Wniosek o podjęcie uchwały skierowała I prezes Sądu Najwyższego. Dostrzeżono bowiem w ostatnim czasie rozbieżność związaną z wykładnią niektórych przepisów określających zasady podlegania ubezpieczeniu chorobowemu przez kobiety prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą.
Czytaj też: Zleceniobiorca podlegający ubezpieczeniu chorobowemu ma prawo do zasiłku macierzyńskiego
Wątpliwości odnosiły się w szczególności do następstw prawnych, jakie dla osoby prowadzącej działalność gospodarczą, objętej dobrowolnie - na swój wniosek -ubezpieczeniem chorobowym (art. 14 ust. 1 i 1a w związku z art. 11 ust. 2 u.sys.), wynikają z faktu pobierania przez tę osobę zasiłku macierzyńskiego. To znaczy, czy ubezpieczenie to ustaje w związku z rozpoczęciem pobierania przez tę osobę zasiłku macierzyńskiego, czy też trwa ono w sposób nieprzerwany przez cały okres pobierania tego świadczenia, po czym jest kontynuowane.
Zobacz procedurę w LEX: Zgoda na opłacenie po terminie składki na dobrowolne ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub dobrowolne ubezpieczenie chorobowe >
Trzy różne poglądy
Według pierwszego stanowiska:
- ubezpieczenie chorobowe osoby prowadzącej pozarolniczą działalność ustaje z chwilą nabycia przez nią prawa do zasiłku macierzyńskiego, skutkiem czego kobieta jest wyłączona z tego ubezpieczenia co najmniej przez okres równy okresowi pobierania zasiłku macierzyńskiego.
W następstwie takiego stanu rzeczy osoba prowadząca pozarolniczą działalność, która po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego zamierza korzystać z ochrony, jaką zapewnia osobom zainteresowanym ubezpieczenie chorobowe, powinna złożyć nowy wniosek o objęcie jej (ponownie) ubezpieczeniem chorobowym, przy czym ze względu na uwarunkowania wynikające z art. 14 ust. 1 i 1a u.sys. złożenie wniosku staje się skuteczne nie wcześniej, niż pierwszego dnia po upływie okresu pobierania zasiłku macierzyńskiego.
Zgodnie z drugim stanowiskiem orzeczniczym:
- ubezpieczenie chorobowe kobiety nie kończy się z chwilą rozpoczęcia pobierania zasiłku macierzyńskiego, ale ustaje dopiero w momencie zaprzestania korzystania z tego świadczenia.
Według trzeciego poglądu:
- ubezpieczenie nie ustaje ani z chwilą rozpoczęcia pobierania zasiłku macierzyńskiego, ani z chwilą zakończenia korzystania z tego świadczenia.
Przy takim założeniu osoba prowadząca działalność, która po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego jest w dalszym ciągu zainteresowana korzystaniem z ochrony, jaką gwarantuje jej ubezpieczenie chorobowe, wcale nie musi ponawiać wniosku o objęcie tym ubezpieczeniem. Wystarczy, że terminowo opłaci składkę należną na ubezpieczenie chorobowe za okres przypadający bezpośrednio po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego.
Czytaj w LEX: Uprawnienia rodzicielskie przedsiębiorców >
Trzeba ponownie złożyć wniosek
Zdaniem 7 sędziów Izby Pracy, przepisy prawa ubezpieczeń społecznych należy interpretować w sposób ścisły.
Jakkolwiek konstrukcja aktualnie obowiązujących przepisów określających zasady podlegania ubezpieczeniu chorobowemu przez osoby prowadzące działalność jest daleka od doskonałości, to jednak treść tych regulacji nie pozwala na wyprowadzenie wniosku, zgodnie z którym ubezpieczenie chorobowe takiej osoby, która rozpoczęła pobieranie zasiłku macierzyńskiego, w dalszym ciągu trwa w okresie pobierania tego świadczenia.
Jak zaznaczył przewodniczący Izby Józef Iwulski, przyjęcie takiej tezy oznaczałoby akceptację dla wykładni contra legem. Tymczasem Sąd Najwyższy - zdając sobie sprawę z mankamentów redakcyjnych, jakimi są dotknięte niektóre przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - nie może jednak zastępować ustawodawcy w wykonywaniu działalności prawotwórczej i nie posiada kompetencji do „poprawiania” wadliwie sformułowanych regulacji prawnych.
Pogląd wyrażony w uchwale składu powiększonego oznacza więc w praktyce, że osoba, która zakończyła pobieranie zasiłku macierzyńskiego a wcześniej zgłosiła się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego jako osoba prowadząca działalność, w celu skorzystania na przyszłość z ochrony, jaką ubezpieczenie chorobowe daje takim osobom, musi ponownie zgłosić się do tego ubezpieczenia (tzn. złożyć odpowiedni wniosek) i opłacić należną składkę.
Sygnatura akt III UZP 2/19, uchwała 7 sędziów Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych SN.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.