Jolanta Ojczyk: Czy architekci chcą być głównym szefem na budowie? Czy inżynierowie przesadzają?
Grzegorz Jachym, członek Rady Krajowej Izby Architektów: Inżynierowie trochę przesadzają. Projekty ustaw nie zmieniają obecnych relacji pomiędzy architektami i inżynierami, lecz je porządkują oraz definiują ich role w procesie inwestycyjnym. Inżynierowie do tej pory byli kierownikami budów i zapisy zawarte w proponowanych ustawach nie odbierają im przysługujących uprawnień - zgodnie z zasadą, że żadne nowo stanowione prawo nie może nie honorować praw nabytych. Należy przy tym pamiętać, że dyskusje wywołali inżynierowie. Z analizy projektów wynika jasno, że architekci nie zastępują inżynierów, lecz mają tylko co najwyżej możliwość pokierować budową, w zakresie określonym w art. 8 ust. 2 projektu ustawy o architektach. „Architekt może pełnić samodzielną funkcję techniczną w budownictwie polegającą na kierowaniu budową lub robotami budowlanymi z wyłączeniem robót budowlanych zastrzeżonych dla osób posiadających uprawnienia budowlane w odpowiednim zakresie i specjalności oraz pełniących samodzielne funkcje techniczne w budownictwie”.
Inżynierowie obawiają się, że mogą kierować tylko robotami budowlanymi, co według nich nie pozwala kierować budową.
Wojciech Gwizdak, sekretarz Rady Krajowej Izby Architektów: Moim zdaniem to mylna interpretacja. Roboty budowlane zgodnie z ich definicją zawartą w prawie budowlanym są określeniem znacznie szerszym niż sama „budowa”. Wniosek z tego nasuwa się sam. Jeżeli ktoś może kierować robotami budowlanymi, to tym samym może kierować wszelkimi pracami, czyli budową, przebudową, montażem, remontem i rozbiórką. Może być więc kierownikiem budowy!
Inżynierowie rozumieją to inaczej. Twierdzą, że jednak architekci odbiorą im prawo do kierowania budową.
Grzegorz Jachym: Architekci nie uzurpują sobie prawa do bycia głównym szefem na budowie. Powinni mieć prawo kierowania budowami, ale nie w zamian za inżynierów, tylko również. Specyfika naszego zawodu polega na tworzeniu projektów i tym się głównie zajmujemy. Architekci nie będą masowo prowadzili budów, bo musieliby chyba przestać projektować by znaleźć czas na kierowanie budowami. Chcielibyśmy mieć jednak zagwarantowane prawo, by ta funkcję wykonywać w ramach przynależności do Izby Architektów.
Wojciech Gwizdak: Chcemy by architekci mogli aktywnie uczestniczyć w procesie budowlanym, również w ramach realizacji inwestycji bezpośrednio na budowie, bo tam też jest, i zawsze było, miejsce architektów. Architekci, podobnie jak inżynierowie, mieliby prawo do kierowania budową oraz do kierowania robotami, na zasadach analogicznych jak obecnie tj. w ramach swoich kompetencji. Nowością w proponowanej ustawie, jest natomiast wyraźne wskazanie, kto wyznacza kierowników robót. Dzisiaj odpowiedzialność za powierzenie pełnienia funkcji kierowników poszczególnych robót jest po stronie inwestora. Nowe przepisy ten obowiązek wskazują po stronie osoby, która miałaby pełnić funkcję kierownika budowy.
Przyznają jednak Panowie, że projekty nie są precyzyjne, a problem nie jest wymyślony.
Grzegorz Jachym: Problem jednak nie pojawił się z chęci przejęcia przez architektów kierowania budowami, lecz raczej z nie do końca dosłownych zapisów w projektach. Przepisy winny być tak formułowane, by nie budziły wątpliwości i nie wymagały przeprowadzania analizy. Powinny wprost informować o przysługujących prawach i obowiązkach. Zakładamy, że ministerstwo zapewne skoryguje swoją propozycje. Zapisy w obu ustawach powinny być symetryczne. Tak, by nie pojawiały się dyskusje, co ustawodawca miał na myśli zapisując inaczej zakresy kompetencji w obu ustawach.
Dlaczego od razu projekty nie są precyzyjne w tak podstawowej kwestii, za co odpowiada architekt, a za co inżynier, jakie uprawnienia mają?
Grzegorz Jachym: Od wielu lat sam zajmuję się projektowaniem i z doświadczenia wiem, że żaden projekt nie jest pozbawiony wad i błędów. Proces projektowania służy i polega, właśnie na ich eliminacji. Tak też dzieje się z projektem ustawy. Ministerstwo przedłożyło projekt i obie izby zgłosiły do niego uwagi – mają po kilkadziesiąt stron z uwagami i sugestiami. To normalne. Nie zgodziłbym się jednak z Panią, że nie jest sprecyzowane za co odpowiada architekt i za co inżynier. Moim zdaniem propozycje ustaw określają to dość dokładnie i prawidłowo.
Jak jest obecnie? Architekt może być kierownikiem budowy?
Wojciech Gwizdak: Architekci mogą obecnie być kierownikami budów. Ci, którzy posiadają uprawnienia do kierowania robotami budowlanymi uzyskane przed 1 stycznia 1995 r. oraz po deregulacji, aby pełnić funkcje kierownika budowy lub inspektora nadzoru muszą być jednak członkiem Izby Inżynierów. Ponieważ prawo do wykonywania swojego zakresu uprawnień podczas realizacji budowy jest naturalną domeną zarówno inżynierów zrzeszonych w Izbie Inżynierów, jak i architektów zrzeszonych w Izbie Architektów, uważamy, że konieczność przynależności do Izby Inżynierów przez architektów w tym zakresie jest zbyteczna. Chcemy by wszyscy architekci mogli realizować swoje uprawnienia wykonawcze w ramach Izby Architektów. Warto pamiętać, że obecna sytuacja jest pokłosiem szkód, jakie wyrządzili komuniści w czasach PRL. Chcemy w tym zakresie powrotu do obowiązujących wcześniej w Polsce rozwiązań dotyczących kierowania budową, oraz do zasad obowiązujących na budowach, jakie dziś występują w lepiej rozwiniętych krajach Europy. Mimo różnych modeli występujących w krajach europejskich, pod tym względem Polski model jest w zasadzie niespotykany. Dlatego chcemy go „unormalnić”.
Jak jest w krajach europejskich?
Wojciech Gwizdak: W Niemczech na przykład architekt kierujący budową to standard, a inżynierowie budownictwa mogą być kierownikami poszczególnych robót budowlanych. Podobnie jest w Irlandii czy Wielkiej Brytanii. W tamtych krajach architekci nie muszą należeć do samorządu zawodowego inżynierów. Wydaje się nam, że mimo całych różnic jakie dzielą systemy inwestycyjne w innych krajach i w Polsce, u nas ten schemat też się sprawdzi. Niech w Polsce zarówno inżynierowie budownictwa jak i architekci mogą prowadzić budowy, należąc do własnych izb, ponieważ jest to element wykonywania ich zawodu.
Grzegorz Jachym jest architektem, członkiem Rady Krajowej Izby Architektów.
Wojciech Gwizdak jest architektem, sekretarzem Rady Krajowej Izby Architektów.
Czytaj w SIP LEX:
Jakie obowiązki ma kierownik budowy >>
Czy inwestor może powołać zastępcę kierownika budowy?
Czy kierownik budowy, jako podwykonawca, jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo pracowników?
Czy można nałożyć na kierownika budowy i na inwestora grzywną w formie mandatu karnego?
Czy można ustanowić jednego kierownika budowy dla wszystkich części zamówienia na roboty budowlane?
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
