1. Metody określania dewiacji kompasu, krzywa dewiacji, tabela dewiacji.

2. Kompensacja dewiacji kompasu.

3. Usytuowanie kompasu na statku, wymagania dotyczące kompasu.

1. Błędy pomiarów nawigacyjnych.

2. Błędy linii pozycyjnych.

3. Oceny dokładności pozycji statku. Analiza dokładności pozycji statku określonej różnymi metodami nawigacyjnymi.

4. Standardy dokładności IMO.

1. Podział i charakterystyka pływów; syzygijne, kwadraturowe, pośrednie oraz półdobowe, dobowe, mieszane. Dobowe wykresy pływów.

2. Dynamika pływów. Rozchodzenie się fali pływowej. Wpływ konfiguracji dna morskiego i wybrzeża na zjawisko pływów. Układy amfidromiczne, fale stojące.

3. Fala pływowa na rzekach.

4. Zadania pływowe: obliczanie czasu wystąpienia żądanej wysokości pływu (okno pływu); obliczanie wysokości pływu w wyznaczonym czasie (podejście do portu, przejście nad płycizną, próba samodzielnego zejścia z mielizny, kotwiczenie, korygowanie wzniesienia świateł, wysokości podanych na mapie, pionowego prześwitu pod mostem).

5. Obliczanie wysokości pływu na morzu otwartym, co-tidal charts.

6. Prądy kołowe i zwrotne. Prądy o charakterze półdobowym, dobowym i mieszanym.

7. Wpływ konfiguracji dna morskiego i wybrzeża na zjawisko prądów pływowych.

8. Automatyzacja obliczeń pływów i prądów pływowych.

1. Dokładność astronomicznej linii pozycyjnej i pozycji obserwowanej.

2. Dobowy cykl obserwacji astronomicznych.

1. Zalecenia dotyczące planowania podróży w świetle konwencji SOLAS i rezolucji IMO (gromadzenie informacji, planowanie drogi statku od nabrzeża do nabrzeża, realizacja planu i jego monitorowanie).

2. Zalecenia konwencji STCW w aspekcie planowania podróży i obowiązków oficera wachtowego.

3. Treści i korekta morskich wydawnictw nautycznych, takich jak: locji, spisów sygnałów radiowych, Ocean Passages for the World,

tablic odległości (Distance Tables), Ship's Routeing, Mariner's Handbook, Guide to Port Entry.

4. Proces planowania i monitorowania przejścia statku.

5. Wymagania dotyczące metod i częstotliwości określania pozycji na różnych etapach podróży.

6. Planowanie podróży oceanicznej i na akwenach otwartych.

7. Trasy pogodowe.

8. Żegluga statku w lodach - planowanie podróży statku w obszarach występowania lodu pochodzenia morskiego i lądowego - interpretacja map.

9. Oblodzenie statku - prognozowanie możliwości oblodzenia statku na podstawie nomogramów.

10. Programy komputerowe uwzględniające warunki pogodowe dla potrzeb planowania podróży statków.

11. Systemy meldunkowe i VTS.

12. Automatyzacja obliczeń nawigacyjnych.

1. Aktualizacja map i danych stosownie do ustanowionych procedur.

2. Aktualizacja oprogramowania systemu ECDIS stosownie do zaleceń producenta.

3. Kontrola poprawnego funkcjonowania ECDIS, funkcje back-up.

4. Monitorowanie i rejestracja podróży zgodnie z procedurami.

5. Planowanie trasy statku zgodnie z procedurami.

6. Monitorowanie i rejestracja podróży w systemach ECDIS. Alarmy, ostrzeżenia oraz błędna interpretacja prezentowanych danych.

7. Użycie funkcji playback w celu przeglądu odbytej podróży, planowania podróży oraz analizy funkcjonowania ECDIS.

1. Analiza synoptyczna.

2. Przewidywanie zmienności warunków pogodowych na frontach atmosferycznych.

3. Meteorologia synoptyczna szerokości tropikalnych; międzyzwrotnikowa strefa zbieżności pasatów (MSZ), pasaty, monsuny.

4. Cyklony tropikalne. Budowa i obszary powstawania, warunki pogodowe.

5. Stadia rozwoju cyklonu tropikalnego, klasyfikacja prognostyczna.

6. Cyklon tropikalny jako niebezpieczeństwo nawigacyjne. Unikanie zagrożenia. Omijanie pola sztormowego. Zasady prowadzenia żeglugi w cyklonie tropikalnym.

7. Sporządzanie depesz meteorologicznych.

1. Falowanie - charakterystyka.

2. Wpływ falowania na ruch statku.

3. Prognozowanie pól falowania, interpretacja map falowania i biuletynów pogodowych.

4. Parametry prądu wiatrowego (kierunek, prędkość).

5. Wezbrania i obniżenia sztormowe, sejsze, tsunami.

6. Zjawiska lodowe na morzach.

7. Służba lodowa, przekazywanie informacji o zjawiskach lodowych. Bałtycki Klucz Lodowy - BKL.

8. Interpretacja map i biuletynów zlodzenia.

9. Oblodzenie statków. Przewidywanie oblodzenia statku.

10. Wydawnictwa i pomoce hydrometeorologiczne.

11. Programy doradcze.

1. Zalecenia IMO dotyczące urządzeń nawigacyjnych.

1. Nowoczesne urządzenia nawigacyjne i systemy nawigacyjne; zasady działania i wykorzystania, standardy eksploatacyjne, ograniczenia, źródła błędów, identyfikacja błędnych informacji i metody korekty, uzyskiwanie dokładnej pozycji.

1. Błędy i dokładność pomiarów radarowych.

2. Diagnostyka sprawności radaru i wstępna lokalizacja uszkodzeń.

1. Siły hydrodynamiczne działające na kadłub statku: opór kadłuba, siła poprzeczna i moment na kadłubie.

2. Siły generowane przez śruby okrętowe i inne pędniki, w tym boczne działanie śruby - w różnych układach napędów.

3. Manewrowanie w warunkach osiadania.

4. Sterowanie w warunkach oddziaływania efektu brzegowego i reakcji między statkami.

5. Pozostałe źródła oddziaływań na statek: kotwice, cumy, holowniki, stery strumieniowe, odbojnice.

1. Manewrowanie na rzekach i akwenach ograniczonych, w warunkach wiatru i prądu niejednorodnego - reakcja na wychylenie steru, praca śruby i pędników.

2. Podejmowanie i zdawanie pilota. Żegluga w obszarach TSS i VTS.

3. Manewry kotwiczenia i z wykorzystaniem kotwicy, wybór miejsca kotwiczenia, kotwiczenie na ograniczonej przestrzeni, ustalanie bezpiecznej długości łańcucha kotwicznego. Wykorzystanie kotwicy do poprawy sterowności statku. Awaryjne podnoszenie kotwicy.

4. Samodzielne cumowanie statkiem jednośrubowym.

5. Cumowanie dużych statków.

6. Cumowanie statkiem dwuśrubowym.

7. Holowanie portowe, współpraca z holownikami.

8. Dokowanie. Cumowanie w śluzie.

9. Manewrowanie w sztormie.

10. Opuszczanie i podnoszenie środków ratunkowych w warunkach falowania morza. Podnoszenie rozbitków.

11. Holowanie morskie.

12. Manewrowanie w lodach.

1. Podejmowanie pilota, systemy TSS i służby VTS.

2. Żegluga i manewrowanie w kanale i na płytkowodziu.

3. Kotwiczenie w celu postoju.

4. Podstawy samodzielnego cumowania i odcumowania statku jednośrubowego.

5. Cumowanie i odcumowanie dużych statków. Wykorzystanie holowników.

6. Sztormowanie.

7. Akcje ratownicze na otwartym morzu.

8. Manewry awaryjne.

1. Organizacja Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa w Polsce i na świecie.

2. Metody ewakuacji ludzi z zagrożonych statków towarowych.

3. Metody ewakuacji ludzi z zagrożonych statków pasażerskich i promów.

4. Zachowanie się rozbitków na statkowych środkach ratunkowych.

5. Zasady przetrwania człowieka w morzu.

6. Poradnik poszukiwania i ratowania - IAMSAR.

7. Organizacja akcji poszukiwawczo-ratowniczej; IAMSAR - ćwiczenia na symulatorze.

8. Śmigłowce w ratownictwie morskim.

9. Holowanie ratownicze.

10. Procedury awaryjne stosowane w ratownictwie:

- opieka nad pasażerami w sytuacjach awaryjnych,

- postępowanie w wypadku kolizji lub wejścia na mieliznę,

- podjęcie ludzi z wody,

- asysta w niebezpieczeństwie.

11. Oszacowanie uszkodzeń.

1. Wykorzystanie standardowej dokumentacji statku w obliczeniach ratowniczych.

2. Obliczenia nacisku na grunt i punktu podparcia statku na mieliźnie.

3. Obliczenia siły koniecznej do ściągnięcia statku z mielizny.

1. Obsada wachty morskiej w zależności od warunków.

2. Ocena sytuacji i zagrożeń, ocena efektywności podjętych działań.

3. Sytuacje awaryjne w czasie wachty - procedury.

4. Przejawianie właściwej stanowczości i asertywności.

5. Umiejętność pracy zespołowej i kierowania zespołem (cechy przywódcze).

6. Prowadzenie zapisów w dzienniku pokładowym i innych dokumentach.

7. Postępowanie, dokumentacja, zabezpieczenie dowodów po wypadku.

1. Instytucje klasyfikacyjne - kompetencje, zakres działalności, zasady współpracy, przepisy klasyfikacyjne.

2. Wymagania konwencyjne dotyczące wodoszczelności i strugoszczelności zamknięć.

3. Wolna burta, znak wolnej burty, inspekcje wymagane przez konwencję LL.

4. Wytrzymałość kadłuba, siły tnące, momenty gnące, momenty skręcające, ugięcie kadłuba, wytrzymałość lokalna.

5. Wytrzymałość kadłuba na wzburzonym morzu.

6. Obliczanie przebiegu sił tnących i momentów gnących dla pontonu prostopadłościennego.

7. Nazewnictwo i typowe rozwiązania węzłów konstrukcyjnych kadłuba.

1. Konserwacja statku, planowanie remontów i przeglądów.

2. Ocena raportów dotyczących wad i uszkodzeń przestrzeni ładunkowych, pokryw ładowni i zbiorników balastowych oraz podejmowanie działań.

3. Unikanie szkodliwego wpływu korozji, zmęczenia materiału, i niewłaściwego rozmieszczenia ładunku (w szczególności na masowcach).

4. Przygotowanie statku do dokowania.

5. Urządzenia i wyposażenie pokładowe.

1. Metody obliczania i założenia przyjmowane do obliczeń wielkości służących do oceny stateczności różnych typów statków: krzywa ramion prostujących; początkowa wysokość metacentryczna; pole powierzchni pod krzywą ramion prostujących; kąt przechyłu spowodowany naporem wiatru, cyrkulacją, zgromadzeniem się pasażerów przy jednej burcie, przesypaniem się ziarna.

2. Kryterium pogody.

3. Kodeks IS.

4. Zagrożenia wynikające z ujemnej początkowej wysokości metacentrycznej.

5. Dokumentacja statecznościowa statku. Informacja o stateczności dla kapitana. Wykres dopuszczalnych wzniesień środka masy.

6. Metody kontroli stateczności statku w eksploatacji:

- przez obliczenie,

- doświadczalne - próba przechyłów i próba kołysań.

7. Planowanie stanu załadowania statku z uwzględnieniem współczynnika sztauerskiego ładunku, kryteriów stateczności, długości podróży, głębokości oraz gęstości wody w porcie wyjścia i w porcie docelowym.

8. Kołysanie statku na fali, zjawiska towarzyszące kołysaniu, krótkoterminowa prognoza kołysań, sposoby zapobiegania nadmiernemu kołysaniu.

9. Wpływ stanu załadowania i prędkości statku oraz stanu morza i kąta nabiegu fali na kołysanie statku na fali oraz jego stateczność.

10. Stateczność statku na fali nadążającej. Rezonans kołysania bocznego i rezonans parametryczny.

11. Wytyczne dla kapitana - unikanie sytuacji niebezpiecznych

w niekorzystnych warunkach pogodowych na morzu (MSC.1/Circ.1228).

12. Stateczność statku podpartego, ocena możliwości samodzielnego zejścia statku z mielizny.

13. Stateczność awaryjna i niezatapialność statku, klasa niezatapialności, stopień zatapialności, pokład grodziowy, współczynniki podziału grodziowego, standardowe rozmiary uszkodzeń, wymagania konwencji SOLAS, konwencji LL oraz przepisów klasyfikacyjnych.

14. Metody określania stanu równowagi statku w stanie uszkodzonym, metoda przyjętego ciężaru, metoda stałej wyporności.

15. Równowaga, stateczność i wytrzymałość statku w czasie wymiany wód balastowych.

1. Urządzenia główne i pomocnicze w siłowni.

2. Rodzaje układów napędowych.

3. Silnik spalinowy - budowa i zasada działania.

4. Turbina parowa - budowa i zasada działania.

5. Charakterystyka oporowa kadłuba. Składowe oporów: opór tarcia, kształtu, opór falowy, opór powietrza, opór dodatkowy.

6. Pędniki okrętowe - rodzaje.

7. Sterowanie silnika głównego (SG) z mostka, telegraf maszynowy, zabezpieczenia SG, procedury uruchomienia i zatrzymania silnika napędowego.

8. Awaryjne sterowanie silnikiem głównym, manewrowanie statkiem w stanach awaryjnych.

9. Budowa i zasady działania maszyny sterowej, sterów strumieniowych.

10. Wytwarzanie i dystrybucja energii elektrycznej na statku.

11. Urządzenia i mechanizmy pomocnicze (pompy, sprężarki, urządzenia do produkcji wody słodkiej).

12. Książki zapisów olejowych.

13. System paliwowy, budowa systemu, typy paliw żeglugowych, metody oczyszczania paliw, plan bunkrowania.

14. Urządzenia do ochrony środowiska (separator wód zaolejonych, spalarka odpadów, oczyszczalnia ścieków, instalacje do redukcji SOx i NOx w spalinach).

1. Procedura przygotowania silnika głównego do ruchu - wymagania, ograniczenia.

2. Wpływ warunków żeglugi na zapotrzebowanie mocy przez śrubę.

3. Awaryjne hamowanie silnikiem (manewr CN-CW).

4. Ekologiczne i ekonomiczne aspekty eksploatacji jednostek pływających.

5. Wpływ warunków eksploatacji na emisję szkodliwych związków w spalinach oraz zużycie paliwa.

2. Ochrona ładunków w transporcie morskim z uwzględnieniem ich właściwości.

3. Opieka nad ładunkiem, przygotowanie ładowni, separacja ładunkowa, zasady wentylacji ładowni.

4. Materiały sztauerskie i separacyjne, sprzęt do mocowania ładunków, zasady mocowania.

5. Statkowe urządzenia i osprzęt przeładunkowy, rodzaje

i przeznaczenie, obsługa urządzeń, instrukcje BHP przy przeładunkach.

6. Zasady przewozu i mocowania ładunków pokładowych.

7. Przewóz i mocowanie sztuk ciężkich.

8. Szkody ładunkowe.

9. Przewóz ładunków niebezpiecznych.

10. Eksploatacja masowców, planowanie załadunku (kodeks IMSBC).

11. Technologia przewozu ładunków masowych, oddziaływanie ładunków masowych na statek.

12. Przewóz ziarna luzem, planowanie załadunku, wykorzystanie formularzy obliczeniowych.

13. Eksploatacja drobnicowców, planowanie załadunku.

14. Przewóz drewna, plan załadunku.

15. Eksploatacja chłodniowców.

16. Eksploatacja kontenerowców, plan ładunkowy.

17. Eksploatacja statków poziomego ładowania, plan ładunkowy statku ro-ro.

18. Przewóz ładunków płynnych, mycie zbiorników, przepisy o ochronie środowiska.

19. Eksploatacja zbiornikowców.

20. Eksploatacja gazowców.

21. Rozliczenie przyjętego ładunku płynnego, raport ulażowy.

22. Zastosowanie przepisów międzynarodowych, kodeksów i poradników dotyczących bezpieczeństwa statku i ładunku.

23. Zasady planowania i przeprowadzania przeładunku oraz przewozu morzem towarów z uwzględnieniem wymagań załącznika III i V konwencji MARPOL.

2. Interpretacja ważniejszych klauzul konosamentu liniowego i morskiego listu przewozowego.

3. Organizacja przewozów czarterowych, dokładna charakterystyka i rodzaje czarterów.

4. Dokumentacja przewozów czarterowych: umowa czarterowa, nota gotowości, zestawienie faktów, taśma czasu, czas dostępności

(laydays, laytime), rozliczenie czasu dozwolonego.

5. Zasady eksploatacji statku w czarterze na czas.

6. Analiza treści i znaczenia dokumentów charakterystycznych dla podstawowych i pochodnych form eksploatacji statku oraz zasady posługiwania się tymi dokumentami.

7. Dokumenty i certyfikaty morskiego statku transportowego wynikające z konwencji SOLAS, LL, MARPOL, TONNAGE, CLC, MLC, WHO; kodeksy: BC, IMDG, GC i inne; dokumenty legitymacyjne, klasyfikacyjne, dokumenty bezpieczeństwa, sanitarne, załogowe, ładunkowe, pasażerskie.

8. Dzienniki i książki, ze szczególnym uwzględnieniem dziennika pokładowego.

9. Konwencja FAL. Procedury i dokumenty związane z odprawą statku na wejściu, na wyjściu i w tranzycie.

10. Kodeks ISM. Inspekcje statku.

11. Współpraca statku z portem.

12. Organizacja załogi statku, kierowanie załogą statku, warunki zatrudnienia, ocenianie pracowników. Konwencja MLC.

13. Planowanie budżetu statku, zamówienia w poszczególnych działach, rozliczenia kosztów, prowadzenie kasy na statku.

14. Współpraca z armatorem, agentem i czarterującym w zakresie realizacji budżetu statku.

15. Koszty w żegludze morskiej, klasyfikacja kosztów.

16. Ceny w żegludze morskiej - wahania cen w żegludze morskiej.

17. Rynek frachtowy: wpływy frachtowe.

18. Planowanie podróży i praktyczne zastosowania poszczególnych parametrów techniczno-eksploatacyjnych.

1. Umiejętność rozdzielania zadań i obowiązków z uwzględnieniem: planowania i koordynacji zadań, przydziału czynności, ograniczeń czasowych i sprzętowych, osobowych, hierarchii ważności.

2. Znajomość i umiejętność efektywnego zarządzania zespołem: przydział zadań w zespole i hierarchizacja zespołu, efektywne komunikowanie się na statku i z lądem, podejmowanie decyzji

z uwzględnieniem doświadczenia zespołu, asertywność i dowodzenie

z uwzględnieniem motywowania, uzyskiwanie i utrzymywanie świadomości w określonych sytuacjach.

3. Znajomość i umiejętność stosowania technik podejmowania decyzji: ocena sytuacji i ryzyka - identyfikacja i uwzględnienie zaistniałych możliwości, wybór sposobu działania, ocena wyników.

4. Kierowanie ludźmi na statku morskim w sytuacjach kryzysowych.

1. Zagrożenia wypadkowe na statkach - przyczyny, miejsca, eliminowanie.

2. Wypadki przy pracy i choroby zawodowe - procedura postępowania.

3. Zapobieganie wypadkom w transporcie morskim.

4. Ergonomiczna analiza uciążliwości pracy. Ergonomia w kształtowaniu warunków pracy.

5. Pracoholizm i mobbing w pracy, wypalenie zawodowe.

6. Opieka medyczna, MFAG, sygnały medyczne MKS.

1. Czynnik zmęczenia a bezpieczeństwo statku.

2. Obsada statku i wachty.

3. Urządzenia i środki ratunkowe na statku. Wymagania zawarte w III rozdziale konwencji SOLAS. Kodeks LSA.

4. Bezpieczeństwo żeglugi. Wymagania zawarte w V rozdziale konwencji SOLAS.

5. Stosowanie kodeksu ISM.

6. Plan postępowania w sytuacjach zagrożenia (Damage Control Plan)

7. Postępowanie w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa statku (pożar, eksplozja, zalanie przedziału wodoszczelnego), opuszczenie statku. Procedury awaryjne.

8. Plan postępowania w sytuacjach zagrożenia, obowiązki alarmowe załogi.

9. Szkolenia na statku: metody szkolenia, alarmy ćwiczebne.

10. Piractwo, terroryzm i napady w transporcie morskim.

11. Środki specjalne dla podniesienia bezpieczeństwa na morzu.

12. Inspekcja państwa portu (PSC) - organizacja na świecie, cele, procedury, efekty.

2. Morskie prawo pracy.

3. Izby morskie. Państwowa Komisja Badania Wypadków Morskich.

4. Przewóz ładunku morzem.

5. Przewóz pasażerów drogą morską.

6. Umowy czarterowe statku.

7. Usługi agencyjne, maklerskie, holownicze oraz usługi pilotowe.

8. Ratownictwo morskie.

9. Przedmiot i zakres ubezpieczeń morskich.

10. Ryzyko morskie i rodzaje ubezpieczeń morskich.

11. Awaria wspólna.

12. Polisa morska i jej rodzaje.

13. Prawa i obowiązki stron umowy ubezpieczenia.

14. Konwencje międzynarodowe, dyrektywy UE i krajowe akty prawne w zakresie żeglugi morskiej.

2. Konwencja w sprawie transgranicznego zanieczyszczania powietrza na dalekie odległości, sporządzona w Genewie dnia 13 listopada 1979 r. (Dz. U. z 1985 r. poz. 311 i 312).

3. Konwencja wiedeńska o ochronie warstwy ozonowej, sporządzona w Wiedniu dnia 22 marca 1985 r. (Dz. U. z 1992 r. poz. 488).

4. Przepisy prawne i konwencje dotyczące zanieczyszczenia morza. Konwencje: LC, INTERVENTION, CLC; normy IMO.

5. Znaczenie aktywnego działania na rzecz ochrony środowiska morskiego.

6. Konwencja MARPOL, konwencja helsińska.

7. Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, sporządzona w Nowym Jorku dnia 9 maja 1992 r. (Dz. U. z 1996 r. poz. 238) wraz z Protokołem z Kioto do Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, sporządzonym w Kioto dnia 11 grudnia 1997 r. (Dz. U. z 2005 r. poz. 1684).

8. Przepisy dotyczące ochrony środowiska morskiego (krajowe i UE).

9. Zagrożenie środowiska morskiego spowodowane działalnością człowieka.

10. Środki i sposoby zwalczania zanieczyszczeń pochodzących ze statku.

11. Okrętowe urządzenia i systemy oczyszczające oraz systemy zapobiegające zanieczyszczaniu.

12. Dokumentacja statku w zakresie ochrony środowiska morskiego, wymagane certyfikaty.

1. Standardowe zwroty proceduralne w łączności na morzu, budowa statku, urządzenia i systemy pokładowe, spelling, sygnały wzywania pomocy w niebezpieczeństwie, sygnały pilności i bezpieczeństwa.

2. Efektywna komunikacja z załogą, innym statkiem i stacją brzegową, w sytuacjach rutynowych i awaryjnych.

3. Pilotaż - wezwanie, przyjmowanie, zdawanie pilota. SMCP

w porozumiewaniu się ze służbami VTS, Ship's reporting system.

4. Komunikacja w trakcie operacji holowniczych.

5. Procedury awaryjne - komunikowanie się w sytuacjach awaryjnych.

6. Łączność podczas poszukiwania i ratowania - SAR.

1. Postój statku w porcie; ładunek i operacje przeładunkowe, awarie i uszkodzenia. Korespondencja: claims, notices, Sea Protest.

2. Dokumenty statku i załogi. Dokumenty ładunkowe. Konosament, umowa czarterowa. Korespondencja biznesowa, zamówienia.

3. Komunikacja werbalna i pisemna na tematy zawodowe związane z eksploatacją statku.