Czy istnieje możliwość zmiany wskaźnika proporcji odliczenia VAT ustalonego na podstawie sprzedaży z roku poprzedniego?
W naszej firmie nastąpiła zmiana struktury sprzedaży. W 2006 r. mieliśmy sprzedaż wyłącznie zwolnioną. Od września 2007 r. sprzedaż opodatkowana będzie wynosiła 97%, a do końca roku 100%.
Czy i w jaki sposób można ustalić z urzędem skarbowym nowy wskaźnik do zastosowania w trakcie roku?
Istnieje możliwość uzgodnienia z Naczelnikiem Urzędu Skarbowego tzw. prognozy proporcji i dokonywanie odliczeń częściowych w oparciu o tą prognozę.
W zakresie w jakim dokonywane przez podatników zakupy wykorzystywane są jednocześnie do wykonywania czynności opodatkowanych (dających prawo do odliczenia) i pozostałych (nie dających prawa do odliczenia, w szczególności czynności zwolnionych) i nie jest możliwe przyporządkowanie kwot podatku naliczonego przy tych zakupach do poszczególnych rodzajów czynności, podatek naliczony odliczany jest w oparciu o tzw. proporcję (zob. art. 90 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm. - dalej u.p.t.u.). Proporcję tą ustala się na podstawie obrotu osiągniętego w roku poprzedzającym rok podatkowy, w odniesieniu do którego jest ustalana proporcja (zob. art. 90 ust. 4 u.p.t.u.). W omawianym przypadku oznacza to, że Państwa proporcja wynosi 0% (skoro w 2006 r. występowała wyłącznie sprzedaż zwolniona).

Jednocześnie jednak przepisy art. 90 ust. 8 i 9 u.p.t.u. przewidują możliwość przyjęcia szacunkowej, uzgodnionej (w formie protokołu) z naczelnikiem urzędu skarbowego prognozy proporcji. Dotyczy to, między innymi, sytuacji, gdy podatnik uzna, że kwota obrotu osiągnięta w poprzednim roku podatkowym byłaby niereprezentatywna. W konsekwencji nie ma przeszkód, abyście Państwo dochodząc do wniosku, że obrót osiągnięty w 2006 r. nie jest dla Państwa reprezentatywny, wystąpili do właściwego dla siebie naczelnika urzędu skarbowego z wnioskiem o uzgodnienie prognozy proporcji (przepisy nie określają formy takiego wniosku, tym niemniej raczej wniosek taki powinien mieć formę pisemną). Przepisy nie określają procedury uzgadniania prognozy proporcji. Przeważnie organy podatkowe akceptują propozycję takiej prognozy zawartą we wniosku o uzgodnienie prognozy proporcji (dlatego też wskazane jest, aby wniosek taką propozycję oraz argumenty przemawiające za nią zawierał), a jeśli jej nie akceptuje - przeprowadzane są negocjacje z podatnikiem.

Na zakończenie pragnę podkreślić, iż w przypadku podatników wykonujących jednocześnie czynności opodatkowane i zwolnione występują trzy rodzaje zakupów:
- zakupy towarów i usług wykorzystywanych wyłącznie do wykonywania czynności opodatkowanych,
- zakupy towarów i usług wykorzystywanych wyłącznie do wykonywania czynności zwolnionych od podatku - podatek naliczony od takich zakupów nie podlega odliczeniu w ogóle (mimo, że u podatnika występuje sprzedaż opodatkowana),
- zakupy towarów i usług wykorzystywanych zarówno do wykonywania czynności opodatkowanych, jak i zwolnionych od podatku.

Tylko w ostatnim z tych przypadków podatek naliczony podlega odliczonemu częściowemu (np. na podstawie proporcji czy jej prognozy). W pierwszym bowiem wypadku podatek naliczony od zakupów podlega odliczeniu w całości (mimo, że u podatnika występuje sprzedaż zwolniona), zaś w drugim - nie podlega odliczeniu w ogóle (mimo, że u podatnika występuje sprzedaż opodatkowana). Podkreślenie tego jest o tyle istotne, że w sytuacji, gdy sprzedaż opodatkowana wynosić będzie u Państwa 97%, znaczna część dokonywanych zakupów będzie zapewne zakupami wykorzystywanymi wyłącznie do wykonywania czynności opodatkowanych. W zakresie tym nie należy odliczać podatku naliczonego w oparciu o ewentualną prognozę proporcji uzgodnioną z naczelnikiem urzędu skarbowego, lecz po prostu w całości.