Z negocjacji budżetowych na szczeblu Unii Europejskiej dotyczących kolejnego okresu programowania wynika, że zmniejszy się pula środków z II filaru Wspólnej Polityki Rolnej dla Polski (WPR) o ok. 25 proc. - tj. z 10,9 do 8,2 mld euro. Jednocześnie obniżone ma być główne źródło wsparcia inwestycyjnego ze środków UE w ramach Polityki Spójności o 23 proc. - z 83,9 do 64,4 mld euro.
Zgromadzenie Ogólne Śląskiego Związku Gmin i Powiatów, w stanowisku dotyczącym zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich w okresie programowania Unii Europejskiej 2021-2027 podkreśla, że gminy wiejskie odgrywają ważną rolę w zmianach na poziomie lokalnym.
Obszary wiejskie pełnią ważną rolę
W województwie śląskim dominują miasta, ale obszary wiejskie są miejscem zamieszkania i pracy, miejscem gromadzenia zasobów przyrodniczych i krajobrazowych, a także dziedzictwa kulturowego. Sąsiedzkie oddziaływanie miast na obszary wiejskie jest z korzystne ze względu na dostępność rynków zbytu, miejsc pracy i specjalistycznych usług. Z drugiej strony negatywne konsekwencje to znaczne zanieczyszczenie środowiska naturalnego, co przekłada się na jakość życia mieszkańców.
Przedstawiciele samorządów śląskich zwracają uwagę, że istotna część gmin regionu wciąż znajduje się w gorszym położeniu od przeciętnie rozwiniętych obszarów na zachodzie UE. Dla utrzymania konkurencyjności regionu niezbędne jest dalsze inwestowanie w zapewnianie bądź polepszanie stanu podstawowej infrastruktury technicznej i społecznej oraz w rozwój różnych form przedsiębiorczości lokalnej.
Czytaj też: Potrzeba więcej pieniędzy, także unijnych, na rozwój miast>>
Za dużo na ochronę środowiska?
Samorządowcy zwracają uwagę, że w ramach II filaru WPR okresu programowania 2021-2027 więcej środków przeznaczonych na rozwój obszarów wiejskich będzie na cele środowiskowe - co najmniej 30 proc. środków na działania na rzecz ochrony klimatu i środowiska, z możliwością dokonania dodatkowych 15 proc. przesunięć na te cele z puli funduszy na pozostałe działania.
Przedstawiciele śląskich JST zgadzają się, że zły stan środowiska naturalnego i wyzwania związane ze zmianami klimatu wymaga wielu nakładów finansowych. Jednak ich zdaniem istotnie ograniczają możliwość wspierania inwestycji w podstawową infrastrukturę. A ona w wielu wypadkach warunkuje możliwość jakiegokolwiek rozwoju na danym obszarze.
- Braki tej infrastruktury - szczególnie dobrej jakości dróg lokalnych, systemów kanalizacyjnych czy przyjaznych mieszkańcom obiektów sportowych i kulturalnych - są jedną ze znaczących przyczyn zapóźnień tych obszarów w stosunku do obszarów bardziej rozwiniętych – podkreśla Ireneusz Czech, wójt gminy Kochanowice, członek zarządu Śląskiego Związku Gmin i Powiatów.
Nie refundacja, a prefinansowanie
Śląski Związek Gmin i Powiatów postuluje o zintensyfikowane prace zmierzające do uruchomienia w kolejnym okresie programowania różnych form wyprzedzającego finansowania - zamiast powszechnie dotychczas stosowanego mechanizmu refundacji, z którego najprawdopodobniej będą mogły korzystać jedynie niektóre samorządy.
Według przedstawicieli śląskich samorządów, szczególne znaczenie z punktu widzenia realizacji przyszłych inwestycji na obszarach wiejskich w ramach okresu programowania 2021-2027, ma obecnie pogarszająca się kondycja finansowa wielu gmin. - Ograniczone możliwości finansowania wkładu własnego do projektów finansowanych zewnętrznym wsparciem pomocowym już w niedługiej perspektywie zaczną być coraz większą barierą sięgania po dotacje, co najszybciej odczują najmniej zamożne gminy – podkreśla Ireneusz Czech.
Samorządowcy postulują więc uruchomienie w kolejnym okresie programowania różnych form wyprzedzającego finansowania - zamiast powszechnie dotychczas stosowanego mechanizmu refundacji, z którego najprawdopodobniej będą mogły korzystać jedynie niektóre samorządy.
Apel o wsparcie środkami rządowymi
Zgromadzenie Ogólne Śląskiego Związku Gmin i Powiatów w stanowisku apeluje do rządu RP i władz województwa śląskiego o uzupełnienie programami dotacyjnymi rządowymi i regionalnymi wsparcia finansowego dla gmin wiejskich i miejsko-wiejskich.
Zdaniem śląskich samorządowców wsparcie rozwoju obszarów wiejskich po 2020 r. powinno uwzględniać różne poziomy zarządzania instrumentarium wsparcia finansowego, tak aby uzyskiwać zwiększone efekty. Chodzi m.in. o efekty kumulacji środków finansowych, zaangażowania społeczności lokalnych i wykorzystywania innych zasobów.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
