Małżonkowie Ewa i Jacek P. zwrócili się do starosty o wyrażenie zgody na zmianę lasu na użytek rolny. Wyjaśniali, że rynek produkcji zwierzęcej wymaga zwiększenia zapotrzebowania na płody rolne, a tym samym skali produkcji rolnej. Wobec niemożliwości nabycia lub wydzierżawienia gruntów w okolicy, zmuszeni są do takich działań. Ponadto, las, który chcieliby wyciąć został posadzony na gruntach rolnych, i nie ma więcej niż 60 lat, a zatem wycięcie nie wiąże się ze stratą dla środowiska.
Czytaj w LEX: Zmiana lasu na użytek rolny >
Wniosek zasadny, ale nieusprawiedliwiony
Ich wnioskowi stanowczo sprzeciwiły się Lasy Państwowe, podkreślając zdrowotność drzewostanu oraz możliwość wykorzystania obecnego lasu, jako przedplonu dla kolejnego pokolenia drzewostanu. Starosta podzielił tę argumentację. Dodał, że dla ustalenia istnienia "szczególnie uzasadnionych potrzeb" wnioskodawcy, o których mowa w ustawie o lasach, nie wystarcza powołanie się wyłącznie na zwykłe potrzeby ekonomiczne. Samorządowe Kolegium Odwoławcze, jako organ II instancji nie zmieniło jego decyzji.
Sprawdź w LEX: Czy zmiana lasu na użytek rolny w szczególnie uzasadnionych przypadkach dotyczy tylko właścicieli lasów, którzy są rolnikami? >
Wprawdzie wnioskodawcy logicznie argumentowali swój wniosek, to jednak nie udało się im wykazać, że zwiększenie upraw na przedmiotowej działce, ma szczególne znaczenie dla prowadzonej przez nich działalności gospodarczej. Niczego nie zmienia tutaj też decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach, gdyż przedmiotem rozważań podczas jej wydawania nie była kwestia zaistnienia przesłanek, o których mowa w art. 13 ust. 2 u.o.l.
Czytaj też: Zmiany klimatu wymuszą odbetonowanie miast
W skardze do sądu, Ewa i Jacek P. wskazywali, że w tej sprawie interes publiczny reprezentowany przez konkretny las, powinien "ustąpić" wobec potrzeb indywidulanych jego właściciela.
Skarga okazała się niezasadna
Sąd podkreślił, że uszczuplanie powierzchni leśnej jest wyjątkiem od zasady jej dotychczasowego utrzymywania (a nawet jej zwiększania). Dlatego zmiana lasu na użytek rolny jest dopuszczalna w przypadkach szczególnie uzasadnionych potrzeb właścicieli lasu. Zmiana ta musi być czymś niezbędnym w danej sytuacji. Przy czym nie chodzi o subiektywny punkt widzenia właściciela, ale obiektywny osąd sytuacji strony i jej argumentów. Skarżący niewątpliwie posiadają interes faktyczny w tym zakresie. Problemy z jakimi borykają się rolnicy w ostatnich latach, związane ze spadkiem opłacalności produkcji rolnej, m.in. z powodu susz, są powszechnie znane. Tym niemniej całokształt okoliczności sprawy nie przemawia za uwzględnieniem ich wniosku. Przede wszystkim rozmiar prowadzonej przez nich produkcji rolnej i zwierzęcej świadczy o tym, że przekształcenia lasu o powierzchni 5,91 ha, stanowiącej 5% całej powierzchni, na użytek rolny, nie wprowadzi żadnej znaczącej zmiany. Również zjawisko suszy, która powodować ma zmniejszenie produkcji rolnej, zdaniem sądu nie jest zjawiskiem wyjątkowym, lub nieprzewidywalnym.
Cała Polska, a w szczególności rejon województwa wielkopolskiego od lat boryka się z coraz większym problem suszy. Jednym z najważniejszych "nie-węglowych" efektów wycinki lasów jest bowiem zmniejszanie się retencji wody w gruncie, a tym samym opadów. Każda zmiana lasu na użytek rolny przyczynia się więc do ocieplenia klimatu i zmniejszenia opadów atmosferycznych, co pogłębia zjawisko suszy. Również fakt, że okresowo las utracił niektóre swoje cechy, takie jak np. drzewostan czy runo leśne las nie stanowi argumentu, za całkowitą jego likwidacją. Gdyby dopuścić taką możliwość, każdy właściciel lasu poprzez wykarczowanie go (pozbawienie lasu roślinności) mógłby doprowadzić swój teren do utraty charakteru leśnego, co później wykorzystywałby jako uzasadnienie do zmiany lasu na użytek rolny. Taka sytuacja z punktu widzenia ratio legis ustawy o lasach jest niedopuszczalna.
Sprawdź w LEX: Czy można dokonać zmiany lasu na rolę na podstawie u.l., jeżeli działka ujęta jest w UPUL jako tereny nieleśne? >
Właściciel lasu ma obowiązek w takiej sytuacji przywrócić stan poprzedni, przez wprowadzenie roślinności leśnej (upraw leśnych) i doprowadzenia do odtworzenia leśnego charakteru gruntu (np. runa leśnego).
Wyrok WSA w Poznaniu z dnia 21.05.2021 r. II SA/Po 519/20
