Szczegółowe wymagania dotyczące wytwarzania i jakości materiału szkółkarskiego.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1
z dnia 31 marca 2017 r.
w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących wytwarzania i jakości materiału szkółkarskiego 2

Na podstawie art. 72 pkt 1-3b ustawy z dnia 9 listopada 2012 r. o nasiennictwie (Dz. U. z 2017 r. poz. 633) zarządza się, co następuje:
§  1. 
Rozporządzenie określa:
1)
szczegółowe terminy składania wniosków o dokonanie oceny polowej materiału szkółkarskiego kategorii elitarny lub kategorii kwalifikowany;
2)
wymagania w zakresie wytwarzania i jakości materiału szkółkarskiego kategorii elitarny lub kategorii kwalifikowany oraz materiału szkółkarskiego CAC, z uwzględnieniem w szczególności:
a)
terminów dokonywania i liczby ocen stanu plantacji materiału szkółkarskiego kategorii elitarny lub kategorii kwalifikowany w odniesieniu do poszczególnych kategorii grup roślin lub gatunków,
b)
liczby rozmnożeń dla poszczególnych grup lub gatunków roślin materiału szkółkarskiego kategorii elitarny lub kategorii kwalifikowany, z uwzględnieniem opisu poszczególnych kategorii i stopni kwalifikacji,
c)
izolacji przestrzennej od innych upraw, czystości gatunkowej i odmianowej, zdrowotności oraz zmianowania roślin, a także wieku roślin - dla materiału szkółkarskiego kategorii elitarny lub kategorii kwalifikowany,
d)
sposobu oznaczania partii materiału szkółkarskiego kategorii elitarny lub kategorii kwalifikowany oraz materiału szkółkarskiego CAC;
3)
metody oceny polowej, pobierania prób i oceny laboratoryjnej oraz oceny tożsamości odmianowej materiału szkółkarskiego kategorii elitarny lub kategorii kwalifikowany;
4)
wymagania dla gleby i podłoża, w których jest uprawiany materiał szkółkarski kategorii elitarny lub kategorii kwalifikowany, oraz warunki i metody pobierania prób gleby i podłoża;
5)
zakres dokumentacji dotyczącej identyfikacji i monitorowania punktów krytycznych oraz sposób jej prowadzenia.
§  2. 
Opis kategorii i stopni kwalifikacji oraz liczby pokoleń materiału szkółkarskiego jest określony w załączniku nr 1 do rozporządzenia.
§  3. 
Wniosek o dokonanie oceny polowej materiału szkółkarskiego kategorii elitarny lub kategorii kwalifikowany składa się w roku, w którym dany materiał ma zostać poddany ocenie polowej, w terminach:
1)
do dnia 10 marca - dla porzeczek i agrestu;
2)
do dnia 30 maja - dla gatunków roślin sadowniczych innych niż wymienione w pkt 1.
§  4. 
Wymagania:
1)
w zakresie wytwarzania i jakości materiału szkółkarskiego kategorii elitarny, kategorii kwalifikowany oraz materiału szkółkarskiego CAC,
2)
dla gleby i podłoża, w których jest uprawiany materiał szkółkarski kategorii elitarny lub kategorii kwalifikowany, oraz warunki i metody pobierania prób gleby i podłoża

- są określone w załączniku nr 2 do rozporządzenia.

§  5. 
1. 
Plantacje materiału szkółkarskiego kategorii elitarny lub kategorii kwalifikowany zakłada się z zachowaniem:
1)
izolacji przestrzennej, która ma na celu oddzielenie plantacji materiału szkółkarskiego kategorii elitarny lub kategorii kwalifikowany od źródeł obcego pyłku lub chorób i szkodników pochodzących ze zbiorowisk roślin uprawnych oraz dziko rosnących;
2)
wymagań w zakresie wytwarzania i jakości materiału szkółkarskiego i poszczególnych gatunków roślin sadowniczych, określonych w załączniku nr 2 do rozporządzenia.
2. 
Izolacja przestrzenna może być zmniejszona do połowy odległości określonej w załączniku nr 2 do rozporządzenia w części B w dziale IV oraz w części C w dziale IV, jeżeli plantacja jest oddzielona od źródeł, o których mowa w ust. 1 pkt 1, lasem, wysokimi budynkami lub innymi wysokimi przeszkodami.
§  6. 
1. 
Ocena polowa materiału szkółkarskiego kategorii elitarny, kategorii kwalifikowany oraz materiału szkółkarskiego CAC obejmuje jedną lub kilka ocen stanu plantacji, mających na celu sprawdzenie spełnienia wymagań w zakresie wytwarzania i jakości tego materiału.
2. 
Poszczególne oceny stanu plantacji są dokonywane w terminach wynikających z wymagań dotyczących dokonywania oceny polowej, pobierania prób oraz oceny laboratoryjnej materiału szkółkarskiego określonych w załączniku nr 3 do rozporządzenia.
3. 
Podczas oceny polowej materiału szkółkarskiego kategorii elitarny lub kategorii kwalifikowany sprawdzeniu podlegają co najmniej:
1)
dokumentacja dołączona do wniosku o dokonanie oceny polowej;
2)
zgodność informacji podanych we wniosku o dokonanie oceny polowej z załączonymi dokumentami i stanem faktycznym plantacji;
3)
izolacja przestrzenna;
4)
oznaczenie materiału szkółkarskiego kategorii elitarny lub kategorii kwalifikowany;
5)
przedplon;
6)
wyrównanie roślin;
7)
czystość gatunkowa i odmianowa roślin;
8)
wiek roślin;
9)
pochodzenie ocenianych roślin;
10)
zdrowotność, jakość i ilość roślin;
11)
metody stosowane przez dostawcę w celu identyfikacji i monitorowania punktów krytycznych procesu produkcji.
4. 
Do obliczania ilości materiału szkółkarskiego kategorii elitarny lub kategorii kwalifikowany można stosować:
1)
średnią obsadę roślin na 1 m2 powierzchni lub na 1 m długości rzędów;
2)
średnią wydajność z jednej rośliny;
3)
szacunkowy plon owoców z drzewa nasiennego.
§  7. 
1. 
Podczas oceny polowej materiału szkółkarskiego kategorii elitarny lub kategorii kwalifikowany w sadach, w których pozyskuje się nasiona lub zrazy, przeprowadza się ocenę wszystkich roślin.
2. 
Podczas oceny polowej materiału szkółkarskiego kategorii kwalifikowany innego niż wymieniony w ust. 1 dokonuje się ogólnego sprawdzenia stanu roślin, a następnie przeprowadza się ocenę szczegółową na jednostce kwalifikacyjnej, którą stanowi 100 kolejnych roślin w jednym lub dwóch rzędach, albo 10% roślin każdej partii materiału szkółkarskiego kategorii kwalifikowany zgłoszonej do oceny.
3. 
W przypadku stwierdzenia braku wyrównania materiału szkółkarskiego kategorii elitarny lub kategorii kwalifikowany podczas oceny szczegółowej, do oceny tej można wyznaczyć kolejne jednostki kwalifikacyjne.
§  8. 
1. 
Oceny tożsamości odmianowej materiału szkółkarskiego kategorii elitarny lub kategorii kwalifikowany oraz materiału szkółkarskiego CAC dokonuje się, prowadząc obserwacje cech danej odmiany.
2. 
Obserwowane cechy odmiany porównuje się z opisem odmiany dokonanym przez jednostkę zajmującą się rejestracją lub z wzorcem tej odmiany.
§  9. 
1. 
Partie materiału szkółkarskiego kategorii elitarny lub kategorii kwalifikowany oraz materiału szkółkarskiego CAC oznacza się przez podanie kategorii lub stopnia kwalifikacji, a w przypadku materiału bazowego - numeru pokolenia, nazwy gatunku, odmiany, klonu, podkładki i wstawki.
2. 
Do oznaczenia partii materiału szkółkarskiego kategorii elitarny lub kategorii kwalifikowany oraz materiału szkółkarskiego CAC dostawca może dodać oznaczenie własne.
§  10. 
Wymagania dotyczące dokonywania oceny polowej, pobierania prób oraz oceny laboratoryjnej materiału szkółkarskiego są określone w załączniku nr 3 do rozporządzenia.
§  11. 
Zakres dokumentacji dotyczącej identyfikacji i monitorowania punktów krytycznych oraz sposób jej prowadzenia są określone w załączniku nr 4 do rozporządzenia.
§  12. 
Dotychczasowe ostatnie rozmnożenie - w przypadku materiału szkółkarskiego w stopniu bazowy - uznaje się za ostatnie pokolenie określone w załączniku nr 1 do rozporządzenia, a dotychczasowe rozmnożenia poprzedzające ostatnie rozmnożenie - za kolejne pokolenia poprzedzające ostatnie pokolenie określone w załączniku nr 1 do rozporządzenia.
§  13. 
Plantacje materiału szkółkarskiego kategorii elitarny lub kategorii kwalifikowany rodzajów lub gatunków roślin wymienionych w tabeli III załącznika nr 2 do rozporządzenia, które spełniają dotychczasowe wymagania dla gleby i podłoża, uznaje się za spełniające wymagania w tym zakresie określone w rozporządzeniu.
§  14. 
Plantacje materiału szkółkarskiego kategorii elitarny lub kategorii kwalifikowany, które spełniają dotychczasowe wymagania dotyczące izolacji przestrzennej, uznaje się za spełniające wymagania w tym zakresie określone w rozporządzeniu.
§  15. 
1. 
Do oceny polowej materiału szkółkarskiego kategorii elitarny lub kategorii kwalifikowany porzeczek i agrestu, zgłoszonego do oceny polowej przed dniem wejścia w życie rozporządzenia, stosuje się przepisy tego rozporządzenia.
2. 
Wniosek o dokonanie oceny polowej materiału szkółkarskiego kategorii elitarny lub kategorii kwalifikowany dla porzeczek i agrestu w 2017 r. składa się w terminie 14 dni od dnia wejścia w życie rozporządzenia.
§  16. 
Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. 3

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr  1

OPIS KATEGORII I STOPNI KWALIFIKACJI ORAZ LICZBY POKOLEŃ MATERIAŁU SZKÓŁKARSKIEGO

Stopnie kwalifikacji
Kategoria nazwa

stopnia

i symbol

liczba pokoleń

oraz ich oznaczenia1) - drzewa

liczba pokoleń oraz ich oznaczenia1)- rośliny jagodowe opis kategorii i stopni
Elitarny rośliny

kandydackie

Rośliny stanowiące rozmnożenia

poprzedzające materiał szkółkarski przedbazowy, przeznaczone do produkcji materiału szkółkarskiego przedbazowego.

przedbazowy

(PB)

Materiał szkółkarski, który:

1) został wytworzony zgodnie z działaniami zapewniającymi zachowanie właściwych cech tej odmiany oraz ochrony przed porażeniem chorobami i szkodnikami

w warunkach kontrolowanych;

2) jest przeznaczony do produkcji materiału bazowego;

3) został uznany po urzędowej ocenie za spełniający wymagania szczegółowe;

4) został rozmnożony bezpośrednio ze zidentyfikowanej rośliny przeznaczonej do rozmnażania (rośliny matecznej) kategorii przedbazowy lub z rośliny kandydackiej.

bazowy

(B)

1 pokolenie - oliwka europejska;

2 pokolenia - brzoskwinia, czereśnia, figa pospolita, grusza, jabłoń, kasztan jadalny, leszczyna, migdałowiec, morela, oliwka europejska, orzech włoski, pigwa pospolita, pistacja właściwa, pomarańcza, cytryna i inne, poncyria, śliwa domowa, śliwa japońska i wiśnia;

3 pokolenia - podkładki:

brzoskwini, czereśni, gruszy, jabłoni, kasztana jadalnego, migdałowca, moreli, pomarańczy, cytryny i innych, poncyrii, śliwy domowej, śliwy japońskiej i wiśni.

2 pokolenia -

borówka, jeżyna2) i malina2);

3 pokolenia -

porzeczka3) i agrest3);

5 pokoleń -

truskawka i poziomka.

Materiał szkółkarski, który:

1) został wytworzony zgodnie z działaniami zapewniającymi zachowanie właściwych cech tej odmiany oraz ochrony przed porażeniem chorobami i szkodnikami;

2) jest przeznaczony do produkcji materiału kategorii kwalifikowany;

3) został uznany po urzędowej ocenie za spełniający wymagania szczegółowe;

4) został wytworzony z materiału kategorii przedbazowy lub z bazowej rośliny matecznej.

Kwalifikowany

(C)

Materiał szkółkarski, w szczególności zrazy, podkładki, nasiona, sadzonki oraz materiał nasadzeniowy, który:

1) został wytworzony z materiału kategorii elitarny lub z kwalifikowanej rośliny matecznej;

2) jest przeznaczony do rozmnażania lub do nasadzeń owocujących;

3) został uznany po urzędowej ocenie za spełniający wymagania szczegółowe.

Objaśnienia:

1) Kolejne pokolenia oznacza się przez wpisanie cyfry arabskiej po symbolu stopnia.

2) Rośliny mateczne każdego pokolenia są utrzymywane maksymalnie przez cztery lata.

3) Rośliny mateczne każdego pokolenia są utrzymywane maksymalnie przez sześć lat.

ZAŁĄCZNIK Nr  2  4  

WYMAGANIA W ZAKRESIE WYTWARZANIA I JAKOŚCI MATERIAŁU SZKÓŁKARSKIEGO KATEGORII ELITARNY, KATEGORII KWALIFIKOWANY ORAZ MATERIAŁU SZKÓŁKARSKIEGO CAC

A. 

Wymagania dotyczące wytwarzania i jakości materiału szkółkarskiego kategorii elitarny w stopniu przedbazowy

I. 

Wymagania ogólne dotyczące materiału przedbazowego

1.
Uznaje się, że materiał rozmnożeniowy inny niż rośliny mateczne i inny niż podkładki nienależące do danej odmiany spełnia wymagania dla materiału przedbazowego, jeżeli:
1)
został rozmnożony bezpośrednio ze zidentyfikowanej rośliny przeznaczonej do rozmnażania (rośliny matecznej), zgodnie z wymaganiami określonymi w dziale XI i XII;
2)
jest zgodny z opisem odmiany sprawdzonym zgodnie z wymaganiami określonymi w dziale III ust. 2-4 i w dziale V;
3)
jest utrzymywany zgodnie z wymaganiami określonymi w dziale VI;
4)
spełnia wymagania dotyczące zdrowotności określone w dziale VIII;
5)
jest wolny od wad określonych w dziale X.
2.
Roślina mateczna powinna spełniać wymagania określone w dziale III, zostać otrzymana przez namnażanie w sposób określony w dziale XI albo przez namnażanie materiału roślinnego z zastosowaniem hodowli in vitro różnicujących się wegetatywnych pąków lub różnicujących się wegetatywnych merystemów pochodzących z danej rośliny w celu wytworzenia większej liczby roślin (mikrorozmnażanie) w sposób określony w dziale XII.
3.
W przypadku gdy przedbazowa roślina mateczna lub materiał przedbazowy przestały spełniać wymagania określone w działach V-X, usuwa się je z przedbazowych roślin matecznych lub z materiału przedbazowego. Usuniętą roślinę mateczną lub usunięty materiał można wykorzystać jako materiał bazowy, materiał kategorii kwalifikowany lub materiał szkółkarski CAC, jeżeli spełniają one wymagania określone dla tych kategorii.

Przedbazowej rośliny matecznej lub materiału przedbazowego nie usuwa się, jeżeli w wyniku zabiegów mechanicznych lub chemicznych zastosowanych przez dostawcę zostaną spełnione przez tę roślinę lub ten materiał wymagania określone w działach V-X.

II. 

Wymagania dotyczące przedbazowych podkładek nienależących do danej odmiany

1.
Uznaje się, że podkładki nienależące do danej odmiany spełniają wymagania dla materiału przedbazowego, jeżeli:
1)
zostały uzyskane bezpośrednio z rośliny matecznej w drodze rozmnażania wegetatywnego lub generatywnego, a w przypadku drzew zapylających przeznaczonych do rozmnażania generatywnego - w drodze rozmnażania wegetatywnego bezpośrednio z rośliny matecznej;
2)
są zgodne z opisem gatunku rośliny;
3)
są utrzymywane zgodnie z wymaganiami określonymi w dziale VI;
4)
spełniają wymagania dotyczące zdrowotności określone w dziale VIII;
5)
są wolne od wad określonych w dziale X.
2.
Roślina mateczna powinna spełniać wymagania określone w dziale III, zostać otrzymana przez namnażanie w sposób określony w dziale XI albo przez mikrorozmnażanie w sposób określony w dziale XII.
3.
W przypadku gdy podkładka, która jest przedbazową rośliną mateczną lub materiałem przedbazowym, przestała spełniać wymagania określone w działach V-X, dostawca usuwa ją z sąsiedztwa innych przedbazowych roślin matecznych lub materiału przedbazowego. Usuniętą podkładkę można wykorzystać jako materiał bazowy, materiał kategorii kwalifikowany lub materiał szkółkarski CAC, jeżeli spełnia ona wymagania określone dla tej kategorii.

Podkładki nie usuwa się, jeżeli w wyniku zabiegów mechanicznych lub chemicznych zastosowanych przez dostawcę zostaną spełnione przez tę podkładkę wymagania określone w działach V-X.

III. 

Wymagania dotyczące przedbazowych roślin matecznych

1.
Przedbazowa roślina mateczna powinna spełniać wymagania określone w działach V-X, a weryfikacja jej zgodności z opisem odmiany powinna być sprawdzona zgodnie z ust. 2-4.
2.
Przedbazowa roślina mateczna powinna być zgodna z opisem odmiany i jej cechami charakterystycznymi zawartymi w:
1)
urzędowym opisie odmian wpisanych do rejestru odmian, zwanego dalej "krajowym rejestrem", lub do rejestru innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego, albo urzędowym opisie odmian prawnie chronionych lub
2)
opisie dołączonym do wniosku o wpis odmiany do krajowego rejestru lub rejestru innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego, lub
3)
opisie dołączonym do wniosku o przyznanie wyłącznego prawa do odmiany, lub
4)
urzędowo uznanym opisie, jeżeli odmiana jest wpisana do krajowego rejestru.
3.
W przypadkach określonych w ust. 2 pkt 2 i 3 przedbazowa roślina mateczna jest zgodna z opisem odmiany, jeżeli są dostępne wyniki badań, które potwierdzają spełnianie przez odmianę kryteriów odrębności, wyrównania i trwałości.
4.
Weryfikacji zgodności odmiany z jej opisem dokonuje się przez sprawdzenie odrębności, wyrównania i trwałości rośliny owocującej rozmnożonej z przedbazowej rośliny matecznej. Rośliny owocujące przechowuje się oddzielnie od przedbazowych roślin matecznych i materiału przedbazowego. Sprawdzenie przeprowadza się wzrokowo, prowadząc obserwacje cech danej odmiany.

IV. 

Wymagania dotyczące podkładek nienależących do odmiany

Przedbazowa roślina mateczna podkładki nienależącej do odmiany powinna być zgodna z opisem gatunku roślin, do którego należy, oraz z wymaganiami określonymi w działach VI-X.

V. 

Weryfikacja zgodności odmiany z jej opisem

Weryfikacji zgodności przedbazowych roślin matecznych i materiału przedbazowego z opisem odmiany dokonuje się regularnie, zgodnie z wymaganiami określonymi w dziale III ust. 2-4, odpowiednio dla danej odmiany i zastosowanej metody rozmnażania.

Weryfikacji zgodności przedbazowych roślin matecznych i materiału przedbazowego z opisem ich odmian dokonuje się również po każdym odnowieniu przedbazowych roślin matecznych.

VI. 

Wymagania dotyczące utrzymania przedbazowych roślin matecznych i materiału przedbazowego

1.
Przedbazowe rośliny mateczne i materiał przedbazowy utrzymuje się w obiektach zapewniających ich wzrost, zabezpieczonych przed dostępem owadów oraz zapewniających ochronę przed chorobami i szkodnikami w trakcie całego procesu produkcji.

Rośliny kandydackie na przedbazowe rośliny mateczne do czasu zakończenia ocen, o których mowa w dziale VII ust. 1 i 2, utrzymuje się w warunkach zabezpieczających przed dostępem owadów oraz oddzielnie od przedbazowych roślin matecznych.

2.
Przedbazowe rośliny mateczne i materiał przedbazowy utrzymuje się w sposób zapewniający ich indywidualną identyfikację w trakcie całego procesu produkcji.
3.
Przedbazowe rośliny mateczne i materiał przedbazowy oddziela się od gleby przez ich utrzymywanie w pojemnikach zawierających sterylizowane lub pozbawione gleby podłoża uprawowe.
4.
Przedbazowe rośliny mateczne i materiał przedbazowy można utrzymywać w stanie schłodzenia do bardzo niskiej temperatury w celu zachowania żywotności materiału (krioprezerwacja).
5.
Przedbazowe rośliny mateczne można utrzymywać przez okres, w którym dana odmiana zachowuje odrębność, wyrównanie i trwałość.

VII. 

Wymagania dotyczące roślin kandydackich na przedbazowe rośliny mateczne i przedbazowych roślin matecznych produkowanych przez odnowienie

1.
Roślinę kandydacką na przedbazową roślinę mateczną uznaje się za wolną od organizmów szkodliwych wymienionych w tabeli I w odniesieniu do danego rodzaju lub gatunku roślin na podstawie oceny polowej.

W przypadku wątpliwości dotyczących występowania organizmów szkodliwych wymienionych w tabeli I dokonuje się pobrania prób i oceny laboratoryjnej danej rośliny kandydackiej na przedbazową roślinę mateczną.

2.
Roślina kandydacka na przedbazową roślinę mateczną powinna być wolna od organizmów szkodliwych wymienionych w tabeli II w odniesieniu do danego rodzaju lub gatunku roślin.

Roślinę kandydacką na przedbazową roślinę mateczną uznaje się za wolną od organizmów szkodliwych wymienionych w tabeli II w odniesieniu do danego rodzaju lub gatunku roślin na podstawie oceny polowej lub pobrania prób i oceny laboratoryjnej.

Pobierania prób i oceny laboratoryjnej dokonuje się w odpowiednim okresie roku, biorąc pod uwagę warunki klimatyczne i uprawowe dotyczące danej rośliny oraz biologię organizmów szkodliwych właściwych dla tej rośliny. W przypadku wątpliwości dotyczących występowania organizmów szkodliwych, pobrania prób i oceny laboratoryjnej dokonuje się w dowolnym okresie roku.

3.
Do pobierania prób i oceny laboratoryjnej określonych w ust. 1 i 2 stosuje się metodyki Europejskiej i Śródziemnomorskiej Organizacji Ochrony Roślin (EPPO) 5  lub metodyki uznane na poziomie międzynarodowym, a w przypadku gdy takie metodyki nie istnieją - metodyki rekomendowane przez instytuty badawcze, udostępnione na stronie internetowej administrowanej przez Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach 6 .

Metodą badania na obecność wirusów, wiroidów, chorób wirusopodobnych i fitoplazm w odniesieniu do roślin kandydackich na przedbazowe rośliny mateczne są testy biologiczne na roślinach wskaźnikowych. Inne metody badania można zastosować, jeżeli na podstawie informacji naukowych dają one takie wyniki, jak testy biologiczne na roślinach wskaźnikowych.

4.
Dla roślin kandydackich na przedbazową roślinę mateczną, które są roślinami otrzymanymi generatywnie (siewki), ocenę polową, pobieranie prób i badanie przeprowadza się dla wirusów, wiroidów i chorób wirusopodobnych przenoszonych przez pyłek i wymienionych w tabeli II w odniesieniu do danego rodzaju lub gatunku roślin, jeżeli siewka została otrzymana z nasiona rośliny wolnej od objawów wywoływanych przez te wirusy, wiroidy i choroby wirusopodobne i siewkę tę utrzymywano w sposób zgodny z wymaganiami określonymi w dziale VI ust. 1 i 3.
5.
Wymagania, o których mowa w ust. 1 i 3, stosuje się również do przedbazowej rośliny matecznej uzyskanej przez zastąpienie rośliny matecznej rośliną wyprodukowaną z niej w sposób wegetatywny (odnowienie).

Przedbazową roślina mateczna wyprodukowana przez odnowienie powinna być wolna od wirusów i wiroidów wymienionych w tabeli II w odniesieniu do danego rodzaju lub gatunku roślin.

VIII. 

Wymagania dotyczące zdrowotności przedbazowych roślin matecznych i materiału przedbazowego

1.
Przedbazowe rośliny mateczne lub materiał przedbazowy powinny być, na podstawie oceny polowej, wolne od regulowanych agrofagów niekwarantannowych dla Unii w rozumieniu art. 36 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2031 z dnia 26 października 2016 r. w sprawie środków ochronnych przeciwko agrofagom roślin, zmieniającego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 228/2013, (UE) nr 652/2014 i (UE) nr 1143/2014 oraz uchylającego dyrektywy Rady 69/464/EWG, 74/647/EWG, 93/85/EWG, 98/57/WE, 2000/29/WE, 2006/91/WE i 2007/33/WE (Dz. Urz. UE L 317 z 23.11.2016, str. 4, z późn. zm.), zwanych dalej "RNQP", wymienionych w tabelach I i II w odniesieniu do danego rodzaju lub gatunku roślin oraz powinny spełniać wymagania określone w załączniku nr 3 do rozporządzenia.

Dokonuje się pobrania prób z przedbazowych roślin matecznych i materiału przedbazowego oraz oceny laboratoryjnej na obecność RNQP wymienionych w tabeli II w odniesieniu do danego rodzaju lub gatunku roślin, zgodnie z wymaganiami określonymi w załączniku nr 3 do rozporządzenia.

W przypadku wątpliwości dotyczących występowania RNQP wymienionych w tabeli I na danych przedbazowych roślinach matecznych i materiale przedbazowym dokonuje się pobrania prób z tych roślin i tego materiału oraz oceny laboratoryjnej zgodnie z wymaganiami określonymi w załączniku nr 3 do rozporządzenia.

2.
Do pobierania prób i oceny laboratoryjnej określonych w ust. 1 stosuje się metodyki Europejskiej i Śródziemnomorskiej Organizacji Ochrony Roślin (EPPO) 7  lub metodyki uznane na poziomie międzynarodowym, a w przypadku gdy takie metodyki nie istnieją - metodyki rekomendowane przez instytuty badawcze, udostępnione na stronie internetowej administrowanej przez Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach 8 .
3.
W przypadku stwierdzenia w wyniku badania przedbazowej rośliny matecznej lub materiału przedbazowego występowania RNQP wymienionych w tabelach I і II w odniesieniu do danego rodzaju lub gatunku roślin, dostawca usuwa porażoną przedbazową roślinę mateczną lub porażony materiał przedbazowy z sąsiedztwa innych przedbazowych roślin matecznych lub materiału przedbazowego zgodnie z działem I ust. 3 lub działem II ust. 3 oraz stosuje wymagania określone w załączniku nr 3 do rozporządzenia.
4.
Wymagań, o których mowa w ust. 1, nie stosuje się do:
1)
przedbazowych roślin matecznych i materiału przedbazowego podczas krioprezerwacji;
2)
materiału przedbazowego, jeżeli ten materiał został wytworzony na obszarach wolnych lub uznanych za wolne od organizmów szkodliwych, zgodnie z Międzynarodowymi Standardami w zakresie Środków Fitosanitarnych, wydanymi na podstawie Międzynarodowej konwencji ochrony roślin, sporządzonej w Rzymie dnia 6 grudnia 1951 r. (Dz. U. z 2001 r. poz. 151), zwanymi dalej "międzynarodowymi standardami".

IX. 

Wymagania dla gleby i podłoża w przypadku przedbazowych roślin matecznych i materiału przedbazowego

1.
Przedbazowe rośliny mateczne i materiał przedbazowy uprawia się w glebie wolnej od organizmów szkodliwych wymienionych w tabeli III w odniesieniu do danego rodzaju lub gatunku roślin, będących żywicielami wirusów atakujących dany rodzaj lub gatunek roślin. Niewystępowanie takich organizmów szkodliwych stwierdza się na podstawie pobrania prób i oceny laboratoryjnej.

Pobrania prób i oceny laboratoryjnej dokonuje się przed posadzeniem przedbazowych roślin matecznych lub materiału przedbazowego. W przypadku wątpliwości dotyczących występowania organizmów szkodliwych pobranie prób i ocenę laboratoryjną powtarza się.

Pobierania prób i oceny laboratoryjnej dokonuje się z uwzględnieniem warunków klimatycznych i biologii organizmów szkodliwych wymienionych w tabeli III, w przypadkach, gdy te organizmy szkodliwe są właściwe dla danych przedbazowych roślin matecznych i danego materiału przedbazowego.

2.
Pobrania prób i oceny laboratoryjnej nie dokonuje się w przypadku, gdy rośliny, które są żywicielami organizmów szkodliwych wymienionych w tabeli III w odniesieniu do danego rodzaju lub gatunku roślin, nie były uprawiane w glebie wykorzystywanej do produkcji przez co najmniej pięć lat i gdy nie ma żadnych wątpliwości, że te organizmy szkodliwe nie występują w tej glebie.
3.
W przypadku uprawy przedbazowych roślin matecznych i materiału przedbazowego w podłożach zapewnia się, aby podłoża te nie zawierały organizmów szkodliwych określonych w tabeli III. Badanie podłoża przeprowadza się w przypadku wątpliwości dotyczących występowania tych organizmów.
4.
Do pobierania prób i oceny laboratoryjnej określonych w ust. 1 stosuje się metodyki Europejskiej i Śródziemnomorskiej Organizacji Ochrony Roślin (EPPO) 9  lub metodyki uznane na poziomie międzynarodowym, a w przypadku gdy takie metodyki nie istnieją - metodyki rekomendowane przez instytuty badawcze, udostępnione na stronie internetowej administrowanej przez Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach 10 .

X. 

Wymagania dotyczące wad mogących obniżyć jakość

Przedbazowe rośliny mateczne i materiał przedbazowy uznaje się za praktycznie wolne od wad na podstawie oceny cech zewnętrznych. Zranienia, odbarwienia, blizny lub wysuszenie uznaje się za wady, jeżeli mają wpływ na jakość i użyteczność materiału rozmnożeniowego.

XI. 

Wymagania dotyczące namnażania, odnowienia i rozmnażania przedbazowych roślin matecznych

1.
Namnażanie lub odnowienie przedbazowej rośliny matecznej wykonuje się, jeżeli spełnia ona wymagania określone w dziale III ust. 1.

Przez namnażanie rozumie się wegetatywną produkcję roślin matecznych w celu uzyskania wystarczającej liczby roślin matecznych tej samej kategorii.

2.
Przedbazową roślinę mateczną rozmnaża się w celu wytworzenia materiału przedbazowego.
3.
Namnażanie, odnowienie i rozmnażanie przedbazowych roślin matecznych prowadzi się zgodnie z metodykami określonymi przez Europejską i Śródziemnomorską Organizację Ochrony Roślin 11  lub metodykami uznanymi na poziomie międzynarodowym, a w przypadku gdy takie metodyki nie istnieją - zgodnie z metodykami rekomendowanymi przez instytuty badawcze, sprawdzonymi dla odpowiednich rodzajów i gatunków roślin przez okres umożliwiający weryfikację zgodności otrzymanych roślin z opisem odmiany, udostępnionymi na stronie internetowej administrowanej przez Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach 12 .
4.
Odnowienia przedbazowej rośliny matecznej dokonuje się przed końcem okresu, w którym dana odmiana zachowuje odrębność, wyrównanie i trwałość.

XII. 

Wymagania dotyczące namnażania, odnowienia i rozmnażania przez mikrorozmnażanie przedbazowych roślin matecznych

Namnażanie, odnowienie i rozmnażanie przez mikrorozmnażanie przedbazowych roślin matecznych w celu produkcji innych przedbazowych roślin matecznych lub materiału przedbazowego prowadzi się zgodnie z metodykami określonymi przez Europejską i Śródziemnomorską Organizację Ochrony Roślin 13  lub metodykami uznanymi na poziomie międzynarodowym, a w przypadku gdy takie metodyki nie istnieją - zgodnie z metodykami rekomendowanymi przez instytuty badawcze, sprawdzonymi dla odpowiednich rodzajów i gatunków roślin przez okres umożliwiający weryfikację zgodności otrzymanych roślin z opisem odmiany, udostępnionymi na stronie internetowej administrowanej przez Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach 14 .

B. 

Wymagania dotyczące wytwarzania i jakości materiału szkółkarskiego kategorii elitarny w stopniu bazowy

I. 

Wymagania ogólne dotyczące materiału bazowego

1.
Uznaje się, że materiał rozmnożeniowy inny niż bazowe rośliny mateczne i inny niż podkładki nienależące do danej odmiany spełnia wymagania dla materiału bazowego, jeżeli:
1)
został otrzymany z bazowej rośliny matecznej, która została wyprodukowana:
a)
z materiału przedbazowego lub
b)
przez namnażanie z bazowej rośliny matecznej w sposób zgodny z wymaganiami określonymi w dziale V;
2)
spełnia wymagania określone w części A w dziale V, w dziale VI ust. 5 i w dziale X;
3)
spełnia wymagania:
a)
dotyczące zdrowotności określone w dziale II,
b)
dla gleby określone w dziale III,
c)
dotyczące utrzymywania bazowych roślin matecznych i materiału bazowego określone w dziale IV,
d)
dotyczące szczegółowych warunków rozmnażania określone w dziale V.
2.
Podkładka nienależąca do danej odmiany jest materiałem bazowym, jeżeli jest zgodna z opisem swojego gatunku i spełnia wymagania określone w części A w dziale VI ust. 2 i 5 oraz wymagania określone w części A w działach II-V i w dziale X.
3.
W przypadku gdy bazowa roślina mateczna lub materiał bazowy przestały spełniać wymagania określone w ust. 1, roślinę tę lub materiał ten usuwa się z innych bazowych roślin matecznych i materiału bazowego. Usuniętą roślinę mateczną lub usunięty materiał można wykorzystać jako materiał kategorii kwalifikowany lub materiał szkółkarski CAC, jeżeli roślina ta lub materiał ten spełnia wymagania określone dla tych kategorii.

Bazowej rośliny matecznej lub materiału bazowego nie usuwa się, jeżeli w wyniku zabiegów mechanicznych lub chemicznych zastosowanych przez dostawcę zostaną spełnione przez tę roślinę lub ten materiał wymagania określone w ust. 1.

4.
W przypadku gdy podkładka nienależąca do danej odmiany jest bazową rośliną mateczną lub stanowi materiał bazowy, które przestały spełniać wymagania określone w ust. 2, dostawca usuwa podkładkę z sąsiedztwa innych bazowych roślin matecznych lub materiału bazowego. Usuniętą podkładkę można wykorzystać jako materiał kategorii kwalifikowany lub materiał szkółkarski CAC, jeżeli spełnia ona wymagania określone dla tej kategorii.

Podkładki nie usuwa się, jeżeli w wyniku zabiegów mechanicznych lub chemicznych zastosowanych przez dostawcę zostaną spełnione przez tę podkładkę wymagania określone w części A w dziale VI ust. 2 i 5 oraz wymagania określone w części A w działach II-V i w dziale X.

II. 

Wymagania dotyczące zdrowotności bazowych roślin matecznych i materiału bazowego

1.
Bazowe rośliny mateczne lub materiał bazowy powinny być, na podstawie oceny polowej, wolne od RNQP wymienionych w tabelach I і II w odniesieniu do danego rodzaju lub gatunku roślin oraz powinny spełniać wymagania określone w załączniku nr 3 do rozporządzenia.

Dokonuje się pobrania prób z bazowych roślin matecznych i materiału bazowego oraz oceny laboratoryjnej na obecność RNQP wymienionych w tabeli II w odniesieniu do danego rodzaju lub gatunku roślin, zgodnie z wymaganiami określonymi w załączniku nr 3 do rozporządzenia.

W przypadku wątpliwości dotyczących występowania RNQP wymienionych w tabeli I na danych bazowych roślinach matecznych i materiale bazowym dokonuje się pobrania prób z tych roślin i tego materiału oraz oceny laboratoryjnej zgodnie z wymaganiami określonymi w załączniku nr 3 do rozporządzenia.

2.
Do pobierania prób i oceny laboratoryjnej określonych w ust. 1 stosuje się metodyki Europejskiej i Śródziemnomorskiej Organizacji Ochrony Roślin (EPPO) 15  lub metodyki uznane na poziomie międzynarodowym, a w przypadku gdy takie metodyki nie istnieją - metodyki rekomendowane przez instytuty badawcze, udostępnione na stronie internetowej administrowanej przez Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach 16 .
3.
W przypadku stwierdzenia w wyniku badania bazowej rośliny matecznej lub materiału bazowego występowania RNQP wymienionych w tabelach I і II w odniesieniu do danego rodzaju lub gatunku roślin, dostawca usuwa porażoną bazową roślinę mateczną lub porażony materiał bazowy z sąsiedztwa innych bazowych roślin matecznych lub materiału bazowego zgodnie z działem I ust. 3 lub 4 oraz stosuje wymagania określone w załączniku nr 3 do rozporządzenia.
4.
Wymagań, o których mowa w ust. 1, nie stosuje się do:
1)
przedbazowych roślin matecznych i materiału przedbazowego podczas krioprezerwacji;
2)
materiału przedbazowego, jeżeli ten materiał został wytworzony na obszarach wolnych lub uznanych za wolne od organizmów szkodliwych, zgodnie z Międzynarodowymi Standardami w zakresie Środków Fitosanitarnych, wydanymi na podstawie Międzynarodowej konwencji ochrony roślin, sporządzonej w Rzymie dnia 6 grudnia 1951 r. (Dz. U. z 2001 r. poz. 151), zwanymi dalej "międzynarodowymi standardami".

III. 

Wymagania dla gleby w przypadku bazowych roślin matecznych i materiału bazowego

1.
Bazowe rośliny mateczne i materiał bazowy uprawia się w glebie wolnej od organizmów szkodliwych wymienionych w tabeli III w odniesieniu do danego rodzaju lub gatunku roślin będących żywicielami wirusów atakujących ten rodzaj lub gatunek roślin. Niewystępowanie takich organizmów szkodliwych stwierdza się na podstawie pobrania prób i oceny laboratoryjnej.

Pobrania prób i oceny laboratoryjnej dokonuje się przed posadzeniem bazowych roślin matecznych lub materiału bazowego. W przypadku wątpliwości dotyczących występowania organizmów szkodliwych pobranie prób i ocenę laboratoryjną powtarza się.

Pobierania prób i oceny laboratoryjnej dokonuje się z uwzględnieniem warunków klimatycznych i biologii organizmów szkodliwych wymienionych w tabeli III, w przypadkach gdy te organizmy szkodliwe są właściwe dla danych bazowych roślin matecznych i danego materiału bazowego.

2.
Pobrania prób i oceny laboratoryjnej nie dokonuje się w przypadku, gdy rośliny, które są żywicielami organizmów szkodliwych wymienionych w tabeli III w odniesieniu do danego rodzaju lub gatunku roślin, nie były uprawiane w glebie wykorzystywanej do produkcji przez co najmniej pięć lat i gdy nie ma żadnych wątpliwości, że te organizmy szkodliwe nie występują w tej glebie.
3.
Do pobierania prób i oceny laboratoryjnej określonych w ust. 1 stosuje się metodyki Europejskiej i Śródziemnomorskiej Organizacji Ochrony Roślin (EPPO) 17  lub metodyki uznane na poziomie międzynarodowym, a w przypadku gdy takie metodyki nie istnieją - metodyki rekomendowane przez instytuty badawcze, udostępnione na stronie internetowej administrowanej przez Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach 18 .

IV. 

Wymagania dotyczące utrzymania bazowych roślin matecznych i materiału bazowego

1.
Bazowe rośliny mateczne i materiał bazowy wytwarza się na plantacjach odizolowanych od potencjalnych źródeł zakażenia przez wektory przenoszące zakażenie drogą powietrzną, kontakt korzeni, zakażenie krzyżowe przez maszyny, narzędzia do szczepienia i od innych źródeł zakażenia.
2.
Bazowe rośliny mateczne i materiał bazowy wytwarza się z zachowaniem odległości co najmniej 100 m od innych roślin tego samego gatunku lub rodzaju, które nie są materiałem szkółkarskim kategorii elitarny lub kategorii kwalifikowany. Bazowe rośliny mateczne i materiał bazowy poszczególnych odmian uprawiane w glebie wytwarza się z zachowaniem odległości co najmniej 0,8 m od innych odmian.

V. 

Wymagania dotyczące namnażania materiału bazowego

1.
Z materiału przedbazowego wytwarza się kolejne rozmnożenia materiału bazowego w sposób zgodny z wymaganiami określonymi w części A w działach XI i XII. Liczba pokoleń bazowych roślin matecznych jest określona w załączniku nr 1 do rozporządzenia.
2.
W przypadku gdy dla danego gatunku roślin określono kilka pokoleń bazowych roślin matecznych, każde pokolenie - poza pokoleniem pierwszym - może pochodzić od któregokolwiek z poprzednich pokoleń.
3.
Materiał rozmnożeniowy różnych pokoleń przechowuje się osobno.
4.
Maksymalna długość utrzymywania jednego pokolenia bazowych roślin matecznych z rodzaju Ribes L. wynosi sześć lat, a rodzaju Rubus L. - cztery lata.

C. 

Wymagania dotyczące wytwarzania i jakości materiału szkółkarskiego kategorii kwalifikowany

I. 

Wymagania ogólne dotyczące materiału kwalifikowanego

1.
Materiał rozmnożeniowy inny niż rośliny mateczne oraz rośliny sadownicze powinien spełniać wymagania określone w ust. 2-4.
2.
Materiał rozmnożeniowy i rośliny sadownicze rozmnaża się z kwalifikowanej rośliny matecznej, która została wyhodowana z materiału przedbazowego albo z materiału bazowego.
3.
Materiał rozmnożeniowy i rośliny sadownicze powinny spełniać wymagania określone w części A w dziale II, III, V, w dziale VI ust. 5 i w dziale X.
4.
Materiał rozmnożeniowy i rośliny sadownicze powinny spełniać wymagania dotyczące zdrowotności określone w dziale II.

Materiał rozmnożeniowy i rośliny sadownicze rozmnaża się z kwalifikowanej rośliny matecznej, która spełnia wymagania dotyczące gleby określone w dziale III.

5.
Podkładka nienależąca do danej odmiany powinna być zgodna z opisem swojego gatunku roślin i powinna spełniać wymagania określone w części A w dziale II, III, V, w dziale VI ust. 5 i w dziale X.
6.
W przypadku gdy kwalifikowana roślina mateczna lub materiał kategorii kwalifikowany przestały spełniać wymagania określone w części A w dziale II, III, V, w dziale VI ust. 5 i w dziale X, dostawca usuwa je z kwalifikowanych roślin matecznych i materiału kategorii kwalifikowany. Usuniętą roślinę mateczną lub usunięty materiał można wykorzystać jako materiał szkółkarski CAC, jeżeli spełnia wymagania określone dla tej kategorii.

Kwalifikowanej rośliny matecznej lub materiału kwalifikowanego nie usuwa się, jeżeli w wyniku zabiegów mechanicznych lub chemicznych zastosowanych przez dostawcę zostaną spełnione przez tę roślinę lub ten materiał wymagania określone w ust. 1-5.

7.
W przypadku gdy podkładka nienależąca do danej odmiany jest kwalifikowaną rośliną mateczną lub stanowi materiał kategorii kwalifikowany, które przestały spełniać wymagania określone w części A w dziale II, III, w dziale VI ust. 5 i w dziale X, dostawca usuwa podkładkę z sąsiedztwa innych kwalifikowanych roślin matecznych lub materiału kategorii kwalifikowany. Usuniętą podkładkę można wykorzystać jako materiał szkółkarski CAC, jeżeli spełnia ona wymagania określone dla tej kategorii.

Podkładki nie usuwa się, jeżeli w wyniku zabiegów mechanicznych lub chemicznych zastosowanych przez dostawcę zostaną spełnione przez tę podkładkę wymagania określone w części A w dziale II, III, w dziale VI ust. 5 i w dziale X.

II. 

Wymagania dotyczące zdrowotności kwalifikowanych roślin matecznych i materiału kwalifikowanego

1.
Kwalifikowane rośliny mateczne lub materiał kategorii kwalifikowany powinny być, na podstawie oceny polowej, wolne od RNQP wymienionych w tabelach I і II w odniesieniu do danego rodzaju lub gatunku roślin oraz powinny spełniać wymagania określone w załączniku nr 3 do rozporządzenia.

Dokonuje się pobrania prób z kwalifikowanych roślin matecznych i materiału kwalifikowanego oraz oceny laboratoryjnej na obecność RNQP wymienionych w tabeli II w odniesieniu do danego rodzaju lub gatunku roślin, zgodnie z wymaganiami określonymi w załączniku nr 3 do rozporządzenia.

W przypadku wątpliwości dotyczących występowania RNQP wymienionych w tabeli I na danych kwalifikowanych roślinach matecznych i materiale kwalifikowanym dokonuje się pobrania prób z tych roślin i tego materiału oraz oceny laboratoryjnej zgodnie z wymaganiami określonymi w załączniku nr 3 do rozporządzenia.

2.
Do pobierania prób i oceny laboratoryjnej określonych w ust. 1 stosuje się metodyki Europejskiej i Śródziemnomorskiej Organizacji Ochrony Roślin (EPPO) 19  lub metodyki uznane na poziomie międzynarodowym, a w przypadku gdy takie metodyki nie istnieją - metodyki rekomendowane przez instytuty badawcze, udostępnione na stronie internetowej administrowanej przez Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach 20 .
3.
W przypadku stwierdzenia w wyniku badania kwalifikowanej rośliny matecznej lub materiału kwalifikowanego występowania RNQP wymienionych w tabelach I i II w odniesieniu do danego rodzaju lub gatunku roślin, dostawca usuwa porażoną kwalifikowaną roślinę mateczną lub porażony materiał kwalifikowany z sąsiedztwa innych kwalifikowanych roślin matecznych lub materiału kwalifikowanego zgodnie z działem I ust. 6 lub 7 oraz stosuje wymagania określone w załączniku nr 3 do rozporządzenia.
4.
Wymagań, o których mowa w ust. 1, nie stosuje się do:
1)
przedbazowych roślin matecznych i materiału przedbazowego podczas krioprezerwacji;
2)
materiału przedbazowego, jeżeli ten materiał został wytworzony na obszarach wolnych lub uznanych za wolne od organizmów szkodliwych, zgodnie z Międzynarodowymi Standardami w zakresie Środków Fitosanitarnych, wydanymi na podstawie Międzynarodowej konwencji ochrony roślin, sporządzonej w Rzymie dnia 6 grudnia 1951 r. (Dz. U. z 2001 r. poz. 151), zwanymi dalej "międzynarodowymi standardami".

III. 

Wymagania dla gleby w przypadku kwalifikowanych roślin matecznych i materiału kwalifikowanego

1.
Kwalifikowane rośliny mateczne uprawia się w glebie wolnej od organizmów szkodliwych wymienionych w tabeli III w odniesieniu do danego rodzaju lub gatunku roślin, będących żywicielami wirusów atakujących dany rodzaj lub gatunek roślin. Niewystępowanie takich organizmów szkodliwych stwierdza się na podstawie pobrania prób i oceny laboratoryjnej.

Pobrania prób i oceny laboratoryjnej dokonuje się przed posadzeniem danej kwalifikowanej rośliny matecznej. W przypadku wątpliwości dotyczących występowania organizmów szkodliwych pobieranie prób i ocenę laboratoryjną powtarza się.

Pobrania prób i oceny laboratoryjnej dokonuje się z uwzględnieniem warunków klimatycznych i biologii organizmów szkodliwych wymienionych w tabeli III, w przypadkach gdy te organizmy szkodliwe są właściwe dla danych kwalifikowanych roślin matecznych i danego materiału kwalifikowanego.

2.
Pobrania prób i oceny laboratoryjnej nie dokonuje się w przypadku, gdy rośliny, które są żywicielami organizmów szkodliwych wymienionych w tabeli III w odniesieniu do danego rodzaju lub gatunku roślin, nie były uprawiane w glebie wykorzystywanej do produkcji przez co najmniej pięć lat i gdy nie ma żadnych wątpliwości, że dane organizmy szkodliwe nie występują w tej glebie.
3.
Do pobierania prób i oceny laboratoryjnej określonych w ust. 1 stosuje się metodyki Europejskiej i Śródziemnomorskiej Organizacji Ochrony Roślin (EPPO) 21  lub metodyki uznane na poziomie międzynarodowym, a w przypadku gdy takie metodyki nie istnieją - metodyki rekomendowane przez instytuty badawcze, udostępnione na stronie internetowej administrowanej przez Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach 22 .

IV. 

Wymagania dotyczące utrzymania kwalifikowanych roślin matecznych i materiału kwalifikowanego

1.
Kwalifikowane rośliny mateczne i materiał kategorii kwalifikowany wytwarza się na plantacjach odizolowanych od potencjalnych źródeł zakażenia przez wektory przenoszące zakażenie drogą powietrzną, kontakt korzeni, zakażenie krzyżowe przez maszyny, narzędzia do szczepienia i od innych źródeł zakażenia.
2.
Kwalifikowane rośliny mateczne i materiał kategorii kwalifikowany wytwarza się z zachowaniem odległości co najmniej 20 m od innych roślin tego samego gatunku lub rodzaju, które nie są materiałem szkółkarskim kategorii elitarny, kategorii kwalifikowany lub materiałem szkółkarskim CAC. Kwalifikowane rośliny mateczne i materiał kategorii kwalifikowany poszczególnych odmian uprawiane w glebie wytwarza się z zachowaniem odległości co najmniej 0,8 m od innych odmian.

D. 

Wymagania dotyczące materiału szkółkarskiego CAC

I. 

Wymagania dotyczące materiału szkółkarskiego CAC innego niż podkładki nienależące do odmiany

1.
Uznaje się, że materiał szkółkarski CAC inny niż podkładki nienależące do odmiany spełnia wymagania, jeżeli:
1)
jest rozmnażany z materiału pochodzącego z miejsca określonego przez dostawcę;
2)
jest zgodny z opisem odmiany sprawdzonym w sposób określony w dziale III;
3)
spełnia wymagania dotyczące zdrowotności określone w dziale IV;
4)
spełnia wymagania w zakresie dopuszczalnych wad określone w dziale V.
2.
W przypadku gdy materiał szkółkarski CAC przestał spełniać wymagania określone w ust. 1, dostawca usuwa ten materiał z innego materiału szkółkarskiego CAC.

Materiału szkółkarskiego CAC nie usuwa się, jeżeli w wyniku zabiegów mechanicznych lub chemicznych zastosowanych przez dostawcę zostaną spełnione przez ten materiał wymagania określone w ust. 1.

II. 

Wymagania dotyczące materiału szkółkarskiego CAC w przypadku podkładek nienależących do odmiany

1.
W przypadku podkładek nienależących do odmiany, materiał szkółkarski CAC powinien:
1)
być zgodny z opisem gatunku, do którego należy;
2)
spełniać wymagania dotyczące zdrowotności określone w dziale IV;
3)
spełniać wymagania w zakresie dopuszczalnych wad określone w dziale V.
2.
W przypadku gdy materiał szkółkarski CAC przestał spełniać wymagania określone w ust. 1, dostawca usuwa ten materiał z innego materiału szkółkarskiego CAC.

Materiału szkółkarskiego CAC nie usuwa się, jeżeli w wyniku zabiegów mechanicznych lub chemicznych zastosowanych przez dostawcę zostaną spełnione przez ten materiał wymagania określone w ust. 1.

III. 

Weryfikacja zgodności odmiany z jej opisem

Weryfikacji zgodności materiału szkółkarskiego CAC z opisem odmiany dokonuje się regularnie przez obserwację cech charakterystycznych odmiany określonych w:
1)
urzędowym opisie odmiany wpisanej do krajowego rejestru, rejestru innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego lub w urzędowym opisie odmiany prawnie chronionej lub
2)
opisie dołączonym do wniosku o wpis do krajowego rejestru lub rejestru innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego, lub
3)
opisie dołączonym do wniosku o przyznanie wyłącznego prawa do odmiany, lub
4)
urzędowo uznanym opisie.

IV. 

Wymagania dotyczące zdrowotności materiału szkółkarskiego CAC

1.
Materiał szkółkarski CAC powinien być, na podstawie oceny polowej, praktycznie wolny od RNQP wymienionych w tabelach I i II w odniesieniu do danego rodzaju lub gatunku roślin oraz powinien spełniać wymagania określone w załączniku nr 3 do rozporządzenia.

Dokonuje się pobrania prób z materiału pochodzącego ze zidentyfikowanego źródła lub materiału szkółkarskiego CAC oraz oceny laboratoryjnej na obecność RNQP wymienionych w tabeli II w odniesieniu do danego rodzaju lub gatunku roślin, zgodnie z wymaganiami określonymi w załączniku nr 3 do rozporządzenia.

W przypadku wątpliwości dotyczących występowania RNQP wymienionych w tabeli I na materiale pochodzącym ze zidentyfikowanego źródła lub materiale szkółkarskim CAC dokonuje się pobrania prób z tego materiału oraz oceny laboratoryjnej zgodnie z wymaganiami określonymi w załączniku nr 3 do rozporządzenia.

2.
Ocena polowa, pobieranie prób i ocena laboratoryjna materiału szkółkarskiego CAC są dokonywane przez dostawcę w sposób określony w załączniku nr 3 do rozporządzenia.
3.
Wymagań, o których mowa w ust. 1, nie stosuje się do materiału szkółkarskiego CAC podczas krioprezerwacji.
4.
Oprócz wymagań określonych w ust. 1 i 2 materiał szkółkarski CAC należący do gatunków Citrus L., Fortunella Swingle i Poncirus Raf. powinien:
1)
być wyprodukowany z materiału pochodzącego z miejsca określonego przez dostawcę, które na podstawie pobrania prób i oceny laboratoryjnej uznano za wolne od organizmów szkodliwych wymienionych w tabeli II w odniesieniu do tych gatunków roślin;
2)
zostać uznany, na podstawie oceny polowej, pobrania prób i oceny laboratoryjnej, za praktycznie wolny od organizmów szkodliwych wymienionych w tabeli II w odniesieniu do danego gatunku roślin - od rozpoczęcia ostatniego cyklu wegetacji.
5.
Wymagań, o których mowa w ust. 1, nie stosuje się do materiału szkółkarskiego CAC:
1)
podczas krioprezerwacji;
2)
jeżeli ten materiał został wytworzony na obszarach wolnych lub uznanych za wolne od organizmów szkodliwych, zgodnie z międzynarodowymi standardami.

V. 

Wymagania dotyczące wad

Materiał szkółkarski CAC uznaje się za praktycznie wolny od wad na podstawie oceny cech zewnętrznych. Zranienia, odbarwienia, blizny lub wysuszenie są uznawane za wady, jeżeli mają wpływ na jakość i użyteczność materiału rozmnożeniowego.

E. 

Wymagania w zakresie jakości materiału szkółkarskiego

Materiał szkółkarski kategorii elitarny i kategorii kwalifikowany oraz materiał szkółkarski CAC powinien spełniać następujące minimalne wymagania jakościowe - w przypadku:
1)
drzewek owocowych:
a)
wysokość drzewka powinna wynosić nie mniej niż 80 cm, mierząc od szyjki korzeniowej,
b)
średnica pnia powinna wynosić nie mniej niż 8 mm, mierząc na wysokości 10 cm powyżej miejsca uszlachetniania,
c)
drzewka powinny mieć korzeń główny i nie mniej niż trzy korzenie boczne albo wiązkę korzeni drobnych, albo korzenie przerastające całą objętość gleby w pojemniku;
2)
krzewów jagodowych, z wyłączeniem borówki i żurawiny wielkoowocowej:
a)
krzewy powinny mieć minimum jeden pęd o długości co najmniej 20 cm, mierząc od nasady do jego wierzchołka, albo dobrze wykształcone pąki nasadowe,
b)
średnica pędu powinna wynosić nie mniej niż 4 mm, mierząc u nasady pędu,
c)
krzewy powinny mieć nie mniej niż trzy korzenie szkieletowe albo wiązkę korzeni drobnych, albo korzenie przerastające całą objętość gleby w pojemniku;
3)
sadzonek borówki wysokiej i borówki średniej:
a)
sadzonki powinny mieć minimum jeden pęd o długości co najmniej 20 cm, mierząc pęd główny od nasady do jego wierzchołka,
b)
średnica pędu powinna wynosić nie mniej niż 3 mm, mierząc pęd na wysokości 5 cm od jego nasady,
c)
sadzonki powinny mieć wiązkę korzeni drobnych albo korzenie przerastające całą objętość gleby w pojemniku;
4)
sadzonek borówki niskiej, borówki brusznicy i żurawiny wielkoowocowej:
a)
sadzonki powinny mieć minimum jeden pęd o długości co najmniej 10 cm, mierząc pęd główny od nasady do jego wierzchołka,
b)
średnica pędu powinna wynosić nie mniej niż 2 mm, a w przypadku sadzonek żurawiny wielkoowocowej - nie mniej niż 1 mm, mierząc pęd na wysokości 5 cm od jego nasady,
c)
sadzonki powinny mieć wiązkę korzeni drobnych albo korzenie przerastające całą objętość gleby w pojemniku;
5)
sadzonek truskawki i poziomki:
a)
sadzonki powinny mieć co najmniej dwa w pełni wykształcone liście albo średnicę korony o grubości nie mniejszej niż 4 mm, a w przypadku poziomek - 2 mm,
b)
sadzonki powinny mieć nie mniej niż cztery korzenie szkieletowe albo wiązkę korzeni drobnych, albo korzenie przerastające całą objętość gleby w pojemniku;
6)
podkładek generatywnych i wegetatywnych:
a)
wysokość dla podkładek wegetatywnych powinna wynosić nie mniej niż 30 cm, mierząc od nasady pędu do jego wierzchołka,
b)
wysokość dla podkładek generatywnych powinna wynosić nie mniej niż 20 cm, mierząc od szyjki korzeniowej do wierzchołka pędu,
c)
średnica powinna wynosić nie mniej niż 3 mm, mierząc bezpośrednio nad szyjką korzeniową,
d)
podkładki powinny mieć nie mniej niż trzy korzenie szkieletowe albo wiązkę korzeni drobnych, albo korzenie przerastające całą objętość gleby w pojemniku;
7)
zrazów:
a)
długość powinna wynosić nie mniej niż 30 cm,
b)
średnica powinna wynosić nie mniej niż 4 mm,
c)
powinny mieć co najmniej pięć oczek;
8)
innych sadzonek:
a)
długość powinna wynosić nie mniej niż 12 cm,
b)
średnica powinna wynosić nie mniej niż 4 mm,
c)
powinny mieć co najmniej trzy oczka;
9)
oczek - powinna być określona liczba wykształconych oczek.

Dostawcy mogą, w sposób zgodny z wymaganiami określonymi w pkt 1-9, ustalać własne klasy jakości dla materiału szkółkarskiego wprowadzanego do obrotu.

grafika

ZAŁĄCZNIK Nr  3  23  

WYMAGANIA DOTYCZĄCE DOKONYWANIA OCENY POLOWEJ, POBIERANIA PRÓB ORAZ OCENY LABORATORYJNEJ MATERIAŁU SZKÓŁKARSKIEGO

ZAŁĄCZNIK Nr  4  24  

ZAKRES DOKUMENTACJI DOTYCZĄCEJ IDENTYFIKACJI I MONITOROWANIA PUNKTÓW KRYTYCZNYCH ORAZ SPOSÓB JEJ PROWADZENIA

1.
Dostawca materiału szkółkarskiego prowadzi dokumentację dotyczącą identyfikacji i monitorowania punktów krytycznych dla materiału szkółkarskiego kategorii elitarny, kategorii kwalifikowany oraz materiału szkółkarskiego CAC, która w zależności od rodzaju prowadzonej działalności (wytwarzanie, przygotowanie do obrotu, obrót, przechowywanie materiału szkółkarskiego), kategorii i gatunku rośliny obejmuje dokumentację dotyczącą:
1)
pochodzenia materiału szkółkarskiego;
2)
lokalizacji (planów) upraw;
3)
okresu prowadzenia upraw;
4)
czynności związanych z:
a)
utrzymaniem, namnażaniem, odnowieniem oraz rozmnażaniem, w tym mikrorozmnażaniem roślin,
b)
pielęgnacją roślin,
c)
oceną polową, pobieraniem prób i oceną laboratoryjną roślin, gleby lub podłoża,
d)
pakowaniem roślin,
e)
zaopatrywaniem roślin w etykiety, szkółkarski dokument towarzyszący oraz dokument dostawcy,
f)
przechowywaniem roślin,
g)
transportem roślin.
2.
Dokumentację, o której mowa w ust. 1, prowadzi się jako:
1)
zapisy własne dostawcy;
2)
dokumenty zakupu i sprzedaży;
3)
protokoły pobrania prób oraz wyniki dokonanych ocen;
4)
świadectwo oceny polowej;
5)
szkółkarskie dokumenty towarzyszące;
6)
dokumenty dostawcy;
7)
zapisy dotyczące historii upraw i historii chorób przenoszonych wraz z glebą.
3.
Dokumentację dotyczącą identyfikacji i monitorowania punktów krytycznych prowadzi się w formie arkuszy, dzienników lub książki szkółkarskiej. Dokumentację można prowadzić w postaci elektronicznej.
4.
Zebrana dokumentacja dotycząca identyfikacji i monitorowania punktów krytycznych stanowi podstawę do dokonania analizy ryzyka niezbędnej do określenia reprezentatywnej liczby roślin matecznych, dla których dokonuje się pobrania prób i oceny laboratoryjnej zgodnie z załącznikiem nr 3 do rozporządzenia.
1 Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi kieruje działem administracji rządowej - rolnictwo, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 17 listopada 2015 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi (Dz. U. poz. 1906).
2 Niniejsze rozporządzenie wdraża dyrektywę wykonawczą Komisji 2014/98/UE z dnia 15 października 2014 r. w sprawie wykonania dyrektywy Rady 2008/90/WE w odniesieniu do szczegółowych wymogów dotyczących rodzajów i gatunków roślin sadowniczych, o których mowa w załączniku I do tej dyrektywy, szczegółowych wymogów wobec dostawców oraz szczegółowych zasad dotyczących inspekcji urzędowych (Dz. Urz. UE L 298 z 16.10.2014, str. 22).
3 Niniejsze rozporządzenie było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 15 lipca 2015 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących wytwarzania i jakości roślin sadowniczych, materiału szkółkarskiego CAC, materiału rozmnożeniowego i materiału nasadzeniowego roślin warzywnych i ozdobnych oraz sadzonek winorośli, a także metod oceny polowej, pobierania prób i oceny laboratoryjnej oraz oceny tożsamości materiału siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany roślin sadowniczych (Dz. U. poz. 1124), które na podstawie art. 10 ustawy z dnia 16 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o nasiennictwie oraz ustawy o ochronie roślin (Dz. U. poz. 2246) traci moc z dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia.
4 Załącznik nr 2:

- zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 3 lipca 2020 r. (Dz.U.2020.1244) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 lipca 2020 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 13 czerwca 2023 r. (Dz.U.2023.1147) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 2023 r. Zmiany częściowo nie zostały naniesione na tekst.

5 Standardy w zakresie Środków Fitosanitarnych wydawane przez Europejską i Śródziemnomorską Organizację Ochrony Roślin na podstawie Konwencji w sprawie utworzenia Europejskiej i Śródziemnomorskiej Organizacji Ochrony Roślin, podpisanej w Paryżu dnia 18 kwietnia 1951 r. (Dz. U. z 1959 r. poz. 191 oraz z 1963 r. poz. 219).
7 Standardy w zakresie Środków Fitosanitarnych wydawane przez Europejską i Śródziemnomorską Organizację Ochrony Roślin na podstawie Konwencji w sprawie utworzenia Europejskiej i Śródziemnomorskiej Organizacji Ochrony Roślin, podpisanej w Paryżu dnia 18 kwietnia 1951 r. (Dz. U. z 1959 r. poz. 191 oraz z 1963 r. poz. 219).
9 Standardy w zakresie Środków Fitosanitarnych wydawane przez Europejską i Śródziemnomorską Organizację Ochrony Roślin na podstawie Konwencji w sprawie utworzenia Europejskiej i Śródziemnomorskiej Organizacji Ochrony Roślin, podpisanej w Paryżu dnia 18 kwietnia 1951 r. (Dz. U. z 1959 r. poz. 191 oraz z 1963 r. poz. 219).
11 Standardy w zakresie Środków Fitosanitarnych wydawane przez Europejską i Śródziemnomorską Organizację Ochrony Roślin na podstawie Konwencji w sprawie utworzenia Europejskiej i Śródziemnomorskiej Organizacji Ochrony Roślin, podpisanej w Paryżu dnia 18 kwietnia 1951 r. (Dz. U. z 1959 r. poz. 191 oraz z 1963 r. poz. 219).
13 Standardy w zakresie Środków Fitosanitarnych wydawane przez Europejską i Śródziemnomorską Organizację Ochrony Roślin na podstawie Konwencji w sprawie utworzenia Europejskiej i Śródziemnomorskiej Organizacji Ochrony Roślin, podpisanej w Paryżu dnia 18 kwietnia 1951 r. (Dz. U. z 1959 r. poz. 191 oraz z 1963 r. poz. 219).
15 Standardy w zakresie Środków Fitosanitarnych wydawane przez Europejską i Śródziemnomorską Organizację Ochrony Roślin na podstawie Konwencji w sprawie utworzenia Europejskiej i Śródziemnomorskiej Organizacji Ochrony Roślin, podpisanej w Paryżu dnia 18 kwietnia 1951 r. (Dz. U. z 1959 r. poz. 191 oraz z 1963 r. poz. 219).
17 Standardy w zakresie Środków Fitosanitarnych wydawane przez Europejską i Śródziemnomorską Organizację Ochrony Roślin na podstawie Konwencji w sprawie utworzenia Europejskiej i Śródziemnomorskiej Organizacji Ochrony Roślin, podpisanej w Paryżu dnia 18 kwietnia 1951 r. (Dz. U. z 1959 r. poz. 191 oraz z 1963 r. poz. 219).
19 Standardy w zakresie Środków Fitosanitarnych wydawane przez Europejską i Śródziemnomorską Organizację Ochrony Roślin na podstawie Konwencji w sprawie utworzenia Europejskiej i Śródziemnomorskiej Organizacji Ochrony Roślin, podpisanej w Paryżu dnia 18 kwietnia 1951 r. (Dz. U. z 1959 r. poz. 191 oraz z 1963 r. poz. 219).
21 Standardy w zakresie Środków Fitosanitarnych wydawane przez Europejską i Śródziemnomorską Organizację Ochrony Roślin na podstawie Konwencji w sprawie utworzenia Europejskiej i Śródziemnomorskiej Organizacji Ochrony Roślin, podpisanej w Paryżu dnia 18 kwietnia 1951 r. (Dz. U. z 1959 r. poz. 191 oraz z 1963 r. poz. 219).
23 Załącznik nr 3:

- zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 3 lipca 2020 r. (Dz.U.2020.1244) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 lipca 2020 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 13 czerwca 2023 r. (Dz.U.2023.1147) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 2023 r. Zmiany nie zostały naniesione na tekst.

24 Załącznik nr 4 zmieniony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 3 lipca 2020 r. (Dz.U.2020.1244) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 30 lipca 2020 r.

Zmiany w prawie

Rząd chce zmieniać obowiązujące regulacje dotyczące czynników rakotwórczych i mutagenów

Rząd przyjął we wtorek projekt zmian w Kodeksie pracy, którego celem jest nowelizacja art. 222, by dostosować polskie prawo do przepisów unijnych. Chodzi o dodanie czynników reprotoksycznych do obecnie obwiązujących regulacji dotyczących czynników rakotwórczych i mutagenów. Nowela upoważnienia ustawowego pozwoli na zmianę wydanego na jej podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy.

Grażyna J. Leśniak 16.04.2024
Bez kary za brak lekarza w karetce do końca tego roku

W ponad połowie specjalistycznych Zespołów Ratownictwa Medycznego brakuje lekarzy. Ministerstwo Zdrowia wydłuża więc po raz kolejny czas, kiedy Narodowy Fundusz Zdrowia nie będzie pobierał kar umownych w przypadku niezapewnienia lekarza w zespołach ratownictwa. Pierwotnie termin wyznaczony był na koniec czerwca tego roku.

Beata Dązbłaż 10.04.2024
Będzie zmiana ustawy o rzemiośle zgodna z oczekiwaniami środowiska

Rozszerzenie katalogu prawnie dopuszczalnej formy prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie rzemiosła, zmiana definicji rzemiosła, dopuszczenie wykorzystywania przez przedsiębiorców, niezależnie od formy prowadzenia przez nich działalności, wszystkich kwalifikacji zawodowych w rzemiośle, wymienionych w ustawie - to tylko niektóre zmiany w ustawie o rzemiośle, jakie zamierza wprowadzić Ministerstwo Rozwoju i Technologii.

Grażyna J. Leśniak 08.04.2024
Tabletki "dzień po" bez recepty nie będzie. Jest weto prezydenta

Dostępność bez recepty jednego z hormonalnych środków antykoncepcyjnych (octan uliprystalu) - takie rozwiązanie zakładała zawetowana w piątek przez prezydenta Andrzeja Dudę nowelizacja prawa farmaceutycznego. Wiek, od którego tzw. tabletka "dzień po" byłaby dostępna bez recepty miał być określony w rozporządzeniu. Ministerstwo Zdrowia stało na stanowisku, że powinno to być 15 lat. Wątpliwości w tej kwestii miała Kancelaria Prezydenta.

Katarzyna Nocuń 29.03.2024
Małżonkowie zapłacą za 2023 rok niższy ryczałt od najmu

Najem prywatny za 2023 rok rozlicza się według nowych zasad. Jedyną formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, według stawek 8,5 i 12,5 proc. Z kolei małżonkowie wynajmujący wspólną nieruchomość zapłacą stawkę 12,5 proc. dopiero po przekroczeniu progu 200 tys. zł, zamiast 100 tys. zł. Taka zmiana weszła w życie w połowie 2023 r., ale ma zastosowanie do przychodów uzyskanych za cały 2023 r.

Monika Pogroszewska 27.03.2024
Ratownik medyczny wykona USG i zrobi test na COVID

Mimo krytycznych uwag Naczelnej Rady Lekarskiej, Ministerstwo Zdrowia zmieniło rozporządzenie regulujące uprawnienia ratowników medycznych. Już wkrótce, po ukończeniu odpowiedniego kursu będą mogli wykonywać USG, przywrócono im też możliwość wykonywania testów na obecność wirusów, którą mieli w pandemii, a do listy leków, które mogą zaordynować, dodano trzy nowe preparaty. Większość zmian wejdzie w życie pod koniec marca.

Agnieszka Matłacz 12.03.2024