Zaopatrzenie emerytalne wojskowych i ich rodzin.

zm.: Dz.U.23.59.416 - 1921.10.01

USTAWA

z dnia 5 sierpnia 1922 r.

o zaopatrzeniu emerytalnem wojskowych i ich rodzin.

(Dz. U. z dnia 23 sierpnia 1922 r.)

ROZDZIAŁ  I.

Postanowienia wstępne,

Art.  1.

Zawodowi wojskowi tudzież wdowy i sieroty po nich otrzymują zaopatrzenie emerytalne wedle zasad, wyłuszczonych w ustawie niniejszej.

Art.  2.

Zawodowymi wojskowymi w rozumieniu ustawy niniejszej są zawodowi oficerowie oraz zawodowi szeregowi.

ROZDZIAŁ  II.

Uposażenie emerytalne.

Art.  3.

Zawodowy wojskowy otrzymuje uposażenie emerytalne po upływie conajmniej dziesięciu lat służby wojskowej, o ile z powodu trwałej niezdolności do dalszego pełnienia obowiązków służbowych przechodzi w stan spoczynku.

Prawo to przysługuje zawodowemu wojskowemu już po pięciu latach służby wojskowej, o ile stał się trwale niezdolnym do pełnienia obowiązków służbowych z powodu choroby lub kalectwa, nabytych bez własnej umyślnej winy po wstąpieniu do służby wojskowej.

Art.  4.

Bez względu na czas odbytej służby wojskowej przysługuje zawodowemu wojskowemu prawo do uposażenia emerytalnego, o ile stał się trwale niezdolnym do pełnienia służby wojskowej wskutek:

a) działań wojennych,

b) nieszczęśliwego wypadku z powodu lub w cza się pełnienia obowiązków służbowych,

c) chorób zakaźnych, panujących epidemicznie w wojsku lub w miejscu służbowego pobytu.

Art.  5. ¹

Uposażenie emerytalne otrzymuje również wojskowy zawodowy, do którego nie mają zastosowania postanowienia art. 3 i 4 niniejszej ustawy, lecz który zostaje przeniesiony w stan spoczynku z urzędu (art. 8) lub w wypadku, przewidzianym w p. b) art. 7 niniejszej ustawy w obu wypadkach, po przesłużeniu przynajmniej lat 10.

Art.  6. ²

(skreślony).

Art.  7. ³

Przeniesienie w stan spoczynku następuje na prośbę wojskowego zawodowego:

a) bez względu na wiek, jeżeli z powodu ułomności cielesnej albo z powodu upadku sił fizycznych lub umysłowych stał się trwale niezdolnym do pełnienia służby wojskowej,

b) bez względu na zdolność do służby, gdy przekroczył 55 rok życia,

c) gdy uzyskał prawo do pełnego uposażenia emerytalnego (art. 11),

d) bez względu na stan zdrowia, po ukończeniu u oficerów 30 lat, u szeregowych 20 lat służby wojskowej.

Odnośnie do zawodowych oficerów uwzględnienie prośby o przeniesienie w stan spoczynku w wypadku, przewidzianym w punkcie d), zależy od decyzji Ministra Spraw Wojskowych.

Dziesięcio, względnie pięcioletni okres służby wojskowej, wymagany w art. 3 i 5 oraz w pierwszym ustąpię art. 10, i trzydziesto, względnie dwudziestoletni okres, wymagany w art. 7 punkt d, obejmują faktyczną służbę wojskową według czasu kalendarzowego od dnia jej rozpoczęcia.

Do czasokresów, wymienionych w poprzednim ustąpię, wlicza się czas służby, przewidzianej w punktach b) i ci) art. 12 niniejszej ustawy.

Art.  8. ⁴

Zawodowy wojskowy winien być przez władzę, która powołana jest do jego mianowania, z urzędu przeniesiony w stan spoczynku:

a) gdy przekroczył wiek, przewidziany dla wojskowych zawodowych odnośnemi ustawami,

b) gdy, pozostając w stanie nieczynnym z powodu niezdolności do służby, przekroczył termin, ustalony odnośnemi ustawami,

c) w wypadku, przewidzianym w p. a) art. 7 niniejszej ustawy,

d) (skreślona).

Art.  9. ⁵

Podstawę do wymierzenia uposażenia emerytalnego stanowi płaca podstawowa wraz z dodatkami za wysługę, lat, rodzinnemi, na wyżywienie i kwaterę, przywiązanemi do ostatnio posiadanego stopnia w służbie czynnej.

Lotnikom, którzy z powodu nieszczęśliwego wypadku podczas wzlotów służbowych stali się niezdolnymi do służby wojskowej, uwzględnia się przy wymiarze uposażenia emerytalnego również dodatek lotniczy.

Art.  10. ⁶

Zawodowemu wojskowemu, który po nieprzerwanej conajmniej 10-letniej służbie utraci! bez własnej winy trwale zdolność do zarobkowania conajmniej w 95%, dolicza się przy wymiarze uposażenia emerytalnego w granicach art. 11 niniejszej ustawy 10 lat do czasu służby, podlegającego normalnemu zaliczeniu do wysługi emerytalnej.

Zawodowemu wojskowemu, który wskutek przyczyn, określonych w art. 4 niniejszej ustawy, utracił zdolność do pracy zarobkowej, wymierza się uposażenie emerytalne według norm art. 11 niniejszej ustawy, doliczając ponadto do wysługi emerytalnej w granicach tegoż artykułu zależnie od stopnia trwałej utraty zdolności do zarobkowania, a mianowicie:

przy	utracie	zdolności	od	35%- 54%	-	2	lata
"	"	"	"	55%- 74%	-	4	"
"	"	"	"	75%- 84%	-	6	"
"	"	"	"	85%- 94%	-	8	"
"	"	"	"	95%-100%	-	10	"

Minister Spraw Wojskowych zarządzi conajmniej 3 razy w okresach rocznych w przeciągu trzech lat od dnia przeniesienia w stan spoczynku ponowne zbadanie przez komisję wojskowo-lekarską emeryta, któremu przyznano uposażenie emerytalne 2 doliczeniem lat na mocy niniejszego artykułu. Komisja stwierdzi stopień utraty zdolności do pracy zarobkowej w celu ponownego ustalenia uposażenia emerytalnego.

O ile emeryt, któremu komisja odliczyła w części lub w całości, w myśl powyższego ustępu, dodatkowe lata, nie może być przyjęty z powrotem do służby wojskowej, otrzymuje po upływie trzech lat od dnia przeniesienia w stan spoczynku stałe uposażenie emerytalne z uwzględnieniem utraty zdolności do pracy zarobkowej, ustalonej ostatecznie przez badającą go ostatnio komisję, w wymiarze nieprzekraczającym jednak pierwotnego wymiaru, lub w wymiarze normalnym nie niższym od 40%.

Art.  11.

Uposażenie emerytalne zawodowych wojskowych wynosi do dziesięciu lat służby włącznie-czterdzieści procent (40%), wzrasta za każdy następny rok służby o dwa całe i cztery dziesiąte procent (2,4%), w żadnym jednak razie nie może przenosić sto procent (100%) uposażenia w stanie czynnym, służącego za podstawę do wymiaru uposażenia emerytalnego (art. 9).

Art.  12.

Czas służby, podlegającej normalnemu zaliczeniu do wysługi emerytalnej, liczy się od dnia rozpoczęcia czynnej służby wojskowej.

Do tego czasu służby dolicza się:

a) czas czynnej służby cywilno-państwowej lub samorządowej, nie spełnianej równocześnie ze służbą wojskową, obliczony według odnośnych przepisów służby cywilnej, o ile zajmowana posada w służbie cywilno-państwowej lub samorządowej uprawniała do emerytury,

b) czas, przebyty w stanie nieczynnym i uposażeniem czynnem,

c) minimalny czas studjów wyższych w zakładzie naukowym poza służbą wojskową lub cywilno-państwową (samorządową), mogących podnieść kwalifikacje do pełnienia poruczonych mu czynności służbowych, w tym tylko jednak wypadku, jeżeli studja te zostały całkowicie ukończone,

d) czas, przebyty w niewoli.

Wyjątkowo może Minister Spraw Wojskowych za zgodą Ministra Skarbu zaliczyć do wysługi emerytalnej także czas, spędzony w charakterze państwowego pracownika kontraktowego.

Art.  13.

Nie wlicza się do czasu wysługi emerytalnej:

a) czasu trwania dezercji lub samowolnego opuszczenia służby,

b) czasu odbywania kary pozbawienia wolności, wymierzonej na podstawie wyroku sądowego prawomocnego,

c) czasu, spędzonego w stanie nieczynnym bez uposażenia czynnego,

d) czasu służby, za który wojskowy zawodowy otrzymał przy zwolnieniu odprawę w myśl odnośnych przepisów o uposażeniu wojska, o ile odprawa ta nie zostanie zwrócona,

e) czasu czynnej służby wojskowej przed ukończeniem 18 lat życia; wyjątek stanowi służba z bronią w ręku przed nieprzyjacielem;

Art.  14.

Przy wymierzaniu uposażenia emerytalnego zawodowym wojskowym, zatrudnionym w lotnictwie, czas przydziału do personelu latającego w czasie pokoju zalicza się do wysługi emerytalnej podwójnie.

Przy wymierzaniu uposażenia emerytalnego zawodowym wojskowym marynarzom zaokrętowanym, oraz zawodowym wojskowym armji lądowej, pełniącym służbę na statkach, znajdujących się w kampanji, liczy się do wysługi emerytalnej podczas pokoju za jeden miesiąc czterdzieści dni.

Art.  15. ⁷

Przy ogólnej mobilizacji czas czynnej służby wojskowej, odbytej podczas wojny w czasie od dnia mobilizacji do dnia zawarcia zawieszenia broni, poprzedzającego zawarcie pokoju, liczy się przy wymiarze uposażenia emerytalnego wojskowym zawodowym podwójnie.

Przy częściowej mobilizacji oblicza się w ten sposób czas służby, odbytej podczas wojny, tylko pełniącym służbę w formacjach mobilizowanych, w Ministerstwie Spraw Wojskowych i Naczelnem Dowództwie.

Art.  16. ⁸

Emeryt wojskowy, powołany do czynnej służby wojskowej w czasie wojny, otrzymuje przy ponownem przeniesieniu go w stan spoczynku uposażenie emerytalne, obliczone z uwzględnieniem czasu ponownej służby.

Art.  17.

Przy ostatecznem obliczeniu lat wysługi emerytalnej nie uwzględnia się części roku do sześciu miesięcy włącznie, natomiast okres czasu, przekraczający sześć miesięcy, liczy się jako cały rok.

Art.  18.

Uposażenie emerytalne płatne jest miesięcznie zgóry, począwszy od pierwszego dnia miesiąca, następującego po wstrzymaniu uposażenia czynnego.

Art.  19.

Prawo do pobierania uposażenia emerytalnego gaśnie:

a) ze śmiercią emeryta,

b) gdy emeryta prawomocnym wyrokiem sądowym skazano za czyn karygodny, a skazanie pociąga za sobą utratę, prawa do uposażenia emerytalnego.

Minister Spraw Wojskowych może w razie stwierdzenia okoliczności, zasługujących na szczególne uwzględnienie, przyznać żonie i dzieciom skazanego odpowiedni zasiłek na czas, przez który rodzina pozostawałaby bez środków utrzymania. Zasiłek ten nie może przekraczać normalnego zaopatrzenia (art. 29 i 30).

Art.  20. ⁹

Prawo do pobierania uposażenia emerytalnego zawiesza się na czas:

a) pobierania zaopatrzenia z tytułu niezdolności do służby (pracy) na zasadzie innych ustaw, o ile świadczenia te płyną ze Skarbu Państwa; w tym wypadku służy uprawnionemu prawo wyboru między powyższemi zaopatrzeniami;

b) przebywania bez zezwolenia Ministra Spraw Wojskowych i Ministra Skarbu dłużej niż pół roku poza granicami Rzeczypospolitej;

c) utraty obywatelstwa polskiego.

Jeżeli emeryt wojskowy obejmuje stanowisko w służbie wojskowej, cywilno-państwowej lub samorządowej za wynagrodzeniem, może pobierać tylko taką część uposażenia emerytalnego, która wraz z tem wynagrodzeniem nie przewyższa uposażenia, przywiązanego do stanowiska, piastowanego ostatnio przez emeryta w służbie czynnej.

ROZDZIAŁ  III.

Inne świadczenia ze strony Państwa, tudzież ulgi. przyznane emerytom.

Art.  21.

Emeryt wojskowy, który wskutek podeszłego wieku lub też wskutek złego stanu zdrowia potrzebuje szczególnej opieki, jakiej nie znajduje w rodzinie, a przytem nie ma innych źródeł utrzymania, może być umieszczony w domu inwalidów.

Art.  22.

Emeryta wojskowego umysłowo chorego umieszcza się w zakładach leczniczych wojskowych lub cywilnych dla umysłowo chorych, jeżeli potrzebę tego, jakoteż okoliczność, iż pozbawiony jest niezbędnej opieki, stwierdzą właściwe władze.

Art.  23.

Emeryt wojskowy, umieszczony w do mu inwalidów lub zakładzie dla umysłowo chorych, otrzymuje na koszt Państwa, oprócz mieszkania z opałem i światłem, całkowite utrzymanie, odzienie, opieką lekarską i usługę.

Art.  24.

Emerytowi wojskowemu potrąca się przez czas pobytu w domu inwalidów, względnie w zakładzie dla umysłowo chorych, dziewięćdziesiąt procent (90%) uposażenia emerytalnego na koszt Utrzymania.

Rodzina takiego emeryta otrzymuje zaopatrzenie w myśl zasad rozdziału IV niniejszej ustawy.

Art.  25.

Emeryt wojskowy, którego tylko dla braku miejsca nic- można umieścić w domu inwalidów, a który z powodu niedołęstwa, nabytego skutkiem jednej z przyczyn, wymienionych w art. 4 niniejszej ustawy, stale potrzebuje pomocy osób drugich, otrzymuje zasiłek na koszta pielęgnacji w wysokości dwudziestu pięciu procent (25%) uposażenia emerytalnego.

Taki sam zasiłek otrzymuje emeryt wojskowy umysłowo chory, jeżeli stan jego pozwala na pozostawienie go pod opieką domową.

W powyższy sposób podwyższona emerytura nie może jednak w żadnym wypadku przekraczać sto procent (100%) uposażenia czynnego, służącego za podstawę do wymiaru uposażenia emerytalnego.

Art.  26.

Emeryt wojskowy ma prawo korzystania i ulg sanitarnych, jakie przysługują wojskowemu zawodowemu w czynnej służbie, jako to: bezpłatnej porady wojskowo-lekarskiej w ambulatorjach wojskowych, bezpłatnego pobierania lekarstw w aptekach wojskowych, leczenia szpitalnego w szpitalach wojskowych na warunkach, określonych dla wojskowych zawodowych w czynnej służbie, jakoteż korzystania z ulg przy sezonowych opłatach w razie kuracji w państwowych zakładach kąpielowych i uzdrowiskach, przy zachowaniu warunków jak u wojskowych zawodowych w czynnej służbie.

Art.  27.

Zawodowy wojskowy przy przeniesieniu w stan spoczynku z uposażeniem emerytalnem ma prawo do jednorazowego przesiedlenia się z rodziną do przyszłego miejsca zamieszkania na warunkach, przysługujących wojskowym zawodowym w służbie czynnej przy przesiedleniach służbowych. Z prawa tego winien wojskowy korzystać w przeciągu jednego roku od dnia przeniesienia go w stan spoczynku. Przeniesiony zaś na zasadzie ustawy z dn. 29 maja 1920 r. o tymczasowych emeryturach wojskowych (Dz. U. R. P. № 47 poz. 286) w przeciągu jednego roku od uchwalenia niniejszej ustawy.

ROZDZIAŁ  IV.

Zaopatrzenie rodzin, pozostałych po poległych i zmarłych wojskowych zawodowych.

Art.  28.

Pozostałe po zawodowych wojskowych wdowy, dzieci ślubne i uprawnione otrzymują pensje wdowie, względnie sieroce, według norm, podanych w następnych artykułach, o ile wojskowy zawodowy w chwili śmierci pobierał uposażenie emerytalne lub miał prawo do niego.

Art.  29. ¹⁰

Pensja wdowia wynosi:

a) po zawodowym wojskowym, poległym lub zmarłym wskutek działań wojennych, pięćdziesiąt procent (50%) pełnego uposażenia w stanie czynnym, służącego za podstawę do wymiaru uposażenia emerytalnego według wymiaru dla małej rodziny w myśl art. 9;

h) po wojskowym zawodowym, zmarłym z innych przyczyn, pięćdziesiąt procent (50%) kwoty tego uposażenia emerytalnego, które zmarły wojskowy pobierał, względnie tego, do którego miałby prawo w chwili śmierci według zasad ustawy niniejszej według wymiaru dla małej rodziny, przy zastosowaniu postanowień art. 10, o ile śmierć nastąpiła z przyczyn, wymienionych w p. b), lub c) art. 4 niniejszej ustawy.

Art.  30.

Pensja sieroca po zawodowym wojskowym wynosi:

a) dla każdego dziecka, którego matka żyje i w chwili śmierci wojskowego miała prawo do pensji wdowiej, jedną czwartą (¹/₄) część pensji wdowiej;

b) dla każdego dziecka, którego matka już nie żyje lub też w chwili śmierci męża nie miała prawa do pensji wdowiej, albo też później to prawo utraciła lub umarła, połowę (¹/₃) pensji wdowiej.

Art.  31.

Suma zaopatrzenia sierocego bez wzglądu na ilość dzieci nie może, ani sama, ani łącznie z pensją wdowią, przekraczać wysokości uposażenia emerytalnego, które zmarły wojskowy faktycznie pobierał lub do którego miałby prawo w chwili śmierci.

Art.  32.

Jeżeli zawodowy wojskowy poległ lub zmarł w warunkach, wymienionych w ust. 2 i 3 art. 9 niniejszej ustawy, oblicza się wysokość pensji wdowiej, względnie sierocej, wedle art. 29, względnie 30, przy zastosowaniu postanowień ust. 2 i 3 art. 9 niniejszej ustawy.

Tak samo mają zastosowanie postanowienia art. 14 niniejszej ustawy przy wymiarze pensji pozostałym po zawodowych wojskowych lotnikach, względnie marynarzach.

Art.  33.

O ile mianowanie lub awans zmarłego wskutek działań wojennych wojskowego na wyższy stopień nastąpiło po jego śmierci, pozostałe po nim osoby, uprawnione do zaopatrzenia, otrzymują pensje, odpowiadającą nowemu stopniowi zmarłego.

Art.  34.

Zawodowych wojskowych, zaginionych na terenie działań wojennych, którzy w ciągu roku od chwili ratyfikacji pokoju nie odnaleźli się, uważa się, począwszy od tego terminu na czas zaginienia, za zmarłych wskutek działań wojennych.

Rodziny takich wojskowych otrzymują na mocy niniejszej ustawy, począwszy od terminu, wskazanego w ust. 1, tymczasowo takie zaopatrzenie, jakie należałoby się im w razie śmierci zaginionego (art. 29 p. a).

Wypłata zaopatrzenia zaczyna się od pierwszego dnia tego miesiąca, który następuje po wstrzymaniu rodzinie uposażenia, przewidzianego w tych wypadkach ustawą o uposażeniu wojska, i trwa tak długo, aż zaginiony się odnajdzie, o ile wypłata zaopatrzenia według postanowień tej ustawy nie została już wcześniej z innych przyczyn wstrzymana.

Gdy na podstawie towarzyszących zaginieniu okoliczności istnieje uzasadnione podejrzenie, że za zachodzi wypadek dezercji, postanowienia niniejszego artykułu nie mają zastosowania do czasu stwierdzę ma, iż powyższe przestępstwo nie zachodzi.

Art.  35.

W razie odnalezienia się zaginionego potrąca mu się przy wypłacie zaległego uposażenia kwotą, powstałą z wypłaconego jego rodzinie tymczasowego zaopatrzenia.

W razie nieodnalezienia się zaginionego w ciągu czterech lat od chwili ratyfikacji pokoju, rodzina zaginionego winna przed końcem tego terminu przedłożyć orzeczenie sądowe, uznające zaginionego za zmarłego, względnie orzeczenie sądowe, że dowód śmierci należy uważać za ustalony. Na podstawie tego orzeczenia przyznane zostanie stałe zaopatrzenie.

Art.  36.

Wdowa nie ma prawa do pensji:

a) jeżeli małżeństwo zostało zawarte przez emeryta, który po zawarciu tego małżeństwa nie był powołany do czynnej służby wojskowej,

b) jeżeli wspólność małżeństwa została sądownie rozdzielona bez obowiązku męża do utrzymywania żony.

Dzieci, pozostałe z małżeństwa, zawartego przez emeryta, nie maja, prawa do zaopatrzenia sierocego.

Art.  37.

Pensje wdowie i sieroce płatne są miesięcznie z góry, począwszy od pierwszego dnia miesiąca, następującego po wstrzymaniu uposażenia, pobieranego przez zmarłego; dla sierot, króre przyszły na świat po tym terminie-od pierwszego dnia tego miesiąca, w którym się urodziły.

Art.  38.

O ile żądanie przyznania pensji wdowiej, względnie sierocej, nie zostało zgłoszone w ciągu jednego roku od dnia śmierci wojskowego, przyznaje się pensję od pierwszego dnia miesiąca, następującego po dniu zgłoszenia się osób uprawnionych.

W wypadkach wyjątkowych Minister Spraw Wojskowych w porozumieniu z Ministrem Skarbu może przyznać pensję od terminu, ustalonego w art. 37, jeżeli osoby uprawnione wykażą, iż zaszły ważne okoliczności, które uniemożliwiły im wcześniejsze zgłoszenie żądania zaopatrzenia.

Art.  39. ¹¹

Wdowa w razie ponownego zamążpójścia, o ile nie zastrzeże sobie prawa do przyznania jej pensji na wypadek powtórnego owdowienia, otrzymuje jednorazową odprawę, która wynosi dla wdów w wieku do 45 lat życia dwuletnią, powyżej zaś tego wieku jednoroczną kwotę pensji wdowiej.

Gdy wdowa nabędzie prawo do pensji z ponownego małżeństwa, otrzymuje w razie powtórnego owdowienia, o ile zgłosiła zastrzeżenie, przewidziane w ust. 1 niniejszego artykułu, tę pensję wdowią, która jest wyższą, a o ile otrzymała odprawę, pensję wdowią, przysługującą jej z tytułu ponownego małżeństwa.

Art.  40.

Prawo do pensji wdowiej, względnie sierocej, gaśnie:

a) w razie śmierci osoby, uprawnionej do po boru pensji, z końcem tego miesiąca, w którym śmierć nastąpiła,

b) w razie ukończenia przez sierotę 18 roku życia lub też wcześniejszego zawarcia związku małżeńskiego,

c) gdy osobę, uprawnioną do poboru pensji, prawomocnie skazano sądownie za czyn karygodny, a skazanie pociąga za sobą utratę prawa do przyznanego zaopatrzenia.

W razie odbywania studjów w zakładach naukowych, zaopatrzenie sieroce wypłaca się z powyższemi zastrzeżeniami do ukończenia studjów, najdłużej jednak do ukończenia 24 lat życia.

W wyjątkowych, na szczególne uwzględnienie zasługujących wypadkach, tudzież w razie trwałej niezdolności do zarobkowania, Minister Spraw Wojskowych może w porozumieniu z Ministrem Skarbu zezwolić na dalsze pobieranie zaopatrzenia sierocego także po ukończeniu 18 lat życia.

Art.  41.

Prawo do pobierania pensji wdowie), względnie sierocej, zawiesza się na czas:

a) przebywania bez zezwolenia Ministra Spraw Wojskowych i Ministra Skarbu dłużej niż pół roku poza granicami Rzeczypospolitej,

b) utraty obywatelstwa polskiego,

c) pobierania zaopatrzenia z tytułu śmierci męża, względnie ojca, na zasadzie innych ustaw, o ile świadczenia te płyną ze Skarbu Państwa i przewyższają pensję wdowią lub sierocą. Jeżeli sierota zajmuje jakiekolwiek stanowisko w służbie państwowej lub samorządowej, do którego przywiązane jest stałe roczne uposażenie, wstrzymuje się pensję sierocą, o ile uposażenie to jest wyższe od przyznanego zaopatrzenia sierocego.

Prawo do pobierania pensji sierocej zawiesza się również na czas uwzględnienia sieroty przy wymierzaniu dodatku drożyźnianego do płacy zasadniczej funkcjonarjusza państwowego (matki, ojczyma, macochy).

Art.  42.

Osoba, uprawniona do pensji, która z tytułu zajmowania stanowiska w służbie państwowej nabyła prawo do uposażenia emerytalnego, ma prawo wyboru między pobieraniem albo uposażenia emerytalnego, albo pensji, przysługującej jej na mocy ustawy niniejszej.

Art.  43.

Wdowa po zawodowym wojskowym, który zmarł w czynnej służbie przed uzyskaniem prawa do uposażenia emerytalnego, otrzymuje, o ile sama nie jest funkcjonariuszem państwowym, względnie nie pobiera uposażenia emerytalnego, jednorazową odprawę w wysokości połowy kwoty rocznej uposażenia w służbie czynnej, pobieranego ostatnio przez zmarłego.

Sieroty bez ojca i matki w wieku poniżej ośmnastu lat otrzymują odprawę w tej samej wysokości po ojcu, o ile ten nie nabył prawa do emerytury.

Taką samą odprawę należy przyznać zupełnej sierocie w wypadku, określonym w art. 40 ustęp przedostatni, a można przyznać w wypadkach, określonych w ustępie ostatnim wspomnianego artykułu.

Jeżeli pozostało więcej sierot, odprawa, o której powyżej mowa, należy się im łącznie bez względu na ich ilość.

Art.  44.

W razie śmierci emeryta wojskowego wypłaca się pośmiertne w wysokości trzymiesięcznego pełnego uposażenia emerytalnego, pobieranego ostatnio przez zmarłego.

Pośmiertne wypłaca się wdowie lub dzieciom zmarłego w następującym porządku:

a) w pierwszym rzędzie wdowie, która w chwili śmierci męża pozostawała z nim w spólności małżeńskiej,

b) ślubnym i uprawnionym dzieciom zmarłego, o ile żona zmarłego nie żyje lub żyje, lecz była sądownie rozwiedziona lub separowana.

Art.  45.

W braku osób, wymienionych w art. 44, może być przyznane pośmiertne lub jego cześć rodzicom lub rodzeństwu zmarłego:

a) o ile zmarły ich utrzymywał lub do ich utrzymania się przyczyniał,

b) albo też o ile osoby te pielęgnowały zmarłego w czasie choroby,

c) bądź też z własnych funduszów pokryły koszty pogrzebu.

W wypadkach, wskazanych w p. b) i c) niniejszego artykułu, może być przyznane pośmiertne lub jego cześć dalszym krewnym zmarłego lub osobom obcym, o ile zmarły nie zostawił dostatecznego ruchomego lub nieruchomego majątku.

Art.  46.

Wdowa lub sieroty po zawodowym wojskowym, zmarłym w służbie czynnej, ma prawo do jednorazowego przesiedlenia się do przyszłego miejsca zamieszkania na warunkach, przysługujących wojskowym zawodowym w służbie czynnej przy przesiedleniach służbowych, Z prawa tego wdowa, względnie sierota, powinna skorzystać w przeciągu jednego roku od śmierci męża, względnie ojca.

ROZDZIAŁ  V.

Postanowienia przejściowe.

Art.  47.

Zawodowym wojskowym, którzy przed wstąpieniem do Wojska Polskiego pozostawali w służbie jednego z b. państw zaborczych i przechodzą w stan spoczynku ze służby w Wojsku Polskiem, zalicza się do wysługi emerytalnej pełną ilość lat służby wojskowej, względnie cywilno-państwowej, w państwie zaborczem, podlegających zaliczeniu według ustaw emerytalnych odnośnego państwa, tudzież lata służby wojskowej w Wojsku Polskiem i wymierza się uposażenie emerytalne według zasad ustawy niniejszej, biorąc za podstawę ostatnio pobierane uposażenie w służbie czynnej (art. 9).

Art.  48.

Zawodowym wojskowym, którzy przed wstąpieniem do Wojska Polskiego służyli w uznanych przez Państwo Polskie formacjach wojskowych, zalicza się do wysługi emerytalnej czas tej służby zgodnie z postanowieniami niniejszej ustawy (rozdział II), o ile czas !en nie został juz zaliczony na zasadzie art. 47 niniejszej ustawy.

Art.  49. ¹²

Zawodowym wojskowym, którzy wstąpili do wojska polskiego najpóźniej pod koniec 1920 r., a przed wstąpieniem do wojska polskiego pełnili w jednem z b. państw zaborczych służbę samorządową, lub oddawali się pracy zawodowej, dolicza się do wysługi emerytalnej czas tej służby lub pracy w ilości, nie przekraczającej lat 20:

a) gdy zawodowy wojskowy stał się trwale niezdolnym do pełnienia służby wojskowej, lub gdy przekroczył 55 lat życia, pod warunkiem przesłużenia w wojsku conajmniej 10 lat, obliczonych według czasu kalendarzowego,

b) gdy zawodowy wojskowy przesłużył w wojsku polskiem conajmniej 15 lat, obliczonych według czasu kalendarzowego, i gdy przekroczył 53 lata życia. Czas służby w wojsku polskiem liczy się od daty faktycznego jej rozpoczęcia, nie wcześniej jednak niż od 1 listopada 1918 r.

O ile wojskowi ci byli członkami kas emerytalnych lub innych kas zaopatrzenia, będą mogli korzystać z praw emerytalnych na mocy niniejszej ustawy jedynie pod warunkiem poprzedniego zrzeczenia na rzecz Skarbu Państwa praw, służących im do tych kas, a o ile prawa te już w części lub w całości zrealizowali, pod warunkiem zobowiązania się ponadto do zwrotu kwot, pobranych z tych kas.

Art.  50.

Emerytowani wojskowi byłych państw zaborczych, o ile są obywatelami polskimi w myśl art. 2 ustawy z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego (Dz. U. R. P. № 7 poz. 44), jak również o ile uznani zostali w myśl art. 3 tejże ustawy za obywateli Państwa Polskiego, otrzymują uposażenie emerytalne w wysokości siedemdziesięciu pięciu procent (75%) tego uposażenia emerytalnego, które należałoby się im według zasad ustawy niniejszej od płacy podstawowej wraz z dodatkiem rodzinnym najwyżej na dwie osoby, przywiązanej do stopnia wojskowego w Wojsku Polskiem, któremu odpowiada stopień wojskowy, ostatnio zajmowany przez emeryta w armji odnośnego państwa.

Tak wymierzone uposażenie emerytalne nie może być niższe od przyznanego na zasadzie ustaw właściwego państwa zaborczego uposażenia emerytalnego łącznie z dodatkami, przyznanemi przez Państwo Polskie.

Art.  51.

Wdowy ! sieroty po wojskowych zawodowych i emerytach wojskowych byłych państw zaborczych, którzy w Wojsku Polskiem nie służyli, a zmarli przed wejściem lub po wejściu w życie ustawy niniejszej, otrzymują, o ile posiadają obywatelstwo polskie, pensję wdowią lub sierocą na zasadzie rozdziału IV niniejszej ustawy.

Za podstawę wymiaru pensji wdowiej i sierocej służy ta kwota, którąby otrzymał mąż, względnie ojciec, tytułem uposażenia emerytalnego w myśl art. 50 niniejszej ustawy.

Tak wymierzona pensja wdowia, względnie sieroca, nie może być niższa od przyznanego już na zasadzie ustaw właściwego państwa zaborczego za opatrzenia wdowiego lub sierocego łącznie z dodatkami, przyznanemi przez Państwo Polskie.

Art.  52.

Zawodowym wojskowym, którzy po wstąpieniu do Wojska Polskiego przeniesieni zostali w stan spoczynku przed wejściem w życie ustawy niniejszej i pobierali uposażenie emerytalne na zasadzie ustawy z dnia 29 maja 1920 r. o tymczasowych emeryturach wojskowych (Dz. U. R. P. № 47, poz. 286), należy się uposażenie emerytalne, przyznane na zasadzie niniejszej ustawy, od dnia pierwszego tego miesiąca, który nastąpił po wstrzymaniu ostatnio pobieranego czynnego uposażenia w Wojsku Polskiem.

Wdowom i sierotom po zawodowych wojskowych, którzy ze służby w byłych państwach zaborczych przeszli do służby wojskowej w Wojsku Polskiem, wymierza się pensję wdowią, względnie sierocą, według zasad rozdziału IV niniejszej ustawy od tej kwoty, któraby się zmarłemu należała tytułem uposażenia emerytalnego (art. 47).

Wdowom i sierotom po zawodowych wojskowych Wojska Polskiego, zmarłych w czynnej służbie lub też w stanie spoczynku, jednakowoż przed wejściem w życie ustawy niniejszej, należy się pośmiertne, jakoteż pensja wdowia, względnie sieroca, od terminu, określonego art. 37 z tem, że termin ten nie może być wcześniejszy od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 29 maja 1920 r. (Dz. U. R. P. № 47, poz. 286).

Art.  53.

Postanowienia art. 19, 20 tudzież art. 40, 41 i 42 niniejszej ustawy mają zastosowanie do emerytów wojskowych, względnie do wdów i sierot po wojskowych zawodowych i emerytach wojskowych byłych państw zaborczych.

Art.  54.

Wdowom i sierotom po emerytach wojskowych byłych państw zaborczych należy się pośmiertne w wysokości trzymiesięcznego uposażenia emerytalnego zmarłego, przyczem postanowienia art. 44 i 45 stosują się również w tym wypadku.

Art.  55.

Na czas pobierania przez zawodowych wojskowych w służbie czynnej dodatku drożyźnianego wymierza się uposażenie emerytalne, tudzież pensje wdowie, względnie sieroce, biorąc za podstawę oprócz uposażenia, służącego w myśl niniejszej ustawy za podstawę do wymiaru uposażenia emerytalnego (art. 9, względnie 50) także dodatki drożyźniane do tych należności, ustawowo unormowane.

Mnożnik dodatku drożyźnianego oblicza się wedle rzeczywistego stałego miejsca zamieszkania, nie może jednak przewyższać średniej arytmetycznej między najniższą a najwyższą klasą dodatku drożyźnianego.

Wszelkie zmiany ustaw o uposażeniu osób wojskowych, pociągające za sobą zmianę wysokości ich uposażenia, stosują się automatycznie w sposób odpowiedni przy wymiarze zaopatrzenia emerytalnego.

Art.  56. ¹³

Postanowienia ustawy niniejszej mają również zastosowanie w odniesieniu do wdów i sierot po zmarłych wojskowych, których śmierć nastąpiła w czynnej służbie w Wojsku Polskiem przed terminem ważności uzyskania przez nich charakteru i praw wojskowych zawodowych Wojsk Polskich, a którzy w chwili śmierci mieli za sobą conajmniej pięć lat czynnej służby wojskowej.

Postanowienia te mają również zastosowanie do wdów i sierot po oficerach, chorążych i podoficerach, którzy zmarli wskutek przyczyn, wymienionych w art. 4, przed terminem możności uzyskania przez nich charakteru i praw wojskowych zawodowych wojsk polskich, w czynnej służbie w polskich formacjach wojskowych uznanych przez Państwo.

Wypłata tego zaopatrzenia następuje od pierwszego dnia miesiąca po wniesieniu podania, nie wcześniej jednak niż od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.

Art.  57. ¹⁴

Zaopatrzenie emerytalne (uposażenie emerytalne, pensja wdowia i sieroca) oraz odprawy mogą ulec zapowiedzeniu i zajęciu sądowemu tylko z tytułu alimentów jako też zapowiedzeniu i zajęciu sądowemu lub administracyjnemu z tytyłu należności Skarbu Państwa.

Wysokość zapowiedzeń i zająć wynosi dla alimentów ²/₅ a dla należności Skarbu Państwa ¹/₅ zaopatrzenia emerytalnego, względnie odprawy. Pośmiertne nie ulega zapowiedzeniu ani też zajęciu.

Pensja wdowia i sieroca nie ulega zapowiedzeniu ani zajęciu z tytułu należności skarbowych męża względnie ojca, wynikłych ze stosunku służbowego.

Postanowienie to nie ma zastosowania do tych uposażeń emerytalnych, tudzież pensji wdowich i sierocych, które uległy zapowiedzeniu i zajęciu sądowemu lub administracyjnemu przed wejściem w życie niniejszej ustawy.

Art.  58.

Postanowienia niniejszej ustawy, odnoszące się do oficerów zawodowych tudzież wdów i sierot pozostałych po nich, mają zastosowanie również do urzędników wojskowych i ich rodzin, tudzież do chorążych i ich rodzin.

Rozdział  VI.

Postanowienia ogólne.

Art.  59.

W wypadkach, gdy zawodowemu wojskowemu lub rodzinie, pozostałej po nim, może przysługiwać prawo do zaopatrzenia w myśl ustawy o zaopatrzeniu inwalidów, uprawniony ma prawo wyboru między zaopatrzeniem w myśl ustawy niniejszej a ustawy inwalidzkiej.

Art.  60.

Wykonanie niniejszej ustawy powierza się Ministrowi Spraw Wojskowych w porozumieniu i Ministrem Skarbu we właściwym dla każdego z nich zakresie działania.

Art.  61.

Ustawa niniejsza wchodzi w życie z dniem 1 października 1921 r.

Z chwilą wejścia w życie ustawy niniejszej tracą moc dotychczas obowiązujące ustawy i przepisy, wydane w przedmiotach, unormowanych tą ustawą.

1 Art. 5 zmieniony przez art. 1 ustawy z dnia 17 maja 1923 r. (Dz.U.23.59.416) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 czerwca 1923 r.

2 Art. 6 skreślony przez art. 2 ustawy z dnia 17 maja 1923 r. (Dz.U.23.59.416) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 czerwca 1923 r.

3 Art. 7 zmieniony przez art. 3 ustawy z dnia 17 maja 1923 r. (Dz.U.23.59.416) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 czerwca 1923 r.

4 Art. 8 zmieniony przez art. 4 ustawy z dnia 17 maja 1923 r. (Dz.U.23.59.416) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 czerwca 1923 r.

5 Art. 9 zmieniony przez art. 5 ustawy z dnia 17 maja 1923 r. (Dz.U.23.59.416) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 czerwca 1923 r.

6 Art. 10 zmieniony przez art. 6 ustawy z dnia 17 maja 1923 r. (Dz.U.23.59.416) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 czerwca 1923 r.

7 Art. 15 zmieniony przez art. 7 ustawy z dnia 17 maja 1923 r. (Dz.U.23.59.416) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 czerwca 1923 r.

8 Art. 16 zmieniony przez art. 8 ustawy z dnia 17 maja 1923 r. (Dz.U.23.59.416) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 czerwca 1923 r.

9 Art. 20 zmieniony przez art. 9 ustawy z dnia 17 maja 1923 r. (Dz.U.23.59.416) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 czerwca 1923 r.

10 Art. 29 zmieniony przez art. 10 ustawy z dnia 17 maja 1923 r. (Dz.U.23.59.416) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 czerwca 1923 r.

11 Art. 39 zmieniony przez art. 11 ustawy z dnia 17 maja 1923 r. (Dz.U.23.59.416) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 czerwca 1923 r.

12 Art. 49 zmieniony przez art. 12 ustawy z dnia 17 maja 1923 r. (Dz.U.23.59.416) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 czerwca 1923 r.

13 Art. 56 zmieniony przez art. 13 ustawy z dnia 17 maja 1923 r. (Dz.U.23.59.416) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 października 1921 r.

14 Art. 57 zmieniony przez art. 14 ustawy z dnia 17 maja 1923 r. (Dz.U.23.59.416) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 czerwca 1923 r.

• Identyfikator: Dz.U.1922.68.616
• Rodzaj: Ustawa
• Tytuł: Zaopatrzenie emerytalne wojskowych i ich rodzin.
• Data aktu: 05/08/1922
• Data ogłoszenia: 23/08/1922
• Data wejścia w życie: 01/10/1921