Szczegółowy tryb postępowania przy leczeniu substytucyjnym oraz szczegółowe warunki, które powinien spełniać zakład opieki zdrowotnej prowadzący leczenie substytucyjne.

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA ZDROWIA ¹

z dnia 19 października 2007 r.

w sprawie szczegółowego trybu postępowania przy leczeniu substytucyjnym oraz szczegółowych warunków, które powinien spełniać zakład opieki zdrowotnej prowadzący leczenie substytucyjne

Na podstawie art. 28 ust. 7 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 179, poz. 1485, z późn. zm. ² ) zarządza się, co następuje:

§ 1. Leczenie substytucyjne prowadzi się w ramach programu leczenia uzależnienia, zwanego dalej "programem", poprzez stosowanie produktów leczniczych lub środków odurzających o działaniu agonistycznym na receptor opioidowy, zwanych dalej "środkami substytucyjnymi", w celu:

1) poprawy stanu somatycznego i psychicznego oraz reintegracji społecznej osób uzależnionych, zwanych dalej "pacjentami";

2) 3 ograniczenia rozprzestrzeniania zakażeń, w tym w szczególności: HIV, HCV, HBV oraz gruźlicy.

§ 2. 4  

1. Do programu kwalifikuje pacjenta kierownik programu lub upoważniony przez niego lekarz wykonujący zadania w programie, jeżeli pacjent spełnia łącznie następujące warunki:

1) jest uzależniony od opioidów;

2) ukończył 18 lat;

3) wyrazi pisemną zgodę na podjęcie leczenia w ramach programu i przestrzegania jego wymogów.

2. Kierownik programu lub upoważniony przez niego lekarz wykonujący zadania w programie może zakwalifikować do programu pacjenta niespełniającego warunku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, jeżeli przemawiają za tym ważne względy zdrowotne.

3. Kierownik programu lub upoważniony przez niego lekarz wykonujący zadania w programie może wyłączyć z programu pacjenta, w szczególności gdy:

1) trzykrotne kolejne lub pięciokrotne w ciągu 6 miesięcy wykonane w odstępach minimum 4-dniowych badanie płynów ustrojowych, w szczególności moczu, potwierdza przyjmowanie, innych niż stosowane w leczeniu, środków odurzających lub substancji psychotropowych;

2) pacjent odmawia poddania się badaniu, o którym mowa w § 6;

3) pacjent stosuje przemoc psychiczną lub fizyczną wobec innych pacjentów lub personelu;

4) pacjent udziela innym osobom środek substytucyjny.

§ 3. 5 (uchylony).

§ 3a. 6 Kierownik programu lub upoważniony przez niego lekarz wykonujący zadania w programie informuje pacjenta o:

1) działaniach niepożądanych środka substytucyjnego;

2) zagrożeniach wynikających z równoległego przyjmowania innych środków psychoaktywnych niezleconych przez lekarza;

3) zagrożeniu w przypadku zażycia środka substytucyjnego przez inne osoby, w szczególności dzieci;

4) wpływie środka substytucyjnego na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn.

§  4.

1. Krajowe Biuro do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii prowadzi centralny wykaz osób objętych programem, w celu wykluczenia udziału pacjenta w więcej niż jednym programie.

2. 7 Kierownik programu lub upoważniony przez niego pracownik programu niezwłocznie powiadamia Krajowe Biuro do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii o rozpoczęciu lub zakończeniu udziału pacjenta w programie.

§  5.

1. 8 Środek substytucyjny jest podawany pacjentowi przez lekarza, pielęgniarkę lub wydawany przez farmaceutę w jednorazowych dawkach dziennych i przyjmowany przez pacjenta w ich obecności.

2. 9 Środek substytucyjny może być przyjmowany przez pacjenta poza zakładem opieki zdrowotnej, zwanym dalej "zakładem", bez obecności lekarza, pielęgniarki lub farmaceuty w przypadku wystąpienia przeszkody uniemożliwiającej przybycie pacjenta do zakładu prowadzącego program, a w szczególności:

1) konieczności pozostania pacjenta w miejscu jego zamieszkania ze względu na wskazania zdrowotne lub losowe;

2) innych uzasadnionych przyczyn, jeżeli pacjent spełnia łącznie następujące warunki:

a) uczestniczy w programie co najmniej 6 miesięcy,

b) całkowicie zachowuje abstynencję od środków odurzających i substancji psychotropowych niezleconych przez lekarza,

c) regularnie uczestniczy w przewidzianych programem zajęciach terapeutycznych.

2a. 10 Przyjmowanie przez pacjenta środka substytucyjnego poza zakładem bez obecności lekarza, pielęgniarki lub farmaceuty z przyczyn, o których mowa w ust. 2 pkt 2, jest dopuszczalne pomimo niespełniania przez pacjenta warunków, o których mowa w tym przepisie, o ile jest to uzasadnione stanem psychicznym, somatycznym lub sytuacją życiową pacjenta oraz właściwościami farmakologicznymi podawanego mu środka substytucyjnego.

2b. 11 W przypadkach, o których mowa w ust. 2 i 2a, środek substytucyjny może być wydany pacjentowi w dawkach zapewniających leczenie substytucyjne przez okres nie dłuższy niż 7 dni.

3. W przypadkach, o których mowa w ust. 2, decyzję o wydaniu pacjentowi środka substytucyjnego do osobistego stosowania podejmuje kierownik programu.

4. 12 W przypadku gdy czas trwania przeszkody uniemożliwiającej osobiste przybycie pacjenta do zakładu jest dłuższy niż czas, na który wydany został środek substytucyjny, kierownik programu lub upoważniony przez niego lekarz wykonujący zadania w programie może podjąć decyzję o przedłużeniu pacjentowi tego czasu na okres nieprzekraczający łącznie 14 dni przyjmowania przez pacjenta środka substytucyjnego bez obecności lekarza, pielęgniarki lub farmaceuty.

4a. 13 W przypadku pacjentów nieprzerwanie leczonych substytucyjnie przez co najmniej dwa lata, środek substytucyjny może być wydawany na okres do 14 dni, o ile pozwala na to stan psychofizyczny pacjenta, w szczególności, gdy taki tryb wydawania środka będzie pomocny w realizacji celu leczenia, jakim jest właściwa reintegracja pacjenta.

4b. 14 Kierownik programu lub osoba przez niego upoważniona wykonująca zadania w programie odnotowuje fakt zmiany trybu wydawania środka substytucyjnego lub odmowę zmiany wraz z uzasadnieniem w dokumentacji medycznej pacjenta.

4c. 15 W przypadku wystąpienia udokumentowanej przeszkody o charakterze zdrowotnym, uniemożliwiającej osobiste przybycie pacjenta do zakładu, środek substytucyjny może być wydany upoważnionej przez pacjenta osobie. Upoważnienie do odbioru środka substytucyjnego, zawierające imię i nazwisko oraz rodzaj, serię i numer dokumentu stwierdzającego tożsamość upoważnianej osoby, pacjent podpisuje w obecności kierownika programu lub upoważnionego przez niego lekarza wykonującego zadania w programie. Upoważnienie dołącza się do dokumentacji medycznej pacjenta.

5. Czasowe wydawanie środka substytucyjnego pacjentowi może być realizowane na podstawie porozumienia zawartego przez kierownika programu z zakładem, w którym aktualnie pacjent przebywa.

§ 6. 16 Pacjent przyjmujący środek substytucyjny jest badany co najmniej raz w miesiącu na występowanie w moczu lub innych płynach ustrojowych środków odurzających i substancji psychotropowych innych niż stosowane w ramach programu.

§  7.

1. Pacjentowi uczestniczącemu w programie zakład wydaje kartę identyfikacyjną, uaktualnianą przez zakład co najmniej raz na trzy miesiące.

2. Karta, o której mowa w ust. 1, zawiera następujące dane:

1) imię i nazwisko, adres pacjenta;

2) nazwę, adres oraz numer telefonu zakładu;

3) informację o udziale w programie, zawierającą nazwę zastosowanego wobec pacjenta środka substytucyjnego i jego dawkę dobową.

3. W przypadku zmiany danych, o których mowa w ust. 2, karta identyfikacyjna podlega niezwłocznej aktualizacji.

4. W przypadku wyłączenia z programu lub jego zakończenia pacjent niezwłocznie zwraca zakładowi kartę identyfikacyjną.

§ 8. Wydanie środka substytucyjnego na własne potrzeby lecznicze osobom wyjeżdżającym za granicę następuje na podstawie przepisów art. 37 ust. 10 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii.

§ 9. 17  

1. Pacjenci uczestniczący w programie mają zapewniony dostęp do terapii i rehabilitacji w wymiarze co najmniej dwóch godzin tygodniowo, a zakład stwarza warunki do współpracy z ich rodzinami. W celu zapewnienia reintegracji pacjentów zakład współpracuje z właściwymi jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej.

2. Kierownik programu lub upoważniony przez niego lekarz, biorąc pod uwagę opinię pacjenta, może podjąć decyzję o zmniejszeniu liczby godzin lub odstąpieniu od psychoterapii i rehabilitacji określonej w ust. 1, o ile jest to uzasadnione stanem psychofizycznym pacjenta.

§  10.

1. 18 Środek substytucyjny przechowuje się w aptece zakładu lub w aptece, z którą zakład zawarł umowę dotyczącą przechowywania tego środka.

2. 19 Apteka wydaje środek substytucyjny zgodnie z receptą albo z zapotrzebowaniem, podpisanym przez kierownika programu lub lekarza upoważnionego przez kierownika programu wykonującego zadania w programie, w indywidualnych dawkach dziennych umieszczonych w opakowaniach zaopatrzonych w etykiety apteczne.

3. 20 Środek substytucyjny jest wydawany z apteki osobie upoważnionej przez kierownika programu.

4. Środek substytucyjny jest wydawany pacjentowi, w indywidualnych dawkach dziennych, na podstawie recepty albo zapotrzebowania podpisanego przez kierownika programu.

5. Kopia recepty albo zapotrzebowania dziennego pozostaje u kierownika programu.

§  11.

1. 21 Wydanie i odbiór środka substytucyjnego wydający i odbierający potwierdzają na egzemplarzu zapotrzebowania albo recepty pozostających w aptece.

2. 22 Ilość środka substytucyjnego wydanego z apteki kierownik apteki lub upoważniony przez niego farmaceuta wpisuje do książki kontroli, o której mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 41 ust. 5 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii.

3. Transport środka substytucyjnego powinien być zorganizowany w sposób zabezpieczający przed zniszczeniem, uszkodzeniem lub kradzieżą.

§  12.

1. 23 Ilość środka substytucyjnego przechowywanego w zakładzie nie może przekraczać ilości niezbędnej na czternastodniowe leczenie pacjentów objętych programem w tym zakładzie.

2. W zakładzie środek substytucyjny należy przechowywać w pomieszczeniach uniemożliwiających dostęp osobom nieupoważnionym, w zamkniętych metalowych szafkach lub żelaznych kasetach przymocowanych w sposób trwały do ściany lub podłogi pomieszczenia.

§ 13. 24  

1. Zakład prowadzi dzienną ewidencję rozchodu środka substytucyjnego, zawierającą następujące dane:

1) imię i nazwisko pacjenta objętego programem;

2) nazwę zastosowanego wobec pacjenta środka substytucyjnego, jego stężenie i dawkę dobową.

2. Każde wydanie środka substytucyjnego zapisuje się w ewidencji rozchodu środka substytucyjnego.

3. Niewykorzystany środek substytucyjny podlega zwrotowi do apteki w terminie 7 dni, licząc od zaplanowanego dnia jego podania lub wydania pacjentowi.

4. Kierownik apteki lub upoważniony przez niego farmaceuta wspólnie z kierownikiem programu lub wyznaczonym przez niego lekarzem, raz na pół roku, przeprowadzają kontrolę zakładu w zakresie prawidłowości prowadzenia ewidencji rozchodu środka substytucyjnego oraz stanu zapasów.

5. W przypadku dozowania środka substytucyjnego przez dozowniki, apteka rozlicza wydawanie środka substytucyjnego według listy dziennego rozchodu środka substytucyjnego, z uwzględnieniem indywidualnych dawek dziennych.

6. Wydruk z programu dozującego środek substytucyjny stanowi listę dziennego rozchodu środka substytucyjnego, jeżeli zawiera następujące informacje:

1) nazwę środka;

2) objętość;

3) dawkę;

4) używaną jednostkę miary;

5) liczbę porządkową;

6) datę wydania środka;

7) numer dokumentu zaopatrzenia;

8) ilość przyjętego środka;

9) imię lub kod pacjenta;

10) dawkę indywidualną;

11) stan środka, czyli ilość środka, która pozostała po jego dystrybucji w danym dniu;

12) identyfikację operatora.

§  14.

1. Zakład zatrudnia, jako kierownika programu, lekarza specjalistę w dziedzinie psychiatrii posiadającego co najmniej 3-miesięczny staż pracy w zakładach prowadzących leczenie osób uzależnionych.

2. 25 W przypadku braku możliwości zatrudnienia lekarza specjalisty w dziedzinie psychiatrii jako kierownika programu, programem kierować może lekarz innej specjalności, jeżeli posiada co najmniej roczny staż pracy w zakładach prowadzących leczenie osób uzależnionych.

3. Jeżeli kierownikiem programu nie jest lekarz specjalista w dziedzinie psychiatrii, zakład musi zatrudnić lekarza specjalistę w dziedzinie psychiatrii.

§  15.

1. 26 Zakład zatrudnia odpowiednią do liczby pacjentów leczonych w programie liczbę pracowników udzielających świadczeń zdrowotnych, mając na uwadze zapewnienie odpowiedniej jakości świadczeń zdrowotnych.

2. 27 Na 50 pacjentów leczonych w programie przypada co najmniej 1 pielęgniarka.

3. Kierownik programu jest obowiązany przeszkolić w zakresie realizowanego programu wszystkich pracowników biorących w nim udział.

§ 16. Zakład może prowadzić program, jeżeli spełnia warunki, o których mowa w art. 28 ust. 4 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii.

§ 17. Traci moc rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 6 września 1999 r. w sprawie leczenia substytucyjnego (Dz. U. Nr 77, poz. 873 oraz z 2004 r. Nr 128, poz. 1349).

§ 18. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

1 Minister Zdrowia kieruje działem administracji rządowej - zdrowie, na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 lipca 2006 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Zdrowia (Dz. U. Nr 131, poz. 924).

2 Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2006 r. Nr 66, poz. 469 i Nr 120, poz. 826 oraz z 2007 r. Nr 7, poz. 48 i Nr 82, poz. 558.

3 § 1 pkt 2 zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 6 października 2010 r. (Dz.U.10.191.1282) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 października 2010 r.

4 § 2 zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 6 października 2010 r. (Dz.U.10.191.1282) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 października 2010 r.

5 § 3 uchylony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 6 października 2010 r. (Dz.U.10.191.1282) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 października 2010 r.

6 § 3a dodany przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 6 października 2010 r. (Dz.U.10.191.1282) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 października 2010 r.

7 § 4 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 6 października 2010 r. (Dz.U.10.191.1282) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 października 2010 r.

8 § 5 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 6 lit. a) rozporządzenia z dnia 6 października 2010 r. (Dz.U.10.191.1282) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 października 2010 r.

9 § 5 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 6 lit. a) rozporządzenia z dnia 6 października 2010 r. (Dz.U.10.191.1282) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 października 2010 r.

10 § 5 ust. 2a dodany przez § 1 pkt 6 lit. b) rozporządzenia z dnia 6 października 2010 r. (Dz.U.10.191.1282) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 października 2010 r.

11 § 5 ust. 2b dodany przez § 1 pkt 6 lit. b) rozporządzenia z dnia 6 października 2010 r. (Dz.U.10.191.1282) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 października 2010 r.

12 § 5 ust. 4 zmieniony przez § 1 pkt 6 lit. c) rozporządzenia z dnia 6 października 2010 r. (Dz.U.10.191.1282) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 października 2010 r.

13 § 5 ust. 4a dodany przez § 1 pkt 6 lit. d) rozporządzenia z dnia 6 października 2010 r. (Dz.U.10.191.1282) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 października 2010 r.

14 § 5 ust. 4b dodany przez § 1 pkt 6 lit. d) rozporządzenia z dnia 6 października 2010 r. (Dz.U.10.191.1282) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 października 2010 r.

15 § 5 ust. 4c dodany przez § 1 pkt 6 lit. d) rozporządzenia z dnia 6 października 2010 r. (Dz.U.10.191.1282) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 października 2010 r.

16 § 6 zmieniony przez § 1 pkt 7 rozporządzenia z dnia 6 października 2010 r. (Dz.U.10.191.1282) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 października 2010 r.

17 § 9 zmieniony przez § 1 pkt 8 rozporządzenia z dnia 6 października 2010 r. (Dz.U.10.191.1282) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 października 2010 r.

18 § 10 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 9 rozporządzenia z dnia 6 października 2010 r. (Dz.U.10.191.1282) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 października 2010 r.

19 § 10 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 9 rozporządzenia z dnia 6 października 2010 r. (Dz.U.10.191.1282) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 października 2010 r.

20 § 10 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 9 rozporządzenia z dnia 6 października 2010 r. (Dz.U.10.191.1282) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 października 2010 r.

21 § 11 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 10 rozporządzenia z dnia 6 października 2010 r. (Dz.U.10.191.1282) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 października 2010 r.

22 § 11 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 10 rozporządzenia z dnia 6 października 2010 r. (Dz.U.10.191.1282) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 października 2010 r.

23 § 12 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 11 rozporządzenia z dnia 6 października 2010 r. (Dz.U.10.191.1282) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 października 2010 r.

24 § 13 zmieniony przez § 1 pkt 12 rozporządzenia z dnia 6 października 2010 r. (Dz.U.10.191.1282) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 października 2010 r.

25 § 14 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 13 rozporządzenia z dnia 6 października 2010 r. (Dz.U.10.191.1282) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 października 2010 r.

26 § 15 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 14 rozporządzenia z dnia 6 października 2010 r. (Dz.U.10.191.1282) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 października 2010 r.

27 § 15 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 14 rozporządzenia z dnia 6 października 2010 r. (Dz.U.10.191.1282) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 października 2010 r.

• Identyfikator: Dz.U.2007.205.1493
• Rodzaj: Rozporządzenie
• Tytuł: Szczegółowy tryb postępowania przy leczeniu substytucyjnym oraz szczegółowe warunki, które powinien spełniać zakład opieki zdrowotnej prowadzący leczenie substytucyjne.
• Data aktu: 19/10/2007
• Data ogłoszenia: 06/11/2007
• Data wejścia w życie: 21/11/2007