Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej na posiedzeniu niejawnym 12 kwietnia 2024 r. rozważał zarzuty skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego postanowienia Sądu Okręgowego w Krakowie, dotyczące niewłaściwego zastosowania art. 212 par. 3 w. zw. z art. 5 k.c. I skargę tę oddalił.

Rozpoznając skargę, Sąd Najwyższy wskazał, iż art. 212 k.c. nie daje sądowi podstawy do obniżenia wysokości dopłat lub spłat wynikającej z wartości udziałów.

Przepis ten stanowi, że jeżeli ustalone zostały dopłaty lub spłaty, sąd oznaczy termin i sposób ich uiszczenia, wysokość i termin uiszczenia odsetek, a w razie potrzeby także sposób ich zabezpieczenia. W razie rozłożenia dopłat i spłat na raty terminy ich uiszczenia nie mogą łącznie przekraczać lat dziesięciu. W wypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie sąd na wniosek dłużnika może odroczyć termin zapłaty rat już wymagalnych.

SN przyjął natomiast, iż na tle stosunków między współwłaścicielami w sprawach o zniesienie współwłasności toczonych na tle tego przepisu dopuszczalne jest zastosowanie zasady nadużycia prawa podmiotowego (art. 5 k.c.) jako podstawy odmowy przyznania spłat lub dopłat.

W przypadku ustalenia w okolicznościach konkretnej sprawy zachowań wskazanych w art. 5 k.c. domaganie się dopłaty lub spłaty może bowiem stanowić nadużycie prawa.

W składzie orzekającym zasiadali: SSN Mariusz Załucki (przewodniczący, sprawozdawca), SSN Kamil Zaradkiewicz oraz SSN Maciej Kowalski

sygn. akt II CNPP 16/22