Likwidacja umów dzierżawnych, dotyczących gruntów parcelowanych.

ROZPORZĄDZENIE
PREZYDENTA RZECZYPOSPOLITEJ
z dnia 19 listopada 1927 r.
o likwidacji umów dzierżawnych, dotyczących gruntów parcelowanych.

Na podstawie art. 44 ust. 6 Konstytucji i ustawy z dnia 2 sierpnia 1926 roku o upoważnieniu Prezydenta Rzeczypospolitej do wydawania rozporządzeń z mocą ustawy (Dz. U. R. P. № 78, poz. 443) postanawiam co następuje:
Art.  1.
1)
Umowy dzierżawna w odniesieniu do przeznaczonych na parcelację lub osadnictwo obszarów z nieruchomości ziemskich, stanowiących własność Państwa, ulegają rozwiązaniu niezależnie od warunków umowy dzierżawnej, dotyczących trwania czasu dzierżawy, w dniu 1 kwietnia, jeżeli właściciel przynajmniej na rok przed tym terminem dokona wypowiedzenia dzierżawy.
2)
Postanowienia cz. 1 nie pozbawiają właściciela prawa wypowiedzenia umowy dzierżawnej na warunkach tejże umowy, a wówczas postanowienia niniejszego rozporządzenia nie będą miały zastosowania.
Art.  2.
1)
Oznaczone w art. 1 wypowiedzenie winno być dokonane w trybie administracyjnym.
2).
Do dokonania wypowiedzenia właściwą jest władza administracyjna drugiej instancji, pod której zarządem znajduje się nieruchomość. Wypowiedzenia może również dokonać okręgowy urząd ziemski na żądanie tej władzy.
Art.  3.
1)
Obszary, co do których umowa ulega rozwiązaniu na mocy art. 1, dzierżawca jest obowiązany oddać właścicielowi pod względem uprawy, zasiewów, zbiorów, zapasów i inwentarza w takim stanie, w jakim przy normalnem prowadzeniu gospodarstwa w danych warunkach winnyby być w tym dniu te obszary, gdyby umowa dzierżawna nie uległa rozwiązaniu.
2)
Rozwiązanie umowy zwalnia strony od warunków umowy, które miały być spełnione w latach następnych. Warunki umowy dzierżawnej, które miały być spełnione przez właściciela lub przez dzierżawcę w czasie, który upłynął przed rozwiązaniem umowy, obowiązują strony; spory co do rozrachunków z tytułu niespełnienia tych warunków podlegają właściwości sądów.
Art.  4.

Jeżeli wedle warunków umowy dzierżawnej zbiory, zapasy i inwentarze w całości lub częściowo miały po upływie terminu dzierżawy stanowić własność dzierżawcy, warunek ten winien być zachowany i przy rozwiązaniu umowy na mocy art. 1, a wówczas dzierżawcy nie służy prawo do zwrotu kosztów upraw i zasiewów.

Art.  5.
1)
Jeżeli w umowie dzierżawnej było zastrzeżone odszkodowanie dla dzierżawcy za przedterminowe rozwiązanie z nim umowy dzierżawnej, to ten warunek umowy obowiązuje obie strony i przy rozwiązaniu umowy na mocy art. 1.
2)
Gdy umowa dzierżawna nie zawiera oznaczonego w cz. 1 zastrzeżenia, to dzierżawcy służy prawo do zwrotu kosztów upraw i zasiewów, dokonanych w ostatnim roku trwania dzierżawy, jeżeli wedle warunków umowy nie był obowiązany do dokonania tych upraw i zasiewów w ostatnim roku przed upływem umownego terminu dzierżawy, a nadto służy mu prawo do odszkodowania z powodu niezamortyzowanych, a pożytecznych dla gospodarstwa wkładów, oraz z powodu utraconych korzyści.
Art.  6.

Wysokość zwracanych kosztów upraw i zasiewów oraz wysokość odszkodowania ustalona będzie przy analogicznem zastosowaniu trybu, przewidzianego w cz. 4 art. 27 oraz w art. 28 i 29 ustawy z dnia 28 grudnia 1925 roku o wykonaniu reformy rolnej (Dz. U. R. P. z 1926 r. № 1, poz. 1). Zlikwidowanie umów dzierżawnych w odniesieniu do specjalnych warunków, nieprzewidzianych w niniejszem rozporządzeniu, dokonane będzie po zasięgnięciu opinji rzeczoznawców.

Art.  7.

Suma utraconych korzyści obliczać się będzie, jako odsetki od rocznej tenuty dzierżawnej, których wysokość zależna jest od ilości niewykorzystanych lat dzierżawnych. Odsetki obliczane będą wedle następującej stopy procentowej:

lata

1

2

3

4

5

6

7

8

ponad 8

%%

36

68

96

120

140

156

168

176

180.

Art.  8.

Zwrot kosztów upraw i zasiewów oraz odszkodowanie z powodu niezamortyzowanych, a pożytecznych dla gospodarstwa wkładów uiszczone będą w ciągu trzydziestu dni po uprawomocnieniu się orzeczenia, ustalającego te koszty lub to odszkodowanie wraz z odsetkami od tych sum po pięć od sta w stosunku rocznym za czas od objęcia odnośnych obszarów w faktyczne posiadanie właściciela do dnia uiszczenia tych sum.

Art.  9. 1

Odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści uiszczone będzie w dwóch ratach:

a)
75% odszkodowania, tymczasowo obliczonego przez okręgowy urząd ziemski, przed dniem rozwiązania umowy dzierżawnej lub też przed wydaniem orzeczenia o eksmisji (art. 14);
b)
pozostała część odszkodowania w ciągu 30 dni po uprawomocnieniu się orzeczenia ustalającego to odszkodowanie, równocześnie z tą ratą wypłacone zostaną odsetki w stosunku pięć od sta rocznie za czas od objęcia odnośnych obszarów w faktyczne posiadanie właściciela do dnia uiszczenia tej raty.
Art.  10.

Do sposobu uiszczenia kosztów upraw i zasiewów oraz odszkodowania mają analogiczne zastosowanie postanowienia art. 32 ustawy o wykonaniu reformy rolnej.

Art.  11.

Wszelkie obowiązki, ciężary, opłaty i należności, które wedle umowy dzierżawnej obciążały dzierżawcę, ciążą na nim za czas do dnia przekazania nieruchomości właścicielowi (cz. 2 art. 12) lub też do eksmisji dzierżawcy (art. 14).

Art.  12.
1)
Po wypowiedzeniu dzierżawy służy właścicielowi oraz urzędom ziemskim prawo przeprowadzania na gruncie wszelkich prac, związanych z przygotowaniem i wykonaniem projektu parcelacji, oraz z ustaleniem wysokości odszkodowania dla dzierżawcy (art. 5, 6 i 7).
2)
Całkowite przekazanie właścicielowi obszarów, co do których umowa uległa rozwiązaniu, i ustąpienie z tych obszarów dzierżawcy oraz osób prawa jego reprezentujących winno nastąpić w dniu rozwiązania umowy dzierżawnej, jeżeli przed tym terminem dzierżawcy została uiszczona część odszkodowania wedle p. a art. 9. Postanowienie to nie dotyczy budynków mieszkalnych oraz inwentarskich w części, niezbędnej dla przetrzymania mienia dzierżawcy; budynki te dzierżawca oraz osoby prawa jego reprezentujące, winny opuście przed upływem trzech miesięcy po dniu rozwiązania umowy bez wezwania i stawiania w zwłoce.
3)
W przypadkach, unormowanych w niniejszym artykule, nie mają zastosowania przepisy o ochronie lokatorów.
Art.  13.

Postanowienia art. 3 do 12 włącznie mają zastosowanie, jeżeli strony po wypowiedzeniu umowy dzierżawnej nie umówią się inaczej.

Art.  14.
1)
Do osób, które nie zastosują się do terminów, wskazanych w cz. 2 art. 12, lub też ustalonych w umowie, przewidzianej w art. 13, może być zastosowana eksmisja.
2)
Orzeczenia o eksmisji, przewidzianej w cz. 1, wydawane będą przez okręgowe urzędy ziemskie w formie orzeczeń ostatecznych; orzeczenia okręgowych urzędów ziemskich ulegają wykonaniu w drodze sądowej w trybie przymusowego wykonania aktów (stanowią tytuł egzekucyjny dla sądów).
Art.  15.
1)
Umowy dzierżawne w odniesieniu do obszarów przeznaczonych na parcelację lub też na parcelację dzierżawną, przewidzianą w art. 91 ustawy z dnia 28 grudnia 1925 roku o wykonaniu reformy rolnej, jeżeli obszary te stanowią własność Państwowego Banku Rolnego, fundacyj lub instytucyj naukowych, ulegają rozwiązaniu na zasadach, przewidzianych w art. 1 i 3 do 14 włącznie; przewidziane w art. 1 wypowiedzenie winno być dokonane z zastosowaniem miejscowych przepisów prawa.
2).
Tryb postępowania, przewidziany w art. 6 i 14, będzie stosowany, jeżeli właściciel zwróci się o to do okręgowego urzędu ziemskiego i pokryje koszty tego postępowania.
Art.  16.

Umowy dzierżawne w odniesieniu do obszarów, objętych wykazem imiennym, przewidzianym w art. 19 ustawy z dnia 28 grudnia 1925 roku o wykonaniu reformy rolnej, ulegają rozwiązaniu bez wypowiedzenia z dniem 1 października tego roku, dla którego został ogłoszony wykaz imienny, obejmujący te obszary. Jeżeli jednak wykaz imienny nie zawiera dokładnego wskazania granic obszaru, który obejmuje, to umowa dzierżawna ulega rozwiązaniu po upływie czterech tygodni od dnia doręczenia dzierżawcy odpisu orzeczenia, wydanego na mocy cz. 1 art. 21 ustawy z dnia 28 grudnia 1925 roku o wykonaniu reformy rolnej, jednak nie wcześniej niż w oznaczonym wyżej dniu 1 października. Właścicielowi oraz dzierżawcy służy prawo zgłoszenia wniosku co do ustalenia obszaru, objętego wykazem imiennym; w tym przypadku mieć będzie analogiczne zastosowanie art. 64 ustawy z dnia 28 grudnia 1925 roku o wykonaniu reformy rolnej.

Art.  17.

Umowy dzierżawne w odniesieniu do obszarów, co do których został nałożony obowiązek rozparcelowania na mocy art. 15 ustawy z dnia 28 grudnia 1925 roku o wykonaniu reformy rolnej, ulegają rozwiązaniu za wypowiedzeniem w terminie o dwa tygodnie krótszym od pozostawionego właścicielowi z mocy cz. 3 tegoż art. 15 ustawy.

Art.  18.
1)
Do umów, oznaczonych w art. 16 i 17 mają zastosowanie postanowienia art. 3 do 14 włącznie oraz cz. 2 art. 15.
2)
Prawo do odszkodowania z powodu niezamortyzowanych, a pożytecznych dla gospodarstwa wkładów służy dzierżawcy tylko do tej wysokości, jaka została przyznana właścicielowi za te same wkłady w przypadku przymusowego wykupu obszarów, co do których umowa dzierżawna uległa rozwiązaniu na mocy art. 16 lub 17.
Art.  19.
1)
Jeżeli umowa dzierżawna ulega rozwiązaniu na mocy art. 1, 15, 16 lub 17 w odniesieniu do części dzierżawionego obszaru, to dzierżawcy służy prawo zrzeczenia się dzierżawy w całości w jednym z następujących przypadków:
a)
gdy obszar, co do którego umowa dzierżawna ulega rozwiązaniu, stanowi więcej niż jedną czwartą całego dzierżawionego obszaru;
b)
gdy budynki gospodarcze znajdują się głównie na obszarze, co do którego umowa ulega rozwiązaniu;
c)
gdy dzierżawą objęte były zakłady przemysłu rolnego, których wytwórczość oparta była na produkcji obszarów, co do których umowa ulega rozwiązaniu.
2)
Oznaczone w cz. 1 prawo służy dzierżawcy tylko wówczas, gdy dokona on wypowiedzenia umowy przynajmniej na cztery miesiące przed dniem rozwiązania umowy dzierżawnej na mocy art. 1 i 15, a dwa miesiące-na mocy art. 16 i 17.
3)
W odniesieniu do obszarów, co do których rozwiązanie umowy dzierżawnej następuje na mocy cz. 1, mają analogiczne zastosowanie postanowienia art. 3 do 14 włącznie oraz cz. 2 art. 15, art. 16 i 17.
Art.  20.
1)
Postanowienia niniejszego rozporządzenia mają analogiczne zastosowanie do administracji poręczającej i do zastawu antychretycznego, o ile takie stosunki prawne są dozwolone w myśl obowiązujących w danej miejscowości przepisów.
2)
Zabezpieczenie reszty długu przy zastawie antychretycznym przechodzi z dniem oddania odnośnych obszarów na należności za parcele utworzone z tych obszarów, lub też na wynagrodzenie za te obszary przy ich przymusowym wykupie.
Art.  21.
1)
Do umów, które zostały wypowiedziane na mocy art. 38, 39, 40, 41 i 42 ustawy z dnia 28 grudnia 1925 roku o wykonaniu reformy rolnej, jeżeli termin, w którym umowy te miały ulec rozwiązaniu, upłynął przed wejściem w życie niniejszego rozporządzenia, mają zastosowanie w dalszym toku postępowania postanowienia tychże artykułów.
2)
Wypowiedzenia, dokonane przed wejściem w życie niniejszego rozporządzenia, zachowują moc prawną, a rozwiązanie wypowiedzianych umów nastąpi w terminie, oznaczonym w wypowiedzeniu. Do umów tych nie ma zastosowania cz. 1 art. 1.
Art.  22.

Dzierżawcom, podlegającym ochronie na mocy ustawy z dnia 31 lipca 1924 r. (Dz. U. R. P. № 75, poz. 741), służy prawo pierwszeństwa przed osobami, wymienionemi w art. 45 i 53 ustawy z dnia 28 grudnia 1925 r. o wykonaniu reformy rolnej, do nabycia działki ziemi przy parcelacji danego majątku przy zachowaniu postanowień art. 50 ustawy o wykonaniu reformy rolnej.

Art.  23.

Wykonanie niniejszego rozporządzenia porucza się Ministrowi Reform Rolnych w porozumieniu z Ministrami: Rolnictwa, Skarbu oraz Sprawiedliwości.

Art.  24.

Rozporządzenie niniejsze obowiązuje na całym obszarze Rzeczypospolitej z wyjątkiem górnośląskiej części województwa śląskiego i wchodzi w życie po upływie dni 14 po dniu ogłoszenia. Równocześnie tracą moc obowiązującą art. 38, 39, 40, 41, 42 i 43 ustawy z dnia 28 grudnia 1925 r. o wykonaniu reformy rolnej (Dz. U. R. P. z 1926 r. № 1, poz. 1).

1 Art. 9 zmieniony przez art. 20 rozporządzenia z dnia 11 lipca 1932 r. (Dz.U.32.67.622) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 20 sierpnia 1932 r.

Zmiany w prawie

Bez konsultacji społecznych nie będzie nowego prawa

Już od jutra rządowi trudniej będzie, przy tworzeniu nowego prawa, omijać proces konsultacji publicznych, wykorzystując w tym celu projekty poselskie. W czwartek, 31 października, wchodzą w życie zmienione przepisy regulaminu Sejmu, które nakazują marszałkowi Sejmu kierowanie projektów poselskich do konsultacji publicznych i wymagają sporządzenia do nich oceny skutków regulacji. Każdy obywatel będzie mógł odtąd zgłosić własne uwagi do projektów poselskich, korzystając z Systemu Informacyjnego Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 30.10.2024
Nowy urlop dla rodziców wcześniaków coraz bliżej - rząd przyjął projekt ustawy

Rada Ministrów przyjęła we wtorek przygotowany w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej projekt ustawy wprowadzający nowe uprawnienie – uzupełniający urlop macierzyński dla rodziców wcześniaków i rodziców dzieci urodzonych w terminie, ale wymagających dłuższej hospitalizacji po urodzeniu. Wymiar uzupełniającego urlopu macierzyńskiego będzie wynosił odpowiednio do 8 albo do 15 tygodni.

Grażyna J. Leśniak 29.10.2024
Na zwolnieniu w jednej pracy, w drugiej - w pełni sił i... płacy

Przebywanie na zwolnieniu lekarskim w jednej pracy nie wykluczy już możliwości wykonywania pracy i pobierania za nią wynagrodzenia w innej firmie czy firmach. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowało właśnie projekt ustawy, który ma wprowadzić też m.in. definicję pracy zarobkowej - nie będzie nią podpisanie w czasie choroby firmowych dokumentów i nie spowoduje to utraty świadczeń. Zwolnienie lekarskie będzie mogło przewidywać miejsce pobytu w innym państwie. To rewolucyjne zmiany. Zdaniem prawników, te propozycje mają sens, nawet jeśli znajdą się tacy, którzy będą chcieli nadużywać nowych przepisów.

Beata Dązbłaż 29.10.2024
Bez kary za brak lekarza w karetce do połowy przyszłego roku

W ponad połowie specjalistycznych Zespołów Ratownictwa Medycznego brakuje lekarzy. Ministerstwo Zdrowia wydłuża więc po raz trzeci czas, kiedy Narodowy Fundusz Zdrowia nie będzie pobierał kar umownych w przypadku niezapewnienia lekarza w zespołach ratownictwa medycznego. Ostatnio termin wyznaczono na koniec tego roku, teraz ma to być czerwiec 2025 r.

Beata Dązbłaż 23.09.2024
Darowizny dla ofiar powodzi z zerową stawką VAT

Można już stosować zerową stawkę VAT na darowizny dla ofiar powodzi - rozporządzenie w tej sprawie obowiązuje od 18 września, ale z możliwością stosowania go do darowizn towarów i nieodpłatnych usług przekazanych począwszy od 12 września do 31 grudnia 2024 r. Stawka 0 proc. będzie stosowana do darowizn wszelkiego rodzaju towarów lub usług niezbędnych do wsparcia poszkodowanych.

Monika Sewastianowicz 18.09.2024
Lewiatan: Za reformę płacy minimalnej będą musieli zapłacić pracodawcy

Projekt ustawy o minimalnym wynagrodzeniu jest słaby legislacyjnie. Nie tylko nie realizuje celów zawartych w unijnej dyrektywie, ale może przyczynić się do pogłębienia problemów firm i spadku zatrudnienia. Nie poprawi też jakości pracy w naszym kraju. Utrwala zwiększanie presji płacowej – uważa Konfederacja Lewiatan.

Grażyna J. Leśniak 10.09.2024