi lub Milicji Obywatelskiej.

3. W wyjątkowym wypadku sędzia może zezwolić podopiecznemu na udanie się do zakładu bez udziału osób wymienionych w ust. 2.

§ 318. 86 Po otrzymaniu akt sprawy karnej wychowanka zakładu poprawczego, którego skazano na karę pozbawienia wolności, sąd rodzinny niezwłocznie rozstrzyga postanowieniem, czy nie zachodzi potrzeba wykonania w pierwszej kolejności środka poprawczego. Po uprawomocnieniu się postanowienia sąd rodzinny zwraca akta sprawy karnej wraz z odpisem tego postanowienia w celu przystąpienia do wykonania kary albo zawieszenia postępowania wykonawczego w części dotyczącej kary pozbawienia wolności.

§ 319. Jeżeli w czasie pobytu nieletniego w zakładzie poprawczym sąd rodzinny zarządzi wykonanie kary pozbawienia wolności, przesyła niezwłocznie odpis prawomocnego postanowienia w tym przedmiocie właściwemu wydziałowi karnemu w celu podjęcia zawieszonego w tej części postępowania wykonawczego oraz przystąpienia do wykonania kary.

§ 320. Postanowienie w przedmiocie zarządzenia wykonania, zawieszenia lub odstąpienia od wykonania orzeczonej wobec nieletniego kary pozbawienia wolności, sąd rodzinny powinien wydać najpóźniej na 30 dni przed zwolnieniem nieletniego z zakładu poprawczego lub przed upływem okresu próby wyznaczonej przy warunkowym zwolnieniu lub okresu próby ustalonego przy warunkowym odstąpieniu od wykonania orzeczenia o umieszczeniu w takim zakładzie.

§ 321. Jeżeli sąd rodzinny postanowił odstąpić w całości lub w części od wykonania orzeczonej wobec nieletniego kary pozbawienia wolności, przesyła niezwłocznie odpis prawomocnego postanowienia właściwemu wydziałowi karnemu w celu umorzenia przez ten sąd postępowania wykonawczego w tym zakresie i przesłania odpisu prawomocnego postanowienia sądowi rodzinnemu. Odpis tego postanowienia załącza się do akt wykonawczych nieletniego.

§  322.

1. Sąd rodzinny najpóźniej na 30 dni przed zwolnieniem nieletniego z zakładu poprawczego rozstrzyga w przedmiocie wykonania orzeczonej wobec nieletniego kary ograniczenia wolności lub odstąpienia od jej wykonania.

2. Odpis prawomocnego postanowienia w tym przedmiocie przesyła się sądowi właściwemu do wykonania kary ograniczenia wolności; sąd ten przystępuje do wykonania tej kary lub umarza w tej części postępowanie wykonawcze.

§ 323. W wypadkach wskazanych w ustawie, gdy wykonywanie środków ustaje z mocy prawa oraz w razie uchylenia wykonywanego środka, sąd rodzinny postanowieniem umarza postępowanie wykonawcze i wydaje stosowne zarządzenia.

§ 324. Jeżeli osoba, wobec której ustanowiono nadzór kuratora w postępowaniu wykonawczym, nie stawia się na wezwanie sądu lub kuratora, nie jest dopuszczalne przymusowe doprowadzenie jej przez Milicję Obywatelską. W wypadku takim sąd rozważy niezwłocznie potrzebę wszczęcia z urzędu sprawy o zmianę dotychczasowego postanowienia.

§ 325. Przed wezwaniem do dobrowolnego stawienia się w zakładzie leczniczym osoby, w stosunku do której został prawomocnie orzeczony obowiązek poddania się leczeniu odwykowemu, sąd przesyłając odpis opinii biegłego ustala we właściwym zespole opieki zdrowotnej zakład i termin, w którym stawienie się powinno nastąpić.

§  326.

1. Po upływie 2 lat od uprawomocnienia się postanowienia orzekającego obowiązek poddania się leczeniu odwykowemu sąd postanowieniem umarza postępowanie i wydaje stosowne zarządzenia.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio w razie uznania przez sąd, że obowiązek poddania się leczeniu ustał we wcześniejszym terminie.

§ 327. W razie gdy osoba uzależniona od środków odurzających lub psychotropowych ukończy 18 lat przed zakończeniem leczenia przymusowego i rehabilitacji, sąd - wydając w razie potrzeby przed tym terminem postanowienie o przedłużeniu czasu przymusowego leczenia i rehabilitacji - określa równocześnie termin końcowy, z którego upływem obowiązek ten ustaje, mając na względzie, iż czas leczenia i rehabilitacji nie może być jednak dłuższy niż 2 lata.

§ 328. W razie ustania obowiązku leczenia i rehabilitacji, sąd w postępowaniu wykonawczym umarza postępowanie i wydaje stosowne zarządzenia.

Rozdział  4

Przepisy szczególne w sprawach rozpoznawanych w wydziałach pracy oraz wydziałach pracy i ubezpieczeń społecznych

§ 329. Po wpłynięciu pisma wszczynającego postępowanie w sprawie o roszczenie pracownika z zakresu prawa pracy lub akt sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych wraz z odwołaniem albo akt takiej sprawy nadesłanych na żądanie sądu w związku z odwołaniem złożonym w sądzie - przewodniczący wydziału przeprowadza niezwłocznie wstępne badanie sprawy lub wyznacza sędziego, który powinien dokonać tej czynności w tym samym dniu.

§ 330. Uzupełnienie pisma może nastąpić również w drodze złożenia przez stronę oświadczenia do protokołu w sądzie właściwym do rozpoznania sprawy.

§ 331. Jeżeli pracownik lub ubezpieczony działający bez adwokata złoży pozew lub odwołanie do sądu bez dołączenia odpisu dla strony przeciwnej i nie usunie tego braku we wskazanym terminie, przewodniczący wydziału może zarządzić sporządzenie przez sekretariat odpisu lub wyciągu.

§ 332. Jeżeli pismu wszczynającemu postępowanie w sprawie o roszczenie pracownika z zakresu prawa pracy lub odwołaniu w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych można nadać bieg, mimo że nie odpowiada ono warunkom formalnym, usunięcie braków takiego pisma (odwołania) może nastąpić w toku czynności wyjaśniających lub na rozprawie.

§ 333. Czynności wyjaśniające lub przeprowadzenie dowodu mogą być dokonane poza lokalem sądu, w szczególności gdy z roszczeniem w sprawie występuje większa liczba pracowników, gdy zachodzi potrzeba przeprowadzenia dowodu z oględzin lub zeznań większej liczby świadków, a także gdy przyczyni się to do przyspieszenia postępowania lub znacznej oszczędności kosztów.

§ 334. W razie zawarcia ugody przez strony w czasie czynności wyjaśniających, sąd umarza postępowanie w sprawie.

§ 335. W protokole (notatce urzędowej) z czynności wyjaśniających należy w sposób zwięzły i przejrzysty przedstawić wynik tych czynności oraz ewentualne informacje co do istnienia określonych dowodów lub konieczności ich przeprowadzenia.

§  336.

1. Wezwanie pracownika, dokonywane w sposób określony w art. 472 kpc, może być w szczególności dokonane telefonicznie za pośrednictwem zakładu pracy, w którym pracownik ten jest zatrudniony. O czynności tej należy uczynić wzmiankę w aktach sprawy, z uwzględnieniem nazwiska osoby, której przekazano informację.

2. W razie gdy wezwanie dotyczy strony, należy pouczyć ją o obowiązku zawiadamiania sądu o każdej zmianie swego zamieszkania i o skutkach zaniedbania tego obowiązku (art. 136 kpc).

§ 337. W sprawie o roszczenia pracownika z zakresu prawa pracy w razie niedoręczenia pisma stronie pozwanej z powodu braku właściwego adresu, jeżeli brak jest podstaw do pozostawienia pisma w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia, przewodniczący posiedzenia przed zawieszeniem postępowania przeprowadza odpowiednie dochodzenie w celu ustalenia właściwego adresu.

§ 338. W szczególności w sprawie o roszczenia pracownika z zakresu prawa pracy rozprawa powinna być tak przygotowana, aby sprawę można było rozpoznać na jednym posiedzeniu bez jej odraczania. Jeżeli okaże się to niemożliwe z powodu konieczności przeprowadzenia dowodów ujawnionych w toku posiedzenia, przed odroczeniem tego posiedzenia w miarę możliwości należy przeprowadzić postępowanie dowodowe, a zwłaszcza przesłuchać obecnych świadków, chyba że byłoby to oczywiście niecelowe.

§ 339. Uznając potrzebę przeprowadzenia dowodu na okoliczności związane z inwalidztwem, uszczerbkiem na zdrowiu lub stanem zdrowia będącym podstawą przyznania zwiększonego świadczenia, przewodniczący posiedzenia zbada uprzednio, czy akta sprawy zawierają niezbędną dokumentację dotyczącą leczenia, uzyskiwanych zarobków i charakteru zatrudnienia, a w razie stwierdzenia braku takiej dokumentacji - zarządzi jej uzyskanie lub uzupełnienie.

§  340.

1. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, w których kwestią sporną jest data lub okres powstania inwalidztwa, sąd podejmuje czynności zmierzające do uzyskania właściwej dokumentacji.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio w sprawach o rolnicze renty inwalidzkie, jeżeli brak jest dokumentacji co do obszaru i struktury gospodarstwa rolnego, jego wyposażenia, rodzaju produkcji oraz zakresu prac wykonywanych w gospodarstwie rolnym przez osobę ubiegającą się o rentę.

§  341.

1. W postanowieniu o dokonaniu czynności wyjaśniających, połączonych z przeprowadzeniem dowodu z opinii biegłego lekarza, należy określić ściśle, do jakich faktów, a w razie potrzeby także dowodów, biegły powinien się ustosunkować.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do dowodu z zeznań świadka.

§ 342. Przewodniczący wydziału zarządza niezwłoczne doręczenie stronom odpisów opinii biegłego złożonej przed rozprawą lub zawiadomienie stron w sposób określony w art. 472 kpc o możliwości zapoznania się z treścią opinii złożonej do akt sprawy, z pouczeniem o uprawnieniu do zgłoszenia ewentualnych uwag jeszcze przed rozprawą.

§ 343. Jeżeli strony biorące udział w przeprowadzeniu dowodu z opinii biegłych przez sędziego wyznaczonego lub sąd wezwany albo w czynnościach wyjaśniających, połączonych z przeprowadzeniem takiego dowodu, zgłoszą uwagi co do treści złożonej opinii, sędzia wyznaczony lub sąd wezwany powinien - stosownie do potrzeby - zażądać od biegłych wyjaśnienia lub uzupełnienia opinii. Jeżeli jednak niezwłoczne uzupełnienie opinii nie byłoby możliwe, sąd wyznacza biegłym w tym celu stosowny termin.

Dział  III ⁸⁷

Czynności w sprawach karnych i w sprawach o wykroczenia ⁸⁸

Rozdział  1

Przepisy ogólne

§ 344. 89  

1. 90 Wstępne czynności w sprawach karnych oraz w sprawach o wykroczenia powinny zmierzać do tego, aby w każdej sprawie rozstrzygnięcie zapadło w miarę możliwości w pierwszym wyznaczonym terminie rozprawy lub posiedzenia.

2. Przewodniczący wydziału - najpóźniej w terminie 14 dni po wpłynięciu aktu oskarżenia - dokonuje wstępnej kontroli tego aktu w celu ustalenia, czy nie zachodzą braki formalne, o których mowa w art. 337 § 1 kpk, bądź czy nie istnieje potrzeba skierowania sprawy na posiedzenie w celu rozstrzygnięcia o celowości zwrotu sprawy prokuratorowi lub innemu oskarżycielowi publicznemu do usunięcia istotnych braków postępowania, rozważenia kwestii umorzenia lub warunkowego umorzenia postępowania, lub w celu rozstrzygnięcia innych kwestii wskazanych w art. 339 kpk.

3. Jeżeli w toku wstępnej kontroli aktu oskarżenia zostanie ustalony podmiot spełniający warunki do zgłoszenia interwencji, przewodniczący wydziału zawiadamia ten podmiot o przysługującym mu uprawnieniu, chyba że nie można ustalić jego miejsca zamieszkania (art. 127 § 2 kks).

4. Dokonując wstępnej kontroli aktu oskarżenia (pisma zastępującego akt oskarżenia), przewodniczący wydziału ustala i oznacza na piśmie termin, z którego upływem ustaje karalność czynu zarzucanego oskarżonemu, oraz zarządza wpisanie do zeszytu kontroli spraw pilnych sygnatury każdej sprawy, w której termin ustania karalności czynu (przedawnienia) jest krótszy niż dwa lata, co nie dotyczy jednak spraw o wykroczenia i o wykroczenia skarbowe.

5. Kierownik sekretariatu sukcesywnie uaktualnia zeszyt kontroli spraw pilnych przez ewidencjonowanie w nim - w miarę upływu czasu - sygnatur kolejnych spraw niezałatwionych, w których, wobec przedłużania się postępowania sądowego, termin ustania karalności czynu ustalony przez przewodniczącego wydziału stał się krótszy niż dwa lata.

6. Przewodniczący wydziału sprawdza zapisy w zeszycie kontroli spraw pilnych co najmniej raz w miesiącu, nadzoruje bieg postępowania w sprawach objętych kontrolą i w miarę potrzeby wydaje stosowne zarządzenia.

§ 345. W zarządzeniu o wezwaniu do usunięcia braków pisma lub w zarządzeniu o zwrocie aktu oskarżenia w celu uzupełnienia jego braków formalnych należy wskazać wszystkie braki oraz sposób ich usunięcia.

§ 346. Jeżeli pismo nie pochodzi od oskarżyciela publicznego, obrońcy lub pełnomocnika, w zarządzeniu, o którym mowa w § 345, należy wskazać termin usunięcia braków oraz skutki niewykonania zarządzenia.

§ 347. W razie warunkowego umorzenia postępowania, przewodniczący rozprawy lub posiedzenia określa termin, w którym akta powinny podlegać bieżącej kontroli sędziego, oraz sposób kontroli wykonywania obowiązków nałożonych na oskarżonego, a także wydaje inne odpowiednie zarządzenia.

§ 348. Jeżeli w sprawie, w której warunkowo umorzono postępowanie, orzeczony został dozór kuratora lub osoby godnej zaufania, stowarzyszenia, instytucji albo organizacji społecznej - należy pouczyć sprawującego dozór o obowiązku nadesłania opinii o oskarżonym, najpóźniej na trzy miesiące przed upływem okresu próby; w miarę potrzeby wzywa się sprawującego dozór do wcześniejszego nadesłania opinii o oskarżonym.

§ 349. W razie wydania postanowienia o przekazaniu sprawy do postępowania mediacyjnego, sąd określa termin nadesłania sprawozdania z wyników mediacji.

§  350.

1. W przypadku złożenia przez oskarżonego odpowiednio uzasadnionego wniosku o wyznaczenie obrońcy z urzędu (art. 78 § 1 kpk), przewodniczący wydziału wydaje zarządzenie.

2. Jeżeli oskarżony ubiegający się o wyznaczenie obrońcy z urzędu złoży wniosek, ale nie wykaże w sposób należyty, że nie jest w stanie ponieść kosztów obrony - przewodniczący wydziału wyznaczy mu odpowiedni termin do uzupełnienia wniosku. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu lub w przypadku wątpliwości co do sposobu wykazania przez oskarżonego niemożności poniesienia kosztów obrony - sprawę kieruje się na posiedzenie w celu merytorycznego rozpoznania wniosku.

3. Przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio w razie złożenia wniosku o zwolnienie od kosztów postępowania.

§ 351. 91  

1. Kierownik sekretariatu ponownie zwraca się do Krajowego Rejestru Karnego o nadesłanie danych o karalności, jeżeli dane znajdujące się w aktach sprawy pochodzą sprzed 6 miesięcy.

2. W razie gdy w aktach sprawy nie ma danych o stosowanych środkach wychowawczych lub poprawczych względem osoby, która nie ukończyła 21 lat, kierownik sekretariatu zwraca się również o te dane.

§  352.

1. Sąd pierwszej instancji zawiadamia o przyjęciu apelacji prokuratora, obrońców i pełnomocników oraz strony (art. 448 § 1 kpk).

2. Sąd pierwszej instancji przedstawia sądowi odwoławczemu apelację wraz z aktami sprawy dopiero po dołączeniu do nich dowodów doręczenia wszystkich zawiadomień o przyjęciu apelacji.

§  352¹.

1. O wpłynięciu zażalenia sporządzonego przez prokuratora, obrońcę lub pełnomocnika na postanowienie kończące postępowanie w sprawie, w tym m.in. na postanowienie zamykające drogę do wydania wyroku - zawiadamia się osoby, których zaskarżone postanowienie dotyczy, przez przesłanie im odpisów zażalenia (art. 461 § 1 kpk).

2. O wpłynięciu zażalenia, pochodzącego od osób nie wymienionych w ust. 1, informuje się osoby, których zaskarżone postanowienie dotyczy, przez wysłanie im stosownych zawiadomień (art. 461 § 2 kpk).

3. Dowody doręczenia odpisów i zawiadomień, o których mowa w ust. 1 i 2, dołącza się do akt przed rozpoznaniem zażalenia.

§  352².

1. W razie wpłynięcia kasacji, przewodniczący wydziału odwoławczego bada formalne warunki dopuszczalności kasacji i zarządza doręczenie odpisu kasacji, stosownie do treści art. 530 § 1 kpk.

2. 92 Odpis zarządzenia o odmowie przyjęcia kasacji doręcza się stronie, która ją wniosła.

3. Sąd odwoławczy przedstawia Sądowi Najwyższemu kasację wraz z aktami sprawy.

Rozdział  2

Zawiadomienia, wezwania, doręczenia

§  353.

1. Jeżeli przepisy przewidują obowiązek zawiadamiania organów władzy publicznej, urzędów lub instytucji o wszczęciu i ukończeniu postępowania, zawiadomienia takiego dokonuje sąd pierwszej instancji.

2. O wszczęciu postępowania sąd zawiadamia tylko wówczas, gdy zawiadomienia takiego nie dokonano w toku postępowania przygotowawczego.

3. Zawiadomienie o ukończeniu postępowania może również nastąpić przez przesłanie odpisu prawomocnego orzeczenia z informacją, że postępowanie w sprawie ukończono.

4. Zawiadomienie o wszczęciu postępowania powinno być dokonane przed terminem pierwszej rozprawy, a o ukończeniu postępowania - najpóźniej w terminie 14 dni od uprawomocnienia się orzeczenia lub od daty zwrotu akt sądowi pierwszej instancji.

5. Jeżeli istnieją przepisy szczególne co do pewnej kategorii osób, dotyczące zawiadamiania o postępowaniu karnym, przepisy ust. 1-4 stosuje się odpowiednio.

§ 3531. Do doręczeń, zawiadomień, wezwań i innych pism sądowych w sprawach, w których mają zastosowanie przepisy art. 184 kpk, stosuje się przepisy dotyczące postępowania z dokumentami stanowiącymi tajemnicę państwową lub służbową.

§ 354. O terminach rozpoznawania spraw na rozprawach lub na posiedzeniach zawiadamia się oskarżyciela publicznego przez doręczenie mu wokandy, które powinno nastąpić bezzwłocznie po jej sporządzeniu. W przypadkach pilnych o terminie rozpoznawania sprawy sąd może dokonać zawiadomienia w inny sposób.

§ 355. 93 Zawiadamiając oskarżyciela publicznego o terminach czynności sądowych lub doręczając mu odpisy orzeczeń w sprawach o przestępstwa i wykroczenia skarbowe, sąd przesyła również zawiadomienia i odpisy właściwemu finansowemu organowi dochodzeniowemu.

§ 3551. 94 W przypadku gdy w postanowieniu o uchyleniu prawomocnego mandatu karnego nałożonego przez finansowy lub niefinansowy organ dochodzenia sąd nakazał podmiotowi, na którego rachunek pobrano grzywnę, zwrot uiszczonej kwoty - przewodniczący wydziału zarządza niezwłoczne zawiadomienie tego podmiotu oraz ukaranego przez przesłanie im odpisów postanowienia.

§ 356. W razie wytoczenia powództwa cywilnego przewodniczący wydziału zarządza bezzwłoczne przesłanie odpisów pozwu stronom. Przepisy § 128 stosuje się odpowiednio.

§ 357. W razie wydania orzeczenia kończącego postępowanie karne przeciwko osobie, której w innej sprawie warunkowo umorzono postępowanie, warunkowo zawieszono wykonanie kary lub którą warunkowo przedterminowo zwolniono, sąd pierwszej instancji przesyła odpis tego orzeczenia ze wzmianką o prawomocności właściwemu sądowi, chyba że postępowanie ukończono wyrokiem uniewinniającym lub umorzeniem postępowania.

Rozdział  3

Stosowanie środków zapobiegawczych i postępowanie z osobami pozbawionymi wolności

§ 358. W postępowaniu karnym szczególnej troski w zakresie szybkości postępowania wymagają sprawy osób zatrzymanych, tymczasowo aresztowanych oraz oskarżonych, w stosunku do których zapadły wyroki skazujące na karę pozbawienia wolności.

§ 359. Wnioski o zastosowanie tymczasowego aresztowania w postępowaniu przygotowawczym - po godzinach urzędowania sądu i w dniach wolnych od pracy - kierowane są bezpośrednio do sędziów pełniących dyżury.

§ 360. Bezpośrednio po otrzymaniu wniosku sędzia wyznacza posiedzenie, o którego terminie zawiadamia prokuratora oraz obrońcę, jeśli został już ustanowiony i zgłosił swój udział w czynnościach sądowych (art. 249 § 3 kpk).

§ 361. Prokurator sporządzający wniosek o zastosowanie tymczasowego aresztowania powinien uczestniczyć w posiedzeniu sądu. Niestawiennictwo prokuratora nie wstrzymuje czynności sądowych, jeżeli został o nich prawidłowo zawiadomiony.

§  361¹.

1. Przesłuchanie podejrzanego poprzedzające zastosowanie przez sąd tymczasowego aresztowania w postępowaniu przygotowawczym odbywa się w siedzibie sądu, o którym mowa w art. 250 § 2 kpk.

2. Prezes sądu wyznacza odpowiednie pomieszczenia, w których przy zapewnieniu bezpieczeństwa będą przesłuchiwani doprowadzeni podejrzani, wobec których prokurator wystąpił z wnioskiem o zastosowanie tymczasowego aresztowania.

3. Jeżeli w czasie przesłuchania podejrzany powołuje się na zły stan zdrowia lub doznane obrażenia ciała, sąd zarządza zbadanie go przez lekarza. Wyniki badania uwzględnia się przy podejmowaniu decyzji w przedmiocie tymczasowego aresztowania.

4. Jeżeli bezzwłoczne poddanie podejrzanego badaniu lekarskiemu nie jest możliwe lub w znacznym stopniu utrudnione, sąd - po zastosowaniu tymczasowego aresztowania - zleca dokonanie takiego badania w areszcie śledczym. Po otrzymaniu opinii lekarza należy bezzwłocznie rozważyć kwestię utrzymania tymczasowego aresztowania i ewentualną potrzebę umieszczenia podejrzanego w odpowiednim zakładzie leczniczym. W postępowaniu przygotowawczym opinię lekarza przekazuje się bezzwłocznie prokuratorowi.

5. Jeżeli stan zdrowia podejrzanego uniemożliwia osadzenie go w areszcie śledczym, a od zastosowania tymczasowego aresztowania nie można odstąpić, tymczasowo aresztowanego umieszcza się w odpowiednim zakładzie leczniczym (art. 260 kpk i art. 213 kkw).

§ 3612. Rozpoznając wniosek o tymczasowe aresztowanie, sąd dopuszcza dodatkowy dowód, jeżeli uzna to za niezbędne i nie spowoduje to niemożności podjęcia decyzji w przedmiocie tymczasowego aresztowania i doręczenia zatrzymanemu postanowienia przed upływem 24 godzin od przekazania go do dyspozycji sądu.

§ 3613. Prezes sądu zapewni warunki do podejmowania przez sąd czynności, o których mowa w przepisach § 360-362, również poza godzinami urzędowania sądu, a także zapewni możliwość kontaktu doprowadzonego z obrońcą dopuszczonym do udziału w posiedzeniu, z zastrzeżeniem, o którym mowa w art. 245 § 1 kpk.

§ 3614. Po przesłuchaniu podejrzanego sąd stosując tymczasowe aresztowanie zawiadamia podejrzanego o zastosowaniu tego środka i powinien doręczyć mu za pokwitowaniem odpis postanowienia o tymczasowym aresztowaniu, ze wskazaniem daty i godziny doręczenia, oraz pouczyć o terminie i sposobie zaskarżenia. W razie odmowy złożenia podpisu lub przeszkody w jego złożeniu należy uczynić o tym stosowną wzmiankę na postanowieniu.

§ 3615. Odpis postanowienia o tymczasowym aresztowaniu wraz z nakazem przyjęcia sąd doręcza funkcjonariuszom konwojującym zatrzymanego, z poleceniem doprowadzenia go do aresztu śledczego. W nakazie przyjęcia sąd zaznacza, że aresztowany pozostaje do dyspozycji prokuratora prowadzącego lub nadzorującego postępowanie przygotowawcze.

§ 3616. Przepisy § 359-361⁵ stosuje się odpowiednio do rozpatrywania przez sąd wniosków wojewody, Policji lub Straży Granicznej o umieszczeniu cudzoziemca w strzeżonym ośrodku albo w areszcie w celu wydalenia, stosownie do art. 88 ust. 2 ustawy z dnia 25 czerwca 1997 r. o cudzoziemcach (Dz. U. Nr 114, poz. 739).

§  361⁷.

1. O zastosowaniu tymczasowego aresztowania sąd zawiadamia osoby, organy i instytucje, zgodnie z art. 261 i 262 kpk.

2. W razie gdy nie ma osoby zobowiązanej do sprawowania pieczy nad mieszkaniem i mieniem podejrzanego, sąd zleca właściwemu organowi lub instytucji, a w razie konieczności - Policji, dokonanie niezbędnych czynności mających na celu zabezpieczenie lokalu i majątku aresztowanego oraz wydaje inne stosowne zarządzenia. W miarę możliwości należy uwzględnić wyrażone w tym względzie życzenia podejrzanego. O wydanych zarządzeniach zawiadamia się bezzwłocznie aresztowanego, a w razie potrzeby - właściwy organ lub instytucję.

3. W przypadku gdy zastosowanie tymczasowego aresztowania dotyczy obywatela państwa obcego, sąd wysyła zawiadomienia, o których mowa w art. 612 § 1 kpk, również do właściwego miejscowo urzędu konsularnego tego państwa lub - w braku takiego urzędu - do przedstawicielstwa dyplomatycznego tego państwa.

4. 95 W przypadku gdy zastosowanie tymczasowego aresztowania dotyczy wychowanka zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich, sąd zawiadamia o tym właściwy sąd rodzinny.

§ 3618. Wydając postanowienie o odmowie zastosowania tymczasowego aresztowania, sąd zarządza natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego. Zażalenie prokuratora na odmowę zastosowania tymczasowego aresztowania nie wstrzymuje wykonania postanowienia sądu.

§ 3619. W razie uchylenia przez sąd tymczasowego aresztowania, a następnie uwzględnienia przez sąd odwoławczy zażalenia prokuratora w tym przedmiocie, od czasu trwania tymczasowego aresztowania odlicza się okres pobytu podejrzanego na wolności. W takim przypadku, po ponownym osadzeniu podejrzanego, nie wydaje się postanowienia w przedmiocie tymczasowego aresztowania, chyba że upłynął okres, do którego aresztowanie miało trwać.

§  361¹⁰.

1. Tymczasowo aresztowany w postępowaniu przygotowawczym pozostaje do dyspozycji tego prokuratora, na którego wniosek środek ten został zastosowany. Po wniesieniu aktu oskarżenia tymczasowo aresztowany pozostaje do dyspozycji sądu.

2. Do dyspozycji sądu pozostaje także tymczasowo aresztowany, wobec którego środek ten został zastosowany po wniesieniu aktu oskarżenia do sądu.

3. W przypadku przekazania akt sprawy innemu sądowi albo zwrotu sprawy do uzupełnienia postępowania przygotowawczego, przekazuje się tymczasowo aresztowanego do dyspozycji właściwego sądu lub prokuratora, o czym zawiadamia się administrację zakładu karnego lub aresztu śledczego oraz tymczasowo aresztowanego.

§  361¹¹.

1. W postępowaniu sądowym odpis postanowienia sądu o tymczasowym aresztowaniu, wraz z nakazem przyjęcia wystawionym dla administracji aresztu śledczego, przesyła się do właściwej według miejsca zamieszkania oskarżonego jednostki Policji, dołączając nakaz doprowadzenia oskarżonego do aresztu śledczego. Jeżeli oskarżony jest już pozbawiony wolności, pisma te, z wyjątkiem nakazu doprowadzenia, przesyła się dyrektorowi zakładu karnego lub aresztu śledczego, w którym oskarżony przebywa.

2. Jeżeli tymczasowe aresztowanie następuje na podstawie postanowienia sądu, wydanego w okolicznościach, o których mowa w art. 100 § 2 kpk, które należy oskarżonemu doręczyć, zarządza się, aby organ wykonujący postanowienie o tymczasowym aresztowaniu doręczył oskarżonemu odpis tego postanowienia.

§  361¹².

1. Zgody na doprowadzenie osoby tymczasowo aresztowanej w celu przesłuchania udziela organ, do którego dyspozycji tymczasowo aresztowany pozostaje. Wniosek o udzielenie tej zgody powinien wskazywać rodzaj czynności, dla której przeprowadzenia aresztowany ma być doprowadzony.

2. O udzieleniu zgody zawiadamia się bezpośrednio administrację zakładu karnego lub aresztu śledczego, a w razie potrzeby - jednostkę, o której mowa w art. 251 § 1 kkw, w której tymczasowo aresztowany przebywa. W przypadku nieudzielenia zgody, zawiadamia się o tym sąd występujący o udzielenie zgody, wskazując termin, w którym doprowadzenie będzie mogło nastąpić.

3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio, jeżeli doprowadzenie tymczasowo aresztowanego jest konieczne z innych względów.

4. Udzielenie zgody, o której mowa w ust. 1-3, wymagane jest zwłaszcza w przypadku pisemnego zastrzeżenia przez organ dysponujący, że wyłącznie za jego zezwoleniem może nastąpić wydanie tymczasowo aresztowanego do udziału w czynności procesowej, podejmowanej przez inny organ.

§  362.

1. Żądania doprowadzenia osoby pozbawionej wolności do sądu powinny być ograniczone do istotnej potrzeby, przy czym dzień i godzina czynności (rozprawy, posiedzenia, udostępnienia akt do przejrzenia) powinny być ustalone z uwzględnieniem możliwości komunikacyjnych, związanych z doprowadzeniem i odprowadzeniem osoby konwojowanej. Doprowadzenie do sądu osób przebywających w tym samym zakładzie karnym lub areszcie śledczym powinno być - w miarę możliwości - zarządzone w jednym terminie.

2. W celu doprowadzenia do sądu osoby pozbawionej wolności należy wysłać:

1) nakaz wydania do administracji zakładu karnego lub aresztu śledczego, w którym osoba ta przebywa,

2) nakaz doprowadzenia do jednostki Policji, na której obszarze znajduje się dany zakład karny lub areszt śledczy.

3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio w razie wydania polecenia przetransportowania osoby pozbawionej wolności do odpowiedniego zakładu leczniczego albo z zakładu leczniczego do zakładu karnego lub aresztu śledczego.

§  363.

1. W razie wydania przez sąd polecenia, aby osoba pozbawiona wolności została przetransportowana przed przeprowadzeniem czynności do zakładu karnego lub aresztu śledczego właściwego według zasad rejonizacji, należy również:

1) do nakazu doprowadzenia dołączyć pismo z żądaniem przetransportowania tej osoby do właściwego zakładu karnego lub aresztu śledczego,

2) wysłać nakaz wydania do administracji zakładu karnego lub aresztu śledczego, z którego osoba ta będzie doprowadzona do sądu, podając informację o mającym nastąpić przetransportowaniu, a do właściwej jednostki Policji według miejsca, w którym znajduje się dany zakład karny lub areszt śledczy - nakaz doprowadzenia.

2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, należy bezzwłocznie po przeprowadzeniu czynności zawiadomić administrację aresztu śledczego o jej zakończeniu, a następnie wydać polecenie przetransportowania osoby pozbawionej wolności do zakładu karnego lub aresztu śledczego, w którym poprzednio przebywała, chyba że sąd przeprowadzający czynność postanowi inaczej. Przepis § 362 ust. 2 stosuje się odpowiednio.

§  364.

1. Nakazy wydania oraz wezwania dla osób pozbawionych wolności wysyła się do administracji zakładu karnego lub aresztu śledczego, a nakazy doprowadzenia do właściwych jednostek Policji - odpowiednio wcześnie, tak aby właściwa jednostka otrzymała je na 7 dni przed datą czynności sądowej, a w terminie krótszym - tylko w wyjątkowych przypadkach. W razie wydania polecenia przetransportowania, nakazy wydania i doprowadzenia, o których mowa w § 362 ust. 2, należy doręczyć na 14 dni przed datą czynności sądowej.

2. W nakazach doprowadzenia należy w miarę potrzeby zamieścić wzmiankę zawierającą dane umożliwiające Policji zorientowanie się co do koniecznej liczebności konwoju, a w szczególności dane dotyczące zarzucanego czynu i dotychczasowej karalności osoby pozbawionej wolności, oraz wskazać osoby, które podczas jazdy i oczekiwania na przesłuchanie mogą być obiektem agresji ze strony innych osób z nimi przewożonych.

§ 365. Kierując tymczasowo aresztowanego na rozprawę lub posiedzenie w sądzie, do którego dyspozycji aresztowany pozostaje, administracja zakładu karnego lub aresztu śledczego przesyła, za pośrednictwem dowódcy konwoju, odpowiednie zawiadomienie, jeżeli aresztowany pozostaje także do dyspozycji innych organów lub odbywa karę pozbawienia wolności w innej sprawie.

§ 3651. Na wszelkich dokumentach wysyłanych przez sądy do administracji aresztów śledczych i zakładów karnych powinna być także umieszczona sygnatura akt prokuratorskich.

§  366.

1. Sąd, do którego dyspozycji tymczasowo aresztowany pozostaje, jest właściwy - aż do czasu wydania nieprawomocnego wyroku w sprawie - do udzielenia zezwolenia na widzenie z aresztowanym.

2. Jeżeli sąd, o którym mowa w ust. 1, postanowił, że tymczasowo aresztowany nie może zostać przeniesiony do zakładu karnego po upływie 14 dni od wydania wyroku skazującego sądu pierwszej instancji (art. 223 § 1 kkw) albo jeżeli tymczasowo aresztowany nie wyraża zgody na stosowanie wobec niego regulaminu wykonywania kary pozbawienia wolności (art. 223 § 2 kkw), uprawnienie do udzielenia zezwolenia na widzenie z aresztowanym przysługuje temu sądowi aż do czasu uprawomocnienia się wyroku.

§  367.

1. Zezwoleń na widzenie się z tymczasowo aresztowanym w sądzie przy sposobności rozprawy lub posiedzenia udziela na piśmie przewodniczący rozprawy lub posiedzenia. W zezwoleniu, które doręcza się dowódcy konwoju, wskazuje się miejsce oraz czas trwania widzenia nie przekraczający w zasadzie 15 min.

2. Zezwolenia, o którym mowa w ust. 1, nie udziela się, jeżeli:

1) tymczasowo aresztowany nie pozostaje do dyspozycji sądu w danej sprawie,

2) tymczasowo aresztowany jest oskarżony o zbrodnię albo występek, o których mowa w art. 242 lub 243 kk, bądź był za ten występek skazany,

3) zachodzi uzasadniona obawa, że tymczasowo aresztowany wykorzysta widzenie w celu utrudnienia postępowania karnego.

3. Zezwolenia na doręczenie żywności tymczasowo aresztowanemu, doprowadzonemu do sądu udziela na piśmie przewodniczący rozprawy lub posiedzenia. Zezwolenie, które należy doręczyć dowódcy konwoju, powinno określać tylko taką ilość żywności i papierosów, która może być spożyta w czasie pobytu w sądzie i w drodze powrotnej do zakładu karnego lub aresztu śledczego.

§ 368. Ograniczenia, o których mowa w § 367 ust. 1 i 2, nie dotyczą obrońcy osoby tymczasowo aresztowanej.

§  368¹.

1. 96 W postanowieniu o zastosowaniu lub przedłużeniu tymczasowego aresztowania wydanym w postępowaniu sądowym, sąd każdorazowo, aż do uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie, oznacza czas trwania oraz termin, do którego tymczasowe aresztowanie ma trwać.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do postanowień w sprawie umieszczenia cudzoziemca w strzeżonym ośrodku albo w areszcie w celu wydalenia.

§  368².

1. Z chwilą wydania wyroku w stosunku do oskarżonego tymczasowo aresztowanego, sąd, stosownie do treści wyroku, wydaje z urzędu odpowiednie postanowienie co do uchylenia lub dalszego stosowania tymczasowego aresztowania (art. 264 § 1 i 2 kpk).

2. W razie wydania wyroku skazującego, odpis postanowienia, o którym mowa w ust. 1, doręcza się administracji aresztu śledczego lub zakładu karnego wraz z zawiadomieniem o treści wyroku (§ 370 ust. 1).

3. W razie gdy stosownie do treści wyroku sąd zarządza bezzwłoczne zwolnienie tymczasowo aresztowanego (art. 264 § 1 kpk), przepis § 371 stosuje się odpowiednio.

§  368³.

1. Sąd, który wydał postanowienie w przedmiocie utrzymania lub przedłużenia tymczasowego aresztowania podejrzanego (oskarżonego), przesyła administracji zakładu karnego lub aresztu śledczego odpis tego postanowienia odpowiednio wcześnie, tak aby właściwa jednostka otrzymała go najpóźniej na trzy dni robocze przed upływem terminu aresztowania określonego w postanowieniu o zastosowaniu tego środka. W razie stwierdzenia, że administracja zakładu lub aresztu nie otrzymała dokumentu w tym terminie, prezes sądu przekazuje bezzwłocznie teleksem, telefaksem lub telefonicznie informację o treści postanowienia i powoduje doręczenie jego odpisu oraz innych niezbędnych pism przed upływem tego terminu.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio w razie nieuwzględnienia wniosku prokuratora o przedłużenie tymczasowego aresztowania na dalszy czas oznaczony lub uchylenia przez właściwy sąd postanowienia przedłużającego tymczasowe aresztowanie.

3. 97 Jeżeli sąd nie uznał za celowe dalszego stosowania tymczasowego aresztowania, niezwłocznie zawiadamia o tym wstępnie, w dowolnej formie, administrację zakładu karnego - przed upływem terminu aresztowania, określonego w postanowieniu o jego zastosowaniu. Zawiadomienie to nie zwalnia sądu od obowiązku wysłania administracji zakładu karnego dokumentacji, o której mowa w przepisach poprzedzających.

§ 369. 98  

1. W razie konieczności przedłużenia tymczasowego aresztowania na czas przekraczający okres, o którym mowa w art. 263 § 3 kpk, sąd, przed którym sprawa się toczy, występuje do właściwego sądu apelacyjnego z wnioskiem o przedłużenie stosowania tymczasowego aresztowania z takim wyprzedzeniem, aby sąd ten otrzymał wniosek wraz z aktami sprawy nie później niż 14 dni przed upływem określonego dotychczas terminu stosowania tego środka.

2. Zawiadomienie o wystąpieniu do sądu apelacyjnego z wnioskiem, o którym mowa w ust. 1, wysyła się niezwłocznie do administracji zakładu karnego lub aresztu śledczego.

§  370.

1. Bezzwłocznie po wydaniu wyroku skazującego w stosunku do osoby pozbawionej wolności należy przesłać administracji zakładu karnego lub aresztu śledczego zawiadomienie wskazujące pełną kwalifikację prawną czynu przypisanego sprawcy, orzeczoną karę i podstawę jej wymierzenia oraz dane w przedmiocie zaliczenia tymczasowego aresztowania, czyniąc przy tym wzmiankę o nieprawomocności (prawomocności) wyroku, a także posiadane w sprawie informacje dotyczące osoby skazanego. O odroczeniu lub zarządzeniu przerwy w rozprawie przesyła się także odpowiednie zawiadomienie.

2. Jeżeli osoba pozbawiona wolności została doprowadzona do sądu, zawiadomienie i informacje, o których mowa w ust. 1, doręcza się za pośrednictwem dowódcy konwoju.

§  371.

1. W razie uchylenia tymczasowego aresztowania wobec oskarżonego doprowadzonego do sądu i pozostającego do jego dyspozycji w danej sprawie, przewodniczący rozprawy lub posiedzenia zarządza bezzwłoczne wypuszczenie tymczasowo aresztowanego na wolność, jeżeli nie podlega on zatrzymaniu w innej sprawie, oraz wydanie zwalnianemu, w razie potrzeby, zaświadczenia potwierdzającego najważniejsze dane personalne, datę i przyczyny zwolnienia. Pismo odpowiedniej treści wysyła się również organowi, który zawiadomiono o zastosowaniu tymczasowego aresztowania.

2. Przewodniczący rozprawy lub posiedzenia zarządza bezzwłoczne wysłanie do administracji zakładu karnego lub aresztu śledczego nakazu zwolnienia wraz z odpisem postanowienia. Sąd może doręczyć te dokumenty również za pośrednictwem dowódcy konwoju.

3. W uzasadnionym przypadku niezależnie od wysłania dokumentów, o których mowa w ust. 1, przewodniczący zarządza bezzwłoczne powiadomienie administracji zakładu karnego lub aresztu śledczego o zwolnieniu.

4. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio w razie uchylenia tymczasowego aresztowania w wyniku rozpoznania zażalenia na postanowienie o tymczasowym aresztowaniu (art. 252 § 1 i § 3 kpk) oraz w razie uznania bezpodstawności zatrzymania w wyniku rozpoznania zażalenia na zatrzymanie (art. 246 § 2 i § 3 kpk).

§  372¹.

1. Jeżeli wobec wychowanka zakładu poprawczego zastosowano w toku postępowania przygotowawczego tymczasowe aresztowanie, a akt oskarżenia został wniesiony do sądu, prezes tego sądu dokonuje kontroli celowości zmiany stosowanego wobec nieletniego środka zapobiegawczego.

2. W przypadku zmiany lub uchylenia środka zapobiegawczego należy nieletniego bezzwłocznie przenieść do zakładu poprawczego, a jeżeli został skreślony z ewidencji tego zakładu - do schroniska dla nieletnich wskazanego w ustalonym trybie.

3. Odpis postanowienia o zmianie lub uchyleniu środka zapobiegawczego oraz ewentualną informację o przeniesieniu nieletniego do schroniska dla nieletnich przesyła się bezzwłocznie właściwemu sądowi rodzinnemu, który w razie potrzeby podejmuje niezbędne czynności w celu umieszczenia nieletniego w zakładzie poprawczym.

§ 373. Jeżeli wychowanek zakładu poprawczego pozostaje tymczasowo aresztowany, sąd, który wydał nieprawomocny wyrok skazujący go na karę pozbawienia wolności, rozważa z urzędu celowość uchylenia tego środka i przeniesienia nieletniego do zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich. Przepis § 372 ust. 3 stosuje się odpowiednio.

§ 374. Jeżeli wobec wychowanka zakładu poprawczego, co do którego jest stosowane tymczasowe aresztowanie, sąd odwoławczy orzekł w wyniku apelacji łagodniejszą karę, sąd ten uchyla tymczasowe aresztowanie i kieruje nieletniego do zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich. Przepis § 372 ust. 3 stosuje się odpowiednio.

§ 375. Sąd, który wydał postanowienie o uchyleniu tymczasowego aresztowania lub o zmianie tego środka zapobiegawczego na łagodniejszy wobec wychowanka zakładu poprawczego, sporządza nakaz wydania nieletniego z aresztu śledczego, nakaz doprowadzenia go do zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich oraz nakaz przyjęcia go do zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich.

§ 376. Wychowanek zakładu poprawczego, wobec którego nie zostało uchylone tymczasowe aresztowanie, po prawomocnym skazaniu go na karę pozbawienia wolności pozostaje w areszcie śledczym do czasu podjęcia przez sąd rodzinny wykonujący środek poprawczy rozstrzygnięcia co do tego, czy ma być wykonywany środek poprawczy, czy kara pozbawienia wolności.

§ 377. Korespondencję osoby tymczasowo aresztowanej cenzuruje wyznaczony sędzia tego sądu, do którego dyspozycji osoba ta pozostaje, chyba że przewodniczący wydziału zarządzi inaczej.

§  378.

1. Poręczenie majątkowe w postaci pieniędzy, papierów wartościowych lub przedmiotu zastawu, o którym mowa w art. 266 § 1 kpk, składa się do depozytu sądowego. Pokwitowanie przyjęcia do depozytu dołącza się do protokołu przyjęcia poręczenia.

2. Przyjęcie poręczenia majątkowego w postaci hipoteki następuje przez dołączenie do protokołu przyjęcia poręczenia odpisu z księgi wieczystej, stwierdzającego dokonanie wpisu hipotecznego z tytułu poręczenia.

3. W protokole przyjęcia poręczenia odnotowuje się fakt zaznajomienia poręczającego z treścią art. 267-270 kpk.

§  379¹.

1. W razie przyjęcia poręczenia od kierownictwa zakładu pracy, szkoły lub uczelni, w którym oskarżony pracuje lub uczy się, albo od organizacji społecznej, której oskarżony jest członkiem, sąd zawiadamia o tym poręczającego; w protokole przyjęcia poręczenia odnotowuje się fakt zaznajomienia poręczającego z treścią art. 271-274 kpk.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio w razie przyjęcia poręczenia od zespołu żołnierskiego, z tym że zawiadomienie o przyjęciu poręczenia kieruje się do właściwego dowódcy wojskowego.

§ 380. W przypadku zastosowania dozoru Policji lub przełożonego wojskowego, sąd zawiadamia o tym właściwy organ, dołączając odpis postanowienia o zastosowaniu dozoru. Sąd zwraca się również do właściwego organu o bezzwłoczne zawiadomienie w razie naruszenia przez oskarżonego obowiązku nałożonego przy zastosowaniu dozoru.

§ 381. O uchyleniu lub zmianie środka zapobiegawczego w postaci poręczenia majątkowego, poręczenia lub dozoru zawiadamia się poręczającego albo organ sprawujący dozór.

§  382.

1. Przed zawieszeniem postępowania z powodu nieujęcia oskarżonego należy wyczerpać możliwości ustalenia jego adresu za pośrednictwem właściwej terenowo jednostki do spraw ewidencji ludności oraz Centralnego Biura Adresowego, a w razie bezskuteczności tej drogi - dokonać ustaleń na podstawie Kartoteki Skazanych i Tymczasowo Aresztowanych bądź zwrócić się do jednostki Policji właściwej według ostatniego, znanego sądowi miejsca zamieszkania lub pobytu oskarżonego, z poleceniem wszczęcia poszukiwań.

2. W razie wydania postanowienia o poszukiwaniu oskarżonego listem gończym, sąd może odstąpić od poszukiwań, o których mowa w ust. 1.

3. W razie wydania postanowienia o poszukiwaniu oskarżonego listem gończym, do listu gończego dołącza się odpisy aktu oskarżenia i postanowienia o tymczasowym aresztowaniu, a także nakaz przyjęcia oskarżonego dla administracji aresztu śledczego.

4. W przypadkach, o których mowa w ust. 1 i 3, nakaz przyjęcia może być wystawiony na areszt śledczy nie określony z nazwy.

§ 383. Zawiadomienie o odwołaniu poszukiwań lub listu gończego wysyła się do jednostki Policji, która na zarządzenie sądu dokonywała poszukiwań, bezzwłocznie po ustaniu przyczyny, która spowodowała wszczęcie poszukiwań lub rozesłanie listu gończego.

§ 3831. O zastosowaniu przez sąd środka zapobiegawczego w postaci zawieszenia oskarżonego w czynnościach służbowych lub w wykonywaniu zawodu albo w postaci nakazu powstrzymania się od określonej działalności lub od prowadzenia określonego rodzaju pojazdów (art. 276 kpk) zawiadamia się odpowiednie instytucje, organy samorządu zawodowego lub urzędy.

§  384.

1. W razie zastosowania środka zapobiegawczego w postaci zakazu opuszczania kraju przez oskarżonego (art. 277 kpk), odpis postanowienia w tym przedmiocie przesyła się właściwemu organowi paszportowemu oraz Straży Granicznej.

2. W razie zatrzymania paszportu lub innego dokumentu uprawniającego do przekroczenia granicy, składa się je do depozytu sądowego, o czym powiadamia się właściwy organ paszportowy.

Rozdział  4

Dowody rzeczowe

§  385.

1. Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, złożone lub zatrzymane w związku z postępowaniem przedmioty załącza się do akt sprawy, a w miarę potrzeby umieszcza się we wszytej do akt kopercie, na której zaznacza się zawartość i datę przyjęcia przedmiotu oraz nazwę organu lub nazwisko osoby, która go złożyła.

2. Jeżeli przedmioty złożone lub zatrzymane w związku z postępowaniem nie mogą być dołączone do akt sprawy ze względu na ich rozmiar, wartość lub znaczenie, przechowuje się je w biurze podawczym, kasie sądowej lub innym pomieszczeniu odpowiednio zabezpieczonym. Jednakże pieniądze, papiery wartościowe i kosztowności należy złożyć do depozytu sądowego.

§ 386. Nie wolno przechowywać w sądzie materiałów wybuchowych, łatwo palnych, broni, substancji promieniotwórczych, odurzających lub trujących. Sposób i miejsce ich przechowywania ustala prezes sądu w porozumieniu z dowódcą najbliższej jednostki wojskowej lub komendantem właściwej jednostki Policji.

§  387.

1. Oddanie przedmiotów na przechowanie powinno nastąpić bezzwłocznie po ich otrzymaniu przez sąd. Przedmioty przedstawia się sądowi tylko w przypadku, gdy są niezbędne przy czynności sądowej i tylko na czas niezbędny do dokonania tej czynności.

2. Przechowywane przedmioty wydaje się kierownikowi sekretariatu tylko na pisemne polecenie przewodniczącego rozprawy lub posiedzenia.

§ 388. Prezes sądu lub wyznaczony sędzia przy udziale kierownika oddziału administracyjnego przeprowadza, nie rzadziej niż co sześć miesięcy, kontrolę przechowywania przedmiotów na podstawie księgi przechowywanych przedmiotów, a w miarę potrzeby i na podstawie akt.

§ 389. Prezes sądu, w razie powstania możliwości zniszczenia lub uszkodzenia przechowywanych przedmiotów na skutek nieodpowiednich warunków przechowywania, wydaje zarządzenia w celu zapobieżenia zniszczeniu lub uszkodzeniu. Przepis art. 232 kpk stosuje się odpowiednio.

§  390.

1. Jednocześnie z przekazaniem akt sprawy innemu sądowi przekazuje się właściwemu organowi przedmioty przechowywane w związku ze sprawą, a jeżeli przedmiot nie jest przechowywany w biurze podawczym, o przekazaniu zawiadamia się przechowującego.

2. Jeżeli sprawę przekazano sądowi odwoławczemu, przedmioty przechowywane w związku z tą sprawą pozostawia się w dotychczasowym przechowywaniu, chyba że przewodniczący wydziału sądu pierwszej instancji lub przewodniczący wydziału sądu odwoławczego zarządzi inaczej.

3. W razie przekazania sprawy w celu uzupełnienia postępowania przygotowawczego, o przekazaniu zawiadamia się przechowującego przedmioty złożone lub zatrzymane w związku z postępowaniem w tej sprawie. Przechowywane przedmioty przekazuje się oskarżycielowi publicznemu tylko na jego żądanie.

Rozdział  5 ⁹⁹

Czynności w sprawach o wykroczenia

§ 391. Po wpłynięciu wniosku o ukaranie, złożonego przez oskarżyciela publicznego lub pokrzywdzonego występującego jako oskarżyciel posiłkowy - przewodniczący wydziału dokonuje wstępnej kontroli wniosku w celu ustalenia, czy spełnia on warunki formalne określone w art. 57 § 2-4 ustawy - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia, po czym niezwłocznie wydaje stosowne zarządzenia lub postanowienia.

§ 392. W przypadku złożenia wniosku o ukaranie przez pokrzywdzonego, jako oskarżyciela posiłkowego - przewodniczący wydziału, dokonując wstępnej kontroli tego wniosku, zarządza niezwłoczne zawiadomienie o nim właściwego oskarżyciela publicznego i wezwanie go do złożenia w terminie 7 dni materiału dowodowego zebranego w toku czynności wyjaśniających w danej sprawie lub do złożenia oświadczenia o braku takiego materiału.

§  393.

1. Zarządzenie przewodniczącego wydziału o zwrocie wniosku wobec stwierdzenia braków formalnych, o którym mowa w art. 59 § 1 ustawy - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia - wykonuje się niezwłocznie, ustalając wnioskodawcy siedmiodniowy termin do uzupełnienia wszystkich stwierdzonych i wskazanych w zarządzeniu braków.

2. Jeżeli wniosek nie pochodzi od oskarżyciela publicznego lub pełnomocnika, w zawiadomieniu, o którym mowa w ust. 1, należy wskazać skutki niewykonania zarządzenia w zakreślonym terminie.

§  394.

1. Przewodniczący wydziału, wydając zarządzenie o wszczęciu postępowania, kieruje jednocześnie sprawę do rozpoznania na rozprawie lub na posiedzeniu albo zarządza wykonanie innych niezbędnych czynności.

2. Zarządzenia, o których mowa w ust. 1, oraz oryginał postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania w przypadku, gdy istnieją okoliczności wyłączające wszczęcie postępowania, umieszcza się w aktach przed wnioskiem o ukaranie.

§  394¹.

1. Przewodniczący wydziału, kierując sprawę na rozprawę lub posiedzenie, określa osoby podlegające wezwaniu lub zawiadomieniu o terminie i miejscu rozprawy lub posiedzenia ze stosownym pouczeniem oraz ze wskazaniem skutków określonych w art. 60 § 2 zdanie drugie i art. 65 § 3 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.

2. Do zawiadomienia lub wezwania, o którym mowa w ust. 1, kierowanego do obwinionego, dołącza się odpis wniosku o ukaranie.

§  394².

1. Zawiadomienie o rozprawie lub posiedzeniu oskarżyciela publicznego dokonuje się przez przekazanie mu wykazu spraw wyznaczonych do rozpatrzenia w określonym dniu - niezwłocznie po sporządzeniu tego wykazu.

2. Sprawy z udziałem tych samych stron lub osób - w miarę możliwości należy wyznaczyć w tym samym dniu w następującej po sobie kolejności.

§ 3943. W razie złożenia przez obwinionego wniosku o wyznaczenie obrońcy z urzędu lub o zwolnieniu od kosztów postępowania - stosuje się odpowiednio § 350.

§ 3944. W razie śmierci oskarżyciela posiłkowego sąd zawiadamia o możliwości i terminie wstąpienia w prawa zmarłego tylko znane sądowi osoby najbliższe zmarłego.

§ 3945. W przypadku, o którym mowa w art. 82 § 5 pkt 1 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia, zarządzając natychmiastowe osadzenie skazanego w zakładzie karnym, stosuje się odpowiednio przepis § 361⁵.

§  394⁶.

1. Zarządzając zatrzymanie paszportu lub innego dokumentu upoważniającego do przekroczenia granicy na podstawie art. 82 § 5 pkt 2 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia, sąd wydaje skazanemu pokwitowanie stwierdzające jedynie fakt zatrzymania tego dokumentu i zawiadamia o tym wydział paszportowy lub - w odniesieniu do obcokrajowca - właściwy wydział konsularny.

2. Zwracając obwinionemu dokument, o którym mowa w ust. 1 lub na podstawie art. 91 § 4 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia, przewodniczący wydziału wydaje go za pokwitowaniem właściciela.

3. W razie nieodebrania dokumentu w zakreślonym terminie sąd zwraca paszport lub inny dokument upoważniający do przekroczenia granicy, właściwemu wydziałowi paszportowemu lub - w odniesieniu do cudzoziemców - wydziałowi konsularnemu.

§  394⁷.

1. Prezes sądu zapewni niezbędne warunki organizacyjne do rozpoznawania spraw o wykroczenia w trybie przyspieszonym, a w szczególności: lokale do rozpoznawania spraw, dyżury sędziów orzekających oraz możliwość korzystania przez obwinionych z pomocy obrońców.

2. Prezes sądu i przewodniczący wydziału obejmują szczególnym nadzorem czynności podejmowane przez sąd w sprawach o wykroczenia rozpatrywanych w postępowaniu przyspieszonym, ze specjalnym uwzględnieniem zachowania terminów w postępowaniu międzyinstancyjnym oraz w tych sprawach, w których orzeczona została natychmiastowa wykonalność wyroku skazującego.

§ 3948. Odpis nakazu karnego ¹⁰⁰ orzeczonego wyrokiem wydanym na posiedzeniu doręcza się oskarżycielowi i obwinionemu, jeżeli nie brali oni udziału w posiedzeniu lub nie byli obecni przy ogłoszeniu, z pouczeniem o terminie i sposobie zaskarżenia.

§ 3949. W razie gdy w postanowieniu o uchyleniu prawomocnego mandatu karnego sąd nakazał podmiotowi, na którego rachunek pobrano grzywnę, zwrot uiszczonej kwoty - przewodniczący wydziału zarządza niezwłocznie zawiadomienie tego podmiotu oraz ukaranego przez przesłanie im odpisów postanowienia.

§ 39410. Przekazane przez Policję na podstawie art. 136 ust. 1 Prawa o ruchu drogowym zatrzymane prawo jazdy przechowuje się w miejscu określonym przez prezesa sądu do czasu wydania przez sąd merytorycznego rozstrzygnięcia w tym przedmiocie, a następnie zwraca prawo jazdy właścicielowi lub przekazuje organowi właściwemu do spraw komunikacji.

Rozdział  6

Wykonanie orzeczeń sądowych

Oddział  1.

 Przepisy ogólne

§ 395. Każde orzeczenie powinno być skierowane do wykonania w ciągu 14 dni od jego uprawomocnienia się lub od daty zwrotu akt sądowi pierwszej instancji albo od daty otrzymania akt z kolegium do spraw wykroczeń. Za datę skierowania do wykonania orzeczenia uznaje się datę podpisania przez przewodniczącego wydziału pism kierujących orzeczenie do wykonania.

§ 396. W razie gdy z mocy przepisów szczególnych właściwy do wykonania orzeczonych kar lub środków karnych jest sąd inny niż ten, który orzekał w danej sprawie, odpisy wydanych w postępowaniu wykonawczym orzeczeń, których treść podlega odnotowaniu przez sąd orzekający, należy przesłać temu sądowi z powołaniem się na sygnaturę jego akt.

§  397.

1. W wykonywaniu dozorów, kary ograniczenia wolności oraz kontroli wykonywania orzeczonych przez sąd obowiązków bierze udział sądowy kurator zawodowy.

2. W szczególności sądowy kurator zawodowy wnioskuje kierowanie na posiedzenia wykonawcze spraw, w których w związku z przebiegiem procesu resocjalizacyjnego skazanego niezbędne jest podjęcie decyzji przez sąd.

3. W celu wykonania orzeczenia o dozorze sądowy kurator zawodowy, w terminie 14 dni od otrzymania odpisu orzeczenia, nawiązuje osobisty kontakt ze skazanym, dokonując oceny sytuacji podopiecznego w celu ustalenia podstawowych kierunków i częstotliwości kontaktów sądowego kuratora społecznego z podopiecznym.

Oddział  2.

 Kara pozbawienia wolności

§  398.

1. W celu wykonania wyroku skazującego na karę pozbawienia wolności sąd, który wydał wyrok w pierwszej instancji, podejmuje bezzwłocznie wszystkie czynności zmierzające do osadzenia skazanego w zakładzie karnym. W szczególności sąd przesyła administracji właściwego zakładu karnego lub aresztu śledczego odpis lub wypis wyroku z uzasadnieniem, jeżeli było sporządzone, ze wskazaniem daty uprawomocnienia się wyroku, ze wzmianką o wykonalności, oraz nakaz przyjęcia do odbycia kary, a także dołącza wymagane dane dotyczące osoby skazanego (art. 11 kkw), jeśli nie zostały przekazane wcześniej (§ 370 ust. 1). Jeżeli w aktach sprawy znajdują się opinie psychologiczne i psychiatryczne lub sprawozdania z obserwacji sądowo-psychiatrycznej, zawierające informacje o skazanym mające znaczenie dla wykonywania kary, informacje takie również przesyła się administracji zakładu karnego.

2. W odniesieniu do skazanych za przestępstwa popełnione z motywacji politycznej, religijnej lub przekonań ideowych, (art. 107 § 1 kkw) - informację w tym przedmiocie dołącza się do dokumentacji, o której mowa w ust. 1.

3. Jeżeli w toku postępowania sąd stwierdzi, że oskarżony jest osobą uzależnioną od alkoholu albo środków odurzających lub psychotropowych, w wykazie informacji o skazanym zamieszcza się stosowną adnotację. Sąd zawiadamia również właściwą dla miejsca zamieszkania lub pobytu skazanego komisję do spraw przeciwdziałania alkoholizmowi, jeżeli nie dokonano tego w postępowaniu przygotowawczym.

4. Jeżeli skazany na karę pozbawienia wolności przebywa na wolności i ma być doprowadzony przez Policję, dokumenty wymienione w ust. 1 doręcza się administracji zakładu karnego za pośrednictwem jednostki Policji mającej doprowadzić skazanego do zakładu w celu odbycia kary.

5. Wezwanie skazanego na karę pozbawienia wolności do stawienia się w wyznaczonym terminie w zakładzie karnym powinno zawierać pouczenie, że w razie niezastosowania się do wezwania, skazany zostanie doprowadzony przymusowo i obciążony kosztami doprowadzenia. O wyznaczonym terminie stawienia się skazanego w zakładzie karnym należy zawiadomić administrację właściwego zakładu karnego, zobowiązując ją do zawiadomienia sądu w razie niezgłoszenia się skazanego w tym terminie.

6. Polecając Policji doprowadzenie skazanego do zakładu karnego (art. 79 § 2 kkw), sąd przesyła jednostce Policji właściwej według ostatniego miejsca pobytu skazanego nakaz doprowadzenia, wskazując zakład karny, do którego doprowadzenie ma nastąpić, a nadto, w razie potrzeby, dołącza informację o przesłaniu dyrektorowi zakładu dokumentów wymienionych w ust. 1. Jeżeli skazanym jest żołnierz, a sąd zarządza doprowadzenie go do zakładu karnego, obowiązek doprowadzenia spoczywa na właściwych organach wojskowych (art. 79 § 3 kkw).

7. W razie zawieszenia postępowania wykonawczego lub odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności, co do której orzeczenie skierowano do wykonania, sąd zawiadamia o tym właściwy zakład karny lub jednostkę Policji, której polecono doprowadzenie skazanego do zakładu.

§ 399. W razie odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności zasadniczej lub zastępczej żołnierzowi zasadniczej służby wojskowej albo osobie powołanej do pełnienia takiej służby, sąd zawiadamia o tym dowódcę jednostki, w której skazany pełni służbę, albo właściwą wojskową komendę uzupełnień. Do zawiadomienia należy dołączyć pouczenie o treści art. 336 § 3 i § 4 kk i art. 158 kkw.

§  400.

1. W razie skazania wychowanka zakładu poprawczego na karę pozbawienia wolności, sąd, który wydał wyrok skazujący w pierwszej instancji, bezzwłocznie po uprawomocnieniu się orzeczenia, przesyła sądowi rodzinnemu wykonującemu środek poprawczy akta sprawy karnej albo akta zastępcze w celu rozstrzygnięcia, czy nie zachodzi potrzeba wykonania w pierwszej kolejności środka poprawczego.

2. Po otrzymaniu prawomocnego postanowienia o wykonaniu w pierwszej kolejności środka poprawczego, sąd zawiesza postępowanie wykonawcze w części dotyczącej kary pozbawienia wolności, zawiadamiając sąd rodzinny o wykonaniu wyroku w pozostałej części.

Oddział  3.

 Warunkowe umorzenie postępowania, warunkowe zawieszenie wykonania kary i warunkowe przedterminowe zwolnienie

§  401.

1. Jeżeli nałożono obowiązek naprawienia w całości lub w części szkody wyrządzonej przestępstwem na osobę, wobec której warunkowo umorzono postępowanie, warunkowo zawieszono wykonanie kary lub którą warunkowo przedterminowo zwolniono, sąd przesyła pokrzywdzonej przestępstwem osobie lub instytucji odpis lub wypis z orzeczenia ze wzmianką o wykonalności, z poleceniem zawiadomienia sądu w razie niewykonania przez zobowiązanego tego obowiązku.

2. W posiedzeniu sądu w przedmiocie podjęcia warunkowo umorzonego postępowania karnego oraz w przedmiocie zarządzenia wykonania warunkowo zawieszonej kary bierze udział zawodowy kurator sądowy, który sprawował lub nadzorował sprawowanie dozoru nad sprawcą lub skazanym.

3. W razie zarządzenia wykonania warunkowo zawieszonej kary, sąd przesyła odpis postanowienia w tym przedmiocie pokrzywdzonej osobie lub instytucji.

§  402.

1. W razie gdy osobę, wobec której warunkowo zawieszono wykonanie kary lub którą warunkowo przedterminowo zwolniono, oddano pod dozór, który ma być wykonywany w okręgu innego sądu, sąd, który orzekł dozór w pierwszej instancji, przesyła odpis lub wypis z orzeczenia w tym przedmiocie ze wzmianką o wykonalności odpowiednio - właściwemu sądowi rejonowemu lub sądowi penitencjarnemu, w którego okręgu dozór ma być wykonywany, dołączając odpisy dokumentów z akt sprawy, niezbędnych dla prawidłowego wykonywania dozoru.

2. W razie zarządzenia wykonania warunkowo zawieszonej kary lub w razie odwołania warunkowego przedterminowego zwolnienia, przepisy § 398 stosuje się odpowiednio, z tym że do dokumentacji określonej w tych przepisach dołącza się również odpis postanowienia, zarządzającego wykonanie warunkowo zawieszonej kary lub odwołującego warunkowe przedterminowe zwolnienie.

3. W posiedzeniu sądu w przedmiocie odwołania warunkowego zwolnienia powinien brać udział sądowy kurator zawodowy, który sprawował lub nadzorował sprawowanie dozoru nad skazanym.

Oddział  4.

 Kara ograniczenia wolności

§  403.

1. W celu wykonania wyroku skazującego na karę ograniczenia wolności sąd, który wydał wyrok w pierwszej instancji, przesyła odpis lub wypis wyroku ze wzmianką o wykonalności:

1) w przypadku orzeczenia wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne wskazanej przez sąd w odpowiednim zakładzie pracy, placówce służby zdrowia, pomocy społecznej, organizacji lub instytucji charytatywnej albo na rzecz społeczności lokalnej - wyznaczonemu przez właściwy organ samorządu terytorialnego komunalnemu zakładowi pracy lub wskazanemu przez sąd innemu zakładowi pracy, odpowiedniej placówce, instytucji albo organizacji, reprezentującej społeczność lokalną (art. 56 kkw),

2) w przypadku orzeczenia potrącenia wynagrodzenia za pracę (art. 35 § 2 kk) - zakładowi pracy zatrudniającemu skazanego.

2. Do wysyłanego przez sąd odpisu lub wypisu wyroku, o którym mowa w ust. 1, dołącza się pouczenie o obowiązku zawiadomienia sądowego kuratora zawodowego o dacie rozpoczęcia wykonywania kary ograniczenia wolności oraz o obowiązkach, o których mowa w art. 58 § 1 i 2 oraz art. 59 kkw. Zakład pracy lub instytucję użyteczności publicznej należy nadto pouczyć o treści art. 83 kk.

3. Jeżeli kara ograniczenia wolności ma być wykonywana przez inny sąd niż sąd, który wydał wyrok w pierwszej instancji, należy przesłać temu sądowi odpis lub wypis z wyroku wraz z uzasadnieniem, jeżeli zostało sporządzone, ze wzmianką o wykonalności, oraz odpisy dokumentów z akt sprawy, niezbędnych dla prawidłowego wykonania kary.

4. Zarządzając wykonanie kary ograniczenia wolności, należy zawiadomić uprawnionego o mających nastąpić na jego rzecz potrąceniach z wynagrodzenia skazanego, jeżeli potrącenia takie orzeczono.

§ 404. W razie orzeczenia kary ograniczenia wolności wobec żołnierza służby zasadniczej lub osoby powołanej do czynnej służby wojskowej, kierując do wykonania tę karę (art. 323 § 3 i § 4 kk), dokumenty, o których mowa w § 403, przesyła się odpowiednio do dowódcy jednostki, w której skazany pełni służbę, lub do dowódcy właściwej jednostki wojskowej wraz z pouczeniem o treści art. 323 § 5 kk.

Oddział  5.

 Ułaskawienie

§ 405. W postępowaniu o ułaskawienie sporządzone przez sąd opinie pozytywne o skazanym dołącza się do akt sprawy w zalakowanej kopercie.

§  406.

1. W stosunku do skazanego przebywającego w zakładzie karnym lub areszcie śledczym postanowienie o ułaskawieniu wykonuje sąd pierwszej instancji, a w przypadku gdy akt łaski dotyczy warunkowego przedterminowego zwolnienia - sąd penitencjarny.

2. Jeżeli z postanowienia o ułaskawieniu wynika obowiązek bezzwłocznego zwolnienia skazanego z zakładu karnego lub aresztu śledczego, sąd pierwszej instancji lub sąd penitencjarny doręcza administracji zakładu karnego lub aresztu śledczego nakaz zwolnienia oraz odpis zarządzenia o zwolnieniu skazanego na skutek zastosowania prawa łaski. Sąd penitencjarny przesyła sądowi, który wydał orzeczenie w pierwszej instancji, akta sprawy wraz z drugim egzemplarzem odpisu wyciągu z postanowienia o ułaskawieniu.

3. Jeżeli postanowienie o ułaskawieniu dotyczy skazanego pozostającego na wolności, sąd pierwszej instancji bądź sąd penitencjarny zwraca się pisemnie do ułaskawionego o przybycie do sądu w oznaczonym terminie w celu wręczenia postanowienia o ułaskawieniu. W razie niestawiennictwa odpis wyciągu z postanowienia o ułaskawieniu przesyła się ułaskawionemu za pośrednictwem urzędu pocztowego.

4. Po dokonaniu czynności związanych z wykonaniem aktu łaski w przedmiocie warunkowego przedterminowego zwolnienia, sąd penitencjarny przesyła akta sprawy, wraz z drugim egzemplarzem odpisu wyciągu z postanowienia o ułaskawieniu, sądowi, który wydał orzeczenie w pierwszej instancji.

5. O wszystkich przypadkach ułaskawienia zawiadamia się Centralny Rejestr Skazanych. W razie gdy ułaskawienie dotyczy darowania lub skrócenia okresu obowiązywania zastosowanych środków karnych, zawiadamia się ponadto odpowiednie organy, instytucje, zakład pracy lub organizacje wymienione w art. 179, 180-183 kkw.

6. Jeżeli Prezydent nie skorzystał z prawa łaski, zawiadomienie w tym przedmiocie doręcza sąd pierwszej instancji zarówno skazanym przebywającym w zakładach karnych i aresztach śledczych, jak i osobom przebywającym na wolności.

Oddział  6.

 Zabezpieczenie i kary majątkowe

§  407.

1. W razie wydania postanowienia o zabezpieczeniu roszczeń o naprawienie szkody lub grożących oskarżonemu kar majątkowych lub środków karnych o charakterze majątkowym, sąd przesyła bezzwłocznie odpis postanowienia, opatrzony wzmianką o wykonalności, właściwemu organowi egzekucyjnemu, zawiadamiając go o posiadanych danych o majątku oskarżonego. Zawiadomienia te należy przesyłać w miarę dokonywania ustaleń w tym zakresie, również po wydaniu postanowienia o zabezpieczeniu.

2. W razie uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie, w której wydano postanowienie, o jakim mowa w ust. 1, sąd przesyła bezzwłocznie organowi egzekucyjnemu dokonującemu zabezpieczenia odpis tego orzeczenia do wiadomości.

§  408.

1. W celu wykonania wyroku skazującego na grzywnę, sąd, który wydał wyrok w pierwszej instancji, bezzwłocznie po uprawomocnieniu się wyroku wpisuje grzywnę do dziennika należności sądowych i wzywa skazanego do dobrowolnego jej uiszczenia w terminie 30 dni, z pouczeniem, że w razie nieuiszczenia grzywny zostanie wszczęte postępowanie egzekucyjne, którego koszty obciążą skazanego.

2. Po bezskutecznym upływie terminu do dobrowolnego uiszczenia grzywny i nierozłożenia jej na raty, sąd wykonujący orzeczenie przesyła właściwemu organowi egzekucyjnemu tytuł wykonawczy z poleceniem jego wykonania, chyba że z uwagi na to, iż skazany jest pozbawiony wolności albo mieszkając za granicą tylko czasowo przebywa na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, sąd uzna, że egzekucja byłaby bezskuteczna.

3. W razie stwierdzenia nieściągalności grzywny nie przekraczającej 100 dziennych stawek, sąd może zwrócić się do skazanego o wyrażenie zgody na zamianę grzywny na pracę społecznie użyteczną. W piśmie do skazanego sąd określa rodzaj i czas trwania pracy.

4. W przypadku gdy skazany nie wyrazi zgody na podjęcie pracy społecznie użytecznej bądź pracy tej nie podejmie lub nie wykonuje - sąd zarządza wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności. Przepisy § 398 stosuje się odpowiednio, z tym że do dokumentacji określonej w tych przepisach dołącza się również odpis postanowienia o wykonaniu zastępczej kary pozbawienia wolności.

5. W posiedzeniu sądu w przedmiocie zarządzenia wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności powinien brać udział zawodowy kurator sądowy, który sprawował lub nadzorował sprawowanie dozoru nad skazanym.

Oddział  7.

 Środki karne

§ 409. O prawomocnie orzeczonym pozbawieniu praw publicznych - sąd, który wydał wyrok w pierwszej instancji, zawiadamia odpowiednie organy i instytucje, o których mowa w art. 179 kkw.

§  410.

1. O prawomocnie orzeczonym zakazie zajmowania określonych stanowisk, wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności albo zakazie prowadzenia pojazdów sąd, który wydał wyrok w pierwszej instancji, zawiadamia odpowiednio: właściwy organ administracji rządowej lub samorządu terytorialnego, zakład pracy, instytucję lub organizację, o których mowa w art. 180-183 kkw, przesyłając odpis lub wypis z orzeczenia, w miarę potrzeby wraz z uzasadnieniem, jeżeli zostało sporządzone

2. Jednocześnie sąd wskazuje datę początkową, od której należy liczyć okres wykonania środka karnego, i poucza o treści art. 185 kkw.

§  411.

1. W celu wykonania środka karnego przepadku przedmiotów lub ściągnięcia kwoty pieniężnej, będącej równowartością przedmiotów, których przepadku nie można było orzec, wysyła się odpis lub wyciąg tego wyroku urzędowi skarbowemu właściwemu ze względu na siedzibę sądu orzekającego w pierwszej instancji.

2. W razie orzeczenia przepadku przedmiotu przechowywanego przez sąd, należy przekazać jednocześnie do biura podawczego lub do kasy sądowej odpis lub wypis z orzeczenia, z zaznaczeniem daty jego prawomocności, z poleceniem przekazania przedmiotu właściwemu urzędowi skarbowemu. Jeżeli przedmiot przechowywany jest w aktach sprawy, przekazuje się go bezpośrednio właściwemu organowi na podstawie protokołu zdawczo-odbiorczego.

3. Postępowanie z przedmiotami, które w razie orzeczenia ich przepadku podlegają przekazaniu bezpośrednio innym organom niż organ, o którym mowa w ust. 1 i 2, regulują odrębne przepisy.

4. W razie orzeczenia przepadku przedmiotu przechowywanego poza sądem, wysyłając urzędowi skarbowemu lub instytucji, o której mowa w ust. 3, odpis lub wyciąg orzeczenia do wykonania, należy jednocześnie wysłać odpis lub wyciąg tego orzeczenia wraz z poleceniem wydania przedmiotu instytucji lub osobie, u której przedmiot jest przechowywany.

5. W razie orzeczenia przepadku przedmiotu z poleceniem jego zniszczenia, wykonanie tego orzeczenia należy do kierownika sekretariatu; ze zniszczenia przedmiotu sporządza się protokół, który dołącza się do akt sprawy.

§  412.

1. Wykonując orzeczenie o przepadku przedmiotów przestępstwa lub wykroczenia skarbowego, zabezpieczonych przez urząd celny, sąd przesyła temu urzędowi odpis orzeczenia ze wzmianką o wykonalności.

2. Wykonując orzeczenie o przepadku przedmiotów pochodzących z przestępstw przeciwko mieniu, gospodarczych i skarbowych, sąd przesyła odpis lub wypis z prawomocnego orzeczenia jednostce Policji, która prowadziła czynności dochodzeniowe w tej sprawie.

§  413.

1. Wypis wyroku publikowany w związku z orzeczeniem kary podania wyroku do publicznej wiadomości powinien zawierać imię i nazwisko, datę i miejsce urodzenia oraz imiona rodziców skazanego, czas, miejsce i rodzaj popełnionego przestępstwa, ewentualnie wysokość wyrządzonej szkody oraz podstawę prawną skazania wraz z wymiarem kary. Opis przestępstwa powinien być podany w sposób zwięzły i zrozumiały dla czytelnika. Przy kwalifikacji kumulatywnej oraz karze łącznej należy podać jedynie przepis najsurowszy, na którego podstawie została wymierzona kara.

2. Nie jest dopuszczalne publikowanie danych dotyczących osoby pokrzywdzonego, chyba że jest to uzasadnione jego interesem.

3. Przewodniczący wydziału stwierdza prawidłowość sporządzonego wypisu wyroku i zarządza przesłanie go do publikacji.

Oddział  8.

 Środki zabezpieczające i koszty sądowe

§  414.

1. Przesyłając do wykonania orzeczenie o zastosowaniu środka zabezpieczającego, polegającego na umieszczeniu sprawcy w odpowiednim zakładzie psychiatrycznym (art. 94 § 1 kk) lub w zamkniętym zakładzie leczenia odwykowego (art. 96 kk), sąd kontroluje przestrzeganie warunków, o których mowa w art. 203 kkw, dotyczących wykonywania środka zabezpieczającego.

2. Przed wydaniem postanowienia zarządzającego ponowne umieszczenie sprawcy w odpowiednim zakładzie psychiatrycznym (art. 94 § 3 kk), sąd zasięga opinii biegłych lekarzy psychiatrów i psychologów.

§ 415. Postanowienie ustalające wysokość kosztów przypadających w związku z postępowaniem wydaje sąd pierwszej instancji, który orzekał w danej sprawie, niezwłocznie po uprawomocnieniu się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie, jeśli rozstrzygnięcia w tym przedmiocie nie zapadły wcześniej. W miarę potrzeby wydaje się dodatkowe postanowienie.

§ 416. Koszty sądowe i pieniężne kary porządkowe stanowiące należności sądowe ściągane są w tym samym trybie co kara grzywny; po bezskutecznym upływie 30-dniowego terminu przewidzianego do dobrowolnego ich uiszczenia - koszty sądowe i pieniężne kary porządkowe ściągane są w drodze egzekucji (art. 206 § 1 kkw).

§ 417. Odraczanie, rozkładanie na raty i umarzanie należności sądowych następuje na takich samych zasadach i w takim samym trybie jak odraczanie, rozkładanie na raty i umarzanie grzywny, przy czym okres odroczenia pieniężnej kary porządkowej nie może przekraczać 6 miesięcy (art. 206 § 2 kkw).

TYTUŁ  III

Przepisy końcowe

§ 418. Zasady biurowości w sprawach sądowych, a w szczególności prowadzenia akt oraz urządzeń ewidencyjnych służących do rejestrowania spraw i czynności sądu podejmowanych w tych sprawach, określają właściwe przepisy.

§ 419. Tracą moc przepisy dotyczące przedmiotów uregulowanych w niniejszym rozporządzeniu. W szczególności traci moc rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 grudnia 1969 r. - Regulamin czynności sądów wojewódzkich i rejonowych w sprawach cywilnych i karnych (Dz. U. Nr 37, poz. 325, z 1975 r. Nr 5, poz. 30 i z 1985 r. Nr 28, poz. 122).

§ 420. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia.

* Z dniem 1 października 2001 r. nin. rozporządzenie traci moc w części sprzecznej z ustawą z dnia 27 lipca 2001 r. prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U.01.98.1070) - zob. art. 211 § 2 tej ustawy.

Z dniem 5 lutego 2005 r. nin. rozporządzenie traci moc w części wydanej na podstawie art. 783 § 1 ustawy - Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U.64.43.296) w związku ze zmianą tego przepisu przez art. 1 pkt 118 ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.04.172.1804).

1 Oznaczenie tytułu I zmienione przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 25 września 1990 r. (Dz.U.90.66.394) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1990 r.

2 § 4 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 25 września 1990 r. (Dz.U.90.66.394) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1990 r.

3 § 6 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 25 września 1990 r. (Dz.U.90.66.394) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1990 r.

4 § 6 ust. 4 dodany przez § 1 pkt 1 lit. a) rozporządzenia z dnia 7 września 1989 r. (Dz.U.89.53.315) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1989 r.

5 Rozdział 4 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 25 września 1990 r. (Dz.U.90.66.394) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1990 r.

6 § 16 ust. 1 pkt 6 dodany przez § 1 pkt 1 lit. a) rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

7 § 16 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 1 lit. b) rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

8 § 34 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 25 września 1990 r. (Dz.U.90.66.394) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1990 r.

9 § 35 skreślony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

10 § 36 pkt 6 zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 16 maja 2000 r. (Dz.U.00.42.480) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 23 maja 2000 r.

11 § 38 zmieniony przez § 1 pkt 3 lit. a) rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

12 § 38 pkt 1 skreślony przez § 1 pkt 6 lit. a) rozporządzenia z dnia 25 września 1990 r. (Dz.U.90.66.394) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1990 r.

13 § 38 pkt 5 skreślony przez § 1 pkt 3 lit. b) rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

14 § 38 pkt 8 zmieniony przez § 1 pkt 6 lit. b) rozporządzenia z dnia 25 września 1990 r. (Dz.U.90.66.394) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1990 r.

15 § 39 zmieniony przez § 1 pkt 7 rozporządzenia z dnia 25 września 1990 r. (Dz.U.90.66.394) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1990 r.

16 § 40 zmieniony przez § 1 pkt 7 rozporządzenia z dnia 25 września 1990 r. (Dz.U.90.66.394) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1990 r.

17 § 42:

- zmieniony przez § 1 pkt 8 rozporządzenia z dnia 25 września 1990 r. (Dz.U.90.66.394) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1990 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

18 § 52 skreślony przez § 1 pkt 9 rozporządzenia z dnia 25 września 1990 r. (Dz.U.90.66.394) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1990 r.

19 § 53 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 16 maja 2000 r. (Dz.U.00.42.480) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 23 maja 2000 r.

20 § 55 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 10 rozporządzenia z dnia 25 września 1990 r. (Dz.U.90.66.394) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1990 r.

21 Tytuł II zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 17 lipca 1998 r. (Dz.U.98.100.644) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 września 1998 r.

22 § 60:

- zmieniony przez § 1 pkt 2 lit. a) rozporządzenia z dnia 7 września 1989 r. (Dz.U.89.53.315) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1989 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

23 § 61 ust. 3 skreślony przez § 1 pkt 2 lit. b) rozporządzenia z dnia 7 września 1989 r. (Dz.U.89.53.315) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1989 r.

24 § 63 ust. 1 pkt 2:

- zmieniony przez § 1 pkt 11 lit. a) rozporządzenia z dnia 25 września 1990 r. (Dz.U.90.66.394) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1990 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 6 lit. a) rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

25 § 63 ust. 1 pkt 6 zmieniony przez § 1 pkt 11 lit. b) rozporządzenia z dnia 25 września 1990 r. (Dz.U.90.66.394) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1990 r.

26 § 63 ust. 1 pkt 12 zmieniony przez § 1 pkt 6 lit. b) rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

27 § 63 ust. 2a dodany przez § 1 pkt 6 lit. c) rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

28 § 63 ust. 4 skreślony przez § 1 pkt 12 rozporządzenia z dnia 25 września 1990 r. (Dz.U.90.66.394) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1990 r.

29 § 83 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 13 rozporządzenia z dnia 25 września 1990 r. (Dz.U.90.66.394) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1990 r.

30 § 83 ust. 4 zmieniony przez § 1 pkt 13 rozporządzenia z dnia 25 września 1990 r. (Dz.U.90.66.394) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1990 r.

31 § 90 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 14 rozporządzenia z dnia 25 września 1990 r. (Dz.U.90.66.394) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1990 r.

32 § 105 ust. 1:

- zmieniony przez § 1 pkt 15 rozporządzenia z dnia 25 września 1990 r. (Dz.U.90.66.394) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1990 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 7 rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

33 § 107 zmieniony przez § 1 pkt 8 rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

34 § 113 zmieniony przez § 1 pkt 9 rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

35 Rozdział 9 skreślony przez § 1 pkt 16 rozporządzenia z dnia 25 września 1990 r. (Dz.U.90.66.394) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1990 r.

36 Rozdział 10 zmieniony przez § 1 pkt 17 rozporządzenia z dnia 25 września 1990 r. (Dz.U.90.66.394) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1990 r.

37 § 120 zmieniony przez § 1 pkt 10 rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

38 Dział II tytuł zmieniony przez § 1 pkt 2 lit. c) rozporządzenia z dnia 7 września 1989 r. (Dz.U.89.53.315) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1989 r.

39 § 123 skreślony przez § 1 pkt 11 rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

40 § 128 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 18 rozporządzenia z dnia 25 września 1990 r. (Dz.U.90.66.394) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1990 r.

41 § 128 ust. 4 zmieniony przez § 1 pkt 12 rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

42 § 130 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 19 rozporządzenia z dnia 25 września 1990 r. (Dz.U.90.66.394) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1990 r.

43 § 145 zmieniony przez § 1 pkt 20 rozporządzenia z dnia 25 września 1990 r. (Dz.U.90.66.394) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1990 r.

44 § 153 zmieniony przez § 1 pkt 13 rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

45 Tutuł oddziału 9 zmieniony przez § 1 pkt 14 rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

46 § 155 zmieniony przez § 1 pkt 15 rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

47 § 156 zmieniony przez § 1 pkt 16 rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

48 § 157 zmieniony przez § 1 pkt 17 rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

49 § 162:

- zmieniony przez § 1 pkt 2 lit. d) rozporządzenia z dnia 7 września 1989 r. (Dz.U.89.53.315) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1989 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 18 rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

50 § 164 ust. 2:

- zmieniony przez § 1 pkt 19 rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 18 września 2001 r. (Dz.U.01.102.1123) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 23 września 2001 r.

51 § 167:

- zmieniony przez § 1 pkt 21 rozporządzenia z dnia 25 września 1990 r. (Dz.U.90.66.394) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1990 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 20 rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

52 § 168 skreślony przez § 1 pkt 21 rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

53 § 169 skreślony przez § 1 pkt 21 rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

54 § 170 skreślony przez § 1 pkt 22 rozporządzenia z dnia 25 września 1990 r. (Dz.U.90.66.394) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1990 r.

55 § 171 skreślony przez § 1 pkt 22 rozporządzenia z dnia 25 września 1990 r. (Dz.U.90.66.394) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1990 r.

56 § 173 ust. 3 pkt 2 zmieniony przez § 2 rozporządzenia z dnia 25 września 1990 r. (Dz.U.90.66.394) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1990 r.

57 § 174 zmieniony przez § 1 pkt 23 rozporządzenia z dnia 25 września 1990 r. (Dz.U.90.66.394) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1990 r.

58 § 178 zmieniony przez § 2 rozporządzenia z dnia 25 września 1990 r. (Dz.U.90.66.394) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1990 r.

59 § 179 skreślony przez § 1 pkt 24 rozporządzenia z dnia 25 września 1990 r. (Dz.U.90.66.394) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1990 r.

60 § 181 skreślony przez § 1 pkt 21 rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

61 § 183 zmieniony przez § 1 pkt 22 rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

62 § 186 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 23 rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

63 § 187 zmieniony przez § 1 pkt 24 rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

64 § 189 ust. 1 zmieniony przez § 2 rozporządzenia z dnia 25 września 1990 r. (Dz.U.90.66.394) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1990 r.

65 § 190 skreślony przez § 1 pkt 25 rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

66 § 191 skreślony przez § 1 pkt 25 rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

67 Oddział 4 zmieniony przez § 1 rozporządzenia z dnia 21 grudnia 2000 r. (Dz.U.00.117.1246) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2001 r.

68 § 220 zmieniony przez § 1 pkt 27 rozporządzenia z dnia 25 września 1990 r. (Dz.U.90.66.394) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1990 r.

69 § 222 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 27 rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

70 Rozdział 2a dodany przez § 1 pkt 2 lit. e) rozporządzenia z dnia 7 września 1989 r. (Dz.U.89.53.315) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1989 r.

71 § 227¹ zmieniony przez § 1 pkt 28 rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

72 § 227⁶ ust. 1 skreślony przez § 1 pkt 29 lit. a) rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

73 § 227⁶ ust. 4 zmieniony przez § 1 pkt 29 lit. b) rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

74 Rozdział 2b:

- dodany przez § 1 pkt 30 rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 18 września 2001 r. (Dz.U.01.102.1123) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 23 września 2001 r.

75 Tytuł rozdziału 3 zmieniony przez § 1 pkt 28 rozporządzenia z dnia 25 września 1990 r. (Dz.U.90.66.394) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1990 r.

76 § 228 pkt 4 dodany przez § 1 pkt 31 rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

77 § 247 ust. 3 dodany przez § 1 pkt 32 rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

78 § 253 zmieniony przez § 1 pkt 33 rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

79 § 257 zmieniony przez § 1 pkt 34 rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

80 § 257¹ dodany przez § 1 pkt 35 rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

81 § 305 zmieniony przez § 2 rozporządzenia z dnia 25 września 1990 r. (Dz.U.90.66.394) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1990 r.

82 § 306 ust. 1 według numeracji ustalonej przez § 1 pkt 36 lit. a) rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

83 § 306 ust. 2 dodany przez § 1 pkt 36 lit. b) rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

84 § 315 zmieniony przez § 1 pkt 29 rozporządzenia z dnia 25 września 1990 r. (Dz.U.90.66.394) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1990 r.

85 § 317 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 30 rozporządzenia z dnia 25 września 1990 r. (Dz.U.90.66.394) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 października 1990 r.

86 § 318 zmieniony przez § 1 pkt 37 rozporządzenia z dnia 19 czerwca 1996 r. (Dz.U.96.70.334) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1996 r.

87 Tytuł II dział III zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 17 lipca 1998 r. (Dz.U.98.100.644) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 września 1998 r.

88 Tytuł działu III zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 21 września 2001 r. (Dz.U.01.106.1158) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 września 2001 r.

89§ 344 zmieniony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 16 maja 2000 r. (Dz.U.00.42.480) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 23 maja 2000 r.

90 § 344 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 21 września 2001 r. (Dz.U.01.106.1158) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 września 2001 r.

91 § 351 zmieniony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 21 września 2001 r. (Dz.U.01.106.1158) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 września 2001 r.

92 § 352² ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 21 września 2001 r. (Dz.U.01.106.1158) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 września 2001 r.

93 § 355 zmieniony przez § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 21 września 2001 r. (Dz.U.01.106.1158) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 września 2001 r.

94 § 355¹ dodany przez § 1 pkt 6 rozporządzenia z dnia 21 września 2001 r. (Dz.U.01.106.1158) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 września 2001 r.

95 § 361⁷ ust. 4 dodany przez § 1 pkt 7 rozporządzenia z dnia 21 września 2001 r. (Dz.U.01.106.1158) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 września 2001 r.

96 § 368¹ ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 8 rozporządzenia z dnia 21 września 2001 r. (Dz.U.01.106.1158) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 września 2001 r.

97 § 368³ ust. 3 dodany przez § 1 pkt 9 rozporządzenia z dnia 21 września 2001 r. (Dz.U.01.106.1158) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 września 2001 r.

98 § 369 zmieniony przez § 1 pkt 10 rozporządzenia z dnia 21 września 2001 r. (Dz.U.01.106.1158) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 września 2001 r.

99 Tytuł II dział III rozdział 5 zmieniony przez § 1 pkt 11 rozporządzenia z dnia 21 września 2001 r. (Dz.U.01.106.1158) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 17 października 2001 r.

100 Obecnie: wyroku nakazowego, stosownie do art. 10 ustawy z dnia 10 stycznia 2003 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego, ustawy - Przepisy wprowadzające Kodeks postępowania karnego, ustawy o świadku koronnym oraz ustawy o ochronie informacji niejawnych (Dz.U.03.17.155), która wchodzi w życie z dniem 1 lipca 2003 r.

• Identyfikator: Dz.U.1987.38.218
• Rodzaj: Rozporządzenie
• Tytuł: Regulamin wewnętrznego urzędowania sądów powszechnych.
• Data aktu: 19/11/1987
• Data ogłoszenia: 18/12/1987
• Data wejścia w życie: 19/03/1988