Aktualny stan gospodarki energetycznej oraz zaopatrzenia w paliwa i energię stwarza poważne zagrożenie nie tylko dla dalszego rozwoju społeczno-gospodarczego kraju, ale także dla bieżącego funkcjonowania gospodarki narodowej. Gospodarkę polską cechuje szczególnie wysoka energochłonność, a jednocześnie niskie jednostkowe zużycie energii na mieszkańca.Potrzeby energetyczne gospodarki narodowej i społeczeństwa powinny być zaspokojone poprzez racjonalne powiększanie dostaw paliwowych, właściwy rozwój gospodarki energetycznej oraz oszczędne użytkowanie energii i paliw we wszystkich działach produkcji i usług.
Utrzymanie wydobycia węgla kamiennego na dotychczasowym poziomie - ze względu na rosnące koszty wydobycia oraz konieczność poprawy warunków (skrócenia czasu) pracy górników, jak i ze względu na ochronę środowiska - nie powinno być brane pod uwagę. Istnieje natomiast możliwość utrzymania, a nawet zwiększenia wydobycia węgla brunatnego, co nie będzie jednak mogło zrekompensować ubytku wydobycia węgla kamiennego. Dlatego też nieodzowne jest coraz szersze pozyskiwanie znacznie korzystniejszych surowców energetycznych - paliw węglowodorowych.
Rozwój energetyki jądrowej w kraju jest znacznie opóźniony, w związku z czym jej znaczący udział w ogólnym bilansie energetycznym może nastąpić dopiero po 2000 r. Pozyskiwanie innych źródeł energii, jak np. bierne i czynne wykorzystywanie energii słońca, wiatru, spiętrzeń małych cieków wodnych, wód termalnych, biogazu, może pokryć zapotrzebowanie kraju tylko w bardzo niewielkim procencie.
W świetle dotychczasowych światowych doświadczeń najekonomiczniejszym sposobem "pozyskania" paliw i energii dla potrzeb rozwoju kraju jest ich racjonalne stosowanie, dlatego racjonalne użytkowanie paliw i energii powinno być uznane za problem podstawowy, a nieodzowne działania techniczne i ekonomiczne z tym związane za szczególnie ważne.
Oszczędzanie i racjonalne użytkowanie energii powinno być powszechne w całej gospodarce i w życiu każdego obywatela. Należy w ramach restrukturyzacji gospodarki narodowej rezygnować z energochłonnych działów przemysłu oraz ograniczać stosowanie energochłonnych technologii produkcji. Niewystarczające są, jak wykazuje dotychczasowa praktyka, bezinwestycyjne działania organizacyjne, a wykorzystanie rezerw prostych, choć niezbędne, ma ograniczone skutki.
Sejm negatywnie ocenia politykę Rządu w zakresie racjonalizacji użytkowania energii i paliw. Podstawowe zadania w zakresie racjonalizacji użytkowania paliw i energii na lata 1986-1990, ujęte w "Programie działań na rzecz podniesienia efektywności wykorzystania zasobów materiałowych i paliwowo-energetycznych na lata 1986-1990," gdzie założono między innymi obniżenie energochłonności dochodu narodowego wytworzonego do 1990 r. w porównaniu z rokiem 1985 o 9-11%, zostały wykonane w minimalnym zakresie i zmniejszenie zużycia paliw jest prawie niewidoczne. Nie jest realizowana uchwała Sejmu z dnia 21 marca 1985 r. w sprawie kierunków działań zmierzających do zapewnienia gospodarce narodowej dostaw paliw i energii do roku 2000 na poziomie pokrywającym powiększone zapotrzebowanie.
Ze względu na olbrzymie opóźnienie w podwyższaniu efektywności użytkowania energii i paliw należy uznać koordynację i zdyscyplinowanie działań w kierunku proefektywnościowego rozwoju gospodarki energetycznej kraju za szczególnie ważne zadanie Rządu.
Możliwości racjonalizacji użytkowania paliw i energii, a tym samym zmniejszenia energochłonności w gospodarce narodowej, są ściśle uzależnione od rozwoju i unowocześniania techniki i technologii produkcji oraz od stworzenia odpowiedniej bazy materiałów termoizolacyjnych i urządzeń. Istnieje znaczna zależność poprawy gospodarki energią od poziomu technicznego gospodarki, wielkości produkcji i efektywności ekonomicznej zużycia paliw i energii. Dlatego konieczne są odpowiednie środki inwestycyjne na przedsięwzięcia prowadzące do optymalnego wykorzystania surowców energetycznych, powodujące zmianę struktury użytkowania paliw pierwotnych, przynoszące efektywne i ekonomicznie uzasadnione oszczędności energii.
Za podstawowe zadania w zakresie gospodarki paliwowo-energetycznej należy uznać:
