Ograniczenie obrotów dewizami i walutami zagranicznemi.

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA SKARBU I MINISTRA B. DZIELNICY PRUSKIEJ

z dnia 31 grudnia 1920 r.

o ograniczeniu obrotów dewizami i walutami zagranicznemi. ^*

W wykonaniu ustawy z dnia 9 lipca 1920 r. (Dz. Ust. № 56 poz. 347 z roku 1920) zarządza się co następuje:

Art.  1. ¹

Zakup dla celów od sprzedaży walut zagranicznych i dewiz jako to banknotów i wszelkich wogóle papierowych znaków płatniczych, czeków, przekazów, weksli, akredytyw i wszelkiego rodzaju pozostałości rachunkowych w walutach zagranicznych, dozwolony jest wyłącznie instytucjom finansowym, działających bądź na mocy własnych statutów, bądź też na mocy udzielonych przez Rząd koncesji.

Instytucje kredytowe o charakterze spółdzielczym otrzymują prawa wymienione w ustępie 1 niniejszego artykułu dopiero po uzyskaniu specjalnego zezwolenia Ministerstwa Skarbu lub wyznaczonych przezeń organów

Art.  2.

Sprzedaż walut zagranicznych i dewiz osobom i firmom prywatnym dozwolona jest wyłącznie bankom akcyjnym, których siedziba zarządu znajduje się w granicach Państwa Polskiego, oraz innym instytucjom finansowym, które uzyskają odpowiednie upoważnienie Ministerstwa Skarbu (z zastrzeżeniem wskazaniem w art. 18). Instytucje te otrzymują nazwę, banków dewizowych.

Art.  3. ²

Instytucjom finansowym, nie posiadającym praw banków dewizowych, o ile poddadzą się całkowicie przepisom niniejszego rozporządzenia, wolno sprzedawać nabyte przez nie waluty zagraniczne i dewizy wyłącznie bankom dewizowym oraz pomiędzy sobą. Instytucje te otrzymują nazwą komisjonerów dewizowych.

Instytucje kredytowe o charakterze spółdzielczym mogą jednakże dokonywać tranzakcji wymienionych w ustępie 1 niniejszego artykułu dopiero po uzyskaniu zezwolenia Ministerstwa Skarbu lub wyznaczonych przezeń organów

Art.  4. ³

Osobom i firmom prywatnym wolno nabywać potrzebne im sumy w walutach zagranicznych jedynie w bankach dewizowych; posiadane zaś przez nie waluty zagraniczne i dewizy mogą być odstępowane tylko bankom dewizowym, lub komisjonerom dewizowym, nie zaś innym osobom lub firmom prywatnym.

W wyjątkowych wypadkach może Ministerstwo Skarbu przyznawać prawa dokonywania tranzakcji dewizami i walutami zagranicznemi bez pośrednictwa banków dewizowych poszczególnym firmom handlowym i przemysłowym. Firmy te będą jednakże miały wówczas prawo dokonywania tylko takich operacji, które będą każdorazowo wyszczególnione w upoważnieniu Ministerstwa Skarbu.

W zakresie powyższych operacji podlegać będą te firmy tym samym obowiązkom i kontroli co banki dewizowe.

Również może Ministerstwo Skarbu względnie organy przezeń wyznaczone zezwalać w poszczególnych wypadkach firmom i instytucjom finansowym nie będącym bankami dewizowemi na dokonywanie tranzakcji, które w myśl przepisów niniejszego rozporządzenia zastrzeżone są wyłącznie bankom dewizowym

Art.  4a. ⁴

Lombardowanie walut zagranicznych i dewiz i wogóle udzielanie kredytu pod zabezpieczenie tych wartości jest niedozwolonem.

Dla banków dewizowych może w wyjątkowych wypadkach udzielać zezwoleń na te operacje Ministerstwo Skarbu lub wyznaczone przez nie organy.

Art.  5.

Bankom dewizowym wolno dokonywać sprzedaży walut zagranicznych i dewiz osobom i firmom prywatnym wyłącznie dla celów następujących:

a) na pokrycie zobowiązań zagranicznych, wynikających z legalnego przywozu towarów;

b) na uskutecznienie zaliczek na zapłatę za legalnie sprowadzone towary;

c) na pokrycie kosztów ekspedycji i transportów towarów;

d) na spłatę długów zagranicznych, powstałych z przyczyn gospodarczo uzasadnionych;

e) na zapłatę premji asekuracyjnych zagranicą, o ile wynikają one z legalnych umów asekuracyjnych;

f) 5 na koszta podróży do wysokości 1.000 fr. szw. lub równowartości w innych walutach, jednorazowo na osobę., za specjalną adnotacją na paszporcie zagranicznym, względnie w razie wyjazdu na obszar Wolnego Miasta Gdańska na dowodzie osobistym, w tym ostatnim wypadku jednakże nie częściej jak raz na miesiąc;

g) na koszta utrzymania osób zagranicą, o ile pobyt ich tam jest usprawiedliwiony, do wysokości 1.500 fr. szw., lub równowartości w innych walutach, miesięcznie na rodzinę;

h) na utrzymanie zagranicą biur przedsiębiorstw krajowych, o ile działalność ich tam jest uzasadniona z punktu widzenia interesów narodowo-gospodarczych;

i) 6 na wszystkie inne cele gospodarczo uzasadnione, o ile zachodzi konieczność dokonania zapłaty zagranicą i suma nie przewyższa 1.000 fr. szw. lub równowartości w innych walutach. Dla sum wyższych wymagane jest uzyskanie uprzedniego zezwolenia Ministerstwa Skarbu, lub organów przez nie oznaczonych.

Art.  6.

Nabywca waluty, w razie niezużytkowania jej na cel pierwotnie oznaczony, obowiązany jest zwrócić ją bankowi dewizowemu, w którym została nabyta lub Polskiej Krajowej Kasie Pożyczkowej po kursie nabycia; jeśli jednak kurs ten jest wyższy od kursu dnia, w którym waluta została zwróconą - po kursie tegoż dnia.

Art.  7.

Banki dewizowe i komisjonerzy dewizowi obowiązani są pod kontrolą Ministerstwa Skarbu lub organów przez nie wyznaczonych prowadzić rejestry dokonanych tranzakcji walutami zagranicznemi i dewizami według wzorów ustalonych przez Ministerstwo Skarbu. W rejestrach tych winny być wyszczególnione: suma nabytej względnie sprzedanej waluty obcej, osoba lub firma, od której waluta została nabyta, względnie której została sprzedana, nazwisko odbiorcy zagranicznego, cel sprzedaży oraz dowody, uzasadniające legalność (art. 5) tranzakcji. Przedstawione przez nabywcę dowody, winny być przez bank dewizowy opatrzone stemplem, stwierdzającym sprzedaż waluty na podstawie tychże dowodów.

Art.  8.

Nabywca sum w walutach zagranicznych obowiązany jest na każde żądanie Ministerstwa Skarbu lub jego organów przedstawić dla kontroli wszystkie dowody, na zasadzie których sumy powyższe zostały przez niego w banku dewizowym uzyskane.

Art.  9.

Nabywca waluty uzyskuje przez sam fakt nabycia prawo wywozu tejże sumy zagranicą za odpowiedniem zaświadczeniem, wydanem przez bank dewizowy, który sprzedaży w danym wypadku dokonał. Zaświadczenia takie winny być dodatkowo wizowane przez Polską Krajową Kasę Pożyczkową lub jeden z jej oddziałów. Adnotacje banków dewizowych na paszportach zagranicznych (art. 5 f.) upoważniają do wywozu waluty bez osobnego zaświadczenia i nie wymagają dodatkowego wizowania przez Polską Krajową Kasę Pożyczkową.

Art.  10. ⁷

Wywóz walut i dewiz, niepochodzących z kupna w bankach dewizowych dozwolony jest bez uzyskiwania specjalnego pozwolenia do wysokości 1.000 fr. szw., lub równowartości w innych walutach zagranicznych. Dla wywozu sum do wysokości 3000 fr. szw. lub równowartości w innych walutach wymagane jest zezwolenie Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej lub jednego z jej oddziałów. Zezwolenia takie udzielane będą za okazaniem paszportu zagranicznego.

Pozwoleń na wywóz sum wyższych udziela Ministerstwo Skarbu lub organy przez nie wyznaczone.

Art.  11. ⁸

Wywóz marek polskich w gotowiźnie, w czekach, przekazach lub zobowiązaniach kupieckich dozwolony jest bez specjalnego pozwolenia do wysokości 100.000 marek polskich jednorazowo dla jednej osoby z tem jednakże, iż ogólna suma wywiezionych przez jedną osobę marek polskich nie może przekroczyć w ciągu jednego miesiąca 300.000 mk. Pozwoleń na wywóz marek polskich do wysokości 300.000 mk. udziela Polska Krajowa Kasa Pożyczkowa i jej oddziały.

Pozwoleń na wywóz sum wyższych udziela Ministerstwo Skarbu lub wyznaczone przez nie organy.

Art.  12.

Wywóz zagranicę papierów procentowych i dywidendowych oraz sprzedaż ich i zastaw osobom i firmom, mającym siedzibę zagranicą, wymaga zezwolenia Ministerstwa Skarbu, lub wyznaczonych przez nie organów. Zezwolenie takie może być udzielone również generalnie, odnośnie do pewnego gatunku papierów, względnie pewnej instytucji.

Art.  13.

Sprzedaż za granicę wypłat na Polskę dozwolona jest tylko bankom dewizowym, które obowiązane są o dokonaniu każdej takiej tranzakcji zawiadomić Ministerstwo Skarbu. Natomiast dokonywanie tranzakcji tego rodzaju przez inne firmy lub osoby, uwarunkowane jest uzyskaniem uprzedniego zezwolenia Ministerstwa Skarbu, lub organów przezeń wyznaczonych.

Art.  14.

Dokonywanie wpłat w markach polskich na rachunki zagraniczne z polecenia osób i firm, mających siedzibę w Polsce, jak również przelew sum z rachunków krajowych na rachunki zagraniczne może być uskuteczniane tylko w bankach dewizowych i winno być uzasadnione tranzakcjami z zagranicą, wyszczególnionemi w punktach a), b), c), d), e), i), art. 5.

Wypłaty w markach polskich z polecenia osób i firm mających siedzibę zagranicą, mogą być dokonane jedynie przez banki dewizowe.

W innych instytucjach finansowych dokonywanie powyższych operacji uzależnione jest od każdorazowego zezwolenia Ministerstwa Skarbu, lub wyznaczonych przezeń organów.

Art.  15.

Udzielanie kredytów w markach polskich firmom zagranicznym wymaga uprzedniego zezwolenia Ministerstwa Skarbu lub wyznaczonych przez nie organów. To samo dotyczy honorowania przekazów zagranicznych, opiewających na marki polskie, bez pokrycia. W wyjątkowych wypadkach wolno honorować przekazy takie, o ile istnieje uzasadniona pewność, że pokrycie zostało już wysłane.

Art.  16. ⁹

Ministerstwo Skarbu posiada ponadto prawo żądania od osób fizycznych oraz prawnych, dokonywujących tranzakcji w walutach zagranicznych oraz tranzakcji, z których wynika obrót pieniężny z zagranicą, prowadzenia wykazów, rejestrów i ksiąg dotyczących tych tranzakcji według wzorów przez to Ministerstwo podanych. Ministerstwo Skarbu, względnie władze lub organy przez nie wyznaczone, mają prawo kontroli, czy powyższe wykazy, rejestry i księgi, zgodne są ze stanem faktycznym i z ogólnemi księgami handlowemi danego przedsiębiorstwa. Ministerstwo Skarbu może żądać przedstawienia mu, względnie władzom i organom, przez nie wyznaczonym, oryginałów, względnie odpisów wyżej wymienionych wykazów, rejestrów i ksiąg oraz wyciągów i zestawień, sporządzonych na ich podstawie.

Art.  17.

W celu omówienia spraw, związanych z wykonaniem niniejszego rozporządzenia i ewentualnego przystosowania zasad reglamentacji handlu walutami zagranicznemi i dewizami do wymagań życia gospodarczego, oraz sytuacji rynku dewizowego, zwoływane będą nie rzadziej jak raz na miesiąc przez Ministerstwo Skarbu zebrania przedstawicieli banków dewizowych oraz przedstawicieli przemysłu i handlu.

Art.  18.

W wypadkach stwierdzonego pogwałcenia przez bank dewizowy lub komisjonera dewizowego przepisów, zawartych w rozporządzeniu niniejszem, jakoteż w wypadku stwierdzenia działalności, wpływającej ujemnie na stan waluty polskiej, udzielone zostaje bankowi względnie komisjonerowi przez Ministerstwo Skarbu ostrzeżenie. Jeżeli fakty powyższe zostaną dokonane świadomie, lub będą się powtarzały, bank dewizowy, względnie komisjoner dewizowy, może być pozbawiony prawa dokonywania wszelkich tranzakcji walutami zagranicznemi i dewizami.

Art.  19.

Przepisy niniejszego rozporządzenia nie dotyczą wszelkich pieniędzy rosyjskich i ukraińskich oraz koron austrjacko-węgierskich (nie-stemplowanych).

Art.  20.

Przekroczenie powyższych przepisów, niezależnie od skutków, wskazanych w art. 18, pociąga kary, przewidziane w ustawie z dn. 9 lipca 1920 r. (Dz. Ust. № 56 poz 347 z r. 1920).

Art.  21.

Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie z dniem ogłoszenia. Równocześnie traci moc obowiązującą rozporządzenie Ministra Skarbu o ograniczeniu obrotów walutami i dewizami zagranicznemi z dnia 7 sierpnia 1920 r. (Dz. Ust. № 73 poz. 505) ze wszelkiemi późniejszemi zmianami i uzupełnieniami oraz regulamin czynności komisji dewizowej i banków dewizowych z dnia 7 sierpnia 1920 r. (Dz. Ust. № 73 poz. 505) wraz z wszelkiemi późniejszemi zmianami i uzupełnieniami.

* Z dniem 2 stycznia 1922 r. przedłuża się do dnia 31 grudnia 1922 roku względnie do odwołania lub zmiany, moc obowiązującą niniejszego rozporządzenia, zgodnie z § 1 lit. a) rozporządzenia z dnia 29 grudnia 1921 r. w przedmiocie ograniczenia obrotów dewizami i walutami zagranicznemi (Dz.U.21.108.795).

1 Art. 1 zmieniony przez § 1 rozporządzenia z dnia 12 listopada 1921 r. (Dz.U.21.96.706) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 6 grudnia 1921 r.

2 Art. 3 zmieniony przez § 1 rozporządzenia z dnia 12 listopada 1921 r. (Dz.U.21.96.706) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 6 grudnia 1921 r.

3 Art. 4 zmieniony przez § 1 rozporządzenia z dnia 13 lutego 1922 r. (Dz.U.22.12.113) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 28 lutego 1922 r.

4 Art. 4a dodany przez § 1 rozporządzenia z dnia 12 listopada 1921 r. (Dz.U.21.96.706) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 6 grudnia 1921 r.

5 Art. lit. f) zmieniona przez § 1 rozporządzenia z dnia 5 października 1922 r. (Dz.U.22.89.816) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 października 1922 r.

6 Art. 5 lit. i) zmieniona przez § 2 rozporządzenia z dnia 5 października 1922 r. (Dz.U.22.89.816) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 października 1922 r.

7 Art. 10 zmieniony przez § 3 rozporządzenia z dnia 5 października 1922 r. (Dz.U.22.89.816) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 października 1922 r.

8 Art. 11:

- zmieniony przez § 1 rozporządzenia z dnia 12 listopada 1921 r. (Dz.U.21.96.706) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 6 grudnia 1921 r.

- zmieniony przez § 4 rozporządzenia z dnia 5 października 1922 r. (Dz.U.22.89.816) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 października 1922 r.

9 Art. 16 zmieniony przez § 1 rozporządzenia z dnia 6 listopada 1922 r. (Dz.U.22.104.969) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 listopada 1922 r.

• Identyfikator: Dz.U.1921.18.104
• Rodzaj: Rozporządzenie
• Tytuł: Ograniczenie obrotów dewizami i walutami zagranicznemi.
• Data aktu: 31/12/1920
• Data ogłoszenia: 24/02/1921
• Data wejścia w życie: 24/02/1921