Decyzja Rady Ligi Narodów dotycząca uregulowania ubezpieczeń społecznych na terytorjach odstąpionych bezpośrednio Polsce przez Niemcy na mocy Traktatu Pokoju między Państwami Sprzymierzonemi i Stowarzyszonemi a Niemcami, podpisanego w Wersalu dnia 28 czerwca 1919 r.

OŚWIADCZENIE RZĄDOWE

z dnia 25 maja 1923 r.

w przedmiocie decyzji Rady Ligi Narodów dotyczącej uregulowania ubezpieczeń społecznych na terytorjach odstąpionych bezpośrednio Polsce przez Niemcy na mocy Traktatu Pokoju między Państwami Sprzymierzonemi i Stowarzyszonemi a Niemcami podpisanego w Wersalu dnia 28 czerwca 1919 r. (Dz. U. R. P. z 1920 r. № 35 poz. 200).

Podaje się niniejszem do wiadomości, że dnia 17 lipca 1922 roku Rada Ligi Narodów, na podstawie artykułu 312 Traktatu Pokoju, między Państwami Sprzymierzonemi i Stowarzyszonemi a Niemcami, podpisanego w Wersalu dnia 28 czerwca 1919 r., powzięła następującą decyzją:

Warunki stosowania art. 312 Traktatu Wersalskiego zostały określone na podstawie ogólnego rozrachunku i podane w artykułach następujących:

Art.  1.

A) Ubezpieczenie na wypadek choroby.

§ 1. Kasy chorych miejscowe, wiejskie, przy przedsiębiorstwach i korporacyjne, których okrąg i sfera działania rozciąga się wyłącznie na terytorja, odstąpione przez Niemcy Rzeczypospolitej Polskiej, będą uważane jako instytucje, które przestały być niemieckiemi od dnia 1 stycznia 1919 r., o ile znajdują się na terytoriach dawnej prowincji Poznańskiej, a od dn. 1 stycznia 1920 r. (terminy przełomowe), o ile znajdują się na innych terytorjach.

Przepisy, zawarte w pierwszym ustępie, stosują się również do części kas chorych odstąpionych Polsce, których okrąg lub sfera działania przecięte zostały linją graniczną niemiecko-polską.

Kasy, przedzielone granicą polsko-niemiecką, uważane są nadal, jako kasy niemieckie, których okrąg zredukowany został przechodzącą granicą, o ile ich siedziba pozostała na terytorjum przez Niemcy zachowanem.

§ 2. Osoby, podlegające obowiązkowemu ubezpieczeniu a będące członkami kasy chorych, której okrąg lub sfera działania przeciętą została przez polsko-niemiecką granicę, będą uważane jako nienależące do tych kas, poczynając od daty terminu przełomowego, jeżeli w tym terminie nie były zatrudnione na terytorjum należącem do kraju, w którym wskutek kierunku linji granicznej przypada siedziba ich kasy.

Począwszy od tej daty mają one prawo do odszkodowania nawet w wypadkach choroby, które zaszły przed terminem przełomowym, tylko w stosunku do tej instytucji ubezpieczeniowej, która działa na miejscu dawnej kasy chorych w odstąpionej części okręgu.

W razie gdy prawo do świadczeń zależy od upływu okresu wyczekiwania lub okresu ubezpieczeniowego, wówczas czas należenia do dawnej kasy aż do terminu przełomowego będzie wzięty przez nową instytucję ubezpieczeniową pod uwagę przy obliczaniu okresu czasu.

Pozatem kasy chorych winny udzielać świadczeń ustawowych i statutowych we wszystkich wypadkach, uprawniających do otrzymania odszkodowania i poprzedzających wejście w życie niniejszych przepisów, nawet gdyby uprawniony w dniu przełomowym zamieszkiwał na terytorjum drugiego państwa lub po tym terminie swoje miejsce zamieszkania tam przeniósł.

§ 3. Kasy, które po upływie terminu przełomowego udzieliły świadczeń, do których nie były wedle uprzednich przepisów zobowiązane, nie będą mogły żądać zwrotu tychże ani od korzystającego ze świadczeń, ani od instytucji ubezpieczającej, obowiązanej do tej wpłaty na mocy niniejszych postanowień i miejscowych przepisów. Korzystający z świadczeń będzie uważany za odszkodowanego za okres, na jaki świadczenia zostały mu udzielone.

Składki, wniesione do kas chorych za czas, w ciągu którego wnoszący je członkowie do kas tych wedle niniejszych przepisów już nie należeli, pozostają w tychże kasach. Obowiązek płacenia składek do właściwej kasy chorych uważany będzie w tej mierze za spełniony.

§ 4. Zasady, zawarte w przepisach §§ 2 i 3, stosują się też do ubezpieczeń dobrowolnych z tą tylko różnicą, że zamiast miejsca, gdzie ubezpieczony jest zatrudniony (§ 2 ustęp pierwszy, I-sze zdanie) wzięte będzie pod uwagę miejsce jego zamieszkania.

§ 5. Osoby, które w terminie przełomowym należały do kas zastępczych (§§ 503 i następne Ordynacji Ubezpieczeniowej Rzeszy niemieckiej) mogą pozostać nadal członkami tych kas nawet wówczas, jeżeli miejscowości, gdzie one pracują lub zamieszkują, zostały do Polski przyłączone.

B)

Ubezpieczenie od wypadków.

§ 6. Termin przełomowy dla ubezpieczenia od wypadków w częściach Państwa Niemieckiego odstąpionych Polsce na mocy Traktatu Wersalskiego został wyznaczony dla terytorjum dawnej prowincji Poznańskiej na dzień 1 stycznia 1919 r., a dla innych terytorjów na dzień 1 stycznia 1920 r.

§ 7. Poczynając od terminu przełomowego Rząd Polski przyjmuje na siebie odszkodowanie uprawnionych, którzy przed tym terminem ulegli wypadkowi, dającemu im prawo do odszkodowania ze strony stowarzyszenia niemieckiego lub władzy wykonawczej niemieckiej i którzy w terminie przełomowym mieli swą siedzibę na terytorjum odstąpionem Polsce przez Niemcy, a to bez różnicy przynależności państwowej uprawnionych. Odszkodowanie uprawnionych, którzy w tym czasie zamieszkiwali na terytorjum pozostawionem Państwu Niemieckiemu, ciąży bez wzglądu na przynależność państwowy osób zainteresowanych na Rządzie Niemieckim.

Za uprawnionych uważani są nietylko pobierający renty już ustalone v/ terminie przełomowym, lecz i takie osoby, którym renta została przyznaną po tym terminie, lecz na skutek wypadku zaszłego przed tą datą.

§ 8. Rząd Polski stosownie do obowiązujących w danym czasie przepisów prawodawstwa polskiego przejmuje ubezpieczenie od wypadków, które zdarzyły się od terminu przełomowego począwszy w przedsiębiorstwach i oddziałach przedsiębiorstw, znajdujących się na terytorjum odstąpionem Polsce. Od terminu przełomowego stowarzyszenia niemieckie nie mają już prawa do poboru składek od tych przedsiębiorstw i od oddziałów tych przedsiębiorstw.

Rząd Niemiecki przejmuje stosownie do obowiązujących w danym czasie przepisów prawodawstwa niemieckiego ubezpieczenie od wypadków, które, począwszy od terminu przełomowego, zdarzyły się w przedsiębiorstwach lub oddziałach przedsiębiorstw na terytoriach, pozostałych przy Państwie Niemieckiem. Polskie zakłady ubezpieczeniowe nie mają prawa do składek od tych przedsiębiorstw lub od oddziałów tych przedsiębiorstw.

§ 9. Wypłata odszkodowań za okres ubiegły przed terminem przełomowym (zaległe renty, koszty leczenia) przypada na zakład ubezpieczeniowy, który winien by! wypłacać odszkodowania przed tą datą.

§ 10. Co się tyczy osób, które w czasie pomiędzy terminem przełomowym, obowiązującym wobec; dotychczasowego ich miejsca zamieszkania, a 31 grudnia 1921 r. przeniosły swe miejsce zamieszkania z terytorjum odstąpionego Polsce do Niemiec i które w chwili zmiany swej siedziby pobierały rentą z racji wypadku zaszłego przed terminem przełomowym, instytucja ubezpieczająca niemiecka bierze na siebie bez odszkodowania i bez względu na przynależność państwową uprawnionego wypłacanie ustawowych świadczeń od pierwszego dnia miesiąca, który nastąpił po fakcie zmiany siedziby.

Dla osób, które w okresie pomiędzy terminem przełomowym obowiązującym dla ich nowego miejsca zamieszkania a dniem 31 grudnia 1921 r. przeniosły swą siedzibę z Niemiec do Polski i które w czasie zmiany siedziby otrzymywały rentą z racji wypadku, zaszłego przed tym terminem, instytucja ubezpieczająca polska bierze na siebie bez indemnizacji i bez względu na przynależność państwową uprawnionego wypłatę ustawowych świadczeń, począwszy od 1-go dnia miesiąca następującego po dokonanem przesiedleniu.

Jeżeli renta została cofniętą stosownie do § 608 Ordynacji Ubezpieczeniowej Rzeszy Niemieckiej lub odpowiednich polskich przepisów, to odszkodowanie w warunkach przewidzianych w ustępie pierwszym i drugim z racji skutków wypadku, które się później ujawniły, spada na tę instytucję ubezpieczającą stosownie do obowiązujących ją przepisów prawnych, na której ciążyła odpowiedzialność za dany wypadek w chwili cofnięcia renty.

Jeżeli uprawniony powrócił przed 1-ym stycznia 1922 r. do kraju, w którym terminie przełomowym mieszkał, to ciężar odszkodowania spada ostatecznie na właściwą instytucją ubezpieczającą tegoż kraju od dnia 1 miesiąca następującego po dokona-nem przesiedleniu.

W razie nowej zmiany siedziby znajduje zastosowanie § 11.

§ 11. Osoby, mające prawo do renty, a które po dniu 31 grudnia 1921 r. przeniosą swą siedzibą z jednego państwa na terytorjum drugiego państwa, będą w razie przesiedlenia podlegać przepisom prawnym stosującym się do emigracji, a obowiązującym w dawnem miejscu zamieszkania uprawnionego w chwili zmiany siedziby.

§ 12. Jeżeli instytucja ubezpieczająca jednego z państw udzieliła świadczeń, które według przepisów powyższych spadały na instytucję ubezpieczającą drugiego państwa, będzie ona mogła żądać od tejże zwrotu kosztów rzeczywiście poniesionych.

Jeżeli składki wpłynęły do instytucji niemieckiej lub polskiej za okres, w ciągu którego według poprzednich przepisów przeprowadzenie ubezpieczeń od wypadków należało do instytucji drugiego państwa, to ona może żądać zwrotu składek wpłaconych bez procentów.

C.

Ubezpieczenie na wypadek niezdolności do pracy i na korzyść pozostałych rodzin.

§ 13. Termin przełomowy co do ubezpieczenia na wypadek niezdolności do pracy i na korzyść pozostałych rodzin na terytorjach państwa niemieckiego, odstąpionych przez Niemcy Polsce na mocy Traktatu Wersalskiego, naznaczony został dla terytorjów należących dawniej do prowincji Poznańskiej na dzień 1 stycznia 1919 r., dla innych terytorjów na dzień 1 stycznia 1920 r.

§ 14. W stosunku do osób, które w terminie przełomowym mieszkały stale na terytorjum odstąpionem Polsce, Rzeczpospolita Polska przejmuje, poczynając od tego dnia bez wzglądu na przynależność państwową uprawnionych, wypłatę świadczeń udzielanych przez zakład ubezpieczeniowy lub specjalną instytucję niemiecką, jak również - o ile chodzi o renty - dopłat państwowych.

Rząd Niemiecki obowiązuje się wypłacać w dalszym ciągu osobom w Niemczech zamieszkałym bez względu na ich przynależność państwową i stosownie do przepisów Ordynacji Ubezpieczeniowej Rzeszy wszelkie świadczenia a w stosunku do rentjerów wszelkie dopłaty państwowe ustalone przed terminem przełomowym przez krajowy zakład ubezpieczeniowy w Poznaniu.

§ 15. Składki wniesione zgodnie z ustawą aż do terminu przełomowego do niemieckiej instytucji ubezpieczającej lub do specjalnego niemieckiego zakładu, jak również okoliczności zastępcze, uznane ustawowo za równoważne, wzięte będą pod uwagę przy obliczaniu rent ustalanych przez polską ubezpieczalnię po terminie przełomowym dla tych ubezpieczonych, którzy w tym terminie byli zatrudnieni na terytorjum odstąpionem Polsce przez Niemcy lub taż dla pozostałej po nich rodziny, bez względu na przynależność państwową uprawnionych. Przepisy te stosują cię również do ubezpieczonych dobrowolnych, zamieszkałych w terminie przełomowym na terytorjum odstąpionem Polsce.

§ 16. W stosunku do osób, które pomiędzy terminem przełomowym miarodajnym dla dawnej ich siedziby a dniem 31 grudnia 1921 r. przeniosły się z terytorium odstąpionego Polsce do Niemiec i które pobierają rentę w chwili zmiany siedziby, niemiecki zakład ubezpieczeniowy przejmie bez indemnizacji i bez względu na przynależność państwową uprawnionych świadczenia ustawowe od dnia 1-go miesiąca następującego po dokonanem przesiedleniu.

W stosunku do osób, które w okresie pomiędzy terminem przełomowym miarodajnym dla nowej ich siedziby a 31 grudnia 1921 r. przeniosły swe miejsce zamieszkania z Niemiec do Polski i które pobierały rentę w chwili zmiany siedziby, ubezpieczalnia polska przejmie bez odszkodowania i bez względu na przynależność państwową uprawnionych świadczenia ustawowe, poczynając od dnia 1-go miesiąca następującego po dokonanem przesiedleniu.

Jeżeli uprawniony powrócił przed 1-ym stycznia 1922 r. do kraju, gdzie zamieszkiwał stale w terminie przełomowym, odpowiedzialność za wypłatę świadczeń spada ostatecznie na właściwy zakład ubezpieczeniowy tego kraju, poczynając od 1-go dnia miesiąca następującego po' dokonanem przesiedleniu.

W razie nowej zmiany siedziby stosuje się § 17.

§ 17. Osoby uprawnione do pobierania renty, które po 31 grudnia 1921 r. przeniosły swą siedzibę z terytorjum jednego z państw na terytorjum drugiego państwa, będą podlegały przepisom ustawowym, stosującym się do emigracji i obowiązującym w dawnem miejscu ich zamieszkania w chwili zmiany siedziby.

§ 18. W stosunku do osób, które po terminie przełomowym przeniosą swe miejsce pracy lub zamieszkania z terytorjum jednego z państw do drugiego państwa, uwzględnione zostaną przy ustalaniu renty, stosownie do przepisów ustawowych, składki wpłacone aż do terminu przełomowego bez względu na to, w jakiem państwie zostały wniesione.

Ubezpieczeni, którzy po terminie przełomowym przenieśli, swe miejsce pracy lub zamieszkania z terytorjum jednego z państw do drugiego państwa, nie mogą przy zgłaszaniu swych roszczeń powoływać się na okres w ciągu którego byli ubezpieczeni po terminie przełomowym w zakładzie właściwym dla dawnego ich miejsca pracy lub zamieszkania.

Jednakże w stosunku do osób, które były już "ubezpieczone w terminie przełomowym, uwzględniono zostaną w razie zajścia w drugiem państwie okoliczności, uprawniających do świadczeń, przy ustaleniu okresu wyczekiwania oraz ekspektatywy, lecz bez wpływu na wysokość renty, składki ustawowe, wniesione do zakładu ubezpieczeniowego jednego z krajów za okres pomiędzy terminem przełomowym a 1-ym stycznia 1923 r., jako też okoliczności zastępcze.

§ 19. Jeżeli zakład ubezpieczeń jednego z państw udzielił świadczeń, które zgodnie z niniejszymi przepisami obciążać winny zakład drugiego państwa, to zakład ów może żądać zwrotu kosztów bez procentu.

D.

Ubezpieczenia urzędników prywatnych.

§ 20. Termin przejęcia ubezpieczenia urzędników prywatnych (termin przełomowy) na terytorjach Państwa Niemieckiego, które na podstawie Traktatu Wersalskiego przypadły Polsce, wyznacza się dla części dawnej prowincji Poznańskiej na 1-go stycznia 1919 r. a dla pozostałych terytorjów na 1-go stycznia 1920 r.

§ 21. Od terminu przełomowego Polska przejmuje świadczenia, ustalone przez Zakład Ubezpieczeń dla urzędników prywatnych w Berlinie lub przez kasę. zastępczą, uznaną za taką podług prawa o ubezpieczeniu urzędników, dla takich uprawnionych do utrzymania świadczeń, którzy w dniu przełomowym zamieszkiwali na terytorjach odstąpionych Polsce, a to bez względu na ich przynależność państwową.

§ 22. Ekspektatywy osób, podlegających obowiązkowemu ubezpieczeniu na podstawie ustawy o ubezpieczeniu urzędników prywatnych i zatrudnionych w terminie przełomowym na terytorjach odstąpionych Polsce, jak również ekspektatywy tych osób, które na tychże terytorjach korzystały z dobrowolnego ubezpieczenia, przeniesione zostają, poczynając od dnia przełomowego, do właściwych instytucji ubezpieczeniowych polskich bez względu na przynależność państwową uprawnionych.

§ 23. W stosunku do osób, które w okresie pomiędzy terminem przełomowym miarodajnym dla ich dawnego miejsca zamieszkania a 31 grudnia 1921 r. przeniosły siedzibę swą z terytorjum odstąpionego Polsce do Niemiec i które w tym czasie pobierały rentę, Zakład Ubezpieczeniowy dla urzędników prywatnych w Berlinie przejmie bez odszkodowania i bez względu na przynależność państwową uprawnionych udzielanie świadczeń ustawowych, od pierwszego dnia miesiąca następującego po dokona-nem przesiedleniu.

Co do osób, które w okresie pomiędzy terminem przełomowym, miarodajnym dla ich nowej siedziby a dniem 31 grudnia 1921 r. przeniosły się z Niemiec do Polski i które w tym czasie pobierały rentę, polski zakład ubezpieczeniowy przejmie bez odszkodowania bez względu na przynależność państwową uprawnionych udzielanie świadczeń ustawowych od pierwszego dnia miesiąca następującego po dokonanem przesiedleniu.

Jeżeli uprawniony powrócił przed 1-ym stycznia 1922 r. do kraju, w którym zamieszkiwał w terminie przełomowym, wówczas ciężar odszkodowania spada ostatecznie na właściwy zakład ubezpieczeniowy tego kraju od pierwszego dnia miesiąca następującego po zmianie siedziby.

W razie nowej zmiany siedziby należy stosować § 24.

§ 24. Uprawnieni, którzy po 31 grudnia 1921 r. przenieśli swą siedzibę z tery tor j u m jednego z państw do drugiego państwa, będą podlegali przepisom ustawowym, stosującym się do emigracji i obowiązującym w dawnem miejscu zamieszkania uprawnionego w chwili zmiany siedziby.

§ 25. Jeżeli ubezpieczony, nie pobierający emerytury ani renty, przeniósł po terminie przełomowym miejsce pracy lub zamieszkania z terytorjum jednego z państw do drugiego państwa, to przy ustalaniu jego renty podług przepisów ustawowych uwzględnione zostaną składki, wpłacone do terminu przełomowego, bez względu na to, w którym z państw zostały wniesione. Ubezpieczeni, którzy po terminie przełomowym przenieśli miejsca pracy lub zamieszkania z terytorjum jednego z państw do drugiego państwa, nie mogą przy zgłaszaniu swych roszczeń powoływać się na okres, w ciągu którego byli ubezpieczeni w zakładzie, właściwym dla ich dawnego miejsca zamieszkania lub pracy. Jednakże w stosunku do osób już ubezpieczonych w terminie przełomowym, uwzględnione zostaną w razie zajścia w drugiem państwie okoliczności, uprawniających do świadczeń, przy ustalaniu okresu wyczekiwania i ekspektatywy, lecz w żadnym razie przy określaniu wysokości renty, składki ustawowo wpłacone do zakładu ubezpieczeń jednego z państw za okres pomiędzy terminem ostatecznym a dniem 10-go stycznia 1923 r., jak również okoliczności zastępcze.

E.

Ubezpieczenie w Kasach Górniczych.

§ 26. Od chwili wejścia w życie niniejszych przepisów Rząd Polski przejmuje wypłatę, odszkodowań, które mają być wypłacane, na mocy odnośnych statutów, przez kasy górnicze niemieckie, osobom uprawnionym do świadczeń i zamieszkałym w Polsce. Od tej daty ustają wszystkie prawa tych osób w stosunku do niemieckich kas górniczych.

§ 27. Dawni członkowie kasy górniczej niemieckiej, którzyby nie uiścili przewidzianej w statucie opłaty ewidencyjnej podczas okresu pomiędzy dniem 10-ym stycznia 1920 r. a terminem wejścia w życie niniejszych przepisów, wejdą w swe prawa, nabyte względem tej kasy w dniu 10-ym stycznia 1920 r., i bez uiszczenia zaległych opłat. Od chwili jednak wejścia w życie niniejszych przepisów opłata powyższa winna być wnoszoną.

F.

Przepisy odnoszące się do spraw spornych.

§ 28. Oba państwa uznają za ważne orzeczenia ostateczne, powzięte do chwili wejścia w życie niniejszych przepisów przez instytucje ubezpieczające i władze ubezpieczeniowe jednego lub drugiego państwa, o ile orzeczenia te pozyskały moc prawną i nie są pod względem materjalnym sprzeczne z niniejszemi postanowieniami.

Zainteresowani, którzyby chcieli zaczepić zgodność danego orzeczenia z przepisami powyżej przytoczonymi, mogą do dn. 31 grudnia 1922 r. żądać wznowienia postępowania, poprzedzającego to orzeczenie. Żądania takie będą rozpatrywane przez władzą orzekającą, której decyzja została zaczepioną. Przepisy zawarte w § 30 i 31 określają dalsze postępowanie.

W razie niezgodności w ostatniej instancji pomiędzy właściwemi władzami obu państw, co do zgodności wydanych orzeczeń z niniejszemi przepisami, sprawa będzie poddana Trybunałowi Rozjemczemu przewidzianemu w art. 5.

§ 29. Jeżeli w jednej i lej samej sprawie wydane zostały przez instytucje ubezpieczające lub władze ubezpieczeniowe obydwu państw prawomocne orzeczenia sprzeczne, i jeżeli żadna z tych decyzji nie może być skutecznie zaczepioną według procedury rewizyjnej, przewidzianej w § 28 ust. 2, osoby zainteresowane mogą żądać unieważnienia decyzji, które ich dotyczą. O wniosku decyduje najwyższa władza ubezpieczeniowa tego kraju, którego instytucje ubezpieczające lub też władze ubezpieczeniowe powzięły ostatnią decyzję. Najwyższa władza ubezpieczeniowa może uchylić decyzje sprzeczne i albo rozpatrzyć sprawę sama lub też wskazać te. władzę, której poruczone zostanie ponowne rozstrzygnięcie w przedmiocie odwołania.

§ 30. O pretensjach, regulowanych niniejszemi przepisami i zawisłych z chwilą wejścia w życie tych przepisów w instytucjach lub władzach ubezpieczeniowych danego kraju, decydują właściwe władze tego kraju.

O ile dana pretensja zawisła w instytucjach ubezpieczeniowych obu krajów, postępowanie odbywać się będzie w tym kraju, którego władzom została pretensja wcześniej przedstawiona.

Jeżeli petent nie mieszka w kraju, gdzie ma się odbyć postępowanie według brzmienia pierwszego lub drugiego ustępu niniejszego artykułu, może on zażądać, aby postępowanie będące w toku lub zawisłe u jednej z władz ubezpieczeniowych, przejęte zostało przez władzę tego kraju, w którym on mieszka. O tym jego prawie winna petenta powiadomić ta władza, gdzie sprawa dana jest lub stanie się zawisłą. Odpowiedni wniosek może być o tyle tylko postawiony, o ile władza ta nie wydała jeszcze w tej mierze orzeczenia, mogącego uzyskać prawomocność.

W razie gdyby w chwili wejścia w życie niniejszych przepisów odpowiednie orzeczenie było już wydanem, wówczas taki wniosek może być postawiony w postępowaniu ewentualnie dopuszczalnem w danym wypadku. Władza, która uprzednio daną sprawę rozpatrywała, winna wówczas wszelkie dotyczące jej akta przekazać właściwym władzom drugiego państwa. Na żądanie instytucji ubezpieczeniowej, która wydała zaczepione orzeczenie, ta instytucja ubezpieczeniowa, która na podstawie niniejszych przepisów obowiązaną jest przejąć wypłatę odszkodowania, winna zastępować na swój koszt przed władzami właściwemi swego okręgu instytucją ubezpieczeniową, o której powyżej była mowa.

§ 31. Przewidziane w §§ 29 i 30 orzeczenia jednego państwa, nakazujące instytucji ubezpieczającej drugiego państwa wypłacanie świadczeń, są dla tejże instytucji wtedy tylko obowiązujące, gdy właściwe władze własnego jej państwa uznają je za podlegające wykonaniu. W tym celu, gdy orzeczenie nabrało mocy prawnej, ta władza, która je wydała, Winna przesyłając odnośne akta zażądać odpowiedniego oświadczenia ze strony Urzędu Ubezpieczeń Rzeszy w Berlinie, o ile chodzi o orzeczenie właściwej władzy polskiej, a ze strony Trybunału dla Spraw Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu, o ile chodzi o orzeczenie właściwej władzy niemieckiej. Oświadczenia co do wykonalności orzeczenia można wtedy tylko odmówić, jeżeli w postępowaniu poprzedzającem wydanie tego orzeczenia jednej ze stron odmówiono posłuchania, do którego miała prawo, lub też jeżeli chodzi o prawa, do których nie stosuje się niniejszy rozrachunek. W takim wypadku właściwa władza, mająca, złożyć oświadczenie, winna przed udzieleniem odmowy, zasięgnąć opinji najwyższej władzy orzeczeniowej drugiego państwa.

W akcie orzeczenia, uznanego za wykonalne, winno oświadczenie co do jego wykonalności być umieszczone po tekście samego orzeczenia.

§ 32. Podania o przywrócenie praw, istniejących przed wygaśnięciem terminów prawnych, winny być zgłoszone do tej władzy, która w chwili zgłoszenia podania była zgodnie z niniejszemi przepisami właściwą do powzięcia orzeczenia co do istoty rzeczy.

Podania o wznowienie postępowania winny być rozpatrywane w każdem państwie przez tę władzę, której orzeczenie zostało zaczepione.

O środkach prawnych przeciwko decyzjom, wydanym w myśl ustępu pierwszego i drugiego, rozstrzyga właściwa władza tego samego kraju. § 31 znajdzie zastosowanie.

§ 33. W razie gdyby władzy orzeczeniowej jednego z państw przekazaną została sprawa, rozpatrywana przez władzę orzeczeniową drugiego państwa, to koszty sądowe, powstałe przed przekazaniem sprawy, pokryte zostaną przez to państwo, którego władza sprawę daną przekazała, koszty zaś sądowe później powstałe, ponosić będzie to państwo, do którego władz dana sprawa przeszła.

Opłaty ryczałtowe i kary pieniężne pobierane będą przez to państwo, którego władza ubezpieczeniowe dane orzeczenie wydała.

G.

Przepisy ogólne.

§ 34. Przekazanie aktów rentowych, kart kwitowych i wszelkich dokumentów, dotyczących przewidywanego w §§ 14 i 16 przejęcia rent, zostanie dokonane za pośrednictwem Krajowego Zakładu Ubezpieczeniowego w Brandenburgii.

Państwa zainteresowane przekażą sobie pozatem w razie potrzeby karty kwitowe ubezpieczonych.

Państwo Niemieckie winno złożyć Rzeczypospolitej Polskiej w jaknajprędszym czasie za pośrednictwem zakładów i władz ubezpieczeniowych niemieckich wszelkie akta w sprawach spornych, podległych odtąd kompetencji zakładów i władz ubezpieczeniowych polskich, dalej wszelkie akta i inne dokumenty, dotyczące właścicieli rent, zamieszkałych w Polsce, oraz przedsiębiorstw, których główna siedziba znajduje się w Polsce, wreszcie wszelkie akta spraw już rozstrzygniętych, lecz niezbędnych dla przeprowadzenia spraw w toku będących.

Rzeczypospolita Polska winna oddać Rządowi Niemieckiemu za pośrednictwem zakładów i władz ubezpieczeniowych polskich wszelkie akta w sprawach spornych, podlegających kompetencji władz niemieckich.

§ 35. Obydwa państwa winny udzielić swym władzom i zakładom ubezpieczeniowym potrzebnych instrukcji, w celu wzajemnego okazywania sobie pomocy prawnej, aby ułatwić stosowanie niniejszych przepisów w spornych sprawach. Będą one również czuwały nad tem, aby redakcja podań w języku urzędowyrn drugiego państwa nie mogła służyć jako powód do odrzucenia tych podań.

Koszty, wynikłe z udzielania sobie wzajemnie pomocy prawnej, będą zwracane na podstawie taryf, obowiązujących w kraju, udzielającym pomocy prawnej.

§ 36. Pretensje o zwrot kosztów lekarzy, dentystów i innych osób, powołanych do udzielania pomocy przy przeprowadzeniu ubezpieczenia społecznego, jak również pretensje, zgłaszane przez aptekarzy i instytucje lecznicze jednego z terytorjów w stosunku do instytucji ubezpieczających i władz ubezpieczeniowych drugiego terytorium, winny być nawzajem zaspokojone, o ile zostały przed 10-ym stycznia 1920 r. zgłoszone.

Spory co do przepisów, zawartych w poprzednim ustępie, będą rozstrzygane przez sądy zwyczajne państwa, w którem zamieszkuje pozwany.

Art.  2.

Prawo własności do wszelkiego majątku, będącego w posiadaniu instytucji ubezpieczających działających w Polsce, przechodzi na Państwo Polskie bez naruszenia długów hipotecznych, własność tę obciążających.

Przepisy poprzedniego ustępu nie przesądzają w niczem załatwienia kwestji, mogących powstać odnośnie do spłacania hipotek.

Sumy, zapisane przez te instytucje na pożyczki wojenne i wpisane do ksiąg długu publicznego niemieckiego, pozostają do dyspozycji Rządu Niemieckiego.

Art.  3.

Na skutek ogólnego rozrachunku i w uwzględnieniu z jednej strony wszystkich zobowiązań finansowych, odnoszących się do każdej kategorji ubezpieczeń, z drugiej zaś strony przepisów art. 2, Państwo Niemieckie przekaże Państwu Polskiemu sumą ryczałtową 125 miljonów marek (papierowych) niemieckich.

Wyplata tej sumy winna być dokonaną w ciągu 2-ch tygodni od daty powzięcia na podstawie art. 312 Traktatu Wersalskiego decyzji przez Radę Ligi Narodów. Procenty będą obliczane od dnia 31 grudnia 1921 r. w wysokości 5% rocznie.

Art.  4.

Wykonanie przez oba państwa wszystkich przepisów, zawartych w powyższych artykułach, uważane pędzie za równoważne z wypełnieniem wszelkich zobowiązań wzajemnych, wynikłych lub mogących wyniknąć z działalności ubezpieczeniowej, omówionej w art. 312 Traktatu Wersalskiego.

Art.  5.

Spory, które mogłyby ewentualnie wyniknąć na skutek powyższych przepisów, będą rozstrzygane przez Trybunał Rozjemczy, do którego zarówno Rząd Niemiecki jak i Polski wydelegują jednakową liczbą przedstawicieli. Prezydent Związku Szwajcarskiego zostanie uproszony o wyznaczenie Przewodniczącego tego Trybunału.

• Identyfikator: Dz.U.1923.70.550
• Rodzaj: Oświadczenie rządowe
• Tytuł: Decyzja Rady Ligi Narodów dotycząca uregulowania ubezpieczeń społecznych na terytorjach odstąpionych bezpośrednio Polsce przez Niemcy na mocy Traktatu Pokoju między Państwami Sprzymierzonemi i Stowarzyszonemi a Niemcami, podpisanego w Wersalu dnia 28 czerwca 1919 r.
• Data aktu: 25/05/1923
• Data ogłoszenia: 23/07/1923
• Data wejścia w życie: 23/07/1923