W zeszłym roku zaostrzono przepisy dotyczące postępowań dyscyplinarnych wobec nauczycieli - dodano przepis, który nakazuje dyrektorowi zawiadamianie o popełnieniu przez nauczyciela czynu naruszającego prawa i dobra dziecka.
Ryba i uczeń głosu nie mają? Od września zmiany w nauczycielskich dyscyplinarkach>>
Kara porządkowa tylko w szczególnych przypadkach
Miało to zapobiegać zamiataniu pod dywan poważniejszych naruszeń, bo zdarzało się, że dyrektorzy szkoły karali pedagogów karą porządkową z kodeksu pracy, zamiast skierować sprawę do postępowania dyscyplinarnego. Zmiana wywołała duże kontrowersje, pedagodzy zwracali uwagę, że nowela sprawi, że do dyscyplinarek trafią skargi na błahe uchybienia, jak drobne spóźnienie na lekcje.
Resort edukacji dostrzegł potrzebę zmodyfikowania przepisów - opracował je z pomocą zespołu do spraw statusu zawodowego pracowników oświaty. Ustawa zakłada, że dyrektor będzie miał 14 dni na zawiadomienie rzecznika dyscyplinarnego o podejrzeniu popełnienia przez nauczyciela czynu naruszającego prawa i dobro dziecka oraz doprecyzowanie, w jakim przypadku nie dochodzi do zawiadomienia (obecnie dyrektor ma na to trzy dni). Ustawa określi również maksymalny termin na złożenie przez rzecznika dyscyplinarnego wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego (wniosek ten będzie składany nie później niż w ciągu 4 miesięcy od wszczęcia postępowania wyjaśniającego).
Sprawdź w LEX: Czy dyrektor szkoły może zatrudnić nauczyciela, przeciwko któremu toczy się postępowanie karne lub dyscyplinarne? >
Nowela doprecyzowuje również przepisy dotyczące zawieszenia nauczyciela lub dyrektora szkoły w pełnieniu obowiązków. Doprecyzuje, że dyrektor szkoły nie musi zawieszać nauczyciela w pełnieniu obowiązków. Po nowelizacji postępowanie dyscyplinarne nie będzie wszczynane po upływie 6 miesięcy od dnia powzięcia przez organ, przy którym działa komisja dyscyplinarna pierwszej instancji, wiadomości o popełnieniu czynu (z wyłączeniem czynów stanowiących przestępstwo). Uchylony zostanie przepis, zgodnie z którym, jeżeli czyn narusza prawa i dobro dziecka, postępowanie dyscyplinarne może być wszczęte także po upływie 3 miesięcy od dnia powzięcia przez organ, przy którym działa komisja dyscyplinarna pierwszej instancji, wiadomości o popełnieniu czynu.
Sprawdź w LEX: Czy nauczyciel, wobec którego wszczęto postępowanie dyscyplinarne może korzystać z urlopu dla poratowania zdrowia? >
Nie można zdefiniować "dobra dziecka"
W opiniach pojawiał się postulat, by ustawa zdefiniowała dobro dziecka tak, by wiadomo było za jakie konkretnie czyny odpowie nauczyciel. MEN nie uwzględniło jednak tej uwagi. Resort tłumaczy, że pojęcie „dobro dziecka” stanowi klauzulę generalną umożliwiającą stosowanie reguł interpretacyjnych znanych doktrynie i stosowanych w orzecznictwie.
Czytaj w LEX: Czy nauczyciel może przejść na emeryturę, jeśli został zawieszony i toczy się przeciwko niemu postępowanie dyscyplinarne? >
- Skatalogowanie czynów stanowiących naruszenie ww. dobra mogłoby w praktyce ograniczyć zakres czynów stanowiących naruszenie dobra dziecka i doprowadzić do osłabienia ochrony dziecka. Nie wszystkie bowiem przypadki naruszenia jego dobra można wyczerpująco określić w drodze ustawy - podkreślił resort. Powołał się też na postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 listopada 2016 r. (sygn. akt II CA 1/16). Według SN wszystko zależy od konkretnych okoliczności faktycznych zwłaszcza, jeżeli wskazują na zaistnienie sytuacji, w jakiej znalazło się dziecko, wymagającej ingerencji ze strony innych podmiotów, w tym także sądu. Wyszczególnić należy uprawnienie do ochrony życia i zdrowia oraz wszelkich działań ze strony innych, które powinny zapewnić warunki do spokoju, prawidłowego, niezakłóconego rozwoju, poszanowania godności i udziału w procesie decydowania o jego sytuacji oraz zaznaczyć, że jest to zbiór niewyczerpany.
Furtka do karania za drobnostki
- Skoro nie można ukarać nauczyciela karą porządkową, to takie uszczegółowienie jest niezbędne - uważa Krzysztof Baszczyński, wiceprezes Związku Nauczycielstwa Polskiego. - Bez tego można ukarać nauczyciela z spóźnienie albo wykorzystać przepis do utrudnienia mu życia, gdy dochodzi do konfliktu pedagog-rodzic. Dlatego też wysyłamy pisma do biur poselskich, apelując o dyskusję w tej materii i doprecyzowanie ustawy - tłumaczy.
Czytaj w LEX: Odpowiedzialność porządkowa a dyscyplinarna nauczycieli >
Według ekspertów samo zaostrzenie przepisów nie jest też najlepszym sposobem radzenia sobie z przypadkami przemocy stosowanej przez pedagogów. Potrzebne są szkolenia i wsparcie psychologiczne, by umieli sobie radzić z trudnymi sytuacjami, do których dochodzi na terenie placówki.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.