Zmiana ustroju Prokuratorji Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej.

ROZPORZĄDZENIE

PREZYDENTA RZECZYPOSPOLITEJ

z dnia 9 grudnia 1924 r.

o zmianie ustroju Prokuratorji Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej.

Na podstawie art. 1 A p. 3 i art. 2 ustawy z dnia 31 lipca 1924 r. o naprawie Skarbu Państwa i o poprawie gospodarstwa społecznego (Dz. U. R. P. № 71, poz. 687) i zgodnie z uchwałą Rady Ministrów z dnia 5 grudnia 1924 r. stanowię co następuje:

§ 1. Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej, utworzona na zasadzie ustawy z dnia 31 lipca 1919 r. (Dz. P. P. P. № 65, poz. 390), jest powołaną do wykonywania obrony prawnej i zastępstwa prawnego prawno-prywatnych i publicznych interesów Państwa i podlega Ministrowi Skarbu.

§ 2. Do zakresu działania Prokuratorji Generalnej należy:

1) zastępstwo sądowe wogóle w sprawach, dotyczących praw i interesów majątkowych i publicznych Państwa;

2) zastępstwo praw i interesów majątkowych i publicznych Państwa w postępowaniu przed sądami prawa publicznego i władzami administracyjnemi z zastrzeżeniem postanowienia ustępu 4 § 6;

3) wydawanie na wezwanie władz państwowych opinij prawnych w sprawach, dotyczących majątkowych i publicznych interesów Państwa oraz udzielanie porady prawnej i współdziałanie w sporządzaniu aktów prawnych, dotyczących praw i interesów Państwa.

§ 3. Do praw i interesów Państwa, o których mowa w poprzednim paragrafie, należą:

1) wszelki majątek ruchomy i nieruchomy, a w szczególności wszelkie prawa i roszczenia Państwa oparte na tytułach prawno-prywatnych i prawno-publicznych, instytucje i przedsiębiorstwa państwowe,

2) prawa terytorjalne Państwa oraz wynikające z umów i traktatów międzynarodowych prawno-prywatne i publiczne prawa i roszczenia Państwa do państw obcych i zobowiązania, wzglądem państw obcych zaciągnięte,

3) wszelki majątek nieruchomy i ruchome, fundusze i zakłady, pozostające pod zarządem władz państwowych .podczas trwania tego zarządu.

§ 4. Rada Ministrów jest władną oznaczać w drodze rozporządzenia te instytucje i przedsiębiorstwa państwowe, urządzone na zasadach samodzielnej gospodarki, do których nie odnoszą się postanowienia niniejszego rozporządzenia o zastępstwie i o obronie prawnej majątku państwowego i która przy tem zastępstwie posługują się, innemi organami.

§ 5. Prokuratorja Generalna wykonywa zastępstwo prawne instytucyj publicznych, będących. odrębnemi od Skarbu Państwa podmiotami prawne-mi, w tym zakresie, w jakim wykonywała je na zasadzie przepisów dotychczasowych art. 3 ustawy z dnia 31 lipca 1919 r. (Dz. P. P. P. № 65, poz. 390). Jednakowoż Rada Ministrów może w drodze rozporządzenia uchylać obowiązek Prokuratorji Generalnej do zastępowania rzeczonych podmiotów prawnych. Może też Rada Ministrów polecać Prokuratorji Generalnej zastępstwo tych instytucyj publicznych, będących odrębnemi od Skarbu Państwa podmiotami prawnemi, których Prokuratorja Generalna dotychczas nie zastępowała.

Dotyczy to w szczególności instytucyj i zakładów o charakterze prawno-publicznym oraz funduszów i przedsiębiorstw, za których rentowność Skarb Państwa przyjął gwarancję lub które w całości lub w części są dotowane lub finansowane przez Skarb Państwa i za których niedobory Skarb Państwa jest odpowiedzialny.

§ 6. 1  Przewidziana w § 2 zastępstwo sądowe obejmuje wszelkie czynności w postępowaniu cywilnem przed wszystkiemi sądami, istniejącemi na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej, tek w sprawach spornych jak i postępowaniach niespornych wszelkiego rodzaju.

W sądowem postępowaniu cywilnem wszelkiego rodzaju Skarb Państwa i inne podmioty prawne, o których wyżej mowa, zastępuje wyłącznie Prokuratora Generalna, która jest uprawniona do prawnie skutecznego podejmowania wszelkich czynności procesowych i do spełniania wszelkich sądowych aktów prawnych bez obowiązku wykazywania się osobnem pełnomocnictwem. Do zastępstwa w postępowaniu hipotecznem, upadłościowem i egzekucyjnem uprawniona jest również właściwa władza państwowa bez potrzeby wykazywania się pełnomocnictwem Prokuratorji Generalnej. W tych rodzajach postępowania służy nadal Prokuratorji Generalnej wyłączne uprawnienie do zastępstwa w sporach wynikłych w toku postępowania oraz do wnoszenia skarg i środków prawnych

W postępowaniu sądowo-karnem Prokuratorja Generalna bierze udział wtedy, gdy okaże się potrzeba zastępowania interesów majątkowych Państwa i gdy Prokuratorja Generalna przez właściwą władzę państwową o zastępstwo wezwaną będzie.

W postępowaniu przed sądami prawa publicznego i przed władzami administracyjnemi tak w kraju jak i zagranicą oraz w postępowaniu przed sądami Zagranicznemi Prokuratorja Generalna bierze udział w tych wypadkach, w których zastępstwo poruczone jej będzie przez władzę administracyjną, powołaną do zarządu lub nadzoru nad odnośnym podmiotem prawnym lub nad odnośną gałęzią administracji państwowej.

§ 7. W razie kolizji miedzy interesami Skarbu Państwa a interesami podmiotów prawnych, zrównanych ze skarbem Państwa w myśl § 3 p. 3 i § 5 Prokuratorja Generalna ma zastępować Skarb Państwa, inna zaś podmioty prawne mają mieć dla siebie w tym wypadku ustanowionych we właściwej drodze osobnych doradców i. zastępców.

W razie kolizji interesów podmiotów prawnych, zrównanych ze Skarbem Państwa, Prokuratorja Generalna nie może zastępować żadnej ze stron, dla których winni być w tym wypadku powołani w drodze właściwej osobni doradcy i zastępcy.

§ 8. Czynności urzędowe spełnia Prokuratorja Generalna na wezwanie władz państwowych, oznaczonych w instrukcji służbowej (§ 15), która określi również stosunek Prokuratorji do władz i urzędów państwowych wogóle oraz instytucyj publicznych, o których mowa w § 5.

Jeżeli w poszczególnych wypadkach wyłoni się wątpliwość, czy w myśl niniejszego rozporządzenia ma być podjętą czynność urzędowa Prokuratorji Generalnej, winna ona zasięgnąć decyzji Ministra Skarbu.

W wydawaniu opinij prawnych kieruje się Prokuratorja Generalna własnem przekonaniem prawnem.

Władze, urzędy i instytucje, korzystające z pomocy Prokuratorji Generalnej, a również wszelkie władze i urzędy państwowe, tak administracyjne jak i sądowe obowiązane są dostarczać Prokuratorji Generalnej wszelkich będących w ich posiadaniu informacyj, materjałów i aktów, w sprawach, w których Prokuratoria Generalna wykonywa zastępstwo lub udziela porady prawnej.

§ 9. Na czele Prokuratorji Generalnej stoi Prezes Prokuratorji Generalnej, podległy Ministrowi Skarbu. Do Prezesa Prokuratorji Generalnej należy kierowanie działalnością całego urzędu, wykonywanie nadzoru nad wszystkimi urzędnikami i funkcjonarjuszami Prokuratorji i wydawanie wszelkich zarządzeń służbowych celem zapewnienia prawidłowego toku urzędowania. Prezesa Prokuratorji Generalnej zastępuje wiceprezes.

§ 10. Prokuratorja Generalna ma siedzibę, główną w stołecznem mieście Warszawie.

W siedzibach sądów apelacyjnych działają i nadal tworzone być mogą dla określonych ściśle okręgów terytorjalnych oddziały Prokuratorji Generalnej, wchodzące do jej składu.

Utworzenie i oznaczenia terytorjalnego zakresu działania oddziałów Prokuratorji Generalnej następować będzie w drodze rozporządzenia Rady Ministrów, wydanego na wniosek Ministra Skarbu. W ten sam sposób może być dokonana zmiana okręgów właściwości terytorjalnej poszczególnych oddziałów.

Na czele oddziału stoi Prezes Oddziału Prokuratorji Generalnej, podległy Prezesowi Prokuratorii Generalnej. Do Prezesa Oddziału Prokuratorji Generalnej należy kierowania działalnością oddziału i wykonywanie bezpośredniego nadzoru służbowego nad czynnościami dodanych sobą urzędników i funkcjonarjuszów.

Oddziały Prokuratorji Generalnej spełniają w okręgach swej właściwości terytorjalnej samoistnie swoje zadania i czynności. W sprawach ważnych a wątpliwych i w sprawach ogólnej i zasadniczej doniosłości Prezes Prokuratorji Generalnej udziela oddziałom Prokuratorji wskazówek i dyrektyw, które mają dla nich znaczenie wiążące.

Na obszarze, nie przekazanym żadnemu oddziałowi, pozostanie wyłącznie Prokuratorja Generalna w Warszawie powołaną do spełniania zadań i czynności określonych w § 2 niniejszego rozporządzenia.

§ 11. W miarą potrzeby ustanawiani będą przez Ministra Skarbu delegaci Prokuratorji Generalnej, których terytorialny zakres działania i siedzibą określi Minister Skarbu w drodze rozporządzenia.

Delegaci Prokuratorji Generalnej podlegają Prezesom Oddziałów Prokuratorji Generalnej, przy których zostali ustanowieni. Delegaci, ustanowieni na obszarze, nie przekazanym żadnemu oddziałowi Prokuratorji, podlegają bezpośrednio Prezesowi Prokuratorji Generalnej.

Delegaci Prokuratorji Generalnej spełniają w okręgach swej terytorjalnej właściwości te same zadania i czynności, które wykonywują oddziały Prokuratorji Generalnej i w stosunku do personelu, jaki może być dodany do pomocy, spełniają bezpośredni nadzór służbowy.

§ 12. Zastępstwo sądowe wykonywują urzędnicy referendarscy Prokuratorji Generalnej, a jeśli to okaże się niezbędnem, może być ono powierzane adwokatom, których stosunek do Prokuratorji Generalnej unormuje instrukcja służbowa. Do spełniania zastępstwa sądowego w wypadkach, określonych w instrukcji służbowej, mogą być delegowani także urzędnicy właściwej władzy państwowej lub organy podmiotów prawnych, o których zastępstwo chodzi.

Wszystkie osoby, występujące wobec sądu w imieniu Prokuratorji Generalnej, winny wykazać się ogólnem lub szczegółowem pełnomocnictwem, którego formą przepisze instrukcja służbowa.

§ 13. Skład Prokuratorji Generalnej stanowią, urzędnicy referendarscy, kancelaryjni i rachunkowi. Do urzędników Prokuratorji Generalnej stosuje się ogólne przepisy o państwowej służbie cywilnej.

Referendarskimi urzędnikami Prokuratorii Generalnej mogą być tylko osoby, które ukończyły wyższe studja prawnicze, zdały wszystkie przepisane prawnicze egzaminy i wykażą się odbytą jednoroczną aplikacją sądową.

Referendarscy urzędnicy Prokuratorji winni po upływie czasu służby, który określi rozporządzenie Rady Ministrów, wydane na wniosek Ministra Skarbu, poddać się egzaminowi zawodowemu.

Warunki i przedmioty tego egzaminu, którego zakres nie może być mniejszy, niż egzaminu sędziowskiego i adwokackiego, określi rozporządzenie Rady Ministrów, wydane w tej samej drodze.

W skład komisji egzaminacyjnej wchodzą oprócz członków z pośród urzędników Prokuratorji Generalnej również przedstawiciel sądownictwa i przedstawiciel adwokatury.

Służba w Prokuratorji Generalnej w charakterze stałego i prowizorycznego (odbywającego aplikację) urzędnika referendarskiego zastępują aplikację sądową i adwokacką, wymaganą do dopuszczenia do egzaminu adwokackiego i do wykonywania adwokatury; egzamin zawodowy w Prokuratorji Generalnej nadaje te same uprawnienia co egzamin adwokacki i sędziowski.

Do końca 1926 r. do służby w Prokuratorji Generalnej w charakterze urzędników referendarskich mogą być dopuszczone osoby, które aplikacji sądowej nie odbyły.

§ 14. Urzędnicy Prokuratorji Generalnej mają się poświęcać wyłącznie pełnieniu swych czynności urzędowych i nie wolno im zajmować się bezpośrednio lub pośrednio sprawowaniem zastępstwa prawnego lub interesami prawnemi osób prywatnych. Przepis ten nie narusza prawa urzędnika do prowadzenia swych własnych spraw przed sądem, jak również do bezpłatnego sprawowania zastępstwa w sprawach jego krewnych w linji prostej, małżonka, osób zostających pod jego opieką i dzieci przysposobionych, o ile we wszystkich tych wypadkach nie zachodzi kolizja z jego obowiązkami służbowemi.

Urzędnicy referendarscy Prokuratorji Generalnej, występując przed sądami w spełnieniu swych urzędowych czynności korzystają z praw awokatów na obszarze całej Rzeczypospolitej. Urzędnikom referendarskim służyć będą wszelkie prawa adwokatów przy występowaniu w sądach wszystkich instancyj również w sprawach osobistych i w sprawach tych osób których zastępstwo w myśl paragrafu niniejszego jest dopuszczalne.

Za szkodę materjalną, wynikłą dla Skarbu Państwa lab dla podmiotów prawnych, o których powyżej mowa, z powodu ciężkiego niedbalstwa lub oczywistego naruszenia obowiązków służbowych, jest tak Prezes Prokuratorji Generalnej, Prezes Oddziału i Delegat Prokuratorji, jak każdy z urzędników Prokuratorji, który w danym wypadku szkodę spowodował, odpowiedzialny i zobowiązany do zadośćuczynienia.

§ 15. instrukcja służbowa, którą wyda Rada Ministrów na wniosek. Ministra Skarbu, określi bliżej szczegóły organizacji, tok i sposób wewnętrznego urzędowania Prokuratorji Generalnej i jej organów oraz zadania, obowiązki i prawa poszczególnych kategorji urzędników i funkcjonarjuszów.

§ 16. W sprawach, w których stroną jest Skarb Państwa, Prokuratorja Generalna i inne urzędy i władz; państwowe wolne są od wnoszenia wszelkich opłat na rzecz Skarbu w postępowaniu przed sądami wszelkiego rodzaju i władzami administracyjnemu Opłaty te będą jednak uiszczane przez stronę pokonaną prawem.

§ 17. Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej z dniem 1 stycznia 1925 roku. Z tym samym dniem traci moc obowiązującą ustawą z dnia 31 lipca 1919 roku (Dz. P. P. P. № 65, poz. 390). Instrukcje służbowe, zawarte w uchwałach Rady Ministrów z dnia 28 sierpnia 1919 r. (Dz. U. R. P. № 75, poz. 433) i z dnia 17 czerwca 1920 r. (Dz. U. R. P. № 73, poz. 502) i inne przepisy, wydane dla Prokuratorji Generalnej na zasadzie tej ustawy, o ile nie są sprzeczne z niniejszem rozporządzeniem, zachowują moc obowiązującą do czasu wydania instrukcji i innych przepisów wykonawczych przewidzianych niniejszem rozporządzeniem.

§ 18. Wykonanie niniejszego rozporządzenia powierza się Prezesowi Rady Ministrów i Ministrowi Skarbu w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości.

1 § 6 zmieniony przez art. 1 rozp. z mocą ustawy z dnia 24 marca 1933 r. (Dz.U.33.21.151) zmieniającej nin. rozporządzenie z dniem 12 kwietnia 1933 r.

• Identyfikator: Dz.U.1924.107.967
• Rodzaj: Rozporządzenie
• Tytuł: Zmiana ustroju Prokuratorji Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej.
• Data aktu: 09/12/1924
• Data ogłoszenia: 17/12/1924
• Data wejścia w życie: 01/01/1925